در حال ویرایش مزار اسماعیل بن موسی(ع) (بغداد)

{{جاویرایش}}  

 

این زیارتگاه، نزدیک مدرسه [[مستنصریه‏]] <ref>مدرسه مستنصریه، دانشگاهی است برای تدریس علوم دینی مذاهب چهارگانه اهل‏سنت که به دستور مستنصر بالله عباسی در سال 631 ه. ق، ساخته شد و ساختمان آن تاکنون باقی است. این مدرسه، نمایانگر نمونه مدارس آن دوره است و از ساختمان بزرگ، شبستان‏ها و اتاق‏های تدریس فراوان، برخوردار است. امروزه این مدرسه، در سمت شرق شهر بغداد (رصافه) و در بازار خفافین، نزدیک «پل الشهداء» قرار دارد.</ref> در مجاورت [[مسجد جامع خفافین‏]]، <ref>جامع خفافین، مسجدی است باقی مانده از دوره عباسیان که در سال 599 ه. ق، به دستور زمرد خاتون، ساخته شد. بازار خفافین و نیز مدرسه نظامیه که اینک تخریب شده است و به امر نظام الملک طوسی ساخته شده بود، در مجاورت مسجد قرار داشت.</ref> واقع شده است.

بنابه روایتی، اسماعیل فرزند [[امام موسی کاظم(ع)]] در این مکان، به خاک سپرده‏ شده است.<ref>دلیل العتبات و المراقد فی العراق، ص151.</ref> اما این ادعا، منشا صحیحی ندارد؛ اسماعیل بن موسی(ع) از فقهای [[محدث]] [[شیعه]]‏، <ref>تحفة الازهار، ج3، ص394؛ الاصیلی، ص188.</ref> از اصحاب [[امام رضا(ع)]] و [[امام جواد (ع)]]، <ref>معجم رجال الحدیث، ج3، ص182؛ رجال ابن داوود، ص36، تنقیح المقال، ج1، ص149.</ref> و متولی اوقاف اموال پدرش، از سوی امام جواد(ع) بود.<ref>الامام الجواد (علیه‌السّلام)، ص136؛ حیاة الامام موسی بن جعفر (علیهما‌السّلام)، ج2، ص419؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج1، ص672 و 673.</ref> او مدتی از طرف [[ابوالسریا]] ([[سری بن منصور شیبانی]]) فرماندار [[فارس]] و سپس استاندار [[مصر]] بود<ref>الفخری، ص15؛ تحفة العالم، ج2، ص34؛ بدایع الانساب، ص11.</ref> و تا آخر عمر، در آنجا می‏زیست. وی دارای فرزندان عالم و دانشمندی شد و سرانجام در مصر، وفات یافت و در همان‏جا، به خاک سپرده شد.<ref>رجال النجاشی، ص19؛ آرامگاه‏های خاندان پاک پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌‌و‌آله‌وسلّم)، ص305.</ref>

با وجود آنکه وفات او در مصر، از سوی مورخان و علمای رجال و انساب، تصریح شده است، اما برخی معتقدند مزار او در تویسرکان‏، <ref>تحفة العالم، ج2، ص23.</ref> [[همدان‏]]<ref>بدایع الانساب، ص11.</ref> یا فیروزکوه‏<ref>تحفة العالم، ج2، ص34.</ref> می‏باشد. اما این ادعاها، درست نیست و بدون شک یکی از سادات جلیل‏ القدر هم‏نام وی، در آن زیارتگاه‏ها مدفون می‏باشند. افزون‏ بر آن زیارتگاه‏های دیگری به اسماعیل بن موسی(ع)، در شهریار، [[قم]]، ساوه و [[کاشان]] نسبت داده می‏شود.

شاید خفته در زیارتگاه منسوب به وی در [[بغداد]]، [[اسماعیل، فرزند یحیی بن احمد ابن‏ ابراهیم بن محمد بن امام موسی کاظم(ع)]] یا [[ابوجعفر محمد الاعرج بن موسی ابن ابراهیم المرتضی بن امام کاظم(ع)]] یا [[ابوعبدالله حسین بن احمد بن موسی بن ابراهیم المرتضی]]باشد که در بغداد، سکونت داشته‏ اند.<ref>منتقلة الطالبیة، ص58؛ المعقبون من آل ابی‏طالب، ج2، ص344.</ref>

 

'''*دليل العتبات و المراقد فى العراق'''.

'''*تحفة الازهار و زلال الانهار في نسب ابناء الائمة الاطهار'''، ضامن بن شدقم الحسيني المدني، چاپ ا، تهران، ميراث مكتوب، ١٣٧٨ه .ش.

'''*الاصيلي في انساب الطالبيين'''، صفي‌الدين محمد بن تاج‌الدين علي (ابن طقطقي)، قم، مكتبة آيت‌الله العظمي المرعشي النجفي الكبري، ١۴١٨ه .ق.

'''*معجم رجال الحديث وتفصيل طبقات الرواة'''، السيد ابوالقاسم الموسوي الخوئي، (لا م)، (لا ن)، ط ۵، ١۴١٣ه .ق - ١٩٩٢م.

'''*رجال ابن داوود'''.

'''*تنقيح المقال في علم الرجال، عبدالله المامقاني'''، تحقيق و استدراك: محيي‌الدين المامقاني، ط ١، قم، مؤسسة آل البيت(ع) لإحياء التراث، ١۴٢۶ه .ق.

'''*الامام الجواد(ع)'''.

'''*حياة الامام موسى بن جعفر(عليهما السلام)'''.

'''*مستدركات علم رجال الحديث''' ، علي النمازي الشاهرودي، ط ١، قم، مؤسسة النشر الاسلامي، ١۴٢۵ه .ق.

'''*الفخري في أنساب الطالبييّن'''، عزيزالدين ابوطالب اسماعيل بن الحسين المروزي الازورقاني، قم، مكتبة آيةالله العظمي مرعشي نجفي، ١۴٠٩ه .ق.

'''*تحفة العالم في شرح خطبه المعالم'''، السيد جعفر بحرالعلوم، تحقيق: احمد علي مجيد الحلي، بيروت، مؤسسة الاعلمي، ١۴٣٣ه .ق.

'''*بدايع الانساب فى مدافن الاطياب'''، مهدى بن مصطفى حسينى تفرشى (بدايع نگار)، تهران، ١٣١٩ه .ش.

'''*رجال النجاشي''' ، احمد بن علي، تحقيق: السيد موسي الشبيري الزنجاني، ط ۶، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴١٨ه .ق.

'''*آرامگاه‌هاى خاندان پاك پيامبر (ص) و بزرگان صحابه و تابعين'''، سيد عبدالرّزاق كمونه، ترجمه: عبدالعلى صاحبى، چاپ دوم، مشهد، بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ١٣٧۵ه .ش.

'''*منتقلة الطالبية'''، ابواسماعيل ابراهيم بن ناصر (ابن طباطبا)، النجف، المطبعة الحيدرية، ١٣٨٨ه .ق - ١٩۶٨م.

'''*المعقّبون من آل ابي‌طالب''' ، السيد مهدي الرجائي الموسوي، ط ١، قم، مؤسسة عاشوراء، ١۴٢٧ه .ق - ١٣٨۵ش.