در حال ویرایش وادی رانوناء
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش|ماه=[[دی]]|روز=[[۱۳]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} | |||
[[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | |||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| تصویر = وادی رانوناء.jpg | | تصویر = وادی رانوناء.jpg | ||
خط ۴: | خط ۷: | ||
| نامهای دیگر = رانون، سیل الوادی | | نامهای دیگر = رانون، سیل الوادی | ||
}} | }} | ||
'''وادی رانوناء''' یا '''رانون''' یا '''سیل الوادی'''، یکی از رودهای فصلی کوتاه [[مدینه]] بوده و امروزه مسیر طبیعی آن از میان رفته است. در گذشته، | |||
==واژهشناسی== | ==واژهشناسی== | ||
وادی، واژهای عربی، به معنای شکاف میان کوهها، زمینهای بلند و تپهها است که مسیر عبور سیل است.<ref> | وادی، واژهای عربی، به معنای شکاف میان کوهها، زمینهای بلند و تپهها است که مسیر عبور سیل است.<ref>كتاب العين، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.</ref> به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفتهاند.<ref name=":2">مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.</ref> ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.<ref>تهذيب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنير، ج2، ص654.</ref> جمع وادی، «اودیة» بوده<ref>كتاب العين، ج8، ص98.</ref> و در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها}}{{یادداشت|هر درهاى بقدر گنجایشش سيلاب ميگيرد.}}<ref>سوره رعد، آیه 17.</ref> به کار رفته است.<ref name=":2" />برخی، برای برابرِ فارسی وادی، واژگان «رود فصلی»<ref>رویکردهای زیباییشناسی شهری برای کناره رود فصلی، ص۲.</ref> و «رود-دره فصلی» را به کار بردهاند.<ref>اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-درههای فصلی؛ مجله مدیریت شهری، ش۳۳، ص۲۵۹.</ref> واژههایی مانند آبراهه،{{یادداشت|به معنای گذرگاه سیل.}}<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه «آبراهه».</ref> مَسیل،<ref>''فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، ذیل واژه «وادی».''</ref> آبکند و کال، دیگر واژههای مترادف «وادی» در زبان فارسی است.<ref>''فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی، ذیل واژه «کال».''</ref> | ||
==نام== | ==نام== | ||
وادی رانوناء، «الرانوناء» با الف و لام نیز | وادی رانوناء، «الرانوناء» با الف و لام نیز خوانده شده<ref name=":0">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۲، ص۶۳۴.</ref> و برخی، «رانون» نیز گفتهاند.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص290؛ معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص672.</ref> برخی از تاریخنگاران، آن را «سیل الوادی» یا «مسیل الوادی» نامیدهاند.<ref name=":3">معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص672.</ref> | ||
به گفته برخی، «وادی الرانوناء» عمومیترین و مشهورترین نام این وادی است و امروزه | به گفته برخی، «وادی الرانوناء» عمومیترین و مشهورترین نام این وادی است و امروزه که مجرای طبیعی این وادی پنهان شده، نام «الوادی» تنها به بخش آغازین و سد قدیمی آن گفته شده و مردم جز نام «الرانوناء» نام دیگری نمیشناسند.<ref name=":3" /> | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
[[پرونده:أودیه مدینه.jpg|بندانگشتی|موقعیت احتمالی وادی رانوناء. | [[پرونده:أودیه مدینه.jpg|بندانگشتی|موقعیت احتمالی وادی رانوناء.]] | ||
وادی رانوناء، در مسیر خود از جنوب به شمال، به موازات [[وادی عقیق]] که غربیترین وادی یثرب است و [[وادی بطحان]] در شرق خود حرکت میکند و با پیوستن به بطحان در مرکز حوزة یثرب در جنوب مسجد غمامه، پایان مییابد. مسجد جمعه در بنی سالم{{یادداشت|بنو سالم بن عوف در نزدیکى حرّة غربى، در غرب وادى رانونا ساکن شدند و مسجد جمعه یا عاتکه در آن قسمتى از وادى که غبیب نامیده مىشده، جاى داشته است.}}<ref>مدینهشناسی، ج1، ص25.</ref> که پیامبر نخستین نماز جمعه را در آن برگزار کردند، در میان این وادی قرار داشت.<ref>وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۱، ص۱۹۹.</ref> | |||
این وادی، میان مسجد قباء و مسجد نبوی(ص) کشیده شده است.<ref name=":1">المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص125.</ref> و از حرة قباء آمده و در وادی بطحان،جنوب مسجد غمامة میریزد.<ref name=":1" /> | |||
از وادیهای جنوبی مدینه است.<ref name=":3" /> | |||
==ویژگی== | |||
از وادیهای مشهور مدینه است.<ref name=":0" /> | |||
وادی رانوناء یکی از وادیهای کوتاه حوزة یثرب است.<ref name=":0" /> | |||
وادی | |||
برخی آن را از وادیهای مبارک مدینه دانستهاند؛ زیرا آب این وادی از بخشهای بالا و جنوب غربی «حرة شوران» آغاز میشود و حضرت محمد(ص) از خدا خواست به این حرة برکت بدهد.{{یادداشت|رأى رسول الله(ص) إبلا في السوق فأعجبه سمنها فقال: «أين كانت ترعى هذه؟» قالوا: «بحرة شوران»، فقال: «بارك الله في شوران».}}<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص674.</ref> | |||
میان تاریخنگاران در این تعیین آبها و شرائع این وادی اختلاف کردهاند. به باور برخی همه اقوال حول منطقه حرةجنوبی دور میزند. که بعضی ها به حرة شوران می شناسند. به ويژه در بخش جنوب غربی آن. علت اختلاف میان تاریخنگاران، به خاطر بسیاری و گوناگونی مصادر این وادی است که باعث شده هر تاریخنگاری به یکی از مصدرها اشاره کرده باشد.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1، ص۶۷۵.</ref> | |||
==مسجد جمعه== | ==مسجد جمعه== | ||
وقتی | مسجد جمعه مسجدی است که از دوره نبوی باقی مانده و نخستین نماز جمعهای که حضرت محمد(ص) در مدینه اقامه کرد در این مسجد بود. و آن در وادی ذی صلبی بود در مکانی که به آن القبیب می گفتند،در محیط بنی سالم بن عوف. و آن وقتی بود که حضرت محمد(ص) از مسجد قباء به سوی مدینه میآمد، پس وقت نماز جمعه رسید، پس او و گروهی که با او بودند نماز جمعه را در بطن وادی که منظور وادی رانوناءاست دی مسجد بنی سالم به عوف خواندند.<ref>تاريخ معالم المدينة المنورة قديما و حديثا، ص162.</ref> | ||
حضرت محمد(ص) وقت نماز جمعه در بنی سالم بن عوف بود پس در مسجدی که در بطن وادی، وادی رانوناء بود نماز جمعه را برگزار کرد. این نخستین نماز جمعه بود که در مدینه خوانده میشد.<ref name=":1" /> | |||
مسجد جمعه وقتی از مسجد قباء برمیگردی سمت راست تو قرار می گیرد و معروف است.<ref name=":1" /> | |||
این مسجد بین قباءو مرکز مدینه قرار گرفته، در سمت راست جایی که به «الخط النازل» یا شارع قباء النازل نامیده شده است.<ref>المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة، ص252.</ref> | |||
وقتی حضرت محمد(ص) به مدینه آمد چهار روز در قباء ماند و مسجد قباء را ساخت و از آنجا روز جمعه خارج شد پس وقت نماز جمعه در بنی سالم بن عوف رسید و در مسجدی که در بطن وادی،وادی رانوناء بود نماز جمعه رااقامه کرد. پس آن نخستین نماز جمعهای بود که در مدینه میخواند.<ref>معالم المدينة المنورة بين العمارة و التاريخ، ج1،ص671.</ref> | |||
==در تاریخ== | ==در تاریخ== | ||
قبایل مدینة قدیم در این وادی منزل ساختند و در آن مزارع و نخیلات به پا کردند.<ref name=":0" /> بر این وادی، و عند تقابله مع بطحان، بطون بنی مرة بن مالک و بنی جحجبا از قبیله اوس در موضع عصبة در غرب مسجد قباء و منازلشان تا غرب وادی الرانوناء امتداد مییافت.<ref name=":3" /> | |||
روی برخی از سنگهای بزرگ و | روی برخی از سنگهای بزرگ و سیاه که در کنار سدهای قدیمی این وادی قرار دارد، نوشتههایی کهن، نقش شده است. برخی از آنها مربوط به صدر اسلام تشخیص داده شده است.<ref>معالم المدینه المنورة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۶۷۳ و ۶۷۴.</ref> | ||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = مقاله | | پیش از لینک = مقاله | ||
خط ۴۹: | خط ۶۴: | ||
*'''اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-درههای فصلی؛ نمونه موردی: رود-دره فصلی ورودی شهرستان کرج'''، محمدرضا بمانیان، محمدرضا پورجعفر، زهرا محقق دولتآبادی، مجله مدیریت شهری، شماره۳۳، ص۲۵۹. | *'''اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-درههای فصلی؛ نمونه موردی: رود-دره فصلی ورودی شهرستان کرج'''، محمدرضا بمانیان، محمدرضا پورجعفر، زهرا محقق دولتآبادی، مجله مدیریت شهری، شماره۳۳، ص۲۵۹. | ||
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق. | *'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین احمد خیاری، عامه، عربستان، ۱۴۱۹ق. | ||
*'''[https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage255560108Limit.pdf رویکردهای زیباییشناسی شهری برای کناره رود فصلی (نمونه موردی مهرانه رود تبریز)]'''، مسعود وحدت طلب، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ۱۳۹۵ش. | *'''[https://search.ricest.ac.ir/DL/Digitization/TempDownload/AllPage255560108Limit.pdf رویکردهای زیباییشناسی شهری برای کناره رود فصلی (نمونه موردی مهرانه رود تبریز)]'''، مسعود وحدت طلب، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ۱۳۹۵ش. | ||
*'''ترجمه و | *'''ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن'''، حسين بن محمد راغب اصفهانى، ، مرتضوي، تهران، 1374ش. | ||
*''' | |||
*'''تهذيب اللغة'''، محمد بن احمد ازهرى، احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق. | |||
*'''''[https://www.peykaregan.ir/dataset/فرهنگ-جامع-واژگان-مترادف-و-متضاد-فارسی فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی]'''، فرجالله خداپرستی، شیراز، دانشنامه فارس، ۱۳۷۶ش.'' | *'''''[https://www.peykaregan.ir/dataset/فرهنگ-جامع-واژگان-مترادف-و-متضاد-فارسی فرهنگ جامع واژگان مترادف و متضاد زبان فارسی]'''، فرجالله خداپرستی، شیراز، دانشنامه فارس، ۱۳۷۶ش.'' | ||
*'''[https://www.vajehyab.com/amid/الف فرهنگ فارسی عمید]'''، حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش فرهاد قربانزاده، اشجع، ۱۳۸۹ش. | *'''[https://www.vajehyab.com/amid/الف فرهنگ فارسی عمید]'''، حسن عمید، سرپرست تألیف و ویرایش فرهاد قربانزاده، اشجع، ۱۳۸۹ش. | ||
*''' | |||
*'''لسان العرب'''، محمد بن | *'''كتاب العين'''، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق. | ||
*'''لسان العرب'''، محمد بن مكرم (ابن منظور)، دار صادر، بيروت، 1414ق. | |||
*'''مدینهشناسی'''، محمدباقر نجفی، شرکت قلم، تهران، ۱۳۶۴ش. | *'''مدینهشناسی'''، محمدباقر نجفی، شرکت قلم، تهران، ۱۳۶۴ش. | ||
*'''المصباح | *'''المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى'''، احمد بن محمد فيومى، مؤسسه دار الهجرة، قم، 1414ق. | ||
*'''المعالم | *'''المعالم الأثيرة فى السنة و السيرة'''، محمد محمد حسن شراب، دار الشاميه-دار القلم، بيروت-دمشق، 1411ق. | ||
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | *'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | ||
*'''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسين بن محمد راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق. |