در حال ویرایش مشبک

[[پرونده:پنجره مشبک ضریح امام حسین(ع).jpg|بندانگشتی|پنجره مشبک [[ضریح قبر امام حسین(ع)|ضریح امام حسین(ع)]].]]
'''مُشَبّک'''، در زیارتگاه‌ها، به پنجره پنجره [[ضریح|ضريح‌ها]]، كه چشمه چشمه است گفته شده است. هنر مشبک‌کاری، از هنرهاى ظريف معمارى و صنعت است، كه در زیارتگاه‌ها و پنجره‌ خانه‌ها و مسجدها به كار مى‌رود؛ اين هنر روى چوب و فلز، کار شده و یکی از کاربری‌های آن ایجاد تعادل بین نور بیرون و درون است.
==واژه‌شناسی==
مشبک، واژه‌ای عربی است، که اصل آن «ش،ب،ک» به معنای تداخل  شیء است.<ref>معجم مقاييس اللغه، ج‏3، ص242.</ref> برای نمونه، از این اصل، برای داخل کردن انگشتان در هم استفاده شده است.{{یادداشت|شَبَكْتُ‏ أصابعي بعضها في بعض‏.}}<ref name=":0">كتاب العين، ج‏5، ص298؛ فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص89.</ref> مشبک، به هر چیزی که برخی از اجزای آن، در برخی دیگر قرار گرفته باشد، گفته می‌شود.<ref>تهذيب اللغة، ج‏10، ص20؛ رک: أساس البلاغة، ص320.</ref> بین معانی این واژه، «نوعی از غذا» نیز آمده<ref>تاج العروس، ج‏13، ص590.</ref> و برخی آن را، نان پنجره‌ای معنا کرده‌اند.<ref>فرهنگ ابجدي، ص823.</ref>

==در زیارتگاه‌ها==
مشبک، در حرم‌ها و زیارتگاه‌ها، به پنجره پنجره [[ضریح|ضريح‌ها]]، كه چشمه چشمه است گفته شده است. هنر مشبک‌کاری، از هنرهاى ظريف معمارى و صنعت است، كه در زیارتگاه‌ها و پنجره‌هاى مسجدها به كار مى‌رود. اين هنر روى چوب و فلز، کار می‌شود.<ref name=":0" />

==در معماری==
مشبک، در پنجره‌ها به کار رفته و برای ایجاد تعادل بین نور بیرون و درون استفاده می‌شود؛ به گونه‌ای نور شدید بیرون را بخش کرده و آنرا تعدیل می‌کند و وقتی نور بیرون شدید نیست همه آن را به داخل اتاق عبور می‌دهد. گاهی برای در و پنجره مشبک، شیشه نیز به کار برده می‌شود. در گذشته، در، پنجره و روزن‌های مشبک چوبی، سفالی و گچی، در زمستان با کاغذ روغن زده، مسدود و در تابستان‌ها باز می‌شد.<ref>پیشینه نور در معماری و وسایل روشنایی در هنر اسلامی ایران، فصلنامه اثر، شماره ۳۵، ص۳۱۹.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = فرهنگ نامه زیارت،
| پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۸۹
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/89
}}
* '''أساس البلاغة'''، ‏محمود بن عمر زمخشرى، دار صادر، بيروت، 1979م.
* '''پیشینه نور در معماری و وسایل روشنایی در هنر اسلامی ایران'''، فصلنامه اثر، پاییز ۱۳۸۱ش، شماره ۳۵، ص۳۱۶.
* '''تاج العروس من جواهر القاموس'''، محمد بن محمد مرتضى زبيدى، دار الفكر، بيروت، 1414.ق.
* '''تهذيب اللغة'''، محمد بن احمد ازهرى، دار احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق.
* '''فرهنگ ابجدى'''، فواد افرام بستانى، اسلامي، تهران، 1375ش.
* '''كتاب العين'''، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
* '''معجم مقاييس اللغة'''، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي،‌قم، 1404ق.
{{پایان}}