در حال ویرایش چشمه امام علی (کربلا)

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =چشمه امام علی
| تصویر            = قطارة امام علی(ع).jpg
| اندازه تصویر     =300px
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           =
| مکان             = ۲۰ کیلومتری جنوب غربی [[کربلا]]، [[عین‌التمر]]
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      = معجزه ظاهر کردن چشمه آب توسط امام علی(ع)
| ظرفیت            =
| وضعیت            =
| مساحت            =
| امکانات          = چشمه آب، اتاق و [[گنبد]]
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =
| وبگاه            = [https://www.facebook.com/قطارة-اﻹمام-علي-عليه-السّلام-655428327812427 صفحه رسمی تولیت قطاره امام علی(ع).] 
}}
'''قَطّاره امام علی(ع)''' یا '''چشمه امام علی(ع)'''، زیارتگاهی نزدیک به [[کربلا]] و در شمال جاده این شهر به سوی عین‌التمر است. این زیارتگاه در باور مردم، همان چشمه‌ای است که [[امام علی(ع)]] در مسیر [[نبرد صفین]] آشکار کرد. قطاره امام علی(ع)، امروزه گسترش زیادی یافته و دارای [[شبستان|شبستانی]] بزرگ، چندین بستان و امکانات رفاهی است.  

در برخی منابع [[شیعه]]، رویداد پیدایش چشمه توسط امام علی(ع) آمده، ولی در مکان آن اختلاف است، که برخی از آنها چنین‌اند: نقطه‌ای در ساحل غربی [[فرات|رود فرات]]، [[ظهر الکوفه|ظهر کوفه]]، پس از گذشتن امام علی(ع) از کربلا و صحرایی میان [[استان انبار|انبار]] تا هیت. 
==مکان==
[[پرونده:180.jpg|300px|thumb|left|بارگاه قدیمی قطاره امام علی(ع).]]قَطّاره امام علی(ع)، نزدیک به ۲۰ کیلومتری جنوب غربی [[کربلا]] و در شمال جاده این شهر به سمت [[عین‌التمر]]، قرار دارد. این زیارتگاه، نزدیک دریاچه رَزّازه<ref group="یادداشت">این دریاچه، با مساحت 1810 کیلومتر مربع، دومین دریاچه وسیع [[عراق]]، به شمار می‌آید؛ به‌طوری‌که بخشی از زمین‌های دو استان کربلا و [[استان انبار|انبار]] را دربرگرفته است.</ref> واقع شده است.
==رویداد پیدایش چشمه==
[[پرونده:قطارة امام علی(ع)۴.jpg|بندانگشتی|300px|نمای درونی بارگاه و [[ضریح|ضریحی]] که روی چشمه قرار دارد.|جایگزین=|چپ]]
بر پایه برخی منابع [[شیعه]]، [[امام علی(ع)]] در مسیر [[نبرد صفین|صفین]]، به همراه لشکر خود وارد صحرایی بی‌آب و علف شد. وی نزدیک ستون یا میل بلندی توقف کرد که بالای آن، راهبی [[مسیحیت|مسیحی]] زندگی می‌کرد. نزدیک این ستون یا میل، صخره‌ای بود که اصحاب ايشان نتوانستند با یکدیگر آن را بلند کنند. سپس امام آن را از جا کند و زیر آن، چشمه آب زلالی پدیدار شد.

پس از آنکه اصحاب او، از آب چشمه سیراب شدند، امام علی(ع) صخره را به جای نخست برگرداند و چشمه را پوشاند و از آنجا حرکت کردند. هنوز دور نشده بودند که امام علی(ع) از اصحاب خود خواست تا برگردند و چشمه را بیابند. برخی از اصحاب او بازگشتند؛ ولی نتوانستند محل چشمه را پیدا کنند؛ پس نزد راهب رفتند و او به آنها خبر داد که به جز [[پیامبران]] یا اوصیای پیامبران، هیچ‌کس نتوانسته این‌ چشمه را آشکار کند.<ref>وقعة صفین، ص145؛ الهدایة الکبری، ص148 و 149؛ الارشاد، ج1، ص334 و 336؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج2، ص326؛ الخرائج والجرائح، القطب الراوندی، ج2، ص864 و 865.</ref> در برخی از این منابع، افزوده شده که آن راهب، [[اسلام]] آورد و به امام علی(ع) پیوست و سرانجام در [[نبرد صفین|جنگ صفین]]، به شهادت رسید.<ref>الهدایة الکبری، ص149؛ الارشاد، ج1، ص337؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج2، ص326.</ref>

==مکان رویداد==
[[پرونده:قطارة امام علی(ع)۵.jpeg|بندانگشتی|نمای درونی ضریح.|جایگزین=|300px]]
درباره محل وقوع این ماجرا، در روایات، اختلاف است. در بیشتر روایات، محل وقوع حادثه، نقطه‌ای در ساحل غربی [[رود فرات]]، ذکر شده است. در روایت [[نصر بن مزاحم]]، که به گمان، قدیمی‌ترین راوی این رویداد است، محل وقوع آن [[ظهر الکوفه|ظَهر کوفه]] بیان شده است.<ref>وقعة صفین، ص145.</ref>

ابن شهرآشوب (م.۵۸۸ق) و [[قطب راوندی]] (م.۵۷۴ق)، مکان وقوع آن را صندودا ذکر کرده‌اند.<ref>مناقب آل ابی‌طالب، ج2، ص326؛ الخرائج والجرائح، ج2، ص325.</ref> در روایت حسین بن حمدان خصیبی (م.۳۳۴ یا ۳۴۶ق) و [[شیخ مفید]] (م.۴۱۳ق) و نیز در اشعاری از سید‌ حمیری (م.۱۷۹ق)، محل وقوع آن، پس از گذشتن امام علی(ع) از [[کربلا]] بیان شده است.<ref>الهدایة الکبری، ص148؛ الارشاد، ج1، ص334؛ مناقب آل ابی‌طالب، ج2، ص326.</ref> ابن اعثم (م.پس‌از۳۲۰ق)، نیز محل آن را صحرایی که امام علی(ع) میان [[استان انبار|انبار]] تا هیت، از آن عبور کرده، دانسته است.<ref>الفتوح، ج2، ص555.</ref>

در کتب [[شیعه]]، رویداد دیگری درباره توقف و نماز خواندن لشکر امام علی(ع) در نزدیکی دیر راهبی در منطقه براثا ذکر شده؛ این رویداد در مسیر بازگشت ايشان از [[نبرد نهروان]] بوده<ref>ر. ک: من لا یحضره الفقیه، ج1، ص151؛ تهذیب الاحکام، ج3، ص264.</ref> و با رویداد گفته شده شباهت دارد. امروزه در [[مسجد براثا]] نیز چشمه آبی وجود دارد که گفته می‌شود [[امام علی(ع)]] آن را آشکار کرده است.

==امروزه==
بر پایه گزارشی نزدیک به سال ۱۴۳۷ق. (۱۳۹۵ش)، اطراف قطاره امام علی(ع) را دیواره‌های صخره‌ای به نسبت بلندی فراگرفته  و به تازگی، روی چشمه، اتاقی ساخته‌اند که دارای یک [[گنبد]] کوچک سبزرنگ است. چشمه آب، در گوشه‌ای از بنا قرار دارد و یک [[ضریح]]، به‌ صورت پنجره چوبی [[مشبک]] یک ضلعی، روی آن نصب شده است.<ref>زیارتگاه‌های عراق، ص۲۵۹.</ref>

در سال ۱۴۴۰ق. (۱۳۹۷ش)، این زیارتگاه گسترش زیادی یافته و دارای [[شبستان|شبستانی]] بزرگ، دو گنبد، چندین بُستان و امکانات رفاهی است.<ref>[https://www.facebook.com/655428327812427/videos/245664219653598/ تقرير عن مزار قطارة الامام علی(ع)]، صفحه رسمی قطارة الامام علی(ع).</ref>

== ریزش تپه اطراف قطاره ==
بخشی از تپه اطراف قطاره امام علی(ع) در ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ش، ریزش کرد و باعث تخریب بخشی از ساختمان قطاره<ref>«[https://fa.shafaqna.com/news/1431237 فرو ریختن تپه‌ای در زیارتگاه چشمه امام علی(ع) در کربلا]»، خبرگزاری شفقنا.</ref> و کشته شدن هشت تن شد.<ref>«[https://www.alaraby.com/news/انتهاء-أعمال-البحث-8-قتلى-حصيلة-انهيار-التربة-على-مزار-ديني-بالعراق?amp انتهاء أعمال البحث.. 8 قتلی حصیلة انهیار التربة]»، خبرگزرای العربی.</ref>

==پیوند به بیرون==

*[https://www.dideo.ir/v/yt/m-LI9pndMwo/مابين-الماضي-والحاضر-%23قطارة-الأمام-علي-عليه پیشینه بنای قطاره امام علی(ع)] (فیلم، به زبان عربی).

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم.
|پس از لینک = بخش «چشمه امام علی»، ج1، ص258.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/
}}
* «[https://www.alaraby.com/news/انتهاء-أعمال-البحث-8-قتلى-حصيلة-انهيار-التربة-على-مزار-ديني-بالعراق?amp انتهاء أعمال البحث.. 8 قتلی حصیلة انهیار التربة]»، خبرگزرای العربی، تاریخ بازید: ۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
* '''وقعة صفين'''، نصر بن مزاحم المنقري، تحقيق: عبدالسلام محمد هارون، بيروت، دار الجيل، ١۴١٠ه. ق - ١٩٩٠م. 
* '''الهداية الكبري'''، حسين بن حمدان الخصيبي، ط ١، بيروت، مؤسسة البلاغ، ١۴٢٣ه. ق - ٢٠٠٢م. 
* '''الارشاد في معرفة حجج الله علي العباد'''، محمد بن محمد بن نعمان (الشيخ المفيد)، تحقيق: مؤسسة آل البيت(عليهم السلام) لاحياء التراث، ط ٢، بيروت، دار المفيد، ١۴١۴ه. ق - ١٩٩٣م. 
* '''مناقب آل ابي‌طالب'''، محمد بن علي السروي المازندراني (ابن شهرآشوب)، تحقيق: يوسف البقاعي، ط ٢، بيروت، دار الاضواء، ١۴١٢ه. ق - ١٩٩١م. 
* '''الخرائج والجرائح'''، سعيد بن عبدالله (القطب الراوندي)، قم، مؤسسة الامام المهدي(ع)، ١۴٠٩ه. ق. 
* '''الفتوح'''، احمد بن اعثم الكوفي (ابن اعثم)، تحقيق: علي شيري، بيروت، دار الاضواء، ط ١، ١۴١١ه. ق - ١٩٩١م.
* '''من‌لا‌يحضره الفقيه'''، محمد بن علي بن بابويه القمي (الشيخ الصدوق)، تحقيق: السيد حسن الموسوي الخرسان، طهران، دار الكتب الاسلامية، ١۴١٠ه. ق.
* '''تهذيب الاحكام'''، محمد بن الحسن (الشيخ الطوسي)، تحقيق: السيد حسن الموسوي الخرسان، تهران، دار الكتب الاسلامية، ١٣٩٠ه. ق.   
* «[https://fa.shafaqna.com/news/1431237 فرو ریختن تپه‌ای در زیارتگاه چشمه امام علی(ع) در کربلا]»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید:‌ ۲ شهریور ۱۴۰۱ش. 
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مکان‌های منتسب به امام علی(ع)]]
[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
[[رده:مکان‌های مذهبی کربلا]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]