لؤلؤ و مرجان (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''لولو و مرجان'''، کتابی از میرزا حسین نوری طبرسی معروف به محدث نوری درباره پیش‌شرط‌های لازم برای روضه‌خوانی. این کتاب به انتقاد بی پرده از برخی داستان‌ها و روایات رایج در روضه امام حسین(ع) شهرت یافته است | {{ناوبری عمودی اربعین}} | ||
'''لولو و مرجان'''، کتابی از میرزا حسین نوری طبرسی معروف به محدث نوری (درگذشت 1320ق.) درباره پیش‌شرط‌های لازم برای روضه‌خوانی. این کتاب به انتقاد بی پرده از برخی داستان‌ها و روایات رایج در روضه امام حسین(ع) شهرت یافته است. | |||
نویسنده در این کتاب نمونه‌هایی از اخبار و گزارش‌های غیرقابل اعتماد را که در مجالس روضه تعریف می‌شود، از نظر حدیثی و تاریخی مورد بررسی قرار داده و نقد کرده است. از | محتوای کتاب بر مبنای معرفی دو ویژگی اخلاقی که روضه‌خوان باید داشته باشد سامان یافته است: اخلاص و صدق. منظور از صدق دانستن و عمل کردن به روش‌هایی است که درستی و نادرستی یک خبر و روایت تاریخی را می‌توان با آن تشخیص داد. | ||
نویسنده در این کتاب نمونه‌هایی از اخبار و گزارش‌های غیرقابل اعتماد را که در مجالس روضه تعریف می‌شود، از نظر حدیثی و تاریخی مورد بررسی قرار داده و نقد کرده است. از جمله این روایت‌ها بازگشت کاروان اهل بیت امام حسین(ع) از شام به [[کربلا]] و رسیدن ایشان به کربلا در نخستین [[اربعین]] شهادت امام حسین(ع) است. | |||
==دو شرط لازم برای روضه خوان== | ==دو شرط لازم برای روضه خوان== | ||
نویسنده کتاب را در پاسخ نامه یکی از علمای هندی نگاشته است که از ذاکرین و روضه خوانان آن دیار شکایت کرده | نویسنده کتاب را در پاسخ نامه یکی از علمای هندی نگاشته است که از نشر اکاذیب و مجعولات توسط ذاکرین و روضه خوانان آن دیار شکایت کرده است.<ref name=":0">لولو و مرجان، ص ۲</ref> | ||
محدث نوری که این اشکال را متوجه همه روضه‌‌خوان‌ها، حتی در عتبات عالیات، می‌داند این کتاب را می‌نویسد تا دو شرط اصلی برای روضه‌خوان شدن را در آن بیان کند. این دو شرط یکی اخلاص است و دیگری صدق. | محدث نوری که این اشکال را متوجه همه روضه‌‌خوان‌ها، حتی در عتبات عالیات، می‌داند این کتاب را می‌نویسد تا دو شرط اصلی برای روضه‌خوان شدن را در آن بیان کند. این دو شرط یکی اخلاص است و دیگری صدق. | ||
او نام کتابش را لولو و مرجان در شرط پله اول و دوم منبر روضه خوانان گذاشته است. | |||
او نام کتابش را لولو و مرجان در شرط پله اول و دوم منبر روضه خوانان گذاشته است.<ref name=":0" /> | |||
==فصل اول: اخلاص== | ==فصل اول: اخلاص== | ||
نویسنده در این فصل روضه خوانی را | نویسنده در این فصل روضه خوانی را در دسته عبادت‌ها قرار داده و شرط هر عبادت را اخلاص عمل برای حضرت باری تعالی می‌داند.<ref>لولو و مرجان، ص ۱۳</ref> و خطراتی را که ممکن است روضه خوان را در مهلکه هوای نفس بیاندازد برشمرده و درباره آن‌ها هشدار داده است. | ||
او در این بخش در نهی ریاکاری در روضه‌خوانی که برخی آن را در ذکر مصائب امام حسین(ع) جایز دانسته‌اند<ref>لولو و مرجان، ص ۳۴</ref> و نهی کسانی که روضه‌خوانی را وسیله کسب معاش قرار داده‌اند<ref>لولو و مرجان، ص ۱۵ -۲۱</ref> سخن گفته است. | |||
==فصل دوم: صدق== | |||
نویسنده در این بخش از کتاب اولا در نکوهش دروغ با تکیه بر متون دینی به تفصیل سخن گفته است. و سپس به تفصیل به بررسی اقسام دروغ پرداخته است. بعد از آن بر سر مراد از صدق در نقل اخبار و قصص می‌آید که به گفته او سرمایه اصلی شغل روضه خوانی است. | |||
===چه خبری را می‌توان نقل کرد؟=== | |||
تکلیف کسی که خبر و روایتی را نقل می‌کند این است که خبر را از شخص ثقه نقل کند. یعنی کسی که به راستگویی او و دوری‌اش از دروغ اطمینان داشته باشد. در این صورت حتی اگر خبر غلط باشد، نقل کننده عذر شرعی دارد. اما اگر در هنگام نقل خبر، سهل‌انگاری و مسامحه کند و فرق میان ثقه و غیر ثقه نگذارد و از هر کس هر چه شنیده و از کتاب هر مولفی هر چه دیده نقل کند و آن خبر دروغ باشد، عذری ندارد و دروغگو محسوب می‌شود و در گناه شریک است و نمی‌تواند بگوید که نمیدانستم دروغ است چرا که تکلیف او این بوده که از هر کس نقل نکند.<ref>لولو و مرجان، ص ۱۳۳</ref> | |||
علاوه بر این فردی که قصد نقل روایت و خبری را دارد باید تحقیق کند که خبری که ثقه‌ای نقل کرده آیا معارضی دارد یا نه در صورت وجود اخبار مخالف و معارض باید مستنند نقل خود را بگوید و به مخالفت سایرین با آن خبر تصریح کند و خبر را به نحو جزم بیان نکند <ref>لولو و مرجان ص ۱۳۶</ref> | |||
نویسنده همچنین تاکید می‌کند می‌کند که تنها بر اساس وثاقت نویسنده یک کتاب نباید به نقل او اعتماد کرد. چون ممکن است که کتاب را در اوایل سن نوشته باشد و هنوز به مقام تمییز دادن روایت صحیح و ناصحیح نرسیده باشد. <ref>لولو و مرجان، ص ۱۵۵-۱۵۶</ref> | |||
نویسنده | == نمونه‌هایی از اخبار نامعتبر == | ||
نویسنده در جای جای کتاب خود نمونه‌هایی از روایات و گزارش‌ها و روضه‌های غیر قابل اعتماد و نادرست را نقل کرده و بررسی کرده است. | |||
از جمله درباره روایتی در ارشاد شیخ مفید که بر اساس آن امام علی با کثرت | ===== روایتی از ارشاد شیخ مفید ===== | ||
از جمله درباره روایتی در ارشاد شیخ مفید که بر اساس آن امام علی(ع) با کثرت جنگ‌ها و شجاعت و دلیری هیچ زخمی بر نداشت. شیخ مفید این را همچون معجزه ای نقل کرده اما محدث نوری با ذکر مثال‌های متعدد از روایاتی که حاکی از زخمی شدن امام در جنگ های مختلف بخصوص احد است این روایت ارشاد را غیر قابل قبول می‌داند و آن را تاویل می‌کند. <ref>لولو و مرجان ص ۱۴۲</ref> | |||
==بازگشت اهل بیت از شام به کربلا در اربعین== | ====گزارش بازگشت اهل بیت از شام به کربلا در اربعین==== | ||
نمونه دیگر رجوع اهل بیت از شام به کربلا در اربعین است | نمونه دیگر رجوع اهل بیت از شام به کربلا در [[اربعین]] است | ||
محدث نوری در این مثال گزارش لهوف را نقد و بررسی کرده که بر اساس آن کاروان اهل بیت در بازگشت از شام به کربلا رفته و در روز اربعین همزمان با [[جابر بن عبدالله انصاری]] به محل دفن شهدای کربلا رسیدند. | محدث نوری در این مثال گزارش لهوف را نقد و بررسی کرده که بر اساس آن کاروان اهل بیت در بازگشت از شام به کربلا رفته و در روز اربعین همزمان با [[جابر بن عبدالله انصاری]] به محل دفن شهدای کربلا رسیدند. | ||
نویسنده با استدلال به اینکه این روایت، مخالفانی دارد و اینکه در منابع معتبر تاریخی نقل نشده و همچنین با بررسی راه حرکت کاروان و اینکه طی این مسافت در چهل روز ممکن نیست، این خبر را قابل قبول ندانسته است <ref>لولو و مرجان، ص۱۴۴-۱۵۵</ref> | نویسنده با استدلال به اینکه این روایت، مخالفانی دارد و اینکه در منابع معتبر تاریخی نقل نشده و همچنین با بررسی راه حرکت کاروان و اینکه طی این مسافت در چهل روز ممکن نیست، این خبر را قابل قبول ندانسته است <ref>لولو و مرجان، ص۱۴۴-۱۵۵</ref> | ||
==== نمونه‌هایی از روضه‌های دروغ ==== | |||
نویسنده همچنین در بخشی از کتاب خود هشت نمونه از روضه‌های دورغ را یادآوری کرده است <ref>لولو و مرجان، ص ۱۶۷-۱۷۲</ref> | |||
== چاپ‌ها == | |||
این کتاب بارها با عناوین مختلف به چاپ رسیده است | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
لولو و مرجان، حسین نوری طبرسی، تحقیق حسین استاد ولی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ | لولو و مرجان، حسین نوری طبرسی، تحقیق حسین استاد ولی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ | ||
[[رده:کتاب‌های قرن چهاردهم قمری]] | |||
[[رده:کتاب‌های پژوهشی درباره زیارت اربعین]] | |||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۲۶
| اربعین حسینی |
|
| مفاهیم |
| اربعین |
| کتاب‌شناسی اربعین |
| تحقیق درباره اول اربعین • لؤلؤ و مرجان • مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین • پیاده‌روی اربعین تأملات جامعه‌شناختی • پیاده‌روی اربعین |
| آیین‌ها |
| پیاده‌روی اربعین • زیارت اربعین • هوسه‌خوانی |
| نخستین زائران |
| جابر بن عبدالله انصاری • عطیه کوفی |
| مقاله‌های وابسته |
| موکب • مسیرهای پیاده‌روی اربعین • راهنمای اربعین • پیاده‌روی جاماندگان اربعین |
لولو و مرجان، کتابی از میرزا حسین نوری طبرسی معروف به محدث نوری (درگذشت 1320ق.) درباره پیش‌شرط‌های لازم برای روضه‌خوانی. این کتاب به انتقاد بی پرده از برخی داستان‌ها و روایات رایج در روضه امام حسین(ع) شهرت یافته است.
محتوای کتاب بر مبنای معرفی دو ویژگی اخلاقی که روضه‌خوان باید داشته باشد سامان یافته است: اخلاص و صدق. منظور از صدق دانستن و عمل کردن به روش‌هایی است که درستی و نادرستی یک خبر و روایت تاریخی را می‌توان با آن تشخیص داد.
نویسنده در این کتاب نمونه‌هایی از اخبار و گزارش‌های غیرقابل اعتماد را که در مجالس روضه تعریف می‌شود، از نظر حدیثی و تاریخی مورد بررسی قرار داده و نقد کرده است. از جمله این روایت‌ها بازگشت کاروان اهل بیت امام حسین(ع) از شام به کربلا و رسیدن ایشان به کربلا در نخستین اربعین شهادت امام حسین(ع) است.
دو شرط لازم برای روضه خوان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده کتاب را در پاسخ نامه یکی از علمای هندی نگاشته است که از نشر اکاذیب و مجعولات توسط ذاکرین و روضه خوانان آن دیار شکایت کرده است.[۱] محدث نوری که این اشکال را متوجه همه روضه‌‌خوان‌ها، حتی در عتبات عالیات، می‌داند این کتاب را می‌نویسد تا دو شرط اصلی برای روضه‌خوان شدن را در آن بیان کند. این دو شرط یکی اخلاص است و دیگری صدق.
او نام کتابش را لولو و مرجان در شرط پله اول و دوم منبر روضه خوانان گذاشته است.[۱]
فصل اول: اخلاص[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده در این فصل روضه خوانی را در دسته عبادت‌ها قرار داده و شرط هر عبادت را اخلاص عمل برای حضرت باری تعالی می‌داند.[۲] و خطراتی را که ممکن است روضه خوان را در مهلکه هوای نفس بیاندازد برشمرده و درباره آن‌ها هشدار داده است.
او در این بخش در نهی ریاکاری در روضه‌خوانی که برخی آن را در ذکر مصائب امام حسین(ع) جایز دانسته‌اند[۳] و نهی کسانی که روضه‌خوانی را وسیله کسب معاش قرار داده‌اند[۴] سخن گفته است.
فصل دوم: صدق[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده در این بخش از کتاب اولا در نکوهش دروغ با تکیه بر متون دینی به تفصیل سخن گفته است. و سپس به تفصیل به بررسی اقسام دروغ پرداخته است. بعد از آن بر سر مراد از صدق در نقل اخبار و قصص می‌آید که به گفته او سرمایه اصلی شغل روضه خوانی است.
چه خبری را می‌توان نقل کرد؟[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تکلیف کسی که خبر و روایتی را نقل می‌کند این است که خبر را از شخص ثقه نقل کند. یعنی کسی که به راستگویی او و دوری‌اش از دروغ اطمینان داشته باشد. در این صورت حتی اگر خبر غلط باشد، نقل کننده عذر شرعی دارد. اما اگر در هنگام نقل خبر، سهل‌انگاری و مسامحه کند و فرق میان ثقه و غیر ثقه نگذارد و از هر کس هر چه شنیده و از کتاب هر مولفی هر چه دیده نقل کند و آن خبر دروغ باشد، عذری ندارد و دروغگو محسوب می‌شود و در گناه شریک است و نمی‌تواند بگوید که نمیدانستم دروغ است چرا که تکلیف او این بوده که از هر کس نقل نکند.[۵]
علاوه بر این فردی که قصد نقل روایت و خبری را دارد باید تحقیق کند که خبری که ثقه‌ای نقل کرده آیا معارضی دارد یا نه در صورت وجود اخبار مخالف و معارض باید مستنند نقل خود را بگوید و به مخالفت سایرین با آن خبر تصریح کند و خبر را به نحو جزم بیان نکند [۶]
نویسنده همچنین تاکید می‌کند می‌کند که تنها بر اساس وثاقت نویسنده یک کتاب نباید به نقل او اعتماد کرد. چون ممکن است که کتاب را در اوایل سن نوشته باشد و هنوز به مقام تمییز دادن روایت صحیح و ناصحیح نرسیده باشد. [۷]
نمونه‌هایی از اخبار نامعتبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده در جای جای کتاب خود نمونه‌هایی از روایات و گزارش‌ها و روضه‌های غیر قابل اعتماد و نادرست را نقل کرده و بررسی کرده است.
روایتی از ارشاد شیخ مفید[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از جمله درباره روایتی در ارشاد شیخ مفید که بر اساس آن امام علی(ع) با کثرت جنگ‌ها و شجاعت و دلیری هیچ زخمی بر نداشت. شیخ مفید این را همچون معجزه ای نقل کرده اما محدث نوری با ذکر مثال‌های متعدد از روایاتی که حاکی از زخمی شدن امام در جنگ های مختلف بخصوص احد است این روایت ارشاد را غیر قابل قبول می‌داند و آن را تاویل می‌کند. [۸]
گزارش بازگشت اهل بیت از شام به کربلا در اربعین[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نمونه دیگر رجوع اهل بیت از شام به کربلا در اربعین است محدث نوری در این مثال گزارش لهوف را نقد و بررسی کرده که بر اساس آن کاروان اهل بیت در بازگشت از شام به کربلا رفته و در روز اربعین همزمان با جابر بن عبدالله انصاری به محل دفن شهدای کربلا رسیدند. نویسنده با استدلال به اینکه این روایت، مخالفانی دارد و اینکه در منابع معتبر تاریخی نقل نشده و همچنین با بررسی راه حرکت کاروان و اینکه طی این مسافت در چهل روز ممکن نیست، این خبر را قابل قبول ندانسته است [۹]
نمونه‌هایی از روضه‌های دروغ[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نویسنده همچنین در بخشی از کتاب خود هشت نمونه از روضه‌های دورغ را یادآوری کرده است [۱۰]
چاپ‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این کتاب بارها با عناوین مختلف به چاپ رسیده است
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
لولو و مرجان، حسین نوری طبرسی، تحقیق حسین استاد ولی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹