محراب عثمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات بنا
{{جعبه اطلاعات بنا
  | عنوان =  
  | عنوان = محراب عثمان
  | تصویر = محراب عثمان.jpeg|File.png|270px|thumb|left|
  | تصویر = محراب عثمان.jpeg|File.png|270px|thumb|left|
  | اندازه تصویر =  
  | اندازه تصویر =  
  | پیوند تصویر =  
  | پیوند تصویر =  
  | توضیح تصویر =  
  | توضیح تصویر =  
  | نام‌های دیگر = محراب عثمان
  | نام‌های دیگر =  
  | مکان = مسجدالنبی
  | مکان = مسجدالنبی
  | کاربری = محل ایستادن امام جماعت در مسجدالنبی
  | کاربری = محل ایستادن امام جماعت در مسجدالنبی
خط ۶۳: خط ۶۳:
در بازسازی مسجدالنبی در زمان عثمان بن عفان اتاقی از خشت در مکان محراب ساخته شده که امام جماعت در هنگام نماز در آن می‌ایستاد. این اتاق را مقصوره می‌نامیدند. این کار پس از قتل [[عمر بن خطاب|عمر]] و به منظور حفاظت از عثمان صورت گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=65 المدینة المنورة، ص 65-66]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=105 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص105]</ref>  
در بازسازی مسجدالنبی در زمان عثمان بن عفان اتاقی از خشت در مکان محراب ساخته شده که امام جماعت در هنگام نماز در آن می‌ایستاد. این اتاق را مقصوره می‌نامیدند. این کار پس از قتل [[عمر بن خطاب|عمر]] و به منظور حفاظت از عثمان صورت گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=65 المدینة المنورة، ص 65-66]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=105 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص105]</ref>  


در ادوار بعد بخاطر اهمیت حفظ مکان قبله، دیوار قبله تغییر نیافت و محراب مسجد در محل محراب عثمان بازسای شد. به همین‌خاطر این محراب، محراب عثمانی نام گرفت.<ref>عماره و توسعه المسجد النبوی الشریف عبرالتاریخ، ص 89</ref>
در ادوار بعد بخاطر اهمیت حفظ مکان قبله، دیوار قبله تغییر نیافت و محراب مسجد در محل محراب عثمان بازسای شد. به همین‌خاطر این محراب، محراب عثمانی نام گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=89 عمارة و توسعه المسجد النبوی الشریف عبرالتاریخ، ص 89]</ref>


==محراب درون دیوار (مجوف)==
==محراب درون دیوار (مجوف)==


در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]]، توسط والی او در [[مدینه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمربن عبدالعزیز]]، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>مدینه منوره، ص 93</ref> همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت.  
در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]]، توسط والی او در [[مدینه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمربن عبدالعزیز]]، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=73 المدینه المنوره، ص 73]</ref> همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=108 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 108]</ref>


بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.<ref>مدینه منوره، ص 90، العقد، ج3، ص 365-366</ref><ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 44</ref> گفته شده آینه‌‌ای مربعی شکل در وسط محراب قرار داشت که از آن [[عایشه]] دانسته شده بود.<ref>مدینه منوره، ص 90</ref><ref>العقد، ج3، ص 365-366</ref>سمت راست  این محراب دری قرار داشت که امام جماعت از آن وارد و خارج می‌شد. سمت چپ آن نیز دری بود که با صفحه‌های آهن محکم شده بود. بین این دو در راهی مسطح قرار داشت.<ref>مدینه منوره، ص 90، العقد، ج3، ص 365-366</ref><ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی درطول تاریخ، ص 44، بحوث تاریخیه، ص 38-39</ref>
بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید (م.۳۲۸ق.) ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.<ref>العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۹</ref> گفته شده آینه‌‌ای مربعی شکل در وسط محراب قرار داشت که از آن [[عایشه]] دانسته شده بود.<ref>العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۸</ref> سمت راست  این محراب دری قرار داشت که امام جماعت از آن وارد و خارج می‌شد. سمت چپ آن نیز دری بود که با صفحه‌های آهن محکم شده بود. بین این دو در راهی مسطح قرار داشت.<ref>العقدالفرید، ج۷،ص ۲۸۹</ref>


==گنبد بالای محراب ==
==گنبد بالای محراب ==
[[پرونده:گنبد محراب عثمانی.jpg|File.png|270px|thumb|left| گنبد محراب عثمانی]]
[[پرونده:گنبد محراب عثمانی.jpg|File.png|270px|thumb|left| گنبد محراب عثمانی]]


این محراب در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|قایتبای]] مملوکی توسعه یافت و گنبدی بر بالای آن ساخته شد.<ref>مدینه منوره، ص 104</ref>
این محراب در [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|بازسازی دوران قایتبای]] مملوکی توسعه یافت و گنبدی بر بالای آن ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B1%D8%A2%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85_%D8%B1%D9%81%D8%B9%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D8%A7_%D8%AC1.pdf&page=464 مرآة الحرمین، ج۱، ص ۴۶۴؛] [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=146 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص146-147]</ref>در این دوره آتش‌سوزی در مسجد رخ داد و مسجد به‌شکل گسترده‌ای بازسازی شد. [[گنبد مسجدالنبی|گنبد خضرا]] در این دوره به شکل گنبد بزرگی در راستای قبر نبوی بالای سقف قرار گرفت و در دیوار جنوبی گنبدی بر بالای محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=421 وفاءالوفا، ج2، ص 421]</ref>
 
در این دوره حریقی در مسجد رخ داد و مسجد به‌شکل گسترده‌ای بازسازی شد. [[گنبد مسجدالنبی|گنبد خضرا]] در این دوره به شکل گنبد بزرگی در راستای قبر نبوی بالای سقف قرار گرفت و در دیوار جنوبی گنبدی بر بالای محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=421 وفاءالوفا، ج2، ص 421]</ref>


==طلاکاری محراب==
==طلاکاری محراب==


در  دوره [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|عبدالمجید اول]] عثمانی، همگام با بازسازی که در [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] صورت گرفت، محراب عثمانی نیز طلاکاری شد و به آیات قرآن منقش گشت.<ref>مدینه منوره، ص 118</ref>
در  [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|بازسازی عبدالمجید اول]]، سلطان عثمانی، محراب عثمانی نیز طلاکاری شد و به آیات قرآن منقش گشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=96 المدینه المنوره، ص 96]</ref> و تاکنون به همان شکل باقی است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%A9_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE.pdf&page=170 عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 170]</ref>
 
==محراب در دوره سعودی==
 
در [[بازسازی مسجدالنبی (دوره سعودی)|دوره سعودی]]، بخش اصلی مسجد شامل بخش مسقف قبله‌ای، اعم از محراب عثمانی، به همان صورت [[بازسازی مسجدالنبی (عبدالمجید اول)|دوره مجیدی]] برجا ماند.<ref>تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۹۰: خط ۸۴:
* [[مسجدالنبی]]
* [[مسجدالنبی]]
* [[محراب‌های مسجدالنبی]]
* [[محراب‌های مسجدالنبی]]
* [[بازسازی مسجدالنبی(عثمان بن عفان)]]
* [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)]]
* [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)]]


==پانویس==
==پانویس==
خط ۱۰۴: خط ۹۵:
* '''بحوث تاریخیه: عماره المسجد النبوی الشریف'''، محمد حمزه اسماعیل الحداد، 1419ه.ق- 1999
* '''بحوث تاریخیه: عماره المسجد النبوی الشریف'''، محمد حمزه اسماعیل الحداد، 1419ه.ق- 1999


* '''تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ'''، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.


* '''مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری'''، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
* '''المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری'''،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.


* '''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001
* '''وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی'''،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001


[[رده:محراب‌های مسجدالنبی]]
[[رده:محراب‌های مسجدالنبی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۳۴

محراب عثمان
اطلاعات اوليه
مکان مسجدالنبی
کاربری محل ایستادن امام جماعت در مسجدالنبی
تاریخ بنا
بنیانگذار عثمان بن عفان

محراب عثمانی، محراب منسوب به عثمان به عفان، سومین خلیفه مسلمانان بعد از درگذشت حضرت محمد(ص)، در مسجدالنبی است که در دیوار قبله قرار دارد. در دوره عثمان در پی گسترش فضای مسجد و پیش‌روی دیوار قبله، محرابی در دیوار جنوبی ایجاد و مقصوره‌ای اطراف آن کشیده شد. پس از دوره عثمان، دیوار قبله جابجا نشد و در همان مکان قبلی مورد بازسازی قرار گرفت. از این روی محراب همواره در این مکان قرارگرفت و به محراب عثمانی موسوم شد.

در بازسازی ولیدبن عبدالملک محراب مجوفی (کنده شده در دیوار) در این مکان ایجاد شد. در بازسازی قایتبای بالای این محراب گنبدی نهاده شد و در بازسازی سلطان عبدالمجید اول، این محراب طلاکاری شد. محرابی که اکنون قرار دارد از دوره قایتبای برجا مانده است.

محراب عثمان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در دوره عثمان بن عفان، خلیفه سوم، مسجد پیامبر بازسازی شد. در اثر این بازسازی فضای مسجد گسترش یافت و دیوار قبله از جایی که بود جلوتر برده شد. به‌همین خاطر جایگاه امام از جایگاه نماز خواند پیامبر تغییر یافت و امام جماعت در محل دیوار قبله می‌ایستاد.

در بازسازی مسجدالنبی در زمان عثمان بن عفان اتاقی از خشت در مکان محراب ساخته شده که امام جماعت در هنگام نماز در آن می‌ایستاد. این اتاق را مقصوره می‌نامیدند. این کار پس از قتل عمر و به منظور حفاظت از عثمان صورت گرفت.[۱][۲]

در ادوار بعد بخاطر اهمیت حفظ مکان قبله، دیوار قبله تغییر نیافت و محراب مسجد در محل محراب عثمان بازسای شد. به همین‌خاطر این محراب، محراب عثمانی نام گرفت.[۳]

محراب درون دیوار (مجوف)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در دوره ولیدبن عبدالملک، توسط والی او در مدینه، عمربن عبدالعزیز، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.[۴] همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت.[۵]

بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید (م.۳۲۸ق.) ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.[۶] گفته شده آینه‌‌ای مربعی شکل در وسط محراب قرار داشت که از آن عایشه دانسته شده بود.[۷] سمت راست این محراب دری قرار داشت که امام جماعت از آن وارد و خارج می‌شد. سمت چپ آن نیز دری بود که با صفحه‌های آهن محکم شده بود. بین این دو در راهی مسطح قرار داشت.[۸]

گنبد بالای محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

گنبد محراب عثمانی

این محراب در بازسازی دوران قایتبای مملوکی توسعه یافت و گنبدی بر بالای آن ساخته شد.[۹]در این دوره آتش‌سوزی در مسجد رخ داد و مسجد به‌شکل گسترده‌ای بازسازی شد. گنبد خضرا در این دوره به شکل گنبد بزرگی در راستای قبر نبوی بالای سقف قرار گرفت و در دیوار جنوبی گنبدی بر بالای محراب عثمانی ایجاد شد.[۱۰]

طلاکاری محراب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در بازسازی عبدالمجید اول، سلطان عثمانی، محراب عثمانی نیز طلاکاری شد و به آیات قرآن منقش گشت.[۱۱] و تاکنون به همان شکل باقی است.[۱۲]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ المدینة المنورة، ص 65-66
  2. ↑ المسجد النبوی عبر التاریخ، ص105
  3. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی الشریف عبرالتاریخ، ص 89
  4. ↑ المدینه المنوره، ص 73
  5. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 108
  6. ↑ العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۹
  7. ↑ العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۸
  8. ↑ العقدالفرید، ج۷،ص ۲۸۹
  9. ↑ مرآة الحرمین، ج۱، ص ۴۶۴؛ المسجد النبوی عبر التاریخ، ص146-147
  10. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 421
  11. ↑ المدینه المنوره، ص 96
  12. ↑ عمارة و توسعه المسجد النبوی، ص 170

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • العقد، ابن عبد ربه، قاهره، 1293ه.ق
  • بحوث تاریخیه: عماره المسجد النبوی الشریف، محمد حمزه اسماعیل الحداد، 1419ه.ق- 1999
  • عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • المدينه المنوره تطورها العمراني و تراثها فی المعماری،‌صالح لمعی مصطفی، دارالنهضه العربیه، بیروت، 1981م.
  • وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=محراب_عثمانی&oldid=53016»