خانه فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''خانه فاطمه''' [[فاطمه دختر رسول الله|دختر رسول خدا]] از خانه‌های همجوار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] در شهر [[مدینه]] بود. این خانه محل زندگی فاطمه زهرا بعد از ازدواج با [[علی بن ابیطالب]] بود. این خانه از مجموعه خانه‌های چسبیده به مسجدالنبی بود که هر یک محل سکونت یکی از [[امهات المؤمنین|همسران پیامبر اسلام]] بود. خانه فاطمه به [[خانه عایشه]] چسبیده بود.  
{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان =
| تصویر = درب خانه فاطمه.jpg
| اندازه تصویر =
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =  دری معروف به در خانه فاطمه در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]]
| نام‌های دیگر = خانه امام علی(ع)، خانه علی و فاطمه
| مکان = [[مدینه]]، [[مسجد النبی|مسجدالنبی]]
| کاربری =
| بزرگداشت نزد = [[شیعه|شیعیان]]
| وابسته به دین/مذهب = [[اسلام]]، [[شیعه]]
| باورها = محل احتمالی دفن حضرت فاطمه(س)
| آیین‌ها =
| احکام =
| زیارت کنندگان =
| بازدیدکنندگان =
| زمان پایه‌گذاری = صدر اسلام
| بنیانگذار =
| رویدادها = هجوم به خانه فاطمه(س)
| بازسازی‌ها =
| بازسازی کنندگان =
| بخش‌های از میان رفته =
| ویژگی‌های تاریخی =
| متولیان =
| مساحت =
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا =
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا =
| معمار =
| سبک =
| ویژگی‌ها =
| گنبدها =
| مناره‌ها =
| درها = دارای دو در:‌ یکی به سوی مسجدالنبی و یکی به سوی کوچه
| رواق‌ها =
| صحن‌ها =
| ایوان‌ها =
| گرداننده =
| نهاد وابسته =
| نهاد نگهدارنده =
| مدیر =
| روحانی =
| نهادهای زیر مجموعه =
| ثبت در =
| شماره ثبت =
| تاریخ ثبت =
| وبگاه =
| عرض جغرافیایی = 24.467665
| طول جغرافیایی = 39.611504
}}
'''خانه یا حجره فاطمه،''' خانه‌ای که [[حضرت فاطمه(س)|حضرت فاطمه]]، دختر [[پیامبر(ص)]] پس از ازدواج با [[امام علی(ع)]] در آن زندگی می‌کرد و کنار [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] و نیز کنار [[حجره رسول‌الله|خانه پیامبر و عایشه]] قرار داشت. این خانه امروزه از بین رفته و موقعیت کنونی آن داخل مسجدالنبی و درون محدوده [[حجره پیامبر|حجره]] و [[قبر پیامبر|مرقد پیامبر(ص)]] قرار گرفته است.


این خانه امروزه از بین رفته است و موقعیت کنونی آن داخل [[حجره پیامبر|حجره]] و مرقد پیامبر (ص) است. در منابع آمده که علی(ع) در مدینه دو خانه داشت یکی چسبیده به مسجدالنبی و دیگری در [[بقیع]]. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر اکرم در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] در بقیع اختلاف نظر وجود دارد.
در منابع تاریخی خانه دیگری نیز در [[مدینه]] کنار [[بقیع|قبرستان بقیع]] برای [[امام علی(ع)]] ذکر شده است. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر، در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در [[خانه امام علی (مدینه)|خانه دوم امام علی]] اختلاف‌نظر است.   
==مکان خانه فاطمه==
خانه فاطمه (س) - که به [[خانه امام على(ع)]] نيز شناخته مي‌شود - پشت خانه پيامبر‌ (ص) ([[خانه عايشه]]) قرار داشت.<ref>. تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه، ص203؛ تاريخ مكة المشرفة، ص 270.</ref> در پشت اين خانه از جهت شمال، [[ستون تهجد]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى، ص81؛ تاريخ مكة المشرفة، ص 270.</ref> و در کنار آن ستون، [[محراب تهجد]] قرار داشت<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> كه رسول خدا (ص) در آن مكان شب‌زنده‌‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> و اكنون ضلع شمالى ضريح پيامبر (ص) است.<ref>. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص 219.</ref>


اگر کسي محراب تهجد بايستد، سمت چپ او [[باب جبرئیل|باب جبرئيل]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى، ص81؛  تاريخ مكة المشرفة ، ص 270.</ref> و سمت راست او مقام جبرئيل قرار مي‌گيرد.<ref>. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص228-229.</ref> از اين رو [[سمهودي]] گفته است که خانه فاطمه (س) ميان ستون [[ستون مربعة‌القبر|مربعة القبر]] (مقام جبرئيل) و [[ستون تهجد|استوانه تهجد]] قرار داشت.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 59.</ref>  
خانه فاطمه(س) در مسجدالنبی، یکی از مکان‌های احتمالی دفن حضرت فاطمه است.
 
==مکان ==
خانه فاطمه(س)، که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته  می‌شود، پشت خانه [[حضرت محمد(ص)|پیامبر(ص)]] ([[خانه عایشه]]) قرار داشت.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> در پشت این خانه از جهت شمال، [[ستون تهجد]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.</ref> و در کنار آن ستون، [[محراب تهجد]] قرار داشت،<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> که رسول خدا(ص) در آن مکان شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47.</ref> و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر(ص) است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.</ref> اگر کسی در محراب تهجد بایستد، سمت چپ او [[باب جبرئیل]]<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛  تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.</ref> و سمت راست او [[ستون مربعة‌القبر|مقام جبرئیل]] قرار می‌گیرد.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.</ref>  
 
این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن در داخل [[حجره رسول‌الله|حجره]] و [[قبر پیامبر|مرقد پیامبر(ص)]] است<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref> که مجموع این دو را حجره طاهره می‌خوانند و مساحت آن حدود 240 متر مربع است.<ref>. آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.</ref>  
 
[[پرونده:نقشه خانه فاطمه در مسجدالنبی.png|وسط|موقعیت خانه فاطمه|بی‌قاب|593x593px|جایگزین=]]


اين خانه تخريب شده و هم اکنون اثري از آن نيست. موقعيت كنونى آن، در داخل [[حجره رسول الله|حجره]] و [[مرقد رسول الله|مرقد شريف پيامبر (ص)]] است<ref>. تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه، ص203, 210؛ گل واژه هاى حج و عمره، ص 412.</ref> كه مجموع اين دو را حجره طاهره مي خوانند و مساحت آن حدود دويست و چهل متر مربع است.<ref>. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص219؛ گل واژه هاى حج و عمره، ص 412.</ref>
===درهای خانه===
===درهای خانه===
خانه‏ فاطمه‏ (س) دو در داشته است: درى به سمت شرق؛ يعنى كوچه و درى به سمت غرب؛ يعنى داخل مسجد و به موازات ستون‏هاى [[ستون وفود|وفود]] و [[ستون حرس|حرس]].<ref>. تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه، ص203؛ تاريخ حرم ائمه بقيع (عليهم السلام)، ص152.</ref> درِ سمت غرب که به مسجد باز مى‏شده كنار مقام جبرئيل ([[ستون مربعة‌القبر|ستون مُرَبَّعة القبر]]) قرار داشته است.<ref>. تعمير و توسعه مسجد شريف نبوى، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.</ref>  
خانه فاطمه‏(س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستون‌های [[ستون وفود|وفود]] و [[ستون حرس|حرس]].<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.</ref> درِ سمت غرب که به مسجد باز می‌شده کنار مقام جبرئیل ([[ستون مربعة‌القبر|ستون مُرَبَّعة القبر]]) قرار داشته است.<ref>. تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.</ref> دری که اکنون در سمت [[باب جبرئیل]] به عنوان در خانه فاطمه(س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز می‌شده است.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.</ref>
درى كه اکنون در سمت باب جبرئيل به عنوان در خانه فاطمه (س) مشهور است، همان درى است كه به سوى كوچه باز می‌شده است.<ref>. تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه، ص203.</ref>
 
==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد==
==تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد==
اين خانه تا روزگار [[وليد بن عبدالملك]]،خلیفه اموی (حک: 86-96ق)، بر جاي بود تا اين‌كه در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|گسترش مسجد به سال 88قمری]] به دستور وليد و به دست عمر بن عبدالعزيز، والي حرمين شريفين (87-93ق.) [[حسن مثني]]، فرزند امام حسن مجتبي (ع)، و [[فاطمه دختر امام حسين]] (ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از اين خانه بيرون شدند و خانه ويران و به مسجد ملحق شد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.</ref>  
این خانه تا روزگار [[ولید بن عبدالملک]]، خلیفه [[بنی‌امیه|اموی]] (حکومت: 86-96ق)، بر جای بود. در [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|گسترش مسجد به سال 88 قمری]] به دستور ولید و به دست [[عمر بن عبدالعزیز]]، والی [[حرمین|حرمین شریفین]] (87-93ق)، [[حسن مثنی]]، فرزند [[امام حسن مجتبی(ع)]]، و [[فاطمه دختر امام حسین|فاطمه دختر امام حسین(ع)]] که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از آن بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.</ref>  
==حجره شریفه==
 
از زمانى كه [[بازسازی مسجدالنبی (بیبرس)|سلطان بَيْبَرس]] (از سلاطين مملوکي مصر) در سال 668 ديوارى از شبكه‌هاى چوبى اطراف [[حجره شريفه]] كشيد، محدوده خانه نيز داخل اين ديوار مشبّك شد. اين مشبّك در اطراف ديواره پنج ضلعى ساخت [[عمربن عبدالعزيز]] (حک: 99-101) و محدوده خانه حضرت زهرا (س) بوده و هست. بعدها كه اين مشبّكها در آتش سوخت، آنها را از جنس فلز بازسازي کردند.<ref>. آثار اسلامى مكه و مدينه، ص243؛  تاريخ حرم ائمه بقيع ، ص141.</ref>
==حجره پیامبر(ص)==
==منزلت خانه==
{{اصلی|حجره پیامبر}}
بنابر روايتي رسول‌الله (چهل روز بر در خانه فاطمه مي‌آمد و دست بر چهارچوب در مي¬نهاد و مي¬گفت: «السلام عليکم يا اهل البيت» و سپس آيه تطهير (احزاب: آیه 33) را تلاوت مي¬فرمود.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف ‏المصطفی، ج2, ص445.</ref>
حجره پیامبر(ص) که به حجره شریفه نیز شهرت دارد، خانه‌ای است که پیامبر و [[عایشه]] در آن زندگی می‌کردند. این حجره کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه فاطمه قرار داشت. پیامبر(ص) در همین خانه دفن شد.
 
==منزلت خانه فاطمه(س)==
بنابر روایتی پیامبر(ص) چهل روز بر در خانه فاطمه می‌آمد و دست بر چهارچوب در می‌گذاشت و می‌گفت: «{{عربی|اَلسَّلامُ عَلَیکُم یا اهلَ الْبَیت؛}} سلام بر شما ای اهل‌بیت» و سپس [[آیه تطهیر]] را که درباره پاکی [[اهل بیت|اهل‌بیت]] از پلیدی است، می‌خواند.<ref>. وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.</ref>


گفته‌اند که روايت «سدّوا الابواب» نيز بر منزلت خانه علي و فاطمه (ع) و ساکنان آن دلالت دارد. براساس اين روايت رسول خدا (ص) طبق وحي الهي دستور داد تا در خانه هايي را که به مسجد باز مي¬شدند جز خانه علي (ع) و فاطمه(س) ببندند. <ref>. وسائل الشيعة، ج‌2، ص 205؛ الكافي، ج‌5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.</ref>(سد ابواب)
روایت [[سد الابواب|سَدُّوا الْاَبواب]] نیز یکی از نشانه‌های منزلت خانه علی و فاطمه(ع) و ساکنان آن دانسته می‌شود. براساس این روایت، پیامبر(ص) دستور داد تا درهای خانه‌هایی را که به مسجد باز می‌شدند جز خانه علی(ع) و فاطمه(س) بسته شود.<ref>. وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.</ref>


همچنين براساس روايتي از پيامبر اکرم (ص) خانه فاطمه بهترين مصداق خانه‌هايي دانسته شده که در آيه 36 سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هايي که مقام بلندي دارند و در آنها نام خداوند برده مي‌شود و صبح و شام تسبيح خدا گفته مي‌شود.<ref>. مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج‌5، ص 68.</ref>
همچنین براساس روایتی از پیامبر(ص) خانه فاطمه برترین مصداق خانه‌هایی دانسته شده که در آیه 36 سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هایی در آنها نام خداوند برده می‌شود و صبح و شام تسبیح خدا گفته می‌شود.<ref>. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.</ref>


اين خانه يکي از مکانهايي است که احتمال داده‌اند مرقد حضرت فاطمه در قرار دارد.<ref>. من لا يحضره الفقيه، ج2، ص572؛ تهذيب الأحكام، ج‌6، ص 9؛ تاريخ و آثار اسلامى مكه و مدينه، ص 208.</ref>
این خانه یکی از مکان‌هایی است که احتمال داده‌اند، حضرت فاطمه(س) در آن دفن شده باشد.<ref>. من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.</ref>
==نگارخانه==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:محراب فاطمه۲.jpg|محرابی معروف به محراب فاطمه، که در محدوده خانه فاطمه در بخش [[مرقد پیامبر(ص)]] قرار دارد.
پرونده:خانه فاطمه۲.jpg|۱.دیوار جنوبی خانه فاطمه که متصل به [[حجره پیامبر(ص)|حجره]] و [[مقبره پیامبر(ص)|مقبره پیامبر]] است. ۲.محراب فاطمه ۴.ضلع متصل به [[روضة النبی]]
</gallery>


==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
* آثار اسلامي مكه و مدينه: رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1386ش.
* بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (م.  1110ق)، تصحيح محمد باقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمد مهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق.
* تاریخ حرم ائمه بقیع(ع): محمد صادق نجمی، تهران، مشعر،1386ش.
* تاريخ مکة المشرفة و المسجدالحرام و المدينة الشريفة و القبر الشريف: محمد بن احمد ابن الضياء (م.854ق.)، تحقيق العدوي، مکه، مکتبة التجارية مصطفي احمد الباز، 1416ق.
* تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
* تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری, مترجم عبدالمحمد آیتی, تهران, مشعر, 1385ش.
* تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد: محمد بن حسن الطوسي (385-460ق.)، تحقیق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش.
* شرف المصطفي: عبدالملک واعظ خرگوشي (م.406ق.)، مکه، دار البشائر، 1424ق.
* الطبقات الكبري: محمد ابن سعد بن منیع (م.230ق.)، تحقيق محمد عبدالقادر، بيروت، دار الكتب العلميه، 1410ق.
* الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م.329ق.)، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1362ش.
* گل واژه های حج و عمره: علیرضا بصیری, تهران, مشعر, 1387ش.
* مجمع البيان في تفسير القرآن: الفضل بن الحسن الطبرسي (468-548ق.)، تحقیق محمد جواد بلاغي، تهران، ناصرخسرو، 1372ش.
* مرآة العقول: المجلسي (م.1111ق.)، سید محسن الحسینی الامینی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، 1406ق.
* من لا يحضره الفقيه: شيخ صدوق محمد بن علي بن بابويه (م.381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاري، قم، النشر الاسلامي، 1404ق.
* وسائل الشيعه (تفصيل وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعه): محمد بن الحسن الحر العاملي (1033-1104ق.)، الحر العاملي (م.1104ق.)، قم، آل البيت، 1414ق.
* وفاء الوفاء باخبار دار المصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م.911ق.)، تحقیق محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، 2006م.
{{پایان}}
[[رده:خانه‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مسجدالنبی]]
[[en:Fatima's house]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۲۱:۱۸

دری معروف به در خانه فاطمه در مسجدالنبی
اطلاعات اوليه
نام‌های دیگر خانه امام علی(ع)، خانه علی و فاطمه
مکان مدینه، مسجدالنبی
جنبه دینی
بزرگداشت نزد شیعیان
وابسته به دین/مذهب اسلام، شیعه
باورها محل احتمالی دفن حضرت فاطمه(س)
تاریخ بنا
زمان پایه‌گذاری صدر اسلام
رویدادها هجوم به خانه فاطمه(س)
وضعیت فعلی
درها دارای دو در:‌ یکی به سوی مسجدالنبی و یکی به سوی کوچه

مسیریابی

در حال بارگیری نقشه...

خانه یا حجره فاطمه، خانه‌ای که حضرت فاطمه، دختر پیامبر(ص) پس از ازدواج با امام علی(ع) در آن زندگی می‌کرد و کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه پیامبر و عایشه قرار داشت. این خانه امروزه از بین رفته و موقعیت کنونی آن داخل مسجدالنبی و درون محدوده حجره و مرقد پیامبر(ص) قرار گرفته است.

در منابع تاریخی خانه دیگری نیز در مدینه کنار قبرستان بقیع برای امام علی(ع) ذکر شده است. درباره اینکه رخدادهای پس از رحلت پیامبر، در خانه فاطمه به وقوع پیوسته یا در خانه دوم امام علی اختلاف‌نظر است.

خانه فاطمه(س) در مسجدالنبی، یکی از مکان‌های احتمالی دفن حضرت فاطمه است.

مکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خانه فاطمه(س)، که به خانه امام علی(ع) نیز شناخته می‌شود، پشت خانه پیامبر(ص) (خانه عایشه) قرار داشت.[۱] در پشت این خانه از جهت شمال، ستون تهجد[۲] و در کنار آن ستون، محراب تهجد قرار داشت،[۳] که رسول خدا(ص) در آن مکان شب‌زنده‌داری می‌کرد و نماز شب می‌خواند[۴] و اکنون ضلع شمالی ضریح پیامبر(ص) است.[۵] اگر کسی در محراب تهجد بایستد، سمت چپ او باب جبرئیل[۶] و سمت راست او مقام جبرئیل قرار می‌گیرد.[۷]

این خانه تخریب شده و هم اکنون اثری از آن نیست. موقعیت کنونی آن در داخل حجره و مرقد پیامبر(ص) است[۸] که مجموع این دو را حجره طاهره می‌خوانند و مساحت آن حدود 240 متر مربع است.[۹]

موقعیت خانه فاطمه

درهای خانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خانه فاطمه‏(س) دو در داشته است: دری به سمت شرق؛ یعنی کوچه و دری به سمت غرب؛ یعنی داخل مسجد و به موازات ستون‌های وفود و حرس.[۱۰] درِ سمت غرب که به مسجد باز می‌شده کنار مقام جبرئیل (ستون مُرَبَّعة القبر) قرار داشته است.[۱۱] دری که اکنون در سمت باب جبرئیل به عنوان در خانه فاطمه(س) مشهور است، همان دری است که به سوی کوچه باز می‌شده است.[۱۲]

تخریب خانه فاطمه و افزودن آن به مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این خانه تا روزگار ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی (حکومت: 86-96ق)، بر جای بود. در گسترش مسجد به سال 88 قمری به دستور ولید و به دست عمر بن عبدالعزیز، والی حرمین شریفین (87-93ق)، حسن مثنی، فرزند امام حسن مجتبی(ع)، و فاطمه دختر امام حسین(ع) که در آنجا ساکن بودند، به اجبار از آن بیرون شدند و خانه ویران و به مسجد ملحق شد.[۱۳]

حجره پیامبر(ص)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: حجره پیامبر

حجره پیامبر(ص) که به حجره شریفه نیز شهرت دارد، خانه‌ای است که پیامبر و عایشه در آن زندگی می‌کردند. این حجره کنار مسجدالنبی و نیز کنار خانه فاطمه قرار داشت. پیامبر(ص) در همین خانه دفن شد.

منزلت خانه فاطمه(س)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بنابر روایتی پیامبر(ص) چهل روز بر در خانه فاطمه می‌آمد و دست بر چهارچوب در می‌گذاشت و می‌گفت: «اَلسَّلامُ عَلَیکُم یا اهلَ الْبَیت؛ سلام بر شما ای اهل‌بیت» و سپس آیه تطهیر را که درباره پاکی اهل‌بیت از پلیدی است، می‌خواند.[۱۴]

روایت سَدُّوا الْاَبواب نیز یکی از نشانه‌های منزلت خانه علی و فاطمه(ع) و ساکنان آن دانسته می‌شود. براساس این روایت، پیامبر(ص) دستور داد تا درهای خانه‌هایی را که به مسجد باز می‌شدند جز خانه علی(ع) و فاطمه(س) بسته شود.[۱۵]

همچنین براساس روایتی از پیامبر(ص) خانه فاطمه برترین مصداق خانه‌هایی دانسته شده که در آیه 36 سوره نور بدان اشاره شده است؛ خانه‌هایی در آنها نام خداوند برده می‌شود و صبح و شام تسبیح خدا گفته می‌شود.[۱۶]

این خانه یکی از مکان‌هایی است که احتمال داده‌اند، حضرت فاطمه(س) در آن دفن شده باشد.[۱۷]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
  2. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47 , 58؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة، ص 270.
  3. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
  4. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47.
  5. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 219.
  6. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 47؛ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص81؛ تاریخ مکة المشرفة ، ص 270.
  7. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص228-229.
  8. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203, 210؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
  9. ↑ . آثار اسلامی مکه و مدینه، ص219؛ گل واژه های حج و عمره، ص 412.
  10. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203؛ تاریخ حرم ائمه بقیع (علیهم السلام)، ص152.
  11. ↑ . تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی، ص80 -81؛ ر.ک: وفاء الوفاء، ج2, ص 46, 57.
  12. ↑ . تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص203.
  13. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 89-90.
  14. ↑ . وفاء الوفاء، ج2, ص 46 ؛ شرف المصطفی، ج2, ص445.
  15. ↑ . وسائل الشیعة، ج2، ص 205؛ الکافی، ج5، ص 340؛ وفاء الوفاء، ج2, ص 63-67.
  16. ↑ . مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏7، ص 227؛ بحارالانوار، ج23، ص 325؛ مرآة العقول, ج5، ص 68.
  17. ↑ . من لا یحضره الفقیه، ج2، ص572؛ تهذیب الأحکام، ج6، ص 9؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 208.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • آثار اسلامي مكه و مدينه: رسول جعفريان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار: محمد باقر المجلسي (م. 1110ق)، تصحيح محمد باقر بهبودي و سيد ابراهيم ميانجي و سيد محمد مهدي موسوي خرسان، بيروت، دار احياء التراث العربي و مؤسسة الوفاء، 1403ق.
  • تاریخ حرم ائمه بقیع(ع): محمد صادق نجمی، تهران، مشعر،1386ش.
  • تاريخ مکة المشرفة و المسجدالحرام و المدينة الشريفة و القبر الشريف: محمد بن احمد ابن الضياء (م.854ق.)، تحقيق العدوي، مکه، مکتبة التجارية مصطفي احمد الباز، 1416ق.
  • تاريخ و آثار اسلامي مكه مكرمه و مدينه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری, مترجم عبدالمحمد آیتی, تهران, مشعر, 1385ش.
  • تهذيب الاحکام في شرح المقنعة للشيخ المفيد: محمد بن حسن الطوسي (385-460ق.)، تحقیق سيد حسن موسوي خرسان و علي آخوندي، تهران، انتشارات دارالکتب اسلاميه، 1365ش.
  • شرف المصطفي: عبدالملک واعظ خرگوشي (م.406ق.)، مکه، دار البشائر، 1424ق.
  • الطبقات الكبري: محمد ابن سعد بن منیع (م.230ق.)، تحقيق محمد عبدالقادر، بيروت، دار الكتب العلميه، 1410ق.
  • الکافي: محمد بن يعقوب کليني (م.329ق.)، تحقيق علي‌اکبر غفاري، تهران، دار الکتب اسلاميه، 1362ش.
  • گل واژه های حج و عمره: علیرضا بصیری, تهران, مشعر, 1387ش.
  • مجمع البيان في تفسير القرآن: الفضل بن الحسن الطبرسي (468-548ق.)، تحقیق محمد جواد بلاغي، تهران، ناصرخسرو، 1372ش.
  • مرآة العقول: المجلسي (م.1111ق.)، سید محسن الحسینی الامینی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، 1406ق.
  • من لا يحضره الفقيه: شيخ صدوق محمد بن علي بن بابويه (م.381ق.)، تحقیق علی اکبر غفاري، قم، النشر الاسلامي، 1404ق.
  • وسائل الشيعه (تفصيل وسائل الشيعة الي تحصيل مسائل الشريعه): محمد بن الحسن الحر العاملي (1033-1104ق.)، الحر العاملي (م.1104ق.)، قم، آل البيت، 1414ق.
  • وفاء الوفاء باخبار دار المصطفي: علي بن عبدالله السمهودي (م.911ق.)، تحقیق محمد محيي‌الدين عبدالحميد، بيروت، دار الکتب العلميه، 2006م.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=خانه_فاطمه(س)&oldid=54879»