در حال ویرایش پرده کعبه

[[پرونده:تصویری از کعبه .jpg|بندانگشتی|تصویری از کعبه و پرده کعبه]]

'''پرده کعبه''' پوششی سیاه رنگ، که دیوارهای کعبه را با آن می‌پوشانند. پرده پوشاندن به کعبه نشانه احترام بدان تلقی شده است. رویدادهای مرتبط به تهیه و نصب پرده کعبه در منابع تاریخی ثبت شده است. همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته است. بنابر برخی روایت‌ها، کعبه را نخستین بار حضرت آدم(ع) با پرده پوشاند و بر اساس گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن نخستین بار این کار را کرد.

==اهمیت پرده کعبه==

ترکیب عربی «کِسوَة الکعبه» در فارسی پرده کعبه یا پیراهن کعبه و یا جامه کعبه نامیده می‌شود.<ref>لغت‌نامه، ج5، ص7642، «حجاب البیت». </ref><ref>ج12، ص18341، «کسوة». </ref><ref>کعبه و جامه آن، ص91؛ حج از میقات تا میعاد، ص127.</ref>این پوشش سیاه رنگ، ساختمان [[کعبه]] را جز بخش [[حجرالاسود]] می‌پوشاند.<ref>نک: معجم مقاییس اللغه، ج3، ص132، «ستر». </ref><ref>شفاء الغرام، ج1، ص122.</ref>پرده کعبه، نشانه احترام<ref>تحفة الکرام، ص159-160.</ref>و ارزش و اعتبار خانه خدا است و تاریخچه آن بخشی از تاریخ کعبه به‌شمار می‌آید.<ref>نک: کشف النور، ص14؛ التوحید و الشرک، ص210.</ref>نیز شغلی خاص برای تولیت امور پرده از گذشته تاکنون وجود داشته که به [[حجابت]] یا پرده‌داری شهرت دارد.

درباره این‌که چه کسی نخستین بار کعبه را پوشانیده است، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی روایت‌ها این کار را به حضرت آدم نسبت داده اند<ref name=":0" /> و برخی گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن را نخستین کسی دانسته‌اند که کعبه را در سال 190 یا 220 قبل از بعثت پرده پوشانید.<ref name=":1" /> بافت پرده‌های تازه برای کعبه در توسط قریش و پس از اسلام توسط پیامبر و خلفای او ادامه یافت. این کار در دوره‌هایی از عصر عباسی رونق زیادی داشت و گاهی جامه کعبه سه بار در سال تعویض می‌شد.<ref name=":2" />پادشاهان سایر سرزمین‌های اسلامی<ref name=":3" /> و برخی از ثروتمندان نیز گاهی پرده کعبه را تهیه و به مکه ارسال می‌کردند.<ref name=":4" />پس از انقراض عباسیان (659ق.) فراهم کردن پوشش کعبه از سال661ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref name=":5" />در عصر حکومت عثمانی هم بافت پرده در مصر انجام می‌شد.<ref name=":6" />با استقرار دولت آل سعود پرده در کارگاهی که برای این منظور در مکه ساخته شد تهیه شد.<ref name=":7" /> این کار تا سال 1358 ادامه داشت. ا این‌که دولت مصر از عبدالعزیز خواست اجازه دهد که پوشش دیگر بار از مصر حمل شود. عبدالعزیز این درخواست را پذیرفت و آن کارگاه تعطیل شد و پرده بار دیگر از مصر آمد. این کار تا سال 1382 که بار دیگر ارسال کعبه از مصر به دلیل اختلاف این کشور با عربستان متوقف شد و از آن پس بافت پرده کعبه در مکه ادامه یافت.<ref name=":8" />[[کارگاه پرده‌بافی]] در مدخل مکه در زمینی به مساحت 150 هزار متر مربع قرار دارد و دارای ابزارهای نساجی و بافندگی دستی و نیز دستگاه‌های جدید است.<ref name=":9" />

==ویژگی‌ها==

جامه دارای دو بخش است: پوششی ظاهری که از دوره‌ای به رنگ سیاه درآمد؛ پرده داخلی که حریری قرمز رنگ است و عبارات «لا اله الا الله» و «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ» و بعضی از اسماء حسنی با حریر سفید روی آن نقش بسته است.<ref>الارج المسکی، ص155؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص374.</ref>

بخش ظاهری آن از پنج قسمت اصلی تشکیل شده که هر قسمت یک طرف [[کعبه]] را می‌پوشاند. قطعه پنجم [[در کعبه]] را در بر می‌گیرد. جامه کعبه در مجموع از 54 قطعه تشکیل شده که طول هر قطعه آن 14 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است و مساحت آن به 2650 متر و وزن آن به دو تن می‌رسد. کمربند آن نیز از 16 قطعه ترکیب یافته و محیط آن 47 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است. آیات قرآنی روی نوار کمربند نوشته شده و در فواصل معین، عبارات {{قلم رنگ|سبز|﴿یا حی یا قیوم﴾}}، {{قلم رنگ|سبز|﴿یا رحمن یا رحیم﴾}} و {{قلم رنگ|سبز|﴿الحمد لله رب العالمین﴾}} با رنگ طلایی نقش بسته است.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص474.</ref>

محصولات طلاکاری شده به سال 1395ق. عبارتند از: کمربند (16 قسمت)، بخش زیر کمربند (3 قسمت)، طرح‌های فانوس‌مانند (8 قسمت)، چهار [[رکن]]، بیانیه اهداکننده، و «[[برقع]]». به سال 1405ق. بخش‌های طلافام با‌اندکی تغییر به این صورت درآمد: کمربند (16 قسمت)، زیر کمربند (6 قسمت)، طرح‌های فانوس‌مانند، چهار رکن، بیانیه اهدا کننده، و برقع. سه بخش زیر کمربند و سه طرح فانوس‌مانند که حدود پنج تا هجده درصد است، به میزان تولید افزوده شده است. سپس نقوش فانوس‌مانند به 12 عدد افزایش یافت که به این ترتیب، بخش تذهیب شده تکمیل گشت و به 36 متر رسید.<ref>میقات حج، ش55، ص133، «پرده کعبه در گذر زمان». </ref>

پرده دروازه کعبه که «برقع» نام دارد، از پارچه ابریشمی سیاه، ساخته شده و روی آن آیات [[قرآن کریم]] و تزئینات اسلامی با طلا و نقره، نگارش یافته است. نیز [[سوره حمد]] از سه‌جهت بر آن نوشته شده است. برقع از جنس حریر و به ارتفاع 5/7 متر و عرض چهار متر است.<ref>صبح الاعشی، ج4، ص282؛ اخبار مکه، ازرقی، ج1، ص258؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص358.</ref>آیاتی که بر پرده کعبه و [[حزام]] نقش بسته، از این قرار است: پرده در کعبه (به ترتیب از بالا به پایین): {{قلم رنگ|سبز|﴿قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّینَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا﴾}} (سوره بقره، آیه144)؛ {{قلم رنگ|سبز|﴿بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* رَبِّ اَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً﴾}}. نیز برخی آیات و سوره‌ها و جز آن نوشته شده است.<ref>تاریخ الکعبة المعظمه، ص311، 352؛ الموسوعة العربیة العالمیه، ج19، ص319؛ آثار اسلامی، ص89.</ref>ساخت پرده خانه کعبه حدود 17 میلیون ریال سعودی هزینه در بر دارد که شامل خرید مواد خام، دستمزد کارگران، و دیگر هزینه‌ها است..<ref>میقات حج، ش55، ص108، «پرده کعبه در گذر زمان».</ref>

* [[کارگاه پرده‌بافی]]