مقام: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۴۰

مقام، در زیارتگاه‌ها، به جای خاصی که، به نحوی، به یکی از معصومان(ع)، پیامبران یا اولیا ارتباط یافته، گفته می‌شود؛ مانند اینکه معصوم(ع) در آن مکان حضور یافته یا اقامت کرده یا عبادت کرده است؛ مانند مقام ابراهیم(ع) در مسجدالحرام، مقام خضر(ع) در مسجد اموی دمشق و مقام صاحب الزمان(ع) در کربلا.

واژه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مقام، واژه‌ای عربی، اسم مکان^[۱] و به معنای جای دو گام^[۲] و جای ایستادن^[۳] است. برخی، معانی دیگری نیز به آن افزوده‌اند؛ مانند توقفگاه، جایگاه، جای اقامت، خانه، مسکن، رتبه و منزلت.^[۴] مقام، به عنوان مصدر و به معنای ایستادن^[۵] و به عنوان اسم زمان و به معنای زمان ایستادن نیز به کار رفته است.^[۱] این واژه در قرآن، در چندین آیه به کار رفته است.^[۶] مقام، یک معنای مصطلح عرفانی نیز دارد، که اشاره به درجه‌های سیر و سلوک و عرفان دارد؛ مانند مقام رضا، مقام فنا، و مقام جمع.^[۴]

در زیارتگاه‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در زیارتگاه‌ها، به جای خاصی که، به نحوی، به یکی از معصومان(ع)، پیامبران، یا اولیا ارتباط یافته، مقام گفته می‌شود؛ برای نمونه، وی در آن مکان حضور یافته یا اقامت کرده یا عبادت کرده است؛ مانند مقام خضر در مسجد اموی دمشق، مقام صاحب الزمان(ع) در کربلا و مقام امام صادق(ع) در مسجد کوفه. حتی به مسجد بُراثا به سبب حضور امام علی(ع) در آن، «مقام الامام علی(ع)» نیز گفته می‌شود.

مقام ابراهیم(ع)، در مسجدالحرام، سنگی است درون یک محفظه شیشه‌ای که بر آن جای پای حضرت ابراهیم(ع)، هنگام بنای کعبه، نقش بسته است. این مقام در قرآن، یکی از نشانه‌های روشن مسجد الحرام دانسته شده^{[یادداشت ۱]}^[۷] و سفارش شده کنار آن نماز خوانده شود.^{[یادداشت ۲]}^[۸] اصطلاح «قدمگاه»، که در بسیاری جاها نزد مردم شهرت داشته و به قداست آن باور دارند، به «مقام» اشاره دارد.^[۴]

پانوشت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.
↑ کتاب العین، ج‏5، ص232؛ المحیط فی اللغة، ج‏6، ص58
↑ الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص92.
↑ الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.
↑ سوره یونس، آیه۷۱؛ سوره الرحمن، آیه۴۶؛ سوره بقره، آیه ۱۲۵؛ سوره آل عمران، آیه ۹۷؛ سوره دخان، آیه ۲۶ و ۵۱؛ سوره مریم، آیه ۷۳؛ سوره صافات، آیه ۱۶۴؛ سوره نمل، آیه ۳۹.
↑ سوره آل عمران، آیه٩٧.
↑ سوره بقره، آیه ١٢۵.

↑ فِیهِ آیٰاتٌ بَیِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ.
↑ وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله فرهنگ نامه زیارت، جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۲ است.

الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، اسماعیل بن حماد جوهری، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
الفروق فی اللغة، حسن بن عبدالله عسکری، دار الافاق الجدیدة، بیروت.
کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.، ۱۴۰۰ق.
المحیط فی اللغة، اسماعیل بن عباد صاحب، عالم الکتب، بیروت، ۱۴۱۴ق.
مفردات ألفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.

[2] کتاب العین، ج‏5، ص232؛ المحیط فی اللغة، ج‏6، ص58

[3] الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303.

[:1-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص92.

[5] الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.

[6] سوره یونس، آیه۷۱؛ سوره الرحمن، آیه۴۶؛ سوره بقره، آیه ۱۲۵؛ سوره آل عمران، آیه ۹۷؛ سوره دخان، آیه ۲۶ و ۵۱؛ سوره مریم، آیه ۷۳؛ سوره صافات، آیه ۱۶۴؛ سوره نمل، آیه ۳۹.

[8] سوره آل عمران، آیه٩٧.

[10] سوره بقره، آیه ١٢۵.

[7] فِیهِ آیٰاتٌ بَیِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ.

[9] وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[یادداشت ۱]

[۷]

[یادداشت ۲]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
-[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
+'''مقام'''، در زیارتگاه‌ها، به جای خاصی که، به نحوی، به یکی از [[معصومان(ع)]]، پیامبران یا اولیا ارتباط یافته، گفته می‌شود؛ مانند اینکه معصوم(ع) در آن مکان حضور یافته یا اقامت کرده یا عبادت کرده است؛ مانند [[مقام ابراهیم(ع)]] در [[مسجدالحرام]]، مقام خضر(ع) در مسجد اموی دمشق و [[مقام حضرت مهدی (کربلا)|مقام صاحب الزمان(ع)]] در [[کربلا]].
-'''مقام'''، در زيارتگاه‌ها، به جاى خاصى كه، به نحوی، به يكى از [[معصومان(ع)]]، پیامبران يا اوليا ارتباط یافته، مقام گفته می‌شود. برای نمونه، وی در آن‌ مکان حضور يافته یا اقامت کرده يا عبادت كرده است؛ مانند [[مقام ابراهیم(ع)]] در [[مسجدالحرام]]، مقام خضر(ع) در مسجد اموی دمشق و [[مقام حضرت مهدی (کربلا)|مقام صاحب الزمان(ع)]] در کربلا.
 ==واژه‌شناسی==
-مقام، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":0">مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به معنای جای دو گام<ref>كتاب العين، ج‏5، ص232؛ المحيط في اللغة، ج‏6، ص58</ref> و جای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق في اللغة، ص303.</ref> است. برخی، معانی دیگری نیز به آن افزوده‌اند؛ مانند توقّفگاه، جايگاه، جاى اقامت، خانه، مسكن، رتبه و منزلت.<ref name=":1" /> مقام، به عنوان مصدر و به معنای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق في اللغة، ص303؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به عنوان اسم زمان و به معنای زمان ایستادن نیز به کار رفته است.<ref name=":0" /> این واژه در قرآن، در چندین آیه به کار رفته است.<ref>سوره یونس، آیه۷۱؛ سوره الرحمن، آیه۴۶؛ سوره بقره، آیه ۱۲۵؛ سوره آل عمران، آیه ۹۷؛ سوره دخان، آیه ۲۶ و ۵۱؛ سوره مریم، آیه ۷۳؛ سوره صافات، آیه ۱۶۴؛ سوره نمل، آیه ۳۹.</ref> مقام، يك معناى مصطلح عرفانى نیز داشته كه اشاره به درجات سير و سلوك و مراحل مختلف عرفان است؛ مانند مقام رضا، مقام فنا، و مقام جمع.<ref name=":1" />
+مقام، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":0">مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به معنای جای دو گام<ref>کتاب العین، ج‏5، ص232؛ المحیط فی اللغة، ج‏6، ص58</ref> و جای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303.</ref> است. برخی، معانی دیگری نیز به آن افزوده‌اند؛ مانند توقفگاه، جایگاه، جای اقامت، خانه، مسکن، رتبه و منزلت.<ref name=":1" /> مقام، به عنوان مصدر و به معنای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق فی اللغة، ص303؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به عنوان اسم زمان و به معنای زمان ایستادن نیز به کار رفته است.<ref name=":0" /> این واژه در [[قرآن]]، در چندین آیه به کار رفته است.<ref>سوره یونس، آیه۷۱؛ سوره الرحمن، آیه۴۶؛ سوره بقره، آیه ۱۲۵؛ سوره آل عمران، آیه ۹۷؛ سوره دخان، آیه ۲۶ و ۵۱؛ سوره مریم، آیه ۷۳؛ سوره صافات، آیه ۱۶۴؛ سوره نمل، آیه ۳۹.</ref> مقام، یک معنای مصطلح عرفانی نیز دارد، که اشاره به درجه‌های سیر و سلوک و عرفان دارد؛ مانند مقام رضا، مقام فنا، و مقام جمع.<ref name=":1" />
 ==در زیارتگاه‌ها==
-در زيارتگاه‌ها، به جاى خاصى كه، به نحوی، به يكى از [[معصومان(ع)]]، پیامبران، يا اوليا ارتباط یافته، مقام گفته می‌شود؛ برای نمونه، وی در آن‌ مکان حضور يافته یا اقامت کرده يا عبادت كرده است؛ مانند مقام خضر در مسجد اموى [[دمشق]]، [[مقام حضرت مهدی (کربلا)|مقام صاحب‌ الزمان(ع)]] در [[كربلا]] و مقام امام صادق(ع) در [[مسجد کوفه|مسجد كوفه]]. حتى به [[مسجد عتیقه|مسجد بُراثا]] به سبب حضور [[امام على(ع)]] در آن، «مقام الامام على(ع)» نيز گفته مى‌شود.
+در زیارتگاه‌ها، به جای خاصی که، به نحوی، به یکی از [[معصومان(ع)]]، پیامبران، یا اولیا ارتباط یافته، مقام گفته می‌شود؛ برای نمونه، وی در آن مکان حضور یافته یا اقامت کرده یا عبادت کرده است؛ مانند مقام خضر در مسجد اموی [[دمشق]]، [[مقام حضرت مهدی (کربلا)|مقام صاحب الزمان(ع)]] در [[کربلا]] و مقام امام صادق(ع) در [[مسجد کوفه|مسجد کوفه]]. حتی به [[مسجد عتیقه|مسجد بُراثا]] به سبب حضور [[امام علی(ع)]] در آن، «مقام الامام علی(ع)» نیز گفته می‌شود.
-[[مقام ابراهیم(ع)]]، در [[مسجدالحرام]]، سنگى است درون يك محفظه شيشه‌اى كه بر آن جاى پاى [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهيم(ع)]]، هنگام بناى [[كعبه]]، نقش بسته است. این مقام در قرآن، یکی از نشانه‌های روشن مسجد الحرام دانسته شده{{یادداشت|فِيهِ آيٰاتٌ بَيِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِيمَ.}}<ref>سوره آل عمران، آيه٩٧.</ref>  و سفارش شده كنار آن نماز خوانده شود.{{یادداشت|وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِيمَ مُصَلًّى.}}<ref>سوره بقره، آيه ١٢۵.</ref> اصطلاح «قدمگاه»، که در بسيارى جاها نزد مردم شهرت داشته و به قداست آن باور دارند، به «مقام» اشاره دارد.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص92.</ref>
+[[مقام ابراهیم(ع)]]، در [[مسجدالحرام]]، سنگی است درون یک محفظه شیشه‌ای که بر آن جای پای [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهیم(ع)]]، هنگام بنای [[کعبه]]، نقش بسته است. این مقام در قرآن، یکی از نشانه‌های روشن مسجد الحرام دانسته شده{{یادداشت|فِیهِ آیٰاتٌ بَیِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِیمَ.}}<ref>سوره آل عمران، آیه٩٧.</ref>  و سفارش شده کنار آن نماز خوانده شود.{{یادداشت|وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِیمَ مُصَلًّی.}}<ref>سوره بقره، آیه ١٢۵.</ref> اصطلاح «قدمگاه»، که در بسیاری جاها نزد مردم شهرت داشته و به قداست آن باور دارند، به «مقام» اشاره دارد.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص92.</ref>
 ==پانوشت==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
+{{منابع}}{{برگرفتگی
-{{برگرفتگی
 | پیش از لینک = مقاله
 | منبع = فرهنگ نامه زیارت،
 | پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۲
 | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/92
-}}كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
+}}
-المحيط فى اللغة، اسماعيل بن عباد صاحب، عالم الكتب، بيروت، 1414ق.
-الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، اسماعيل بن حماد جوهرى، دار العلم للملايين، بيروت، 1376ق.
-الفروق فى اللغة، حسن بن عبدالله عسكرى، دار الافاق الجديدة، بيروت، 1400ق.
+* '''الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة'''، اسماعیل بن حماد جوهری، دار العلم للملایین، بیروت، ۱۳۷۶ق.
+* '''الفروق فی اللغة'''، حسن بن عبدالله عسکری، دار الافاق الجدیدة، بیروت.
+* '''کتاب العین'''، خلیل بن احمد فراهیدی، نشر هجرت، قم، ۱۴۰۹ق.، ۱۴۰۰ق.
+* '''المحیط فی اللغة'''، اسماعیل بن عباد صاحب، عالم الکتب، بیروت، ۱۴۱۴ق.
+* '''مفردات ألفاظ القرآن'''، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دار القلم، بیروت، ۱۴۱۲ق.
+{{پایان}}
-مفردات ألفاظ القرآن، حسين بن محمد راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق.
+[[رده:مفاهیم مرتبط به زیارت]]