محراب عثمانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]]، توسط والی او در [[مدینه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمربن عبدالعزیز]]، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>مدینه منوره، ص 93</ref> همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت. | در دوره [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|ولیدبن عبدالملک]]، توسط والی او در [[مدینه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمربن عبدالعزیز]]، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>مدینه منوره، ص 93</ref> همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت. | ||
بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.<ref> | بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید (م.۳۲۸ق.) ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.<ref>العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۹</ref> گفته شده آینه‌‌ای مربعی شکل در وسط محراب قرار داشت که از آن [[عایشه]] دانسته شده بود.<ref>العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۸</ref> سمت راست این محراب دری قرار داشت که امام جماعت از آن وارد و خارج می‌شد. سمت چپ آن نیز دری بود که با صفحه‌های آهن محکم شده بود. بین این دو در راهی مسطح قرار داشت.<ref>العقدالفرید، ج۷،ص ۲۸۹</ref> | ||
==گنبد بالای محراب == | ==گنبد بالای محراب == | ||
[[پرونده:گنبد محراب عثمانی.jpg|File.png|270px|thumb|left| گنبد محراب عثمانی]] | [[پرونده:گنبد محراب عثمانی.jpg|File.png|270px|thumb|left| گنبد محراب عثمانی]] | ||
این محراب در | این محراب در [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|بازسازی دوران قایتبای]] مملوکی توسعه یافت و گنبدی بر بالای آن ساخته شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=146 المسجد النبوی عبر التاریخ، ص146-147]</ref>در این دوره آتش‌سوزی در مسجد رخ داد و مسجد به‌شکل گسترده‌ای بازسازی شد. [[گنبد مسجدالنبی|گنبد خضرا]] در این دوره به شکل گنبد بزرگی در راستای قبر نبوی بالای سقف قرار گرفت و در دیوار جنوبی گنبدی بر بالای محراب عثمانی ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=421 وفاءالوفا، ج2، ص 421]</ref> | ||
در این دوره | |||
==طلاکاری محراب== | ==طلاکاری محراب== | ||
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۲۳
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | محراب عثمان |
| مکان | مسجدالنبی |
| کاربری | محل ایستادن امام جماعت در مسجدالنبی |
| تاریخ بنا | |
| بنیانگذار | عثمان بن عفان |
محراب عثمانی، محراب منسوب به عثمان به عفان، سومین خلیفه مسلمانان بعد از درگذشت حضرت محمد(ص)، در مسجدالنبی است که در دیوار قبله قرار دارد. در دوره عثمان در پی گسترش فضای مسجد و پیش‌روی دیوار قبله، محرابی در دیوار جنوبی ایجاد و مقصوره‌ای اطراف آن کشیده شد. پس از دوره عثمان، دیوار قبله جابجا نشد و در همان مکان قبلی مورد بازسازی قرار گرفت. از این روی محراب همواره در این مکان قرارگرفت و به محراب عثمانی موسوم شد.
در بازسازی ولیدبن عبدالملک محراب مجوفی (کنده شده در دیوار) در این مکان ایجاد شد. در بازسازی قایتبای بالای این محراب گنبدی نهاده شد و در بازسازی سلطان عبدالمجید اول، این محراب طلاکاری شد. محرابی که اکنون قرار دارد از دوره قایتبای برجا مانده است.
محراب عثمان
در دوره عثمان بن عفان، خلیفه سوم، مسجد پیامبر بازسازی شد. در اثر این بازسازی فضای مسجد گسترش یافت و دیوار قبله از جایی که بود جلوتر برده شد. به‌همین خاطر جایگاه امام از جایگاه نماز خواند پیامبر تغییر یافت و امام جماعت در محل دیوار قبله می‌ایستاد.
در بازسازی مسجدالنبی در زمان عثمان بن عفان اتاقی از خشت در مکان محراب ساخته شده که امام جماعت در هنگام نماز در آن می‌ایستاد. این اتاق را مقصوره می‌نامیدند. این کار پس از قتل عمر و به منظور حفاظت از عثمان صورت گرفت.[۱][۲]
در ادوار بعد بخاطر اهمیت حفظ مکان قبله، دیوار قبله تغییر نیافت و محراب مسجد در محل محراب عثمان بازسای شد. به همین‌خاطر این محراب، محراب عثمانی نام گرفت.[۳]
محراب درون دیوار (مجوف)
در دوره ولیدبن عبدالملک، توسط والی او در مدینه، عمربن عبدالعزیز، برای نخستین بار محرابی به شکل مجوف و درون دیوار در محل محراب عثمانی ایجاد شد.[۴] همچنین در این دوره تزییناتی در محراب صورت گرفت.
بر اساس توصیفی که از مسجدالنبی در کتاب عقدالفرید (م.۳۲۸ق.) ابن عبد ربه ثبت شده است، طاق محراب قوس‌هایی داشت که از طلا پوشیده شده بود.[۵] گفته شده آینه‌‌ای مربعی شکل در وسط محراب قرار داشت که از آن عایشه دانسته شده بود.[۶] سمت راست این محراب دری قرار داشت که امام جماعت از آن وارد و خارج می‌شد. سمت چپ آن نیز دری بود که با صفحه‌های آهن محکم شده بود. بین این دو در راهی مسطح قرار داشت.[۷]
گنبد بالای محراب
این محراب در بازسازی دوران قایتبای مملوکی توسعه یافت و گنبدی بر بالای آن ساخته شد.[۸]در این دوره آتش‌سوزی در مسجد رخ داد و مسجد به‌شکل گسترده‌ای بازسازی شد. گنبد خضرا در این دوره به شکل گنبد بزرگی در راستای قبر نبوی بالای سقف قرار گرفت و در دیوار جنوبی گنبدی بر بالای محراب عثمانی ایجاد شد.[۹]
طلاکاری محراب
در دوره عبدالمجید اول عثمانی، همگام با بازسازی که در مسجدالنبی صورت گرفت، محراب عثمانی نیز طلاکاری شد و به آیات قرآن منقش گشت.[۱۰]
محراب در دوره سعودی
در دوره سعودی، بخش اصلی مسجد شامل بخش مسقف قبله‌ای، اعم از محراب عثمانی، به همان صورت دوره مجیدی برجا ماند.[۱۱]
جستارهای وابسته
- مسجدالنبی
- محراب‌های مسجدالنبی
- بازسازی مسجدالنبی(عثمان بن عفان)
- بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)
- بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)
پانویس
- ↑ المدینة المنورة، ص 65-66
- ↑ المسجد النبوی عبر التاریخ، ص105
- ↑ عماره و توسعه المسجد النبوی الشریف عبرالتاریخ، ص 89
- ↑ مدینه منوره، ص 93
- ↑ العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۹
- ↑ العقد الفرید، ج۷، ص ۲۸۸
- ↑ العقدالفرید، ج۷،ص ۲۸۹
- ↑ المسجد النبوی عبر التاریخ، ص146-147
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 421
- ↑ مدینه منوره، ص 118
- ↑ تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ص 182
منابع
- العقد، ابن عبد ربه، قاهره، 1293ه.ق
- بحوث تاریخیه: عماره المسجد النبوی الشریف، محمد حمزه اسماعیل الحداد، 1419ه.ق- 1999
- تعمیر و توسعه مسجد شریف نبوی در طول تاریخ، ناجی محمدحسن القادر الانصاری، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، مشعر
- مدینه منوره، تحولات عمرانی و میراث معماری، صالح لمعی مصطفی، ترجمه صدیقه وسمقی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1372
- وفاءالوفا باخبار دارالمصطفی،علی بن عبدالله سمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، ج2، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، 1422ه.ق -2001