در حال ویرایش وادی عقیق
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
| تصویر = وادی عقیق۱.jpg | | تصویر = وادی عقیق۱.jpg | ||
| توضیح تصویر = بخشی از وادی عقیق در [[مدینه]]، که از کنار [[کوه‌های جماوات]] گذر می‌کند. | | توضیح تصویر = بخشی از وادی عقیق در [[مدینه]]، که از کنار [[کوه‌های جماوات]] گذر می‌کند. | ||
|مکان=از جنوب [[مدینه]] وارد شهر شده، از شرق [[کوه عیر]] و از غرب [[کوه‌های جماوات]] گذشته و به سوی شمال مدینه ادامه | |مکان=از جنوب [[مدینه]] وارد شهر شده، از شرق [[کوه عیر]] و از غرب [[کوه‌های جماوات]] گذشته و به سوی شمال مدینه ادامه می‌دهد.|نام‌های دیگر=وادی مبارک}} | ||
'''وادی عقیق''' یا '''وادی مبارک'''، رود فصلی است در [[مدینه]]، که از جنوب شهر وارد شده، از شرق [[کوه عیر]] و پس از آن، از غرب [[کوه‌های جماوات]] گذر کرده و مسیر خود را به سوی شمال مدینه ادامه می‌دهد. | |||
این وادی، طولانی‌ترین وادی [[حجاز]] بوده و [[حضرت محمد(ص)]] آن را «وادی مبارک» نامیده است. [[امام علی(ع)]]، در بخش اکبر وادی عقیق، ۲۳ چاه حفر کرده که به [[ابیار علی(ع)]] شهرت یافته است. | |||
این وادی، طولانی‌ترین وادی [[حجاز]] بوده و | |||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
وادی، واژه‌ای عربی، به معنای شکاف میان کوه‌ها، زمین‌های بلند و تپه‌ها است که مسیر عبور سیل است.<ref>کتاب العین، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.</ref> به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفته‌اند.<ref name=":2">مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.</ref> ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.<ref>تهذیب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنیر، ج2، ص654.</ref> جمع وادی، «اودیة» بوده<ref>کتاب العین، ج8، ص98.</ref> و در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَسالَتْ أَوْدِیَةٌ بِقَدَرِها}}{{یادداشت|هر دره‌ای بقدر گنجایشش سیلاب می‌گیرد.}}<ref>سوره رعد، آیه 17.</ref> به کار رفته است.<ref name=":2" /> | وادی، واژه‌ای عربی، به معنای شکاف میان کوه‌ها، زمین‌های بلند و تپه‌ها است که مسیر عبور سیل است.<ref>کتاب العین، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.</ref> به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفته‌اند.<ref name=":2">مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.</ref> ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.<ref>تهذیب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنیر، ج2، ص654.</ref> جمع وادی، «اودیة» بوده<ref>کتاب العین، ج8، ص98.</ref> و در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَسالَتْ أَوْدِیَةٌ بِقَدَرِها}}{{یادداشت|هر دره‌ای بقدر گنجایشش سیلاب می‌گیرد.}}<ref>سوره رعد، آیه 17.</ref> به کار رفته است.<ref name=":2" /> | ||
برخی، برای برابرِ فارسی وادی، واژگان | برخی، برای برابرِ فارسی وادی، واژگان «رود-دره فصلی» به کار برده‌اند.<ref>اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-دره‌های فصلی؛ مجله مدیریت شهری، ش۳۳، ص۲۵۹.</ref> | ||
واژه عقیق، از ریشه «ع، ق، ق» به معنای شکافتن بوده و در لغت به معنای زمینی است که آب، آن را شکافته و به مرور زمان توسعه داده است.<ref>الصحاح، ج۴، ص۱۵۲۷؛ تهذیب اللغة، ج۱، ص۴۸؛ لسان العرب، ج۱۰، ص۲۵۵.</ref> | واژه عقیق، از ریشه «ع، ق، ق» به معنای شکافتن بوده و در لغت به معنای زمینی است که آب، آن را شکافته و به مرور زمان توسعه داده است.<ref>الصحاح، ج۴، ص۱۵۲۷؛ تهذیب اللغة، ج۱، ص۴۸؛ لسان العرب، ج۱۰، ص۲۵۵.</ref> | ||
| خط ۲۳: | خط ۱۹: | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
[[پرونده:وادی عقیق۳.PNG|بندانگشتی|موقعیت وادی عقیق.]] | [[پرونده:وادی عقیق۳.PNG|بندانگشتی|موقعیت وادی عقیق.]] | ||
این وادی، از جنوب کوه‌های [[مکه]] آغاز شده، از سمت جنوب [[مدینه]] و از غرب [[کوه عیر]] وارد شهر مدینه می‌شود، سپس با پیچش خود به سمت شرق، وارد حوزه یثرب شده و در غربِ یثرب، از کنار [[کوه‌های جماوات]] و از سمت راست آنها گذشته و مسیر خود را به سمت شمال ادامه می‌دهد؛ به طور کلی می‌توان این وادی را یک وادی جنوبی ـ شمالی دانست که در غرب حوزه یثرب جریان دارد.<ref name=":0" /> | |||
==ویژگی== | ==ویژگی== | ||
وادی عقیق، به سه بخش صغیر، کبیر و اکبر تقسیم شده است.<ref>البلدان، ص۱۵۱ ؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۳، ص۱۸۷.</ref> آب این وادی، از [[طائف]] سرازیر شده و سپس از سوی غربی [[مدینه]] می‌گذرد؛ از این رو، وادی عقیق طولانی‌ترین وادی [[حجاز]] است. به سبب آب این وادی، مناطق پیرامون آن حاصل‌خیز و دارای آب و هوایی خوب است.<ref>الیاس، بی‌تا، ص۱۲۰.</ref> | وادی عقیق، به سه بخش صغیر، کبیر و اکبر تقسیم شده است.<ref>البلدان، ص۱۵۱ ؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۳، ص۱۸۷.</ref> آب این وادی، از [[طائف]] سرازیر شده و سپس از سوی غربی [[مدینه]] می‌گذرد؛ از این رو، وادی عقیق طولانی‌ترین وادی [[حجاز]] است.به سبب آب این وادی، مناطق پیرامون آن حاصل‌خیز و دارای آب و هوایی خوب است.<ref>الیاس، بی‌تا، ص۱۲۰.</ref> | ||
==در حدیث== | ==در حدیث== | ||
[[حضرت محمد(ص)]] توجه ویژه‌ای به این وادی داشته و آن را وادی مبارک نامیده است. بر پایه برخی از روایات، جبرئیل در شبی بر او نازل شده و از جانب خدا، با اشاره به وادی عقیق از وی خواسته در آن وادی مبارک، نماز بخواند.<ref name=":1">ابن کثیر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۱۴؛ امتاع الاسماع، ج۹، ص۳۳.</ref> | |||
==در تاریخ== | ==در تاریخ== | ||
حضرت محمد(ص)، وادی عقیق را به عنوان | [[پرونده:وادی عقیق۲.jpg|بندانگشتی|بخشی از وادی عقیق، وقتی آبی در آن جریان ندارد.]] | ||
حضرت محمد(ص)، وادی عقیق را به عنوان اقطاع به بلال بن حارث داد؛ پس از او، به دست [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر بن ابی قحافه]] و [[عمر بن خطاب]] افتاد.<ref>حموی، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۳۹ ؛ ابن اثیر، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۲ ؛ مقریزی، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۶۳.</ref> بخش اکبر وادی عقیق، در اختیار [[امام علی(ع)]] بوده است. وی در منطقه [[مسجد شجره (مدینه)|مسجد شجره]] کنونی، ۲۳ چاه حفر کرد؛ از این رو، مسجد شجره به مسجد ابیار یا آبار علی(ع) معروف شده است.<ref name=":1" /> | |||
در کنار این وادی، قصرهای بسیاری ساخته شد؛ مانند قصر سکینة بنت حسین که به «زینبی» نامیده شده بود، قصر سعید بن عاص و قلعه عروة بن زبیر، که امروزه اثری از آنها نیست.<ref>الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه، ص۱۲۹؛ المعالم المدینة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۵۴۶؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۸۰.</ref> | در کنار این وادی، قصرهای بسیاری ساخته شد؛ مانند قصر سکینة بنت حسین که به «زینبی» نامیده شده بود، قصر سعید بن عاص و قلعه عروة بن زبیر، که امروزه اثری از آنها نیست.<ref>الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه، ص۱۲۹؛ المعالم المدینة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۵۴۶؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۸۰.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | |||
[https://www.dideo.ir/v/yt/FZHUZR3q3ik/%D8%AC%D9%88%D9%84%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%83-..-%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%82%D9%8A%D9%82-%D9%85%D8%B9-%D8%AF.-%D8%A8%D8%B4% معرفی وادی عقیق]. (فیلم، به زبان عربی) | |||
==پانوشت== | ==پانوشت== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
*'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، انتشارات مشعر، قم، ۱۳۸۶ش. | *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، انتشارات مشعر، قم، ۱۳۸۶ش. | ||
*'''امتاع الاسماع'''، احمد مقریزی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۰ق. | *'''امتاع الاسماع'''، احمد مقریزی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۰ق. | ||
*'''البلدان،''' احمد بن اسحاق یعقوبی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۳۳ق. | *'''البلدان،''' احمد بن اسحاق یعقوبی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۳۳ق. | ||
*'''ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، ، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۴ش. | *'''ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، ، مرتضوی، تهران، ۱۳۷۴ش. | ||
*'''تهذیب اللغة'''، محمد بن احمد ازهری، احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۱ق. | *'''تهذیب اللغة'''، محمد بن احمد ازهری، احیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۱ق. | ||
*'''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق. | *'''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق. | ||
*'''الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه'''، محمد حسینی مدنی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۷ق. | *'''الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه'''، محمد حسینی مدنی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۷ق. | ||
| خط ۶۵: | خط ۵۶: | ||
*'''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق. | *'''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق. | ||
*'''لسان العرب'''، محمد بن مکرم (ابن منظور)، دار صادر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | *'''لسان العرب'''، محمد بن مکرم (ابن منظور)، دار صادر، بیروت، ۱۴۱۴ق. | ||
*'''المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی'''، احمد بن محمد فیومی، مؤسسه دار الهجرة، قم، ۱۴۱۴ق. | *'''المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی'''، احمد بن محمد فیومی، مؤسسه دار الهجرة، قم، ۱۴۱۴ق. | ||
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | *'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}}'''اصول و معیارهای طراحی ساماندهی رود-دره‌های فصلی؛ نمونه موردی: رود-دره فصلی ورودی شهرستان کرج'''، محمدرضا بمانیان، محمدرضا پورجعفر، زهرا محقق دولت‌آبادی، مجله مدیریت شهری، شماره۳۳، ص۲۵۹. | ||
[[Category:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] | |||
[[رده: | |||