در حال ویرایش کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۲
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان =مرقد صافی صفا | | عنوان =مرقد صافی صفا | ||
| تصویر =نمایی بیرونی و دور از گنبد صافی صفا.jpg | | تصویر =نمایی بیرونی و دور از گنبد صافی صفا.jpg|۳00px | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| بنيانگذار =علاءالدین بن میرمجید المدنی المداح | | بنيانگذار =علاءالدین بن میرمجید المدنی المداح | ||
| تأسیس =سال 759هجری | | تأسیس =سال 759هجری | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
'''مرقد صافی صفا یمانی'''، | '''مرقد صافی صفا یمانی'''، | ||
== | == علت نامگذاری == | ||
به گفته حرز الدین، مقام امام علی(ع) و قبر یمانی از آثار تاریخی مشهور در نجف اشرف است که در قدیم مقام امام علی(ع) به مقام الصفا و قبر یمانی در کنارش، معروف بود به مقبرة الصفا که به این دو مقام باهم صافی صفا اطلاق شد. <ref>تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۳۳۷.</ref> | |||
بنا به ادعای محمد حرز الدین در مراقد المعارف، مشهور بین علمای متقدم و متأخر این است که قبر یمانی در مقبره صافی صفا است.<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۵.</ref> که به مقبرة الصفا یا مقبرة الصخر معروف است.<ref>معارف الرجال، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۱۰۵.</ref> | |||
جایگاه قبر در بقعه صفاة الصفا است که امروزه به صافی الصفا معروف شد. الصفاة یعنی منطقه زیبا یا به معنی شتر است که مردم صحرا به آن نامیدند.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۵۰.</ref> الصفا هم سه معنی دارد؛ قطعه زمینی که به تعدادی از شهرهای عربی مانند یثرب و کویت نامگذاری شده است،<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۴۹.</ref> سنگ صاف<ref>خزانة الادب، البغدادی، ۱۴۱۷ق، ج۴، ص۲۷۲.</ref> و منطقهای که بالای دره با یک نهر برجسته واقع است. به مرور زمان از صفاة الصفا به صافی الصفا تبدیل شد که احتمالا به دلیل راحت حرف زدن بوده است.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۴۷.</ref> | |||
== موقعیت == | == موقعیت == | ||
این مرقد در غرب شهر | این مرقد در غرب شهر نجف است.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۴.</ref> مرقد بین مسجدی که در آن مقام امیرالمومنین علی(ع) در سمت غربی و بین صحن مستعطیلی شرقی واقع است.<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۳.</ref> در سمت شمالی مرقد هم در زمان قدیم حوضی وجود داشت که زائرین برای وضو و تطهیر از آن استفاده میکردند و همچنین در این سمت راهی است که به سمت مقام امام سجاد(ع) می رود.<ref>تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۳۳۷-۳۳۸.</ref> | ||
== تاریخچه بنا | جایگاه قبر در بقعه صفاة الصفا است که امروزه به صافی الصفا معروف شد.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۵۰.</ref> قبل از اینکه مردم در نجف ساکن شوند، این بقعه(صافی صفا) ابتدای راه از نجف به عربستان بود.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۴۷.</ref> به طوری که این راه معروف به طریق الحج البری نیز میگفتند و مردم و کاروانها برای استراحت در این منطقه یعنی صافی صفا جمع میشدند که احتمال میرود ساخت قبه برای شیخ یمانی برای سایه و استراحت زیر آن بوده است.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۰۳-۱۰۴.</ref> ذکر شده که امام علی(ع) هنگامی که برای خلوت و گوشهنشینی به این منطقه میآمده، حرکت کاروان ها را نگاه میکردند.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۱۳۸.</ref> | ||
تاریخ این | == تاریخچه بنا == | ||
تاریخ مرقد این مرقد به زمان امام علی(ع) میرسد.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۴.</ref> جایگاه قبر در حدود قرن ششم هجری قمری مشهور شد؛<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۵.</ref> ولی تاریخچه بنا، قرن هفتم هجری مقری دانسته شده است.<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> | |||
نقل شده که علامه شیخ جعفر کاشف الغطاء از صدر اعظم علاف (از وزرای قاجار) درخواست کرد که دیوار جدیدی برای داخل کردن صافی صفا در شهر بنا کند که او نیز پذیرفت و این کار را در سال ۱۲۲۶ق انجام داد.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۰۷.</ref> | |||
این بنا در سال ۱۱۴۲ق توسط شیخ تقی آل عصیده الخفاجی<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۳.</ref> | ابراهیم شنون مراحل بناء قبر یمانی و صافی صفا را به این صورت ذکر میکند که اولین بار در سال ۷۵۴ق ساخته شد که اشاره است به صخره تاریخی باستانی که در قبة الصفا است از طرف علاء الدین بن میر مجید بن فهیم البغدادی المدنی المداح با مساعدت و کمک حاج محتشم الفیحانی.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۳.</ref> | ||
دومین تجدید بنا در سال ۱۱۴۲ق توسط عالم شیخ تقی آل عصیده الخفاجی رخ داد.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۳.</ref> سومین تجدید بنا برای قبة الصفا بود در سال ۱۱۷۹ق بالای قبر یمانی انجام شد بعد از از اینکه نزدیک بود فرو بریزد که توسط شخصی به نام علی بود که اصالتا ترک بود.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۳.</ref> تجدید چهارم به دست خاندان آل شنون که سدانت مقام و قبر در صافی صفا را برعهده داشتند، انجام شد که روایت شده جد این خاندان یعنی سعید الدراویش از قبیله بنی خالد که در سال ۱۱۱۲ق بعد از هجرتش به نجف، ساکن شد در جوار مقام و قبر که خارج از دیوار نجف بود.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۴.</ref> بعد از همه اینها بود که قبر شیخ یمانی داخل شد در دیوار خاص نجف که به درخواست شیخ جعفر کاشف الغطاء بود که در سال ۱۲۳۲ق این دیوار به اتمام رسید.<ref>الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف، ۲۰۰۹م، ص۶۹.</ref> اما تجدید بنا پنجم بعد از تخریب حرم در سال ۲۰۰۳م انجام شد که اداره اوقاف شیعیان و متولیان حرم، بازسازی حرم را برعهده گرفتند.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۱۸.</ref> | |||
سدانت مزار صافی صفا از زمان قدیم بر عهده خاندان آل شنون بود که در زمان اخیر تولیت شرعی از ناحیه مرجعیت و حکومت محلی و بزرگان نجف صورت گرفت.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۲۱.</ref> | |||
== | حدود وقف در بقعة الصفا شامل زمینهای بین دو دیوار قدیم و جدید است. دیوار پنجم که توسط سلطان اویس جلائری در قرن هشتم هجری قمری ساخته شد و دیوار ششم خاص که توسط صدر اعظم دربار قاجار محمدحسینخان علاف در سال ۱۲۲۶ق به درخواست شیخ جعفر کاشف الغطاء انجام شد.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۲۷.</ref> | ||
== شخصیت اثیب یمانی == | |||
این شخصیت و داستان دفنش، دلیلی است بر تاریخ شروع شیعه از زمان رسولالله(ص) و دلیل بر ولایت امام علی(ع) به طوری که شخص یمانی طبق شنیدههایش از پیامبر(ص) به فرزندانش وصیت میکند که جنازهاش را از یمن به ارض الغری(نجف) منتقل کننند تا در آنجا دفن شود، زیرا نبی اسلام(ص) فرمود که در اینجا شخصی دفن خواهد شد که مردم با شفاعتش وارد بهشت خواهند شد.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۶.</ref> همچنان که طبق فرموده دیگه پیامبر(ص) نیز امام علی(ص) و شیعه اش، رستگارند. (علی و شیعته هم الفائزون).<ref>کشف الغمة، ۱۹۵۸م، ج۱، ص۵۳.</ref> | این شخصیت و داستان دفنش، دلیلی است بر تاریخ شروع شیعه از زمان رسولالله(ص) و دلیل بر ولایت امام علی(ع) به طوری که شخص یمانی طبق شنیدههایش از پیامبر(ص) به فرزندانش وصیت میکند که جنازهاش را از یمن به ارض الغری(نجف) منتقل کننند تا در آنجا دفن شود، زیرا نبی اسلام(ص) فرمود که در اینجا شخصی دفن خواهد شد که مردم با شفاعتش وارد بهشت خواهند شد.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۶.</ref> همچنان که طبق فرموده دیگه پیامبر(ص) نیز امام علی(ص) و شیعه اش، رستگارند. (علی و شیعته هم الفائزون).<ref>کشف الغمة، ۱۹۵۸م، ج۱، ص۵۳.</ref> | ||
حرز الدین در کتاب تاریخ نجف اشرف، از این شخص با عنوان الشیخ الیمانی یاد میکند.<ref>تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۳۶.</ref> و در کتاب مراقد المعارف خود، ذکر میکند که او مردی بود که جنازهاش از یمن به پشت کوفه آورده شد و در منطقه الغری(نجف) دفن شد و در ادامه ذکر میکند که این شخص گاهی به یمانی هم شناخته میشود و گاهی هم به مقبرة الصفا و در این اواخر صفة الصفا هم به او اطلاق میگردد، گرچه مردم به آن صافی صفا میگویند.<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> | حرز الدین در کتاب تاریخ نجف اشرف، از این شخص با عنوان الشیخ الیمانی یاد میکند.<ref>تاریخ النجف الاشرف، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۲۳۶.</ref> و در کتاب مراقد المعارف خود، ذکر میکند که او مردی بود که جنازهاش از یمن به پشت کوفه آورده شد و در منطقه الغری(نجف) دفن شد و در ادامه ذکر میکند که این شخص گاهی به یمانی هم شناخته میشود و گاهی هم به مقبرة الصفا و در این اواخر صفة الصفا هم به او اطلاق میگردد، گرچه مردم به آن صافی صفا میگویند.<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۲.</ref> | ||
خط ۴۳: | خط ۴۷: | ||
عدهای از علما، یمانی را از اصحاب اویس قرنی میدانند و عدهای دیگر او را از شاگردان اویس قرنی ذکر میکنند،<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۶.</ref> همچنان که حرز الدین از دسته دوم است و بر آن تأکید دارد.<ref>معارف الرجال، ۱۳۸۳ق، ج۲، ص۶۴.</ref> | عدهای از علما، یمانی را از اصحاب اویس قرنی میدانند و عدهای دیگر او را از شاگردان اویس قرنی ذکر میکنند،<ref>مراقد المعارف، ۱۳۹۱ق، ج۲، ص۳۸۶.</ref> همچنان که حرز الدین از دسته دوم است و بر آن تأکید دارد.<ref>معارف الرجال، ۱۳۸۳ق، ج۲، ص۶۴.</ref> | ||
== داستان دفن یمانی == | |||
علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار روایتی را ذکر میکند که امام علی(ع) با عدهای از یاران نزدیکش در منطقة الصفا نشسته بود که به یارانش میفرماید که چیزی را که من میبینم شما هم میبینید؟ یاران عرض میکنند که چه چیزی؟ امام(ع) ذکر میکند که شتری را میبیند که بر روی آن جنازهای بسته شده که مردی آن را میکشد و بعد سه روز به اینجا میرسد.<ref>بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۴۱، ص۳۵۸.</ref> | علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار روایتی را ذکر میکند که امام علی(ع) با عدهای از یاران نزدیکش در منطقة الصفا نشسته بود که به یارانش میفرماید که چیزی را که من میبینم شما هم میبینید؟ یاران عرض میکنند که چه چیزی؟ امام(ع) ذکر میکند که شتری را میبیند که بر روی آن جنازهای بسته شده که مردی آن را میکشد و بعد سه روز به اینجا میرسد.<ref>بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۴۱، ص۳۵۸.</ref> | ||
این قصه را دیلمی در کتاب ارشاد القلوب ذکر میکند و به تبع آن دیگر علما همچون مجلسی در بحار الانوار، شیخ عباس قمی در سفینة البحار و محمد حرز الدین در تاریخ النجف الاشرف و مراقد المعارف ذکر کردند به طوری که استحباب دفن مردگان در نجف را به ذکر همین روایت در کتاب ارشاد القلوب دیلمی منتسب میکنند.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۸؛ نگاه کنید به: بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۹۷، ص۲۳۳؛ ارشاد القلوب دیلمی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴۰؛ سفینة البحار، شیخ عباس قمی، ج۴، ص۴۶۳ و ۸۸۳؛ مراقد المعارف، محمد حرز الدین، ج۲، ص۳۸۶؛ تاریخ النجف الاشرف، محمدحسین حرز الدین، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | این قصه را دیلمی در کتاب ارشاد القلوب ذکر میکند و به تبع آن دیگر علما همچون مجلسی در بحار الانوار، شیخ عباس قمی در سفینة البحار و محمد حرز الدین در تاریخ النجف الاشرف و مراقد المعارف ذکر کردند به طوری که استحباب دفن مردگان در نجف را به ذکر همین روایت در کتاب ارشاد القلوب دیلمی منتسب میکنند.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۶۸؛ نگاه کنید به: بحارالأنوار، علامه مجلسی، ج۹۷، ص۲۳۳؛ ارشاد القلوب دیلمی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴۰؛ سفینة البحار، شیخ عباس قمی، ج۴، ص۴۶۳ و ۸۸۳؛ مراقد المعارف، محمد حرز الدین، ج۲، ص۳۸۶؛ تاریخ النجف الاشرف، محمدحسین حرز الدین، ج۱، ص۳۳۹.</ref> | ||
خط ۵۳: | خط ۵۶: | ||
گاهی قضیه دوری مسافت در نقل جسم از یمن تا ارض الغری در عراق بهعنوان اشکال مطرح میشود. احتمال وجود دارد که مرگ در زمان نزدیک اتفاق افتاده باشد یا اینکه مرگ در مکان متوسط بین یمن و عراق که نقل از آن مکان به نجف راحتتر بوده است و وصیت به دفن در وادی السلام به تبع این روایت آمده است.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص72-73.</ref> | گاهی قضیه دوری مسافت در نقل جسم از یمن تا ارض الغری در عراق بهعنوان اشکال مطرح میشود. احتمال وجود دارد که مرگ در زمان نزدیک اتفاق افتاده باشد یا اینکه مرگ در مکان متوسط بین یمن و عراق که نقل از آن مکان به نجف راحتتر بوده است و وصیت به دفن در وادی السلام به تبع این روایت آمده است.<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص72-73.</ref> | ||
== حرز یمانی == | == حرز یمانی == | ||
ابنطاووس در کتاب مهج الدعوات روایتی را نقل میکند که مردی یمانی به دیدار امام علی(ع) میآید و پس از ذکر داستان زندگی خود، از امام میخواهد که دعایی را به او آموزش دهد که از شر دشمنانش رهایی یابد که امام(ع) قلم و دواتی میخواهد و درخواست یمانی را میپذیرد. این دعا در کتب تاریخی معروف به حرز یمانی شده است.<ref>مهج الدعوات و منهج العبادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۴.</ref> بعضی از محققان ذکر کردهاند که آن مرد یمانی که صاحب حرز معروف است، ممکن است صافی صفا باشد.<ref>موسوعة النجف الاشرف العلمیة، ۱۴۳۶ق، ص۱۷۸ و ۱۸۰.</ref> | ابنطاووس در کتاب مهج الدعوات روایتی را نقل میکند که مردی یمانی به دیدار امام علی(ع) میآید و پس از ذکر داستان زندگی خود، از امام میخواهد که دعایی را به او آموزش دهد که از شر دشمنانش رهایی یابد که امام(ع) قلم و دواتی میخواهد و درخواست یمانی را میپذیرد. این دعا در کتب تاریخی معروف به حرز یمانی شده است.<ref>مهج الدعوات و منهج العبادات، ۱۴۱۴ق، ص۱۱۴.</ref> بعضی از محققان ذکر کردهاند که آن مرد یمانی که صاحب حرز معروف است، ممکن است صافی صفا باشد.<ref>موسوعة النجف الاشرف العلمیة، ۱۴۳۶ق، ص۱۷۸ و ۱۸۰.</ref> | ||
== کاربریهای امروزی مقام صافی صفا== | |||
محل رصد فلکی<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۰.</ref> | محل رصد فلکی<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۰.</ref> | ||
مرکز علوم قرآنی<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۲.</ref> | مرکز علوم قرآنی<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۲.</ref> | ||
موزه حرم<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۳.</ref> | موزه حرم<ref>صافی صفا بین النجف و الیمن، ۱۴۴۱ق، ص۱۳۳.</ref> | ||
==نگارخانه== | ==نگارخانه== | ||
<center><gallery widths="170" heights="150px" perrow="6" style="border: 5px solid #004225; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); border-radius: 0.5em; -moz-border-radius: 0.5em; -webkit-border-radius: 0.5em;"> | <center><gallery widths="170" heights="150px" perrow="6" style="border: 5px solid #004225; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); border-radius: 0.5em; -moz-border-radius: 0.5em; -webkit-border-radius: 0.5em;"> | ||
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
</gallery> | </gallery> | ||
</center> | </center> | ||
== موقعیت، بنا و علت نامگذاری == | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* '''تاریخ النجف الاشرف'''، الشیخ محمدحسین حرز الدین، تحقیق: عبدالرزاق حرز الدین، تهران، ط۱، ۱۳۸۵ق. | * '''تاریخ النجف الاشرف'''، الشیخ محمدحسین حرز الدین، تحقیق: عبدالرزاق حرز الدین، تهران، ط۱، ۱۳۸۵ق. | ||
* '''سفینة البحار'''، الشیخ عباس قمی، مؤسسة الطبع و النشر فی الاستانة الرضویة المقدسة، مشهد، ط۱، ۱۴۱۶ق. | * '''سفینة البحار'''، الشیخ عباس قمی، مؤسسة الطبع و النشر فی الاستانة الرضویة المقدسة، مشهد، ط۱، ۱۴۱۶ق. | ||
خط ۹۸: | خط ۹۲: | ||
* '''الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف'''، ابراهیم عبدالرضا شنون، مطبعة الیقظة، بغداد، ۲۰۰۹م. | * '''الصفا منطقة مضیئة فی النجف الاشرف'''، ابراهیم عبدالرضا شنون، مطبعة الیقظة، بغداد، ۲۰۰۹م. | ||
* '''خزانة الادب'''، البغدادی، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطاء، دار الکتب العلمیة، بیروت، ط۱، ۱۴۱۷ق. | * '''خزانة الادب'''، البغدادی، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطاء، دار الکتب العلمیة، بیروت، ط۱، ۱۴۱۷ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||