در حال ویرایش پرده کعبه

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۲: خط ۲:
'''پرده کعبه''' یا '''کسوه کعبه''' پوشش پارچه‌ای سیاه رنگی است که دیوارهای [[کعبه]] را با آن می‌پوشانند. پرده پوشاندن به کعبه نشانه احترام بدان تلقی شده است. پوشاندن کعبه با پارچه‌هایی به رنگ‌ها و جنس‌های مختلف تاریخی کهن دارد و به پیش از ظهور اسلام باز می‌گردد. رویدادهای مرتبط به تهیه و نصب پرده کعبه در منابع تاریخی ثبت شده است. همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته است.   
'''پرده کعبه''' یا '''کسوه کعبه''' پوشش پارچه‌ای سیاه رنگی است که دیوارهای [[کعبه]] را با آن می‌پوشانند. پرده پوشاندن به کعبه نشانه احترام بدان تلقی شده است. پوشاندن کعبه با پارچه‌هایی به رنگ‌ها و جنس‌های مختلف تاریخی کهن دارد و به پیش از ظهور اسلام باز می‌گردد. رویدادهای مرتبط به تهیه و نصب پرده کعبه در منابع تاریخی ثبت شده است. همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته است.   


امروزه پرده در کارگاه مخصوصی در مکه بافته می‌شود و شامل پنج تکه است که هر یک از دیوارهای کعبه را می‌پوشاند و یک قطعه نیز به [[در کعبه]] اختصاص دارد.  
امروزه پرده در کارگاه مخصوصی در مکه بافته می‌شود و شامل پنج تکه است که هر یک یکی از دیوارهای کعبه را می‌پوشاند و یک قطعه نیز به [[در کعبه]] اختصاص دارد.  


== واژه‌ و مفهوم شناسی ==
== واژه‌ و مفهوم شناسی ==
ترکیب عربی «کِسوَة الکعبه» در فارسی پرده کعبه یا پیراهن کعبه و یا جامه کعبه نامیده می‌شود.<ref>لغت‌نامه، ج5، ص7642، «حجاب البیت». </ref><ref>کعبه و جامه آن، ص91؛ حج از میقات تا میعاد، ص127.</ref>این پوشش سیاه رنگ، ساختمان [[کعبه]] را جز بخش [[حجرالاسود]] می‌پوشاند.<ref>نک: معجم مقاییس اللغه، ج3، ص132، «ستر». </ref><ref>شفاء الغرام، ج1، ص122.</ref>پرده کعبه، نشانه احترام<ref>تحفة الکرام، ص159-160.</ref>و ارزش و اعتبار خانه خدا است و تاریخچه آن بخشی از تاریخ کعبه به‌شمار می‌آید.<ref>نک: کشف النور، ص14؛ التوحید و الشرک، ص210.</ref>نیز شغلی خاص برای تولیت امور پرده از گذشته تاکنون وجود داشته که به [[حجابت]] یا پرده‌داری شهرت دارد.
ترکیب عربی «کِسوَة الکعبه» در فارسی پرده کعبه یا پیراهن کعبه و یا جامه کعبه نامیده می‌شود.<ref>لغت‌نامه، ج5، ص7642، «حجاب البیت». </ref><ref>ج12، ص18341، «کسوة». </ref><ref>کعبه و جامه آن، ص91؛ حج از میقات تا میعاد، ص127.</ref>این پوشش سیاه رنگ، ساختمان [[کعبه]] را جز بخش [[حجرالاسود]] می‌پوشاند.<ref>نک: معجم مقاییس اللغه، ج3، ص132، «ستر». </ref><ref>شفاء الغرام، ج1، ص122.</ref>پرده کعبه، نشانه احترام<ref>تحفة الکرام، ص159-160.</ref>و ارزش و اعتبار خانه خدا است و تاریخچه آن بخشی از تاریخ کعبه به‌شمار می‌آید.<ref>نک: کشف النور، ص14؛ التوحید و الشرک، ص210.</ref>نیز شغلی خاص برای تولیت امور پرده از گذشته تاکنون وجود داشته که به [[حجابت]] یا پرده‌داری شهرت دارد.


همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته که مهم‌ترین موارد آن‌ها عبارتند از: جواز پوشاندن کعبه با حریر (ابریشم)،<ref>تحریر الاحکام، ج4، ص363؛ وفاء الوفاء، ج2، ص140؛ کشاف القناع، ج3، ص180.</ref> جایز نبودن کندن و قطع و خرید و فروش پرده کعبه نزد [[شیعه]] و نیز برخی [[شافعیان]] بر خلاف دیدگاه رایج [[اهل سنت]]،<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص380؛ فتح العزیز، ج7، ص513.</ref> جواز یا عدم جواز تزئین آن با طلا و نقره،<ref>حواشی الشروانی، ج1، ص121؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280.</ref> جواز داخل شدن پشت پرده برای دعا.<ref>اعانة الطالبین، ج2، ص95.</ref>
همچنین پرده کعبه موضوع برخی احکام فقهی نیز قرار گرفته که مهم‌ترین موارد آن‌ها عبارتند از: جواز پوشاندن کعبه با حریر (ابریشم)،<ref>تحریر الاحکام، ج4، ص363؛ وفاء الوفاء، ج2، ص140؛ کشاف القناع، ج3، ص180.</ref> جایز نبودن کندن و قطع و خرید و فروش پرده کعبه نزد [[شیعه]] و نیز برخی [[شافعیان]] بر خلاف دیدگاه رایج [[اهل سنت]]،<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص380؛ فتح العزیز، ج7، ص513.</ref> جواز یا عدم جواز تزئین آن با طلا و نقره،<ref>حواشی الشروانی، ج1، ص121؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280.</ref> جواز داخل شدن پشت پرده برای دعا.<ref>اعانة الطالبین، ج2، ص95.</ref>
خط ۱۱: خط ۱۱:
==پیشینه پوشش کعبه==
==پیشینه پوشش کعبه==
{{اصلی|تاریخ پرده کعبه|کارگاه پرده‌بافی}}
{{اصلی|تاریخ پرده کعبه|کارگاه پرده‌بافی}}
درباره این‌که چه کسی نخستین بار کعبه را پوشانیده است، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی روایت‌ها این کار را به حضرت آدم نسبت داده اند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص208.</ref> و برخی گزارش‌های تاریخی یکی از [[حمیریان|پادشاهان حمیری]] [[یمن]] را نخستین کسی دانسته‌اند که کعبه را در سال 190 یا 220 قبل از بعثت پرده پوشانید.<ref>فتح الباری، ج3، ص365-366؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص291؛ اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص230-231.</ref>  
درباره این‌که چه کسی نخستین بار کعبه را پوشانیده است، اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی روایت‌ها این کار را به حضرت آدم نسبت داده اند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص235؛ وسائل الشیعه، ج13، ص208.</ref> و برخی گزارش‌های تاریخی یکی از پادشاهان حمیری یمن را نخستین کسی دانسته‌اند که کعبه را در سال 190 یا 220 قبل از بعثت پرده پوشانید.<ref>فتح الباری، ج3، ص365-366؛ السیرة الحلبیه، ج1، ص280؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص291؛ اخبار مکه، فاکهی، ج5، ص230-231.</ref> بافت پرده‌های نو برای کعبه توسط قریش و پس از اسلام توسط پیامبر و خلفای او ادامه یافت. این کار در دوره‌هایی از عصر عباسی رونق زیادی داشت و گاهی جامه کعبه سه بار در سال تعویض می‌شد.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص281؛ فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص211؛ کشف الارتیاب، ص360.</ref> پادشاهان سایر سرزمین‌های اسلامی<ref>البدایة و النهایه، ج13، ص200.</ref> و برخی از ثروتمندان نیز گاهی پرده کعبه را تهیه و به مکه ارسال می‌کردند.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص513؛ الکامل، ج11، ص65؛ نهایة الارب، ج23، ص284.</ref>  
 
بافت پرده‌های نو برای کعبه توسط قریش و پس از اسلام توسط پیامبر و خلفای او ادامه یافت. این کار در دوره‌هایی از عصر عباسی رونق زیادی داشت و گاهی جامه کعبه سه بار در سال تعویض می‌شد.<ref>السیرة الحلبیه، ج1، ص281؛ فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص211؛ کشف الارتیاب، ص360.</ref> پادشاهان سایر سرزمین‌های اسلامی<ref>البدایة و النهایه، ج13، ص200.</ref> و برخی از ثروتمندان نیز گاهی پرده کعبه را تهیه و به مکه ارسال می‌کردند.<ref>تاریخ ابن خلدون، ج3، ص513؛ الکامل، ج11، ص65؛ نهایة الارب، ج23، ص284.</ref>  


=== بافت پرده کعبه در مصر ===
=== بافت پرده کعبه در مصر ===
{{بیشتر|کارگاه پرده‌بافی|تاریخ پرده کعبه}}
{{بیشتر|کارگاه پرده‌بافی|تاریخ پرده کعبه}}
پس از انقراض عباسیان (659ق.) فراهم کردن پوشش کعبه از سال661ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref>کشف الارتیاب، ص360.</ref> در عصر حکومت عثمانی نیز بافت پرده در مصر انجام می‌شد.<ref>الضوء اللامع، ج4، ص26؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص320.</ref>در مصر از زمان ممالیک موقوفات و کارگاهی ویژه برای تهیه مخارج بافت پارچه اختصاص داده شده بود.<ref>التحفة اللطیفه، ج2، ص107؛ شفاء الغرام، ج1، ص123؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص317.</ref> <ref>فی رحاب البیت العتیق، ص216؛ موسوعة المفاهیم، ج1، ص553، «باب الکعبه».</ref>
پس از انقراض عباسیان (659ق.) فراهم کردن پوشش کعبه از سال661ق. به انحصار حاکمان مصر درآمد.<ref>کشف الارتیاب، ص360.</ref> در عصر حکومت عثمانی نیز بافت پرده در مصر انجام می‌شد.<ref>الضوء اللامع، ج4، ص26؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص320.</ref>در مصر از زمان ممالیک موقوفاتی برای تهیه مخارج بافت پارچه اختصاص داده شده بود.<ref>التحفة اللطیفه، ج2، ص107؛ شفاء الغرام، ج1، ص123؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص317.</ref> گزارش‌هایی از مکان کارگاه بافت پرده کعبه در مصر از عصر ممالیک در دست است.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص216؛ موسوعة المفاهیم، ج1، ص553، «باب الکعبه».</ref>


=== کارگاه پرده‌بافی در مکه ===
=== کارگاه پرده‌بافی در مکه ===
{{بیشتر|کارگاه پرده‌بافی|تاریخ پرده کعبه}}
{{بیشتر|کارگاه پرده‌بافی|تاریخ پرده کعبه}}
با استقرار دولت [[آل سعود]] کارگاهی در مکه به بافت پرده اختصاص یافت.<ref>الکعبة و الکسوه، ص172؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص347.</ref> این کار تا سال 1358 ادامه داشت. تا این‌که دولت مصر از عبدالعزیز خواست اجازه دهد که پوشش دیگر بار از مصر حمل شود. عبدالعزیز این درخواست را پذیرفت و آن کارگاه تعطیل شد و پرده بار دیگر از مصر آمد. این کار تا سال 1382 که بار دیگر ارسال کعبه از مصر به دلیل اختلاف این کشور با عربستان متوقف شد و از آن پس بافت پرده کعبه در مکه در [[کارگاه پرده‌بافی|کارگاه پرده‌باقی]] ادامه یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص331-332؛ الکعبة و الکسوه، ص175-178.</ref>
با استقرار دولت آل سعود کارگاهی در مکه به بافت پرده اختصاص یافت.<ref>الکعبة و الکسوه، ص172؛ تاریخ الکعبة المعظمه، ص347.</ref> این کار تا سال 1358 ادامه داشت. تا این‌که دولت مصر از عبدالعزیز خواست اجازه دهد که پوشش دیگر بار از مصر حمل شود. عبدالعزیز این درخواست را پذیرفت و آن کارگاه تعطیل شد و پرده بار دیگر از مصر آمد. این کار تا سال 1382 که بار دیگر ارسال کعبه از مصر به دلیل اختلاف این کشور با عربستان متوقف شد و از آن پس بافت پرده کعبه در مکه ادامه یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص331-332؛ الکعبة و الکسوه، ص175-178.</ref>[[کارگاه پرده‌بافی]] در مدخل مکه در زمینی به مساحت 150 هزار متر مربع قرار دارد و دارای ابزارهای نساجی و بافندگی دستی و نیز دستگاه‌های جدید است.<ref>نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص359-360؛ الکعبة و الکسوه، ص172؛ آثار اسلامی، ص86.</ref>


==اندازه و وزن پرده کعبه ==
==اندازه و وزن پرده کعبه ==


پرده کعبه از پنج قسمت اصلی تشکیل شده که هر قسمت یک طرف [[کعبه]] را می‌پوشاند. قطعه پنجم [[در کعبه]] را در بر می‌گیرد که به آن [[برقع]] می‌گویند. جامه کعبه در مجموع از 54 قطعه تشکیل شده که طول هر قطعه آن 14 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است و مساحت آن به 2650 متر و وزن آن به دو تن می‌رسد.<ref name=":0" />
پرده کعبه از پنج قسمت اصلی تشکیل شده که هر قسمت یک طرف [[کعبه]] را می‌پوشاند. قطعه پنجم [[در کعبه]] را در بر می‌گیرد که به آن [[برقع]] می‌گویند. جامه کعبه در مجموع از 54 قطعه تشکیل شده که طول هر قطعه آن 14 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است و مساحت آن به 2650 متر و وزن آن به دو تن می‌رسد.<ref name=":0" />
بسیاری از قطعات و نوشته‌ها و شکل‌های روی پرده کعبه طلاکاری شده است.<ref>میقات حج، ش55، ص133، «پرده کعبه در گذر زمان». </ref>


== کمربند دور پرده کعبه ==
== کمربند دور پرده کعبه ==
{{اصلی|حزام}}
{{اصلی|حزام}}
'''حِزام''' به کمربند و نوار دور [[پرده کعبه]] گفته می‌شود. حزام از پارچه ابریشمی به رنگ سیاه تولید شده و دارای نقوش و آیات قرآنی به خط ثلث مرکب است حزام از 16 قطعه ترکیب یافته و محیط آن 47 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است. آیات قرآنی روی نوار کمربند نوشته شده و در فاصله‌های معین، عبارات {{قلم رنگ|سبز|﴿یا حی یا قیوم﴾}}، {{قلم رنگ|سبز|﴿یا رحمن یا رحیم﴾}} و {{قلم رنگ|سبز|﴿الحمد لله رب العالمین﴾}} با رنگ طلایی نقش بسته است.<ref name=":0">فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص474.</ref>
'''حِزام''' به کمربند و نوار دور [[پرده کعبه]] گفته می‌شود. حزام از پارچه ابریشمی به رنگ سیاه تولید شده و دارای نقوش و آیات قرآنی به خط ثلث مرکب است که با نخ‌های نقره‌ای زراندود گلدوزی شده است. حزام از 16 قطعه ترکیب یافته و محیط آن 47 متر و پهنای آن 95 سانتی‌متر است. آیات قرآنی روی نوار کمربند نوشته شده و در فاصله‌های معین، عبارات {{قلم رنگ|سبز|﴿یا حی یا قیوم﴾}}، {{قلم رنگ|سبز|﴿یا رحمن یا رحیم﴾}} و {{قلم رنگ|سبز|﴿الحمد لله رب العالمین﴾}} با رنگ طلایی نقش بسته است.<ref name=":0">فی رحاب البیت العتیق، ج1، ص215؛ نک: تاریخ الکعبة المعظمه، ص474.</ref>
 
== طلاکاری‌ها ==
به گزارشی از سال 1395 قمری قطعاتی از پرده کعبه که طلاکاری شده بود به این شرح است: کمربند (16 قسمت)، بخش زیر کمربند (3 قسمت)، طرح‌های فانوس‌مانند (8 قسمت)، چهار [[رکن]]، بیانیه اهداکننده، و «[[برقع]]». به سال 1405 قمری بخش‌های طلافام با‌اندکی تغییر به این صورت درآمد: کمربند (16 قسمت)، زیر کمربند (6 قسمت)، طرح‌های فانوس‌مانند، چهار رکن، بیانیه اهدا کننده، و برقع. سه بخش زیر کمربند و سه طرح فانوس‌مانند که حدود پنج تا هجده درصد است، به میزان تولید افزوده شده است. سپس نقوش فانوس‌مانند به 12 عدد افزایش یافت که به این ترتیب، بخش تذهیب شده تکمیل گشت و به 36 متر رسید.<ref>میقات حج، ش55، ص133، «پرده کعبه در گذر زمان». </ref>


== پرده در کعبه ==
== پرده در کعبه ==
خط ۳۹: خط ۳۸:
== آیاتی که بر پرده است ==
== آیاتی که بر پرده است ==
آیاتی که بر پرده کعبه و [[حزام]] نقش بسته، از این قرار است: پرده در کعبه (به ترتیب از بالا به پایین): {{قلم رنگ|سبز|﴿قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّینَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا﴾}} (سوره بقره، آیه144)؛ {{قلم رنگ|سبز|﴿بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* رَبِّ اَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً﴾}}. نیز برخی آیات و سوره‌ها و جز آن نوشته شده است.<ref>تاریخ الکعبة المعظمه، ص311، 352؛ الموسوعة العربیة العالمیه، ج19، ص319؛ آثار اسلامی، ص89.</ref>
آیاتی که بر پرده کعبه و [[حزام]] نقش بسته، از این قرار است: پرده در کعبه (به ترتیب از بالا به پایین): {{قلم رنگ|سبز|﴿قَدْ نَرَی تَقَلُّبَ وَجْهِکَ فِی السَّمَاء فَلَنُوَلِّینَّکَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا﴾}} (سوره بقره، آیه144)؛ {{قلم رنگ|سبز|﴿بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ* رَبِّ اَدْخِلْنی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ اَخْرِجْنی‏ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لی مِنْ لَدُنْکَ سُلْطاناً نَصیراً﴾}}. نیز برخی آیات و سوره‌ها و جز آن نوشته شده است.<ref>تاریخ الکعبة المعظمه، ص311، 352؛ الموسوعة العربیة العالمیه، ج19، ص319؛ آثار اسلامی، ص89.</ref>
== هزینه بافت پرده ==
ساخت پرده خانه کعبه حدود 17 میلیون ریال سعودی هزینه در بر دارد که شامل خرید مواد خام، دستمزد کارگران، و دیگر هزینه‌ها است..<ref>میقات حج، ش55، ص108، «پرده کعبه در گذر زمان».</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۴: خط ۴۶:
*  [[کارگاه پرده‌بافی]]
*  [[کارگاه پرده‌بافی]]
* [[حزام]]
* [[حزام]]
*


==پانویس==
==پانویس==
خط ۸۷: خط ۹۰:
* '''کشف الارتیاب''': سید محسن الامین (درگذشت ۱۳۷۱ق)، به کوشش امین، مکتبة الحریس، ۱۳۸۲ق.
* '''کشف الارتیاب''': سید محسن الامین (درگذشت ۱۳۷۱ق)، به کوشش امین، مکتبة الحریس، ۱۳۸۲ق.
* '''لغت‌نامه''': دهخدا (درگذشت ۱۳۳۴ش) و دیگران، مؤسسه لغت‌نامه و دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.
* '''لغت‌نامه''': دهخدا (درگذشت ۱۳۳۴ش) و دیگران، مؤسسه لغت‌نامه و دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.
* '''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (درگذشت ۳۹۵ق)، به کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴ق.
* '''معجم مقاییس اللغه''': ابن فارس (درگذشت ۳۹۵ق)، به کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴ق.
* '''المفصل''': جواد علی، دار الساقی، ۱۴۲۴ق.
* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
* '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
* '''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (درگذشت ۱۱۲۵ق)، به کوشش المصری، مکه، جامعةام القری، ۱۴۱۹ق.
* '''المواعظ و الاعتبار''': المقریزی (درگذشت ۸۴۵ق)، به کوشش خلیل المنصور، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
* '''الموسوعة العربیة العالمیه''': مؤسسة اعمال الموسوعة للنشر، ریاض، ۱۴۱۹ق.
* '''الموسوعة العربیة العالمیه''': مؤسسة اعمال الموسوعة للنشر، ریاض، ۱۴۱۹ق.
* '''نهایة الارب''': احمد النویری (درگذشت ۷۳۳ق)، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، ۱۴۱۲ق.
* '''نهایة الارب''': احمد النویری (درگذشت ۷۳۳ق)، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، ۱۴۱۲ق.
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت: ۱۴۱۲ق.
* '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت: ۱۴۱۲ق.
خط ۱۰۱: خط ۱۰۹:
[[رده:هنر اسلامی]]
[[رده:هنر اسلامی]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[en: The Ka'ba's curtain]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

این صفحه عضوی از یک ردهٔ پنهان است: