در حال ویرایش کتابخانه حرم امام علی(ع)
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | {{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}} | ||
| | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] | ||
| | |||
| | |||
'''کتابخانه حرم امام علی(ع)''' یا '''مکتبة الروضة الحیدریه'''، | '''کتابخانه حرم امام علی(ع)''' یا '''مکتبة الروضة الحیدریه'''، | ||
==نام== | ==نام== | ||
کتابخانه حرم امام علی(ع)، در منابع کهن و نو، با نامهای الخزانه الغرویه، الخزانة العلویه، خزانة الصن، خزانة امیرالمؤمنین(ع)، مکتب الصحن العلوی، المخزن العلوی، المکتبة العلویه و المکتبة الحیدریه یاد شده و آخرین نام آن که بر سردر کتابخانه نصب شده، «مکتبة الروضة الحیدریه» است.<ref name=":0">کتابنامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۱.</ref> | کتابخانه حرم امام علی(ع)، در منابع کهن و نو، با نامهای الخزانه الغرویه، الخزانة العلویه، خزانة الصن، خزانة امیرالمؤمنین(ع)، مکتب الصحن العلوی، المخزن العلوی، المکتبة العلویه و المکتبة الحیدریه یاد شده و آخرین نام آن که بر سردر کتابخانه نصب شده، «مکتبة الروضة الحیدریه» است.<ref name=":0">کتابنامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۱.</ref> | ||
==مکان== | ==مکان== | ||
این کتابخانه، در گذر زمان، جای آن تغییر یافته؛ اکنون که برای سومین بار بازسازی و راهاندازی شده، در کنار [[مسجد عمران]]، طرف باب الطوسی قرار دارد و شامل دو طبقه است.<ref name=":0" /> | این کتابخانه، در گذر زمان، جای آن تغییر یافته؛ اکنون که برای سومین بار بازسازی و راهاندازی شده، در کنار [[مسجد عمران]]، طرف باب الطوسی قرار دارد و شامل دو طبقه است. مسئولان کتابخانه در فکر تهیه جایی با امکانات مناسب و متناسب با معیارهای جهانی برای کتابخانهاند.<ref name=":0" /> | ||
==پایهگذاری== | ==پایهگذاری== | ||
در تاریخ | در تاریخ پایهگذاری این کتابخانه، اشخاص بسیاری را پایهگذار آن ذکر کردهاند؛ از این رو نمیتوان دقیقاً نخستین مؤسس آن را نام برد. کسانی همچون [[عضدالدوله دیلمی]] (م.۳۷۲ق)، از پادشاهان [[آل بویه]] و [[سید صدرالدین بن شرفالدین]] از گذشته دور یاد میشوند؛ ولی کتابخانه کنونی، پس از سقوط [[صدام]] و به اهتمام و نظارت مرجعیت [[نجف]] تأسیس شده، که بیشتر کتابهای آن جدید است.<ref name=":0" /> | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
کتابخانه حرم امام علی(ع)، از قدیمیترین کتابخانههایی است که پذیرای کتابهای نفیس و نسخههای خطی و کمیاب بوده و عالمان از مناطق گوناگون جهان برای زیارت و بهرهگیری علمی از این مجموعه، به [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] میآمدند. آنچه سبب شهرت این کتابخانه گشته، وجود حرم امام علی(ع)، اهتمام پادشاهان، امیران و وزیران به آبادانی آن، اهتمام عالمان و نویسندگان برای خرید یا وقف یا اهدای کتاب به آن، وجود کتابهای وقفی در طول تاریخ و حوزه علمیه پررونق در کنار آن بوده است.<ref name=":0" /> | کتابخانه حرم امام علی(ع)، از قدیمیترین کتابخانههایی است که پذیرای کتابهای نفیس و نسخههای خطی و کمیاب بوده و عالمان از مناطق گوناگون جهان برای زیارت و بهرهگیری علمی از این مجموعه، به [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] میآمدند. آنچه سبب شهرت این کتابخانه گشته، وجود حرم امام علی(ع)، اهتمام پادشاهان، امیران و وزیران به آبادانی آن، اهتمام عالمان و نویسندگان برای خرید یا وقف یا اهدای کتاب به آن، وجود کتابهای وقفی در طول تاریخ و حوزه علمیه پررونق در کنار آن بوده است.<ref name=":0" /> | ||
این کتابخانه، نقش زیادی در پشتیبانی فعالیتهای علمی، فرهنگی و پژوهشی در [[نجف]] داشته و همواره مورد مراجعه پژوهشگران از حوزه و دانشگاه بوده است. برخی از بهرهگیرندگان سرشناس این کتابخانه در طول تاریخ عبارتند از: یحیی بن علیان، [[سید بن طاووس]]، [[خضر بن محمد حبلرودی|خضر بن محمد حبلرودی رازی]]، [[ابراهیم کفعمی]]، [[حسن صاحب معالم]]، [[محمدباقر مجلسی]]، [[میرزا عبدالله افندی]]، محمد بن یونس شویهی، کاظم دجیلی، [[میرزا حسن نوری]]، [[آقا بزرگ تهرانی]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید محسن امینی]]، حسین علی محفوظ، [[عبدالحسین امینی]] و [[محمد سماوی]].<ref name=":1">کتابنامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۲.</ref> | این کتابخانه، نقش زیادی در پشتیبانی فعالیتهای علمی، فرهنگی و پژوهشی در [[نجف]] داشته و همواره مورد مراجعه پژوهشگران از حوزه و دانشگاه بوده است. برخی از بهرهگیرندگان سرشناس این کتابخانه در طول تاریخ عبارتند از: یحیی بن علیان، [[سید بن طاووس]]، [[خضر بن محمد حبلرودی|خضر بن محمد حبلرودی رازی]]، [[ابراهیم کفعمی]]، [[حسن صاحب معالم]]، [[محمدباقر مجلسی]]، [[میرزا عبدالله افندی]]، محمد بن یونس شویهی، کاظم دجیلی، [[میرزا حسن نوری]]، [[آقا بزرگ تهرانی]]، [[شیخ عباس قمی]]، [[سید محسن امینی]]، حسین علی محفوظ، [[عبدالحسین امینی]] و [[محمد سماوی]].<ref name=":1">کتابنامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۲.</ref> | ||
==آمار کتاب== | ==آمار کتاب== | ||
خط ۳۳: | خط ۲۵: | ||
==نسخههای خطی== | ==نسخههای خطی== | ||
کوتاهی در نگهداری این گنجینه، در گذشته، سبب از بین رفتن برخی از آثار ارزشمند این کتابخانه شده است؛ ولی فهرست آثار خطی باقیمانده نیز در خور توجه است. بخشی از این نفایس خطی، شامل قرآنهایی به خط مشهورترین خطاطان به همراه تذهیب، قرآنهایی به خط [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و قرآنهایی نفیس از دورههای گوناگون است. | کوتاهی در نگهداری این گنجینه، در گذشته، سبب از بین رفتن برخی از آثار ارزشمند این کتابخانه شده است؛ ولی فهرست آثار خطی باقیمانده نیز در خور توجه است. بخشی از این نفایس خطی، شامل قرآنهایی به خط مشهورترین خطاطان به همراه تذهیب، قرآنهایی به خط [[امام علی(ع)]]، [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و قرآنهایی نفیس از دورههای گوناگون است. | ||
برخی از کتب خطی، به خط مؤلفان برجسته یا خطاطان معروف نگاشته شده، که برخی از آنها عبارتند از: | |||
آداب الصلاة، [[محمدباقر مجلسی]] | |||
الارشاد، رکن الدین محمد سمرقندی | |||
الاستبصار، [[شیخ طوسی]] | |||
الاسرار الخفیّه فی العلوم العقلیه، [[علامه حلی]] | |||
الانوار البدریّه، [[حسن بن محمد آل مهلب|عزالدین حسن بن محمد مهلبی]] | |||
انوار التنزیل، قاضی ناصرالدین بیضاوی | |||
الانوار المضیئه، سید بهاءالدین علی بن غیاثالدین نیلی | |||
بحر الحقایق و المعانی، ابوبکر عبدالله بن محمد اسدی | |||
التبیان فی تفسیر القرآن، شیخ طوسی | |||
تفسیر الجلالین، جلالالدین شافعی و [[جلالالدین سیوطی]] | |||
التنقیحات فی شرح التلویحات، [[ابن کمونه|سعد بن منصور بن کمونه]] | |||
خلاصة الاقوال فی معرفة احوال الرجال، علامه حلی | |||
دلائل الامامه، محمد بن حریر طبری | |||
رجال نجاشی، [[احمد بن علی نجاشی|احمد بن علی بن آمد نجاشی]] | |||
در پشت کتاب یا صفحات اول برخی از این نسخهها نوشتهها، اسناد، تاریخها و نکتههای مهمی یادداشت شده که مجموعه آنها خود، گنجینه اطلاعات ارزشمندی است؛ مطالبی مانند آمدن عضدالدوله به | رسالة فی العشق، [[بوعلی سینا]] | ||
زاد المعاد، محمدباقر مجلسی | |||
شرح الفیه، ابن مالک نحوی | |||
شرح چغمینی، عبدالرحمن بن محمد حلی | |||
شرح دیوان متنبّی، [[ابن عتائقی حلی|عبدالرحمان بن محمد]] (ابن عتائقی) | |||
شرح المقاصد، [[سعدالدین تفتازانی]] | |||
شرح نهج البلاغه، عبدالرحمان بن محمد (ابن عتائقی) | |||
صحیفه سجادیه، [[امام سجاد(ع)]] | |||
طوالع الانوار، ناصرالدین [[عبدالله بن عمر بیضاوی]] | |||
عوارف المعارف، [[شهابالدین سهروردی]] | |||
غریب القرآن، [[ابن قتیبه دینوری]] | |||
القضاء و القدر، [[قاضی عبدالجبار معتزلی]] | |||
الکافیه فی النحو، ابن حاجب نحوی | |||
کتاب فی اللّغه، زمخشری | |||
المباحثات، بوعلی سینا | |||
المبسوط، شیخ طوسی | |||
المحیط الاعظم و البحر الخضم، [[سید حیدر آملی]] | |||
المتخلف او المنتهی، علامه حلی | |||
مسائل المحقق الکرکی، علی بن حسین الکرکی | |||
المطوّل، سعدالدین تفتازانی | |||
معجم الأدباء، [[یاقوت حموی]] | |||
مناقب اهل البیت، [[احمد بن حنبل]] | |||
من لایحضره الفقیه، [[شیخ صدوق]] | |||
المواهب العلیه، حسین بن علی کاشفی سبزواری | |||
النفس، بوعلی سینا<ref>کتابنامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۳ و ۱۱۴.</ref> | |||
در پشت کتاب یا صفحات اول برخی از این نسخهها نوشتهها، اسناد، تاریخها و نکتههای مهمی یادداشت شده که مجموعه آنها خود، گنجینه اطلاعات ارزشمندی است؛ مطالبی مانند آمدن عضدالدوله به زیارت امام علی(ع)، آتشسوزی در حرم امام علی(ع)، بنای دیوار شهر [[نجف]]، شهادت ابوعبدالله بن مکی معروف به [[شهید اول]]، بارش باران عظیم و بیسابقه در نجف و اشعار نابی در اول یا آخر این نسخهها.<ref name=":2">کتابنامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵.</ref> | |||
==خسارتها== | ==خسارتها== | ||
کتابخانه حرم امام علی(ع)، تاریخ پرفراز و نشیبی داشته است؛ گاهی در اوج رونق و گاه دچار رویدادها، حتی آتشسوزی شده، برخی از کتابهای نفیس آن به یغما رفته، برخی کتابهای آن که مهر وقف هم داشته، توسط دستفروشها به فروش رسیده و گاهی دچار آسیبهای طبیعی و موریانه شده و از بین رفته است. برخی کتابها به | کتابخانه حرم امام علی(ع)، تاریخ پرفراز و نشیبی داشته است؛ گاهی در اوج رونق و گاه دچار رویدادها، حتی آتشسوزی شده، برخی از کتابهای نفیس آن به یغما رفته، برخی کتابهای آن که مهر وقف هم داشته، توسط دستفروشها به فروش رسیده و گاهی دچار آسیبهای طبیعی و موریانه شده و از بین رفته است. برخی کتابها به اشخاص امانت داده شده و دیگر برنگشته، در دورههایی مدیر مشخصی نداشته و آسیبهای جدی به این گنجینه گرانبها وارد شده که مستندات این آسیبها موجود است.<ref name=":1" /> | ||
==اکنون== | ==اکنون== | ||
پس از سقوط حکومت [[صدام]]، فرصتی پیش آمد تا نهادهای علمی، فرهنگی و دینی [[نجف]] مورد توجه قرار گیرد. کتابخانه حرم امام علی(ع) نیز در شکل و شمایل جدید، در ۲۰ جمادیالثانی ۱۴۲۶ق. بازگشایی شد. | پس از سقوط حکومت [[صدام]]، فرصتی پیش آمد تا نهادهای علمی، فرهنگی و دینی [[نجف]] مورد توجه قرار گیرد. کتابخانه حرم امام علی(ع) نیز در شکل و شمایل جدید، در ۲۰ جمادیالثانی ۱۴۲۶ق. بازگشایی شد. | ||
خط ۹۷: | خط ۱۲۶: | ||
*حفاظت و بازسازی: این بخش به نگهداری و صحافی و جلد کردن کتابهای موجود و ترمیم کتابهای قدیمی و اهدایی میپردازد. | *حفاظت و بازسازی: این بخش به نگهداری و صحافی و جلد کردن کتابهای موجود و ترمیم کتابهای قدیمی و اهدایی میپردازد. | ||
*استنساخ: بخش کپی و نسخهبرداری از کتابها برای پژوهشگرانی که از استانها و شهرهای مختلف مراجعه میکنند. | *استنساخ: بخش کپی و نسخهبرداری از کتابها برای پژوهشگرانی که از استانها و شهرهای مختلف مراجعه میکنند. | ||
*بخش ویژه بانوان: این بخش برای پاسخگویی به نیاز بانوان پژوهشگر به وجود آمده است.<ref>کتابنامه حرم امام علی(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵ و ۱۱۶ | *بخش ویژه بانوان: این بخش برای پاسخگویی به نیاز بانوان پژوهشگر به وجود آمده است.<ref>کتابنامه حرم امام علی (ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref> | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
*[https://www.haydarya.com/ مکتبة الروضة الحیدریه.] | *[https://www.haydarya.com/ مکتبة الروضة الحیدریه.] | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
خط ۱۱۴: | خط ۱۳۶: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{برگرفتگی | {{برگرفتگی | ||
| پیش از لینک = مقاله | | پیش از لینک = مقاله | ||
| منبع = کتاب نامه حرم امام علی(ع)، | | منبع = کتاب نامه حرم امام علی (ع)، | ||
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۰ | | پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۰ | ||
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/110 | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/110 | ||
}} | }} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||