در حال ویرایش مزار سیداسماعیل و ام‌کلثوم

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =
| تصویر            =
| اندازه تصویر     =
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           =زیارتگاه
| مکان             =شش کیلومتری شرق [[شهر کربلا]]، در مسیر کربلا- بابل
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =
| مساحت            =
| امکانات          =
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =
| وبگاه            = 
}}

'''مزار سیداسماعیل و ام‏‌کلثوم'''، از فرزندان [[عبدالله بن جعفر طیار]]، در شرق [[شهر کربلا]]، در مسیر کربلا- بابل واقع شده است. 

این زیارتگاه دارای ساختمان مربع شکل در ابعاد 8 * 8 متر و با گنبدی بزرگ است و بر روی قبرشان به صورت جداگانه ضریحی ساخته شده است.

بنابر شهرت محلی سیداسماعیل و ام‏‌کلثوم از فرزندان عبدالله بن جعفر طیار، و مادرشان، [[زینب کبری]]، بوده است، اما درباره اینکه مادرشان حضرت زینب باشد بین مورخان اختلاف است و همچنین در انتساب این مکان به آن دو هم اختلاف وجود دارد، ولی انتساب مکان کنونی به این بزرگوارن خالی از لطف نیست.

==موقعیت جغرافیایی==

این زیارتگاه، در شش کیلومتری شرق [[شهر کربلا]]، در مسیر کربلا- بابل و میان نخلستان‏‌ها، واقع شده و راه دسترسی به آن، خاکی است.

==ساختمان بقعه==

ساختمان بقعه، به شکل مربع و به ابعاد 8 * 8 متر و شالوده آن، از آجر و سیمان است و گنبد بزرگی به شکل کلاهخودی به قطر پنج متر و ارتفاع بیش از هشت متر، بالای آن وجود دارد و ساقه آن، با کاشی‏‌های رنگی، تزیین شده است. زنی متدین از سادات کربلا به نام «ام‏علی»، این کاشی‏‌ها و انبوهی دیگر از وسائل بقعه را به علت شفا یافتن، به بقعه هدیه کرده است.

بر قبر سیداسماعیل، صندوق چوبی به ابعاد 2 * 2 متر و ارتفاع یک متر قرار دارد و طول و عرض ضریح روی آن نیز 3 * 5/ 2 متر و ارتفاع آن، سه متر می‌‏باشد و درِ ورودی آن آلومینیومی است. در فاصله چند متری از این مرقد، اتاق کوچک دیگری قرار دارد که به قبر ام‏‌کلثوم، خواهر سیداسماعیل، شهرت دارد. روی این قبر، ضریح دو متری نصب شده که با رنگ سبز، نقاشی شده است.<ref>معجم المراقد والمزارات فی العراق، ص76.</ref>

==نسب سیداسماعیل و ام‏‌کلثوم==

بر اساس شهرت محلی، سیداسماعیل و ام‌کلثوم، از فرزندان [[عبدالله بن جعفر طیار]] هستند و مادرشان، [[زینب کبری]]، بوده است‏<ref>دلیل العتبات والمراقد فی العراق، ص67.</ref> که البته انتساب آنان به حضرت زینب، نمی‏‌تواند صحیح باشد، زیرا طبق نقل علمای انساب، مادر اسماعیل بن عبدالله بن جعفر طیار، ام‏ولد بوده است.<ref>المعقّبون، ص106؛ الشجرة المبارکة، ص216؛ الفخری، ص181؛ الاساس لانساب الناس، ص44 و 45.</ref>

===دیدگاه ابونصر بخاری===

به گفته ابونصر بخاری نیز اسماعیل زاهد را یکی از سه فرزند عبدالله بن جعفر طیار دانسته که از او نسلی برجای مانده است. او به دست بنی‏امیه کشته شد و نسل وی بسیار‌ اندک بود و برخی گفته‌‏اند او، تنها یک دختر داشته است.<ref>سر السلسلة العلویة، ص110 و 111.</ref> اما سیدابوالحسین یحیی عقیقی نسابه معتقد است که او، تنها یک فرزند پسر، به نام عبدالله داشته که از او حسین و از حسین، اسماعیل و از او، عبدالله به وجود آمده است.<ref>المعقبین، ص107؛ الفخری، ص192.</ref> عبیدلی نسابه نیز اسماعیل را جزو فرزندان کم‌‏نسل عبدالله می‏‌داند و می‏‌نویسد مادرش، کنیز بوده است.<ref>تهذیب الانساب، ص306.</ref>

===دیدگاه ابوالحسن عمری===

ابوالحسن عمری نسابه، تعداد فرزندان عبدالله بن جعفر طیار را 29 نفر ذکر می‏‌کند که شامل بیست پسر و نُه دختر، به این نام‏‌هایند: علی، اسحاق، اسماعیل، معاویه، ابوبکر، عون، یزید، حسن، ابراهیم، محمد،‌ هارون، موسی، یحیی، صالح، عباس، علی‏ اصغر، جعفر، عون الاصغر، قثم، عیاض، رقیه کبری، رقیه صغری، لبابه، اسماء، ام‏‌محمد، ام‏‌عبدالله، ام‌‏ابیها، ام‌کلثوم کبری و ام‌‏کلثوم. او سپس تصریح می‏‌کند که از زینب کبری، تنها عباس، جعفر، ابراهیم و علی ‏اصغر، به دنیا آمده است.<ref>المجدی، ص509؛ الاساس لانساب الناس، ص44.</ref>

بنابراین، بر فرض صحت دفن اسماعیل بن عبدالله بن جعفر طیار در این مکان، او فرزند زینب کبری نیست. البته گزارش دیگری در دست است که «[[ابومسلم خراسانی]]» در [[هرات]]، او را به شهادت رسانده است. در همین باره نوشته‌اند که اسماعیل، یکی از زاهدان عصر خویش بود<ref>همانجا.</ref> که به دست بنی‏امیه کشته شد.<ref>عمدة الطالب، ص40 و 41.</ref>

گفته‏‌اند او در سال 125 ه. ق، در ایام‏ [[مروان حمار]]، قیام کرد و بر مناطق جبل، غلبه یافت. سرانجام به دست ابومسلم خراسانی گرفتار شد و در هرات محبوس گشت و همچنان در زندان بود تا اینکه در سال 183 ه. ق‏ (گویا سال 138 ه. ق، صحیح می‏‌باشد.) وفات یافت.<ref>الدر المنثور فی انساب المعارف والصدور، ص42.</ref>

گویا این نقل قول را که ابن‌عنبه نسابه بیان داشته، <ref>عمدة الطالب، ص40.</ref> درباره عبدالله بن معاویة بن عبدالله بن جعفر طیار است و اسماعیل نیز ابتدا در [[کوفه]]، همراه وی بوده و شاید در مکان کنونی، به شهادت رسیده است.

==بررسی انتساب مزار==

به هر حال به نظر می‏‌رسد که انتساب مکان کنونی به اسماعیل و ام‌‏کلثوم، فرزندان عبدالله بن جعفر طیار، خالی از لطف نیست، هرچند دلیل قطعی بر دفن آنها در این مکان، یافت نمی‌‏شود. ضمن اینکه برخلاف شهرت محلی، این دو، از فرزندان حضرت زینب کبری نیستند.

==پانویس==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم.
|پس از لینک = بخش «مزار سیداسماعیل و ام‌کلثوم»، ج1، ص269-271.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472
}}



* '''معجم المراقد والمزارات في العراق''': ثامر عبدالحسن العامري، (لا م)، (لا ن)، (لا ت).

* '''دليل العتبات والمراقد في العراق''': عادل الحسني، ط ١، بيروت، دار المؤرخ العربي، ١۴٣١ه. ق - ٢٠١٠م.

* '''المعقّبون من آل ابي‌طالب''': السيد مهدي الرجائي الموسوي، ط ١، قم، مؤسسة عاشوراء، ١۴٢٧ه. ق - ١٣٨۵ش.

* '''الشجرة المباركة في انساب الطالبية''': فخرالدين الرازي، ط ٢، قم، مكتبة آيةالله العظمي المرعشي النجفي، ١۴١٩ه. ق.

* '''الاساس لأنساب الناس''': السيد جعفر الاعرجي، تحقيق': السيد حسين ابوسعيدة الموسوي، ط ١، قم، مؤسسة عاشوراء، ١۴٢٧ه. ق.

* '''سرّ السلسله العلويه''': سهل بن عبدالله (ابونصر البخاري)، تحقيق: سيد محمدصادق بحرالعلوم، النجف، المكتبة الحيدرية، ١٣٨١ه. ق.

* '''تهذيب الانساب ونهاية الاعقاب''': محمد بن ابي‌جعفر العبيدلي، تحقيق: محمدكاظم المحمودي، ط ٢، قم، مكتبة آيت الله العظمي المرعشي النجفي الكبري، ١۴٢٨ه. ق - ١٣٨۵ ه. ش، ٢٠٠٧م.

* '''المجدي في انساب الطالبيين''': علي بن محمد العلوي العمري، تحقيق: احمد المهدوي الدامغاني، ط ٢، قم، مكتبة آيةالله العظمي المرعشي النجفي العامة، ١۴٢٢ه. ق - ١٣٨٠ه. ش.

* '''عمدة الطالب في انساب آل ابي‌طالب''': جمال‌الدين احمد بن علي الحسيني (ابن عنبة)، لجنة احياء تراث، بيروت، منشورات دارالكتب الحياة، بي‌تا.

* '''الدر المنثور في انساب المعارف والصدور''': السيد جعفر الاعرجي، تحقيق: السيد حسين ابوسعيدة الموسوي، قم، مؤسسة عاشوراء، ١۴٢٧ه. ق.
* '''الفخري في أنساب الطالبييّن'''، عزيزالدين ابوطالب اسماعيل بن الحسين المروزي الازورقاني، قم، مكتبة آيةالله العظمي مرعشي نجفي، ١۴٠٩ه. ق. 
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
[[رده:مزار سادات مدفون در کربلا]]
[[رده:زیارتگاه‌های کربلا]]
[[رده:مکان‌های متبرک کربلا]]