| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۶۳: |
خط ۶۳: |
| ==کعبه و حج== | | ==کعبه و حج== |
| {{بیشتر|حج}} | | {{بیشتر|حج}} |
| کعبه کانون حج و عمره است از این جهت که هر یک با مناسک [[طواف]] آغاز می‌شود و خاتمه می‌یابد. اما حج متضمن انجام دادن مناسکی دور از کعبه، بیرون از خود مکه است، و در شرع برای برخی از این مناسک مثل [[وقوف در عرفات]] و قربانی کردن حیوانات در [[منا]] اهمیتی بیشتر از طواف کعبه قائل شده‌اند. | | کعبه کانون حج و عمره است از این جهت که هر یک با مناسک طواف آغاز می‌شود و خاتمه می‌یابد. اما حج متضمن انجام دادن مناسکی دور از کعبه، بیرون از خود مکه است، و در شرع برای برخی از این مناسک مثل وقوف در عرفات و قربانی کردن حیوانات در منا اهمیتی بیشتر از طواف کعبه قائل شده‌اند. |
| ==قبله== | | ==قبله== |
| {{اصلی|قبله}} | | {{اصلی|قبله}} |
| کعبه قبله مسلمانان است، جهت مقدسی که اسلام را از ادیان توحیدی دیگر متمایز می‌کند. مسلمانان باید هنگام اقامه [[نمازهای واجب]] و برخی مناسک دیگر مثل قربانی کردن حیوانات برای مصرف یا نذرهای دینی، رو به کعبه باشند. مردگان رو به سوی آن دفن می‌شوند. | | کعبه قبله مسلمانان است، جهت مقدسی که اسلام را از ادیان توحیدی دیگر متمایز می‌کند. مسلمانان باید هنگام اقامه نمازهای واجب و برخی مناسک دیگر مثل قربانی کردن حیوانات برای مصرف یا نذرهای دینی، رو به کعبه باشند. مردگان رو به سوی آن دفن می‌شوند. |
| ==در قرآن== | | ==در قرآن== |
| {{بیشتر|بیت الحرام| بیت العتیق| بیت المعمور}} | | {{بیشتر|بیت الحرام| بیت العتیق| بیت المعمور}} |
| تعبیر الکعبة تنها دو بار در قرآن آمده است. در آیه ۹۵ و ۹۷ سوره مائده. افزون بر این بسیاری از آیات دیگر وجود دارد که در آنها اصطلاح «البیت» گاه همراه با صفت‌هایی مثل «حرام»، «عتیق»، یا «معمور»<ref> سوره طور،آیه ۴</ref> به کار رفته است. | | تعبیر الکعبة تنها دو بار در قرآن آمده است. در آیه ۹۵ و ۹۷ سوره مائده. افزون بر این بسیرای از آیات دیگر وجود دارد که در آنها اصطلاح «البیت» گاه همراه با صفت‌هایی مثل «حرام»، «عتیق»، یا «معمور»<ref> سوره طور،آیه ۴</ref> به کار رفته است. |
| ==پیدایش== | | ==پیدایش== |
| در برخی روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنی]]، از وجود کعبه پیش از [[حضرت آدم(ع)]] یاد شده<ref>مسند الشافعی، ص۱۱۶؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۵۰.</ref> و گزارش حج [[فرشته|فرشتگان]] پیش از آدم که در برخی روایات آمده، همین سخن را تأیید می‌کند.<ref>الکافی، ج۴، ص۱۹۴؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۲۳۰؛ الدر المنثور، ج۱، ص۱۳۰.</ref>برخی روایت‌ها هم تصریح می‌کنند که کعبه به دست آدم ساخته شده است.<ref>مجمع البیان، ج۱، ص۳۸۶؛ فتح الباری، ج۶، ص۲۹۰-۲۹۱؛ کنز الدقائق، ج۱، ص۳۳۸-۳۳۹.</ref>شماری فراوان از محدثان و مفسران به استناد روایاتی، [[حضرت ابراهیم(ع)]] را نخستین بنیان‌گذار کعبه شمرده<ref>صحیح البخاری، ج۴، ص۱۱۶؛ جامع البیان، ج۱، ص۷۶۳؛ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۲۲۶.</ref>، هیچ نقشی برای آدم در این زمینه برنمی‌شمرند. آلوسی برای جمع میان این دیدگاه‌ها، بر این باور است که نخستین بار فرشتگان پیش از هبوط آدم کعبه را بنا کردند. سپس آدم و پس از او [[شیث]] و سرانجام ابراهیم آن را احیا و بازسازی نمودند.<ref>روح المعانی، ج۴، ص۵.</ref> | | در روایات و گزارش‌های تفسیری آمده است که کعبه پیش از آفرینش جهان به صورت کفی بر آب‌های آغازین که خداوند از آنها جهان را آفرید وجود داشت. کعبه محل عبادت آدم پس از رانده شدنش از بهشت بود. این نخستین خانه با سیلی که خداوند برای مجازات قوم نوح فرستاد ویران شد اگر چه پایه‌های آن باقی ماند. |
|
| |
|
| بعدها در زمان ابراهیم خداوند به او فرمان داد به مکه برود و آن را بازسازی کند.<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۶۱؛ الصافی، ج۱، ص۱۸۹؛ بحار الانوار، ج۱۲، ص۹۹.</ref> ابراهیم به کمک فرزندش کعبه را بازسازی کردند. وقتی دیوارها به حدی بلند شد که دیگر دست ابراهیم به آن نمی‌رسید او بر سنگی ایستاد که غالبا با «مقام ابراهیم» یکی دانسته می‌شود و در آیه ۱۲۵ سوره بقره به آن اشاره شده است.<ref>جامع البیان، ج۱، ص۷۴۶-۷۴۷؛ قس: التفسیر الکبیر، ج۴، ص۵۴.</ref> | | بعدها در زمان ابراهیم خداوند به او فرمان داد به مکه برود و آن را بازسازی کند. ابراهیم به کمک فرزندش کعبه را بازسازی کردند. فرشته‌ای حجر الاسود را بر آنها آشکار ساخت و آن سنگ در دیوار کعبه قرار گرفت. وقتی دیوارها به حدی بلند شد که دیگر دست ابراهیم به آن نمی‌رسید او بر سنگی ایستاد که غالبا با «مقام ابراهیم» یکی دانسته می‌شود و در آیه ۱۲۵ سوره بقره به آن اشاره شده است. |
| | |
| | ابراهیم مناسک حج را از جبرئیل آموخت و به جای آورد. |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}} | | {| class="wikitable" |
| *'''اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثه و البیت العتیق'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی (م. ۸۲۷ق)، به کوشش محمد حسین الذهبی، مکه، مکتبه نزار مصطفی الباز، ۱۴۱۸ق.
| | | بخش‌هایی از محتوای این صفحه برگرفته از این مقاله است: '''کعبه، دایره المعارف قرآن'''، جلد چهارم، سرویراستار: جین دمن مک اولیف، انتشارات حکمت، ۱۳۹۶ |
| *'''اخبار مکه و ما جاء فیها من الآثار'''، محمد بن عبدالله الازرقی (م. ۲۴۸ق)، به کوشش رشدی الصالح ملحس، بیروت، دارالاندلس، ۱۴۱۶ق.
| | |} |
| *'''التاريخ القويم لمکه و بيت الله الکريم'''، محمد طاهر الکردي، تصحيح عبدالملک بن عبدالله بن دهيش، بيروت، دار خضر، 1420ق.
| |
| * '''التفسیر الکبیر''': الفخر الرازی (م.۶۰۶ق.)، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۱۳ق
| |
| * '''الدر المنثور''': السیوطی (م.۹۱۱ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق
| |
| * '''بحار الانوار''': المجلسی (م.۱۱۱۰ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق
| |
| * '''تفسیر ابن کثیر (تفسیر القرآن العظیم)''': ابن کثیر (م.۷۷۴ق.)، به کوشش مرعشلی، بیروت،دار المعرفه، ۱۴۰۹ق
| |
| * '''تفسیر القمی''': القمی (م.۳۰۷ق.)، به کوشش الجزائری، قم،دار الکتاب، ۱۴۰۴ق
| |
| * '''جامع البیان''': الطبری (م.۳۱۰ق.)، به کوشش صدقی جمیل، بیروت،دار الفکر، ۱۴۱۵ق
| |
| * '''روح المعانی''': الآلوسی (م.۱۲۷۰ق.)، بیروت،دار احیاء التراث العربی
| |
| * '''الصافی''': الفیض الکاشانی (م.۱۰۹۱ق.)، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۲ق
| |
| * '''صحیح البخاری''': البخاری (م.۲۵۶ق.)، بیروت،دار الفکر، ۱۴۰۱ق
| |
| * '''فتح الباری''': ابن حجر العسقلانی (م.۸۵۲ق.)، بیروت، دار المعرفه
| |
| * '''الکافی''': الکلینی (م.۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش
| |
| * '''کنز الدقایق''': المشهدی (م.۱۱۲۵ق.)، به کوشش درگاهی، تهران، وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق
| |
| * '''مجمع البیان''': الطبرسی (م.۵۴۸ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، اعلمی، ۱۴۱۵ق
| |
| * '''مرآة الحرمین'''، رفعت‌پاشا، ابراهیم، ترجمه هادی انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۷۷ش.
| |
| * '''مسند الشافعی''': الشافعی (م.۲۰۴ق.)، بیروت،دار الکتب العلمیه
| |
| *'''مکه در بستر تاریخ'''،نعمت الله صفری فروشانی،نشر مرکز جهانی علوم اسلامی،1386
| |
| * '''من لا یحضره الفقیه''': الصدوق (درگذشت ۳۸۱ق)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
| |
| * '''وسائل الشیعه''': الحر العاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق)، قم، آل البیت: ۱۴۱۲ق.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
| | | ==مقاله‌های مرتبط== |
| {{کعبه}} | | {{کعبه}} |
| [[en:Ka'ba]]
| |
