در حال ویرایش مزار سکینه بنت حسین(ع) (دمشق)

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            = مزار سکینه بنت علی(ع)
| تصویر            = مزار زینب بنت علی(ع) و سکینه بنت حسین(ع).jpg
| اندازه تصویر     = 
| توضیح تصویر      = [[گنبد]] وسط تصویر، متعلق به مزار سکینه بنت حسین(ع) است.
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           =
| مکان             = [[سوریه]]، [[دمشق]]، قبرستان باب الصغیر.
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =
| ظرفیت            =
| وضعیت            = فعال
| مساحت            =
| امکانات          = [[صحن]]، [[گنبد]]، [[سرداب]]، [[ضریح]] و [[صندوق|صندوقچه]].
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          = 
| وبگاه            = 
}}
'''مزار سکینه بنت حسین(ع)'''، در [[سوریه]]، در [[دمشق]] و در قبرستان باب الصغیر قرار دارد. این مزار متصل به [[مزار زینب بنت علی(ع) (دمشق)|مزار زینب بنت علی(ع)]] است و از مهمترین زیارتگاه‌های قبرستان باب‌الصغیر شمرده می‌شود.

انتساب این زیارتگاه به سکینه دختر [[امام حسین(ع)]]، به سبب درگذشت وی در [[مدینه]] مورد تردید قرار گرفته است. برخی، این مزار را به سکینه دختر یکی از پادشاهان و برخی به سکینه دختر حسین ذی‌الدمعه و نوه [[زید بن علی|زید بن علی(ع)]] منتسب کرده‌اند. این دو انتساب نیز مورد نقد قرار گرفته‌اند.

زیارتگاه‌های دیگری در قاهره و طَبَریه [[فلسطین]] نیز، به سکینه دختر امام حسین(ع)‌ منسوب هستند.

<br />
==مکان==
[[پرونده:ضریح سکینه بنت الحسین(ع) (دمشق).jpg|بندانگشتی|ضریح سکینه دختر امام حسین(ع).]]
مزار سکینه بنت حسین(ع)، در [[سوریه]]، در [[دمشق]] و در قبرستان باب الصغیر قرار دارد. این مزار متصل به [[مزار زینب بنت علی(ع) (دمشق)|مزار زینب بنت علی(ع)]] است.<ref name=":0">آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۲.</ref>

==اهمیت==
مزار سکینه بنت حسین(ع)، به همراه [[مزار زینب بنت علی(ع) (دمشق)|مزار زینب بنت علی(ع)]] که متصل به یکدیگرند، از مهمترین زیارتگاه‌های قبرستان باب‌الصغیر دمشق به شمار آمده و مورد توجه زائران [[شیعه]] از کشورهای مختلف است.<ref name=":0" />

==بنا==
{{اصلی|مزار زینب بنت علی(ع) و سکینه بنت حسین(ع) (دمشق)}}
این مزار، دارای [[صحن]]، [[گنبد|گنبدی]] سبزرنگ، [[ضریح]] نقره‌ای طلاکوب و [[سرداب]] است. قبر اصلی، در سرداب است و روی آن صندوقچه‌ای قدیمی و نفیس قرار دارد. روی صندوقچه کتیبه‌هایی است که آیاتی از قرآن بر آن نقش شده است. در یکی از کتیبه‌ها، قبر به سکینه بنت حسین بن علی(ع) انتساب داده شده است.<ref group="یادداشت">متن این کتیبه چنین است: بسم الله الرحمن الرحیم هذا قبر سکینة بنت الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله علیهم اجمعین وعلی آلهم الطاهرین.</ref><ref>آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۶؛ Inscriptions Arabes De Damas, Les St ف‍ les Fun ق raires, I. Cimeti ف‍ re DAl-B ع‍ b Al-Sa گ‍ r, Khaled</ref>

==مدفون==
===اقوال===

====سکینه بنت حسین(ع)====
[[پرونده:کتیبه دور صندوق سکینه بنت حسین(ع) (دمشق).jpg|بندانگشتی|کتیبه دور [[صندوق|صندوقچه]] قبر سکینه بنت حسین(ع) که نوشته خط درشت آن چنین است: [هذ]ا قبر سکینة بنت الحسین.|جایگزین=]]
قبر منسوب به سکینه دختر [[امام حسین(ع)]] در باب‌الصغیر، از گذشته معروف و شناخته شده بوده است و تاریخ‌نگاران و جهانگردان، از آن یاد کرده‌اند.<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج ٢، ص ١٩٧؛ الاشارات الی معرفة الزیارات، ص ١٣؛ معجم البلدان، ج ٢، ص ۴۶٨؛ رحلة ابن جبیر، ص ٢١٨؛ رحلة ابن بطوطة، ص ٧۵.</ref> برخی، با توجه به درگذشت سکینه در [[مدینه]]، برای این انتساب، اعتبار و سند تاریخی قائل نشده‌اند.<ref name=":1" />

سکینه دختر امام حسین(ع)، نامش آمنه یا امیمه، و مادرش رباب دختر امرئ‌القیس بن عدی قضاعی بود. «سکینه» نام یا لقبی بود که مادرش رباب، او را بدین نام می‌خواند. بر پایه شعری<ref group="یادداشت">لعمرک اننی احب داراً/ تَحُلُّ بها سکينةُ و الربابُ</ref> که امام حسین(ع) درباره سکینه و رباب سروده، وی علاقه زیادی به آن دو داشته است. سکینه، خواهر عبدالله رضیع<ref group="یادداشت">عبدالله رضیع، نوزاد شهید امام حسین(ع) در کربلا است. عبدالله رضیع، نزد [[ايران|ایرانیان]] به نام «علی‌اصغر» شناخته می‌شود.</ref> بود.<ref>ر.ک: تاریخ در آینه پژوهش، «پژوهشی درباره نام، سن و کیفیت شهادت طفل شیرخوار امام حسین(ع)»، محسن رنجبر، شماره ١٢، ص ٨۶.</ref>

وی به همراه پدرش در کربلا حضور یافت و در روز عاشورا شاهد شهادت او بود. سپس به همراه دیگر اسیران [[اهل بیت|اهل‌بیت(ع)]] و سرهای شهیدان [[کربلا]]، به [[کوفه]] و از آنجا به [[شام]] برده شد و سرانجام با برادر خود [[امام سجاد(ع)]] به [[مدینه]] بازگشت.<ref>تذکرة الخواص، ص ٢۵١.</ref> به گواهی بیشتر منابع، او در سال ۱۱۷ق. در مدینه درگذشت.<ref>انساب الاشراف، ج ٢، ص ١۴١؛ تاریخ مدینة دمشق، ج ۶٩، ص ٢١٨؛ وفیات الاعیان، ج ٢، صص ٣٩۶ و ٣٩٧؛ الاعلام، ج ٣، ص ١٠۶.</ref>

====سکینه دختر یکی از پادشاهان====
سید محسن امین (م.‏۱۳۷۱ق)، با استناد به اینکه شیخ عباس قمی (م.۱۳۵۹ق)، نام صاحب مزار را در کتیبه‌ای به خط کوفی در صندوقچه روی قبر، «سکینه بنت الملک» خوانده است، این مزار را قبر دختر یکی از پادشاهان دانسته است.<ref>اعیان الشیعة، ج ٣، ص ۴٩٢.</ref> برخی این مطلب رد کرده‌اند؛ زیرا در کتیبه روی قبر، نام صاحب مزار، سکینه دختر امام حسین(ع) ذکر شده است.<ref group="یادداشت">متن کتیبه: بسم الله الرحمن الرحیم هذا قبر سکینة بنت الحسین بن علی بن ابی طالب صلوات الله علیهم اجمعین وعلی آلهم الطاهرین.</ref><ref name=":2">آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۵.</ref>

====سکینه دختر حسین ذی‌الدمعه====
محمد حسنین سابقی (ت.۱۳۶۵ق) پژوهشگر معاصر، صاحب این قبر را سکینه دختر حسین ذی‌الدمعه (م.۱۳۵ق)، فرزند [[زید بن علی|زید بن علی(ع)]] می‌داند. او بر این باور است که وی و خواهرش «فاطمه» به همراه مادر خود «خدیجه»<ref group="یادداشت">خدیجه، دختر «عمر پسر امام سجاد(ع)» است.</ref> و جد خود «عمر فرزند [[امام سجاد(ع)]]»، در یک مقبره به خاک سپرده شده‌اند؛ ولی به مرور زمان این قبر به سکینه دختر امام حسین(ع) شهرت یافته است.<ref>مرقد العقیلة زینب، ص ٧٣.</ref> وی برای تأیید نظریه خود، به هیچ منبعی استناد نکرده است و برخی، با وجود تلاش فراوان، موفق به یافتن مدرکی برای این قول نشده‌اند.<ref name=":2" />

==دیگر مزارهای منسوب به او==
افزون بر باب‌الصغیر، زیارتگاه‌های دیگری نیز در دیگر نقاط، از جمله در شهر قاهره، پایتخت [[مصر]]، و در شهر «طَبَریه» [[فلسطین]]، به سکینه دختر امام حسین(ع) منسوب است. برخی، با توجه به درگذشت سکینه در [[مدینه]]، برای هیچ‌یک از این زیارتگاه‌ها، اعتبار و سند تاریخی قائل نشده‌اند.<ref name=":1">آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه؛ ص۲۵۶ و ۲۵۵.</ref>
==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب
| منبع = آثار پیامبر(ص) و زیارتگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه،
| پس از لینک = احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش. ص۲۵۲
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1382/1/252
}}


{{پایان}}

* '''الاشارات إلی معرفة الزيارات'''، علي بن ابي‌بکر الهروي، تحقيق: جانين سورديل ـ طومين، ط 1، دمشق، المعهد الفرنسي، 1953م.
* '''الاعلام'''، خير الدين الزرکلي، ط 15، بيروت، دار العلم للملايين، 2002م.
* '''انساب الاشراف'''، احمد بن يحيي البلاذري، تحقيق: محمود الفردوس العظم، دمشق، دار اليقظة العربية، 1998م.
* '''تاريخ در آينه پژوهش، «پژوهشي درباره نام، سن و کيفيت شهادت طفل شيرخوار امام حسین(ع)»'''، محسن رنجبر، شماره 12، زمستان 1385ش.
* '''تاريخ مدينة دمشق'''، علي بن الحسن الدمشقي (ابن عساکر)، تحقيق: علي شيري، بيروت، دار الفکر، 1995-2001م.
* '''تذکرة الخواص'''، يوسف بن قُزُغلي البغدادي الحنفي (سبط ابن الجوزي)، بيروت، مؤسسة اهل البيت، 1981م. 

*'''رحلة ابن بطوطة'''، محمد بن عبدالله المغربي (ابن بطوطة)، بيروت، دار صادر، 1412ه‍ .ق.
*'''رحلة ابن جبير'''، محمد بن احمد الاندلسي (ابن جبير)، بيروت، دار المشرق العربي، (لا. ت).
*'''مرقد العقيلة زينب'''، محمد حسنين السابقي، ط 1، بيروت، مؤسسة الاعلمي، 1399ق. 1979م.
*'''معجم البلدان'''، ياقوت بن عبدالله الحموي، بيروت، دار صادر، 1397ق. (1977م.)
*'''وفيات الاعيان و انباء ابناء الزمان'''، احمد بن محمد (ابن خَلَّکان)، تحقيق: احسان عباس، بيروت، دار احياء التراث العربي، (لا. ت).

* 176. Inscriptions Arabes De Damas, Les Stèles Funéraires, I. Cimetière D’Al-Bāb Al-Saġīr. Khaled Moaz & Solange Ory, Damas, Institut Français De Damas, 1977.

[[رده:زیارتگاه‌های سوریه]]
[[رده:قبرستان باب الصغیر]]
[[رده:مزارهای دمشق]]