حرم دختران رسول خدا(ص)

حرم دختران رسول خدا(ص)

اطلاعات اوليه
کاربری	مقبره
مکان	قبرستان بقیع
مشخصات
وضعیت	تخریب به دست وهابیت

حرم دختران رسول خدا(ص) محل دفن سه تن از دختران رسول خدا(ص) به نام‌های زینب، رقیه و ‌ام‌کلثوم در قبرستان بقیع است. بنابر شواهد تاریخی قبر آنان دارای گنبد، بارگاه و ضریح بود‌ه و به‌دست وهابیان تخریب شده‌ است.

قبر دختران پیامبر

همه فرزندان رسول خدا(ص) اعم از پسر و دختر به جز ابراهیم، از خدیجه(ع) متولد شده‌اند و آن حضرت دارای چهار فرزند دختر بوده و نام آنها به ترتیب سن: ١. زینب ٢. رقیه ٣. ‌ام‌کلثوم 4. فاطمه(ع) می‌باشند.

از منابع اصلی به دست می‌آید که قبر همه دختران رسول خدا(ص) به جز حضرت زهرا(ع) در بقیع واقع شده است؛ زیرا گذشته از این‌که پس از رسمیت یافتن بقیع به‌عنوان «مدفن عمومی مدینه» به وسیله رسول خدا(ص) همه اقوام و عشیره آن حضرت که در حال حیات او، از دنیا رفتند، در بقیع دفن شدند. روایات و نصوص تاریخی نیز مبیّن این حقیقت، به خصوص در مورد این بانوان می‌باشد.

علی حافظ که از نویسندگان متاخر است، محل قبور دختران پیامبر(ص) را چنین معرفی می‌کند: «به فاصله ده متر و در سمت غرب، قبور همسران پیامبر(ص) و در کنار راه باریکه سیمانی قبور دختران پیامبر(ص) را مشاهده می‌کنید و آنها عبارتند از‌ ام‌کلثوم، رقیه و زینب.».

بنای حرم

تصویر کتاب مراه الحرمین از بقیع

از گفتار نویسندگان در قرن‌های اخیر، معلوم می‌شود که علاوه بر این که این سه تن از دختران پیامبر(ص) در کنار بقیع دفن شده‌اند، همه آنان هم در یک محل و در زیر یک سقف و در داخل گنبد و بارگاهی قرار داشته‌اند و قبر هر سه تن در داخل یک ضریح واقع شده بود.

سیداسماعیل مرندی که در آخر سال 1255 ه. ق حرمین را زیارت کرده است، در مورد گنبد و بارگاه‌های موجود در آن تاریخ می‌گوید: «و دیگر قبه بنات حضرت رسول خدا(ص) است که همه در یک ضریح‌اند؛ به قول اهل‌سنت، رقیه، ام‌کلثوم و زینب، دختران رسول است.

فرهاد میرزا می‌نویسد: «خلاصه، در برگشتن، بنات رسول الله(ص) رقیه، ‌ام‌کلثوم و زینب را زیارت کردم که در یک بُقعه است».

ابراهیم رفعت پاشا در کتاب مراه الحرمین‌ عکسی از وضع بقیع در زمان خویش و قبل از تخریب بناهای آن ارائه کرده که تعدادی از قبه‌ها در این عکس مشاهده می‌شود و آنها را بدین‌ترتیب معرفی می‌کند: «گنبدی که در سمت راست بیننده واقع شده، گنبد حرم ابراهیم، دومی قبه عقیل، قبه سوّم متعلق به همسران پیامبر(ص) و چهارمین قبّه متعلق به دختران آن حضرت؛ رقیه، ‌ام‌کلثوم، و زینب می‌باشد».

منابع

این مقاله برگرفته از کتاب بقیع در آینه تاریخ، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. پژوهشکده حج و زیارت. بخش «حرم دختران رسول خدا(ص)»، ص220-222، است.

• أسد الغابة في معرفة الصحابه، بيروت، دار الفكر، ١۴٠٩ه. ق.
• فصول من تاریخ المدینة، علي حافظ (1408م).
• مرآة الحرمین (سفرنامه مکه)، ایوب صبری پاشا.
• هداية السبيل و كفاية الدليل، سفرنامه فرهاد میرزا، فرهاد میرزا قاجار.
• فصلنامه ميقات حج، حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت پژوهشكده حج و زيارت.