| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۹: |
خط ۹: |
| | مکان = [[مکه|شهر مکه]] در [[عربستان]] | | | مکان = [[مکه|شهر مکه]] در [[عربستان]] |
| | نام‌های دیگر = نردبان خارجی کعبه • پلکان ورودی کعبه | | | نام‌های دیگر = نردبان خارجی کعبه • پلکان ورودی کعبه |
| | وقایع مرتبط = قرائت خطبه مشهور پیامبر اسلام در فتح مکه در سال ۱۰ق بر بالای پلکان خارجی کعبه • نقل حدیثی از سوی ابوذر در فضیلت اهلبیت(ع) بر بالای پلکان خارجی کعبه | | | وقایع مرتبط = |
| | ظرفیت = | | | ظرفیت = |
| | مساحت = | | | مساحت = |
| خط ۱۷: |
خط ۱۷: |
| | معمار = | | | معمار = |
| | سبک = | | | سبک = |
| | بازسازی = در دوره های مختلف • دوره عثمانی • دوره سعودی | | | بازسازی = |
| | وبگاه = | | | وبگاه = |
| | تخریب = | | | تخریب = |
| خط ۲۵: |
خط ۲۵: |
| }} | | }} |
| {| class="wikitable" width="30%" align="left" style="border:1px solid #ddd; margin:1em 1em 1em 0; padding:1em; font-size:75%; background:#E3FFE3; clear: both" | | {| class="wikitable" width="30%" align="left" style="border:1px solid #ddd; margin:1em 1em 1em 0; padding:1em; font-size:75%; background:#E3FFE3; clear: both" |
| !colspan="2" align="center" style="background-color: #baffba; font-size: 120%"|'''گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان خارجی کعبه''' | | !colspan="2" align="center" style="background-color: #baffba; font-size: 120%"|'''گاهشمار بازسازی پلکان خارجی کعبه''' |
| |- | | |- |
| |align="left"|پنج سال پیش از بعثت | | |align="left"|پنج سال پیش از بعثت |
|
| |
|
| |ساخت پله توسط قریش به دلیل بالابردن ارتفاع در کعبه.<ref>اخبار مکه، ج1، ص159-163.</ref> | | |ساخت پله به دلیل بالابردن ارتفاع در کعبه بازسازی قریش.<ref></ref> |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۰ هجری قمری
| |
| | |
| |قرائت خطبه مشهور توسط پیامبر بر بالای پلکان خارجی در فتح مکه.<ref>دلائل النبوه، ج5، ص85؛ تاریخ الاسلام، ج2، ص556.</ref>
| |
| |- | | |- |
| |align="left"|سال | | |align="left"|سال |
|
| |
|
| |نقل حدیثی در فضیلت‌های ائمه(ع) توسط ابوذر غفاری<ref>الامالی، ص482.</ref> | | |<ref></ref> |
| | |
| |-
| |
| |align="left"|قرن ۶ هجری قمری
| |
| | |
| |ساخت منبری بزرگ با نُه پله، پایه‌های چوبین و چهار چرخ.<ref>رحلة ابن جبیر، ص62-63.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۷۶۶ق
| |
| | |
| |ساخت پلکان به دستور سلطان مملوکی مصر، شعبان بن حسین.<ref>اتحاف الوری، ج3، ص304؛ تاریخ عمارة المسجد الحرام، ص80.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۸۱۴ق
| |
| | |
| |تعمیر پلکان قبلی<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138؛ اتحاف الوری، ج3، ص488.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۸۱۸ق
| |
| | |
| |ساخت نردبان جدید توسط سیف‌الدین شیخ محمودی، مشهور به مؤید چرکسی<ref>اتحاف الوری، ج3، ص529.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۰۴۰ق
| |
| | |
| |ساخت پلکان جدید در دوره عثمانی با ۷ پله از چوب صنوبر که ورق مسی و آهنی داشت با چهار چرخ مسی<ref>مفرحة الانام، ص69.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۰۹۷ق
| |
| | |
| |ساخت پله به همراه نرده توسط احمد پاشا حکمران عثمانی جده و شیخ حرم<ref>منائح الکرم، ج5، ص19.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۱۱۶ق
| |
| | |
| |ساخت و ارسال پلکان جدید توسط حسین حمیدان هندی، حاکم محلی هند به جده.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص141.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۱۲۷ق
| |
| | |
| |خرید پلکان حاکم هند توسط حکمران جدید جده، محمد پاشا و ارسال به مکه.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص141.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۲۴۰ق
| |
| | |
| |ساخت پلکان توسط محمد منورخان هندی با ۱۱ پله از چوب ساج، ویژه مردان.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص141-143.</ref>
| |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۳۰۰ق
| |
| | |
| |ساخت پله توسط کلب‌علیخان، نائب السلطنه رامپور هند با ۱۴ پله با ورق‌های نقره‌ای و تزئینات ویژه بانوان.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص142-143.</ref>
| |
| |- | | |- |
| |align="left"|سال ۱۳۷۵ق | | |align="left"|سال |
|
| |
|
| |ساخت پلکان خارجی به دستور ملک سعود بن عبدالعزیز با ۱۱ پله از چوب قوی و روکش‌های نقره‌ای مزین به نقش و نگار عربی طلایی رنگ در کارگاهی در مصر.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص142-143.</ref> | | |<ref></ref> |
| |-
| |
| |align="left"|سال ۱۳۷۶ق
| |
| | |
| |رونمایی از پلکان جدید توسط ملک سعود بن عبدالعزیز و گروهی از سران کشورهای اسلامی حاضر در حج، برای شستوشوی درون کعبه.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص142-143.</ref>
| |
| |} | | |} |
|
| |
|
| '''پلکان خارجی کعبه''' یا '''نردبان خارجی کعبه'''، از سال‌های دور، برای ورود به درون [[کعبه]] استفاده می‌شد. در [[فتح مکه]]، [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] بر نردبان خارجی کعبه ایستاد و خطبه مشهورش را قرائت فرمود. همچنین ابوذر غفاری، صحابی مشهور، با صعود از پلکان خارجی کعبه و تکیه بر [[باب الکعبه]]، حدیثی در فضیلت‌های [[اهلبیت|اهلبیت(ع)]] نقل کرده است. | | '''پلکان خارجی کعبه''' یا '''نردبان خارجی کعبه'''، پلکان متحرکی است که برای رفتن به داخل [[کعبه]] استفاده می‌شود. از گذشته [[کعبه]] دو پلکان |
| | |
| قبل از بازسازی کعبه توسط قریش، دَرِ ورودی کعبه، هم‌سطح زمین بود؛ ولی در بازسازی کعبه، پنج سال پیش از [[بعثت]]، نخستین‌بار دَرِ کعبه به بالاتر از سطح زمین منتقل و نردبانی جهت ورود ساخته شد. بر اساس گزارش‌ها، در سال های پس از بعثت، ممالیک مصر، پادشاهان عثمانی و حاکمان هند پلکان خارجی جدیدی برای کعبه ساختند.
| |
| | |
| در سال ۱۳۷۶ق، در دوران سعودی نیز به دستور [[ملک سعود بن عبدالعزیز]] و با همراهی گروهی از سران کشورهای اسلامی حاضر در [[مراسم حج]]، از نردبان ۱۱ پله‌ای جدید که از چوب قوی و روکش‌های نقره‌ای مزین به نقش‌و‌نگار عربی طلایی رنگ، برای کعبه رونمایی شد.
| |
|
| |
|
| == موقعیت و تاریخچه== | | == موقعیت و تاریخچه== |
| پلکان خارجی از سال‌های دور برای ورود به درون کعبه از سمت باب الکعبه که در دیوار شرقی کعبه میان رکن عراقی و رکن حجرالاسود و در فاصله حدود یک متری حجرالاسود قرار دارد،<ref>نگاه کنید به شفاء الغرام، ج1، ص1۸۶-۱۸۷.</ref> استفاده می‌شد.<ref>«پلکان کعبه»، ج۵، ص۳۸.</ref> به گزارش [[ازرقی]]، قبل از بازسازی کعبه، دَرِ ورودی کعبه، هم‌سطح زمین بود؛ ولی در بازسازی کعبه، پنج سال پیش از [[بعثت]]، به گزارشی به پیشنهاد [[ابوحذیفة بن مغیره مخزومی]]،<ref>اخبار مکه، ج1، ص171.</ref> نخستین‌بار جهت جلوگیری از ورود سیل و نیز پیشگیری از ورود افراد بدون اجازه، دَرِ کعبه به بالاتر از سطح زمین منتقل و نردبانی جهت ورود ساخته شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص159-163.</ref> از آن پس، واردشوندگان به کعبه، کفش‌های خود را می‌کندند و زیر نردبان ورودی قرار می‌دادند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص174.</ref> | | در [[کعبه]] از سال‌های دور، پلکان خارجی برای ورود به درون کعبه استفاده می‌شده است.<ref>«پلکان کعبه»، ج۵، ص۳۸.</ref> به گزارش [[ازرقی]]، قبل از بازسازی کعبه، دَرِ ورودی کعبه، هم‌سطح زمین بود؛ ولی در بازسازی کعبه، پنج سال پیش از [[بعثت]]، به گزارشی به پیشنهاد [[ابوحذیفة بن مغیره مخزومی]]،<ref>اخبار مکه، ج1، ص171.</ref> نخستین‌بار جهت جلوگیری از ورود سیل و نیز پیشگیری از ورود افراد بدون اجازه، دَرِ کعبه به بالاتر از سطح زمین منتقل و نردبانی جهت ورود ساخته شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص159-163.</ref> از آن پس، واردشوندگان به کعبه، کفش‌های خود را می‌کندند و زیر نردبان ورودی قرار می‌دادند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص174.</ref> |
|
| |
|
| === فضیلت مکان === | | === فضیلت مکان === |
| خط ۱۱۳: |
خط ۶۰: |
|
| |
|
| == پلکان در دوره سعودی == | | == پلکان در دوره سعودی == |
| در سال ۱۳۷۶ق، به دستور [[ملک سعود بن عبدالعزیز]] از نردبان ۱۱ پله‌ای جدید که از چوب قوی و روکش‌های نقره‌ای مزین به نقش‌و‌نگار عربی طلایی رنگ در مصر ساخته شده بود، برای کعبه رونمایی شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص142-143.</ref> کُردی، مورخ قرن چهاردهم قمری، به دو نوع پلکان خارجی در دوران خود اشاره کرده است. نردبان کوچک یک نفره و نردبان متحرک و عریض چند نفره که از نوع دوم، دو عدد کنار [[چاه زمزم]] نگهداری<ref>التاریخ القویم، ج4، ص140.</ref> و از آن در مواردی چون شستوشوی کعبه، نصب [[پرده کعبه|پرده]]، تعمیرات و مراسم مربوط به گسترش‌های [[حرم]] استفاده می‌شد. به گفته کردی، ورود به کعبه در طول سال به ندرت به بیش از 15 مورد می‌رسید.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص441.</ref>
| |
|
| |
|
| === پلکان خارجی امروزی ===
| | در سال ۱۳۷۶ق، به دستور [[ملک سعود بن عبدالعزیز]] و با همراهی گروهی از سران کشورهای اسلامی حاضر در [[مراسم حج]]، برای شستوشوی درون کعبه، از نردبان ۱۱ پله‌ای جدید که از چوب قوی و روکش‌های نقره‌ای مزین به نقش‌و‌نگار عربی طلایی رنگ در مصر ساخته شده بود، برای کعبه رونمایی شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص142-143.</ref> کردی، مورخ قرن چهاردهم قمری، به دو نوع پلکان خارجی در دوران خود اشاره کرده است. نردبان کوچک یک نفره و نردبان متحرک و عریض چند نفره که از نوع دوم، دو عدد کنار [[چاه زمزم]] نگهداری می‌شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص140.</ref> |
| حاکمان سعودی در سال ۲۰۰۰م در [[مراسم شستن کعبه]]، با همراهی تعدادی از هیئت‌های اسلامی حاضر در [[حج]]، پلکان خارجی جدیدی از چوب ساج با طول ۵۶۵ سانتی‌متر، ارتفاع ۴۸۰ سانتی‌متر، عرض ۱۸۸ سانتی‌متر و وزن ۶.۵ هزار کیلوگرم افتتاح کردند که با ۲۴ باطری کار می‌کند و به‌طور خودکار کنترل می‌شود. همچنین این پلکان، دارای یک مخزن آب برای شستن کعبه و مخزن آب تهویه مطبوع است.<ref>[https://www.almowaten.net/2022/08/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%A9/ «مواصفات سلم الكعبة المشرفة»]، سایت المواطن.</ref>
| | |
| | با توجه به متحرک بودن پلکان خارجی، از آن در مواردی چون شستوشوی کعبه، نصب [[پرده کعبه|پرده]] آن، ورود منصب‌داران سعودی و میهمانان ویژه برای نمازگزاردن، و مراسم مربوط به تعمیرات و گسترش‌های [[حرم]] استفاده می‌شود. به گفته کردی، ورود به کعبه در طول سال به ندرت به بیش از 15 مورد می‌رسید.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص441.</ref> |
|
| |
|
| == گالری == | | == گالری == |
| <gallery> | | <gallery> |
| پرونده:پلکان قدیمی کعبه.jpg|بندانگشتی|تصویری از پلکان قدیمی کعبه | | پرونده:پلکان قدیمی کعبه.jpg|بندانگشتی|تصویری از پلکان قدیمی کعبه |
| پرونده:نمایی دیگر از پلکان خارجی کعبه.jpg|بندانگشتی|نمایی دیگر از پلکان خارجی کعبه | | پرونده: |
| پرونده:نمایی از پلکان جدید کعبه.jpg|بندانگشتی|تصویری از پلکان جدید کعبه
| |
| پرونده:نمایی از انتقال پلکان ورودی.jpg|بندانگشتی|تصویری از انتقال پلکان ورودی
| |
| پرونده:مشخصات پلکان جدید.jpg|بندانگشتی|مشخصات پلکان جدید
| |
| پرونده:تعمیر نردبان خارجی کعبه.jpg|بندانگشتی|تعمیر نردبان خارجی کعبه
| |
| پرونده:انتقال پلکان ورودی کعبه.jpg|بندانگشتی|انتقال پلکان ورودی کعبه
| |
| پرونده:امکانات پلکان جدید.jpg|بندانگشتی|امکانات پلکان جدید
| |
| | |
|
| |
|
|
| |
|
| خط ۱۳۴: |
خط ۷۴: |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
| * [[پرده کعبه]]
| | |
| * [[در کعبه]]
| |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| خط ۱۶۰: |
خط ۹۹: |
| *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق. | | *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق. |
| *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (درگذشت 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق. | | *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری (درگذشت 1125ق.)، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق. |
| * '''[https://www.almowaten.net/2022/08/%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%B5%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%B9%D8%A8%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%81%D8%A9/ «مواصفات سلم الكعبة المشرفة»]'''، سایت المواطن، تاریخ درج مطلب: ۲۴ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
|
| ==مقاله‌های مرتبط== | | ==مقاله‌های مرتبط== |
| {{کعبه}} | | {{کعبه}} |
