در حال ویرایش موسوعه رد شبهات جلد هجدهم

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =موسوعه رد شبهات جلد هجدهم
| عنوان اصلی      = 
| تصویر           =mosoueh_18.jpg
| اندازه تصویر    =
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =محمد فرضی پوریان و رضا باذلی
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| تحقیق           =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           =پاسخ به شبهات درباره عصمت [[ائمه]]
| سبک             =
| زبان            =
| تعداد جلد       =
| صفحه            =198
| قطع             =
| ناشر            =مشعر
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =تهران
| تاریخ نشر       =بهار 1401
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =9789645409799
|رده‌بندی کنگره    =‌BP223
|رده‌بندی دیویی    =297/45
|سایر مشخصات      =
}}

'''موسوعه رد شبهات جلد هجدهم''' کتابی با موضوع پاسخ به شبهات عصمت امام، در دو بخش و دو نویسنده نوشته شده است. در بخش اول، پس از تعریف عصمت، ضرورت بحث از عصمت، منشأ عصمت و ادله عقلی و نقلی عصمت امام به نگارش درآمده و پس از آن به شش شبهه از جمله عصمت امام اندیشه‌ای بدون دلیل و تلازم وجوب عصمت امام با تعیین تکلیف برای خدا، پاسخ داده شده است. نویسنده این بخش، محمد فرضی پوریان است.

در بخش دوم مفهوم عصمت، معنای عصمت در قرآن و روایات، ضرورت طرح مسأله عصمت و عصمت در اندیشه اسلامی ارائه شده و پس از آن به هفت شبهه وهابیان در مسأله عصمت پاسخ داده شده است. ناسازگاری عصمت ائمه(ع) با آیه 59 سوره نساء و عصمت ائمه(ع) مستلزم الوهیت و غلو، از جمله این شبهات است. این بخش توسط رضا باذلی نوشته شده است. 


== نویسندگان ==
کتاب در دو بخش و توسط دو نویسنده نوشته شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، شناسنامه کتاب.</ref> بخش اول در 57 صفحه و توسط محمد فرضی پوریان<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص68-11.</ref> و بخش دوم در 129 صفحه و با قلم رضا باذلی نوشته شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص198-69.</ref>

== محتوای اثر ==
کتاب در دو بخش نگارش یافته و در هر دو بخش، به شبهاتی علیه شیعه؛ پیرامون [[عصمت امام]] پاسخ داده شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص61-37؛ 182-112.</ref>

=== بخش اول (عصمت امام و پاسخ به شبهات) ===
این بخش شامل مفهوم‌شناسی و پاسخ به شبهات است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص61-11.</ref> در بخش مفهوم‌شناسی، ابتدا عصمت در لغت و اصطلاح [[متکلمان]] و [[حکما]] تعریف شده<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص14-11.</ref> و پس از آن، مفهوم [[امام]] در قالب تعریف لغوی و اصطلاحی،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص15-14.</ref> ضرورت بحث از عصمت،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص16.</ref> منشأ عصمت،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص19-17.</ref> ادله عقلی و نقلی عصمت امام،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص37-19.</ref> شرح داده شده است. مؤلف به نقل از متکلمان شیعه، دو دلیل عقلی بر عصمت امام را یکی برهان امتناع تسلسل در امام و دیگری برهان حفظ شریعت می‌داند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص26-20.</ref> [[آیه ابتلای ابراهیم]] (سوره بقره، آیه 124)، [[آیه صادقین]] (سوره توبه، آیه 119) و [[آیه اولوالأمر]] (سوره نساء، آیه 59) از دلایل نقلی ارائه شده توسط نویسنده بر لزوم عصمت امام است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص37-26.</ref>

در بخش پاسخ به شبهات، به شش شبهه از شبهات [[وهابیت]]، پاسخ داده شده است:

====  عصمت امام، اندیشه‌ای بدون دلیل ====

شیعه هیچ دلیل عقلی و نقلی بر عصمت امام؛ به عنوان جانشین پیامبر(ص) ندارد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص37.</ref> مؤلف در پاسخ به این شبهه معتقد است با توجه به اینکه شیعه عصمت امام را با دلایل عقلی (مثل برهان امتناع تسلسل در امام و برهان حفظ شریعت) و نقلی (مثل آیه اولوالأمر و آیه ابتلای ابراهیم) اثبات می‌کند، این ادعا اعتبار علمی ندارد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص37.</ref>

==== تلازم وجوب عصمت امام با تعیین تکلیف برای خدا ====

لزوم تعیین امامی معصوم در همه زمان‌ها بر [[خداوند]]، نوعی مکلف کردن خداوند و بی‌ادبی در محضر او است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص38.</ref> پاسخ مؤلف به این اشکال آنکه مخالفان شیعه در فهم مسأله دچار مشکل شده‌اند و [[شیعه]] اعتقاد دارد وجوب تعیین امام معصوم بر خداوند یعنی خداوند ذاتا به گونه‌ای است که امام معصوم تعیین می‌کند نه اینکه انجام امری بر خداوند واجب شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص41-38.</ref>

==== اخذ اندیشه عصمت از یهود و نصارا ====
 
عقیده‌مندی به عصمت، از یهود و نصارا گرفته شده و در زمان [[صحابه]] و [[تابعان]] نبوده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص41.</ref> پاسخ آنکه:

* در تورات گناهان مختلفی به یهود نسبت داده شده پس یهود، آورنده اندیشه عصمت نبوده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص42-41.</ref> نیز نزد مسیحیت اصلا عصمت مسیح مطرح نیست و آنان  نه به جهت پیامبر دانستن مسیح، بلکه به جهت آنکه او را تجسّم زمینی خدا می‌دانند، از عصمت بحث می‌کنند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص42.</ref>

* شیعه عصمت را با دلیل‌های عقلی و نقلی ثابت می‌کند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص43.</ref>

* علمای [[اهل‌سنت]] نیز عصمت پیامبران را در دریافت و ابلاغ وحی و بسیاری عصمت او پس از نبوت را پذیرفته‌اند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص43.</ref>
 
* عصمت از متن قرآن و سنت پیامبر(ص) گرفته شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص47-44.</ref>

==== بی‌نیازی از امام معصوم با وجود [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اکرم(ص)]] ====

حال که [[نبی]] خود معصوم است و کتاب خدا در بین ما است، چه نیازی به امام معصوم داریم.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص48-47.</ref> پاسخ مؤلف این است که:

* وجود اختلافات [[فقه|فقهی]] و [[اعتقادات|اعتقادی]] در میان [[امت اسلامی|امت]] نشان می‌دهد وجود [[قرآن]] و [[سنت پیامبر(ص)]] کافی نیست.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص50-48.</ref>

* همان دلایلی که عصمت پیامبر را ثابت می‌کند، عصمت امام را نیز اثبات می‌کند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص51-50.</ref>

==== عصمت امام و لزوم مشارکت با پیامبر(ص) در اطاعت ====

معصوم در هرچه می‌گوید اطاعت می‌شود درحالی‌که قرآن، اطاعت مطلق را تنها شامل قرآن و رسول خدا دانسته است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص52-51.</ref> پاسخ آن است که هیچ دلیلی بر تلازم عصمت با لزوم اطاعت نداریم.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص52.</ref> نیز قرآن از برخی افراد مثل مریم(س) نام می‌برد که معصوم بوده‌اند اما وجوب اطاعت نداشته‌اند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص53-52.</ref> همچنین شیعه نه به دلیل عصمت امام، بلکه با دلایلی از قرآن (مثل آیه اولوالأمر) و سنت پیامبر(ص) (مثل حدیث ثقلین)، اطاعت از امام را واجب می‌شمرد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص59-54.</ref>

==== مسدود بودن راه برای فهم عصمت در غیر از نبی(ص) ====
 
راهی برای تشخیص انسان معصوم (غیر از نبی) نداریم.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص59.</ref> پاسخ این شبهه آنکه راه تشخیص معصوم، نه عقل بلکه [[وحی]] و کلام الهی است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص60-59.</ref> شیعه [[امامت]] را انتصابی می‌داند نه انتخابی، زیرا معتقد است امام باید معصوم باشد و از طرفی هیچ‌کس نمی‌تواند معصوم را بشناسد، پس باید خدا و پیامبرش آن را به مردم بشناسانند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص61-60.</ref>

=== بخش دوم (عصمت ائمه اطهار(ع) و پاسخ به شبهات) ===

نویسنده پس از شناساندن تعریف لغوی و اصطلاحی عصمت،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص74-69.</ref> معنای عصمت در قرآن و روایات را بیان می‌کند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص76-74.</ref> پس از آن، ضرورت طرح مسأله عصمت را شرح داده<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص77-76.</ref> و عصمت در اندیشه اسلامی را در قالب چند مسأله پیگیری می‌کند:

* منشأ عصمت<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص85-80.</ref>

* عصمت و اختیار انسان<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص87-85.</ref>

* قلمرو و گستره عصمت<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص90-87.</ref>

* دلایل نقلی عصمت<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص112-90.</ref>

نویسنده در ادامه به هفت شبهه وهابیان پاسخ می‌دهد:

==== ناسازگاری عصمت ائمه(ع) با آیه 59 سوره نساء ====

با توجه به آیه 59 [[سوره نساء]]،<ref>يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْويلا.</ref> غیر از پیامبر(ص) معصوم دیگری نداریم زیرا خداوند به مؤمنان دستور می‌دهد هنگام بروز اختلاف، به خدا و رسولش مراجعه کنند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص113-112.</ref> نویسنده پاسخ می‌دهد ابتدای آیه؛ يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ، بر عصمت اولوالأمر (صاحبان امر) یعنی امامان دلالت دارد زیرا اطاعت بی‌قید و شرط از اولوالأمر، بدون عصمت ایشان معنا ندارد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص117.</ref> اگر امامان در جمله فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ ذکر نشده‌اند سه احتمال وجود دارد<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص116-115.</ref> از جمله اینکه مسأله اولوالأمر و امامت، از مسائل اختلافی میان مسلمانان است و معنا ندارد اختلاف در اولوالأمر به خود اولوالأمر ارجاع داده شود.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص116.</ref>

==== عصمت ائمه(ع) مستلزم الوهیت و غلو ====

اعتقاد به عصمت امامان به معنای اثبات الوهیت و غلو در مورد آنان است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص118-117.</ref> پاسخ آنکه حقیقت غلو آن است که معصوم را از حد بندگی بالاتر برده، او را خدا دانسته و در افعالش مستقل یعنی بدون اتکا به خداوند بدانیم.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص119.</ref> این معنا در مورد امام معصوم مورد ادعای شیعه نیست و طبق روایات شیعه امامان از غلو و غالیان برائت جسته‌اند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص119.</ref> 

==== تطور تاریخی اندیشه عصمت امامان(ع) ====

عقیده عصمت با این گستردگی در معنا، در صدر اسلام وجود نداشته و در طول تاریخ به‌ وجود آمده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص127-125.</ref> از نگاه نویسنده، اصل اندیشه عصمت از قرآن بوده و در [[صدر اسلام]] نیز وجود داشته<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص131-128.</ref> و روایات شیعه و سنی و نیز کلمات اندیشمندان هر دو [[مذهب]] بر آن تاکید دارند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص144-131.</ref>

==== عصمت امامان(ع) بالاتر از عصمت پیامبران ====

شیعیان گستره عصمت امامان را بیش از عصمت پیامبران می‌دانند و عصمت از تمام گناهان، سهو و نسیان برای پیامبران هم وجود ندارد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص144.</ref> نویسنده معتقد است در این اشکال مغالطه رخ داده و دیدگاه امامیه نسبت به عصمت امامان، با دیدگاه اهل سنت (نه شیعه) نسبت به عصمت پیامبران مقایسه شده است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص144.</ref> بیشتر عالمان امامیه در مورد پیامبران نیز به عصمت مطلق (از گناهان، سهو و فراموشی) اعتقاد دارند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص148-145.</ref>     

==== ناسازگاری عصمت ائمه(ع) با گفتار و رفتارشان ====

برخی گفته‌ها و رفتارهای ائمه(ع) نشان دهنده عدم عصمت ایشان است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص148.</ref> نویسنده این اشکال را در سه بخش سخنان و روایات ناسازگار با عصمت،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص159-149.</ref> اعتراف به گناه و استغفار ائمه(ع)<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص165-159.</ref> و تناقض و اختلاف در اقوال و اعمال ائمه(ع)،<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص175-165.</ref> پاسخ می‌دهد.  

==== عصمت ائمه(ع) مستلزم جبر ====

عصمت امام به معنای ممکن نبودن تحقق معصیت در امام است که مستلزم جبر بوده و این با اعتقاد مذهب شیعه به مختار بودن انسان، ناسازگار است.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص175.</ref> پاسخ اول آنکه این اشکال در مورد عصمت پیامبران که اهل‌سنت هم بدان اعتقاد دارند، وجود دارد.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص176-175.</ref> نویسنده در پاسخ دیگر اشاره دارد دلایل عقلی و نقلی عصمت، بر سازگار بودن عصمت با اختیار و قدرت بر انجام گناه دلالت دارند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص178-176.</ref>

==== عصمت ائمه(ع) مستلزم وجود امام‌های معصوم در همه مناطق اسلامی ====

لازمه قول به عصمت، وجود امامان معصوم در همه مناطق اسلامی است زیرا وجود یک معصوم برای همه‌جا کافی نیست.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص179.</ref> پاسخ اول نویسنده این است که این اشکال، عصمت همه پیامبران یا دست‌کم عصمت پیامبر اسلام(ص) را نیز نفی می‌کند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص179.</ref> پاسخ دیگر اینکه هدف اصلی از وجود امام معصوم، حفاظت از شریعت پیامبر(ص) بوده این مهم، تنها ابا وجود شخص معصوم محقق می‌شود اما ضرورتی ندارد خود امام معصوم در همه مناطق وجود داشته باشد. وجود یک امام معصوم در هر زمان لازم و کافی است و او می‌تواند در مناطق مختلف نائبانی بفرستد تا مبلغ دین باشند.<ref>فرضی پوریان و باذلی، موسوعه رد شبهات (18)، 1401ش، ص182-179.</ref>

== چاپ و نشر ==

این کتاب توسط [[پژوهشکده حج و زیارت]] و [[نشر مشعر]]، در بهار 1401 و در 198 صفحه، به چاپ‌ رسیده‌ است.

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}

* فرض پوریان، محمد و باذلی، رضا، موسوعه رد شبهات (18)، تهران، مشعر، 1401ش.

[[رده:کتاب‌های پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۱]]