قربانی (فتاوای مراجع)

این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام قربانی است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله قربانی.

قربانی

مربوط به آیین	حج
مکان	منا
زمان	عید قربان
عمل قبلی	رمی جمره عقبه
عمل بعدی	حلق یا تقصیر
حکم	واجب
مکان‌های وابسته	قربانگاه معیصم
دعاهای وابسته	دعای قربانی
جستارهای وابسته	بدنه، تجلیل هدی
ببیند: آموزش احکام قربانی

نوع حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۰
امام خمینی: واجب است بر کسی که حج تمتع به جا می‌آورد، ذبح یک هدی؛ یعنی یک شتر یا یک گاو یا یک گوسفند و شتر افضل است و پس از آن گاو بهتر است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۲۲
امام خمینی: سایر حیوانات، غیر از سه حیوان مذکور، کافی نیست.

مسئله ۱۰۲۵
امام خمینی: گاومیش در ذبح واجب، کافی است، لکن گفته‌اند کراهت دارد.
مراجع دیگر:

یک قربانی برای چند نفر

مسئله ۱۰۲۱
امام خمینی: کفایت نمی‌کند برای چند نفر به شرکت، یک هدی در حال اختیار، بلکه در حال ضرورت نیز محل اشکال است و احتیاط واجب جمع بین شرکت در ذبح و روزه است که ذکر می‌شود.
مراجع دیگر:

ویژگی‌های حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۳
امام خمینی: در هدی چند چیز معتبر است و باید مراعات شود: اول ـ آنکه اگر شتر باشد سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد و اگر گاو است بنا بر احتیاط واجب، کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد و همچنین در «بز» کمتر از سن گاو نباشدو در میش به احتیاط واجب کمتر از یک سال نباشد و داخل در سال دوم شده باشد. دوم ـ باید صحیح باشد، پس حیوان مریض کافی نیست حتی مثل کچلی بنا بر احتیاط. سوم ـ باید خیلی پیر نباشد. چهارم - باید تام الأجزاء باشد و ناقص کافی نیست. پس اگر واضح باشد کوری یا لنگی آن بنا بر اقوی کافی نیست و اگر واضح نباشد به احتیاط واجب کافی نیست و احتیاط واجب آن است که چشمش سفید نشده باشد و باید گوش بریده و دم بریده و شاخ داخل آن شکسته یا بریده نباشد. پنجم ـ باید لاغر نباشد و اگر در گُرده او پیه باشد کافی است، و احتیاط آن است که آن را در عرف لاغر نگویند. ششم ـ باید «خصی» نباشد، یعنی باید خصیتین آن را بیرون نیاورده باشند. هفتم ـ باید بیضه آن را نکوبیده باشند به احتیاط واجب. هشتم ـ باید در اصل خلقت بی‌دم نباشد به احتیاط واجب و اگر گوش یا شاخ در خلقت اصلی نداشته باشد، بعید نیست کفایت، اگرچه خلاف احتیاط است. نهم ـ در اصل خلقت بی‌بیضه نباشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۲۴
امام خمینی: اگر غیر از خصی یافت نشود، بعید نیست کفایت ذبح خصی، گرچه احتیاط در جمع بین آن و سالم است در ماه ذی‌حجه همان سال و اگر نشد سال دیگر،یا جمع بین ناقص و روزه.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۲۶
امام خمینی: اگر حیوان، شاخ خارجش شکسته یا بریده باشد اشکال ندارد و شاخ خارج؛ شاخ سخت سیاهی است که به منزله غلاف است از برای شاخ داخل که آن شاخ سفید است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۲۷
امام خمینی: شکاف داشتن گوش و سوراخ بودن آن مانع ندارد و احتیاط آن است که چنین نباشد.
مراجع دیگر:

تعداد حیوان‌های قربانی

مسئله ۱۰۲۹
امام خمینی: یک گوسفند، کمتر چیزی است که کافی است برای ذبح، لکن هرچه بیشتر ذبح کند افضل است و در روایت است که رسول خدا(ص) صد شتر همراه آوردند، سی و چهار تای آنها را برای حضرت امیرالمؤمنین(ع) نحر کردند و شصت و شش تای آنها را برای خودشان.

اگر حیوان قربانی یافت نشد

مسئله ۱۰۳۰
امام خمینی: اگر هدی یافت نشود قیمت آن را پیش شخص امینی بگذارد که در بقیه ذی‌حجه بگیرد و در منا ذبح کند و اگر در این سال ممکن نشود، سال بعد این کار را بکند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۱
امام خمینی: اگر هدی ناقص یافت شود (از غیر جهت خصی بودن که گذشت) احتیاط واجب آن است که آن را ذبح کند و یک هدی تام هم در بقیه ذی‌حجه و اگر نشد در سال آینده ذبح کند، و احتیاط بهتر آن است که جمع کند بین هدی ناقص و هدی تام؛ به طوری که گفته شد و روزه به نحوی که ذکر شد.
مراجع دیگر:

زمان قربانی

مسئله ۱۰۲۸
امام خمینی: باید ذبح را بعد از رمی جمره عقبه بکند به احتیاط واجب.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۲
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که ذبح هدی را از روز عید تأخیر نیندازد.
مراجع دیگر:

اگر در روز عید قربان، قربانی نکند

مسئله ۱۰۳۳
امام خمینی: اگر به واسطه عذری مثل فراموشی یا غیر آن، ذبح را در روز عید نکرد، احتیاط واجب آن است که در ایام تشریق ذبح کند و اگر نشد در بقیه ماه ذی‌حجه و در تأخیر عمدی نیز همین حکم است.
مراجع دیگر:

اگر پس از ذبح، معلوم شود حیوان ناقص یا لاغر بوده است

مسئله ۱۰۳۴
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان آنکه صحیح و سالم است ذبح کرد بعد معلوم شد که مریض یا ناقص بوده، کافی نیست و باید دوباره ذبح کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۵
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان چاقی ذبح کرد بعد معلوم شد لاغر است، کافی است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۶
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان لاغری خرید و به امید آنکه چاق درآید، برای اطاعت خدا رجائاً ذبح کرد و بعد معلوم شد چاق است، کافی است.

مسئله ۱۰۳۷
امام خمینی: اگر احتمال نمی‌داد که حیوان چاق است یا احتمال می‌داد لکن از روی بی‌مبالاتی ذبح کرد نه به امید موافقت امر خداوند، کافی نیست
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۸
امام خمینی: اگر لاغری آن را اعتقاد داشت و به واسطه جهل به مسئله، برای اطاعت خداوند ذبح کرد، بعد معلوم شد چاق است، احتیاط واجب در اعاده است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۳۹
امام خمینی: اگر ناقص بودن را اعتقاد داشت و به واسطه جهل به مسئله، برای اطاعت خداوند ذبح کرد و بعد معلوم شد صحیح است ظاهراً کافی باشد.

موارد مصرف قربانی

مسئله ۱۰۴۰
امام خمینی: احتیاط آن است که ذبیحه را سه قسمت کنند، یک قسمت را هدیه بدهند و یک قسمت را صدقه بدهند و قدری هم از ذبیحه بخورند و صدقه را به مؤمنین بدهند ولکن هیچ‌یک از این احتیاط‌ها واجب نیست. و اگر صدقه را به فقرای کفار بدهد یا آنکه تمام ذبیحه را به آنها بدهد اشکال ندارد و ضامن حصه فقراء نیست. لیکن احتیاط؛ خصوصاً در خوردنِ قدری از ذبیحه، خیلی مطلوب است.
مراجع دیگر:

نیابت از ذبح قربانی

مسئله ۱۰۴۱
امام خمینی: جایز است که ذبح را کسی دیگر به نیابت انجام دهد و نیت را نایب کند و احتیاطاً خود شخص هم نیت کند.
مراجع دیگر:

شرایط ذبح و ذبح کننده

مسئله ۱۰۴۲
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که ذابح مؤمن باشد. بلکه خالی از قوت نیست و همین طور در ذبح کفارات.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۴۳
امام خمینی: در صورتی که قربانی به دست غیر مؤمن انجام گیرد، کفایت نمی‌کند و باید دو مرتبه قربانی کند، هرچند در وقت قربانی متوجه نشود که ذابح مؤمن نیست یا جاهل به مسئله باشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۴۴
امام خمینی: ذبح هم از عبادات است و در آن نیت خالص و قصد اطاعت خداوند لازم است.

بررسی سالم بودن حیوان قبل از ذبح

مسئله ۱۰۴۵
امام خمینی: احتیاط آن است که اگر احتمال نقص یا مرض در گوسفند بدهند، آن را معاینه کنند، اگرچه اقوی در احتمال آنکه عیبی حادث شده باشد، مثل آنکه احتمال بدهد گوش یا دمش را بریده‌اند یا آن را خصی کرده‌اند، عدم لزوم معاینه است و احتیاط در عیب‌هایی که محتمل است از حال تولد داشته و مادرزاد بوده، ترک نشود.
مراجع دیگر:

شک در سالم بودن حیوان بعد از ذبح

مسئله ۱۰۴۶
امام خمینی: اگر بعد از ذبح کردن، احتمال داد ناقص بودن یا نداشتن سایر شرایط را، اعتنا نکند.
مراجع دیگر:

دیگر مسائل نیابت

مسئله ۱۰۴۷
امام خمینی: اگر به کسی نیابت داد برای خریداری کردن و ذبح، و نایب انجام داد، و بعد از آن شخص محرم احتمال داد که نایب به شرایط عمل نکرده باشد، به این احتمال اعتنا نکند و ذبح کافی است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۴۸
امام خمینی: اگر کسی را نایب کرد برای خریداری و ذبح، باید علم پیدا کند یا اطمینان به اینکه عمل کرده است و گمان کفایت نمی‌کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۴۹
امام خمینی: اگر نایب عمداً بر خلاف دستور شرع، در اوصاف ذبیحه یا در کشتن آن، عمل کرد ضامن است و باید غرامت آن را بدهد و باید دو مرتبه ذبح کنند.

مسئله ۱۰۵۰
امام خمینی: اگر نایب از روی اشتباه یا جهل، بر خلاف دستور عمل کند، اگر برای عمل اجرت گرفته است ضامن است والاّ معلوم نیست ضامن باشد.
مراجع دیگر:

بدل قربانی

مسئله ۱۰۵۱
امام خمینی: اگر قادر نباشد بر ذبح، باید سه روز در حج و هفت روز پس از مراجعت از حج روزه بگیرد.

مسئله ۱۰۵۲
امام خمینی: مراد از اینکه قادر بر ذبح نباشد، آن است که نه هدی را داشته باشد و نه پولش را.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۳
امام خمینی: اگر می‌تواند بدون زحمت و مشقت قرض کند و در ازای قرض چیزی که ادا کند داشته باشد باید قرض کند و ذبح کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۴
امام خمینی: اگر می‌تواند بدون مشقت چیزی که زاید از مؤونه سفر است بفروشد، باید بفروشد، و هدی بخرد، لکن لباس را هرچه باشد لازم نیست بفروشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۵
امام خمینی: لازم نیست کسب کند و پول هدی را تهیه کند، لیکن اگر کسب کرد و تهیه کرد، باید ذبح کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۶
امام خمینی: اگرچه لباس را لازم نیست بفروشد لکن اگر لباس زاید داشت و فروخت، ظاهراً باید ذبح کند و احتیاط آن است که روزه هم بگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۷
امام خمینی: این سه روز روزه را باید در ماه ذی‌حجه بگیرد و احتیاط واجب آن است که از هفتم تا نهم بگیرد و جلوتر نگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۵۸
امام خمینی: باید این سه روز دنبال هم باشد.

مسئله ۱۰۵۹
امام خمینی: اگر روز هفتم نتوانست روزه بگیرد، روز هشتم و نهم بگیرد و یک روز دیگر بعد از مراجعت از منا بگیرد و احتیاط آن است که بعد از ایام تشریق، که یازدهم و دوازدهم و سیزدهم است، بگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۰
امام خمینی: این سه روز روزه را در ایام تشریق، در منا، جایز نیست بگیرد، بلکه در ایام تشریق در منا روزه برای همه کس حرام است، چه حج به جا بیاورد یا نه.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۱
امام خمینی: احتیاط مستحب برای کسی که روز هفتم را روزه نگرفته و هشتم و نهم را گرفته، آن است که بعد از مراجعت از منا، سه روز روزه بگیرد ـ که اول آن، روز کوچ کردن است؛ یعنی سیزدهمـ و متوالی بگیرد و قصدش آن باشد که سه روز از پنج روز برای ادای روزه واجب باشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۲
امام خمینی: اگر روز هشتم را روزه نگرفت، روز نهم را هم نگیرد و بعد از مراجعت از منا سه روز دنبال هم بگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۳
امام خمینی: جایز است اگر از هشتم روزه تعویق افتاد، تا آخر ذی‌حجه هر وقت بخواهد این سه روز را روزه بگیرد، اگرچه احتیاط آن است که بعد از ایام تشریق فوراً بگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۴
امام خمینی: این سه روز را در سفر می‌تواند روزه بگیرد و لازم نیست در مکه قصد اقامت کند، بلکه اگر برای ماندن سه روز در مکه مهلت نیست بین راه هم جایز است بگیرد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۵
امام خمینی: اگر سه روز روزه را گرفت و بعد از آن متمکن شد از هدی، لازم نیست ذبح کند لیکن اگر قبل از تمام شدن سه روز متمکن شد باید ذبح کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۶
امام خمینی: اگر این سه روز روزه را نگرفت تا ماه ذی‌حجه تمام شد باید هدی را خودش یا نایبش در منا ذبح کند و روزه فایده ندارد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۷
امام خمینی: باید این سه روز روزه را، بعد از احرام به عمره به جا آورد و قبل از آن نمی‌تواند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۶۸
امام خمینی: هفت روز بقیه را باید بعد از مراجعت از سفر حج، روزه بگیرد.

مسئله ۱۰۶۹
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که پی‌درپی به جا آورد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۰
امام خمینی: جایز نیست این هفت روز را در مکه یا در راه روزه بگیرد، مگر آنکه بنای اقامت در مکه داشته باشد، در این صورت اگر مدتی بگذرد که در آن مدت می‌توانست به وطن خود مراجعت کند، جایز است به جا آورد و همچنین جایز است اگر یک ماه بماند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۱
امام خمینی: در این ایام که با هواپیما مراجعت می‌کنند، بعید نیست برای کسی که در مکه اقامت کرده جایز باشد به همان مقداری که هواپیما اشخاص را به محل می‌رساند صبر کند و روزه بگیرد لیکن احتیاط خلاف آن است و به احتیاط واجب جمع بین سه روز و هفت روز را نکند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۲
امام خمینی: اگر در غیر مکه؛ چه در راه یا در بلدی غیر از وطن خودش، اقامت کرد ظاهراً نتواند هفت روز روزه را در آنجا بگیرد اگرچه به مقداری صبر کند که اگر راه می‌پیمود به وطن می‌رسید.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۳
امام خمینی: ابتدای ماهی را که اگر بماند در مکه جایز است روزه را بگیرد و همین طور ابتدای حساب موقع رسیدن به وطن را ظاهراً باید از وقتی که بنای مجاورت یا اقامت به مکه کرد حساب کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۴
امام خمینی: اگر متمکن از روزه گرفتن شد و قبل از آنکه روزه بگیرد مرد، واجب است ولی او سه روز را قضا کند بنا بر اقوی، و هفت روز دیگر را بنا بر احتیاط واجب.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۵
امام خمینی: لازم نیست بعد از برگشتن به بلد خود، در همان جا روزه بگیرد، پس اگر در جای دیگر قصد اقامت کرد می‌تواند بگیرد.

مسئله ۱۰۷۶
امام خمینی: اگر متمکن از سه روز روزه نشد، در مکه و برگشت به محل خود، در صورتی که ماه ذی‌حجه باقی است می‌تواند در محل بگیرد، لیکن با هفت روز روزه فاصله بدهد و اگر ماه گذشته باشد باید در منا هدی ذبح کند اگرچه به وسیله شخص امینی باشد.
مراجع دیگر:

مسائل متفرقه

مسئله ۱۰۷۷
امام خمینی: تقسیم قربانی به سه قسم واجب نیست، و فروش یا هبه سهم فقیر، قبل از قربانی و بدون قبض آن باطل است. بنابراین، عمل بعضی، که به ادعای فقر یا وکالت از فقیر، ثلث فقیر را از قربانی بخود حاجی می‌فروشند یا هبه می‌کنند صحیح نیست.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۸
امام خمینی: گفته می‌شود که در منا، مسلخ فعلی، کمی در وادی مُحسِّر ساخته شده و در این صورت، هرچند در صورت امکان ولو تا آخر ذی‌حجه باید در منا قربانی کنند لکن قربانی در مسلخ جدید مجزی است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۷۹
امام خمینی: کسی که اجیر در حج است، می‌تواند برای قربانی شخص ثالثی را وکیل کند و وکیل مزبور، نیت قربانی حجی که موکلش از طرف موکل خود انجام می‌دهد را می‌نماید.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۰
امام خمینی: تأخیر ذبح از روز عید عمداً، جایز نیست علی الأحوط، لکن اگر تأخیر شد عمداً یا جهلاً یا نسیاناً، ذبح در شب کفایت می‌کند.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۱
امام خمینی: کسانی که وکیل دیگری هستند که برای او قربانی کنند، می‌توانند قبل از اینکه حلق یا تقصیر کنند، قربانی دیگری را ذبح نمایند.
مراجع دیگر:

مستحبات قربانی

مسئله ۱۱۱۹
امام خمینی: مستحبات هدی چند چیز است: در صورت تمکن، قربانی شتر باشد و در صورت نبودن آن، گاو و در صورت نبودن آن، گوسفند باشد. قربانی بسیار فربه باشد. در صورت شتر یا گاو بودن آن، از جنس ماده و در صورت گوسفند یا بز بودن آن، از جنس نر باشد. شتری که می‌خواهند او را نحر کنند، ایستاده و از سر دست‌ها تا زانوی آن را ببندند و شخص در جانب راست او بایستد و کارد یا نیزه یا خنجر به گودال گردن او فرو برد و در وقت ذبح یا نحر این دعا را بخواند: «وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَالْاَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَما أَنَا مِنَ المُشْـرِکینَ اِنَّ صَلاتِی وَنُسُکی وَمَحْیایَ وَمَمَاتِی للهِ رَبِّ الْعالَمِینَ لا شَرِیک لَهُ وَبِذلِک اُمِرْتُ وَأنا مِنَ المُسْلِمِینَ، أَللَّهُمَّ مِنْک وَلَک بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أکبَرُ، أللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی». اینکه خود، قربانی را بکشد و اگر نتواند، دست خود را بالای دست کشنده بگذارد.
مراجع دیگر:

استفتائات قربانی

مسئله ۱۰۸۲
س- جمعي از حجاج پول روي هم مي‌گذارند و کسي با پول مشترک براي همه آنان تعدادي گوسفند مي‌خرد و در وقت ذبح، هر گوسفند را براي يک نفر قصد مي‌کند و قرباني مي‌کند، آيا اين ترتيب ذبح اشکال دارد يا خير و آيا در صورت تفاوت گوسفندان در قيمت با اينکه همه به يک اندازه پول داده‌اند چه وضعي پيدا مي‌شود؟ ج- امام خمینی: اگر صاحبان پول راضي باشند اشکال ندارد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۳
س- کساني ‌که گوسفند خود را به غير مؤمن داده‌اند و او ذبح نموده است و بعد، حلق و اعمال مترتبه را انجام داده‌اند و بعد متوجه شده‌اند، وظيفه آنان چيست؟ ج‌ـ امام خمینی: ذبح را اعاده کنند و حلق و اعمال مترتبه صحيح است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۴
س- کسي قرباني را به غير مؤمن داده و او کشته است و بعد متوجه شده و در عين توجه، عمداً بدون تجديد قرباني حلق کرده و اعمال مترتبه بر حلق را انجام داده، آيا مُحلّ شده است يا نه و آيا فقط قرباني بايد بکند يا همه اعمال را اعاده نمايد؟ ج‌ـ امام خمینی: با فرض اينکه احتمال صحّتِ اعمالي را که بعد از قرباني اتيان کرده مي‌داده، مُحِلّ شده است و فقط قرباني بر عهده او است و اعمالش صحيح است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۵
س- در مسئله قرباني در مسلخ جديد، عبارت نقل شده از حضرت عالي صراحت در حکم ندارد، لطفاً نظر مبارک را مرقوم فرماييد. ج‌ـ امام خمینی: ذبح در مسلخ جديد مُجزي است.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۶
س- آيا در شرايط قرباني، تحقيق لازم است که يقين به بودن شرايط حاصل شود يا لازم نيست؟ ج‌ـ امام خمینی: س- در شرايطي که مربوط به نقص عارض بر حيوان بعد از تمام بودن آن است، مثل خصي نبودن يا معيوب نبودن حيوان، فحص لازم نيست و در صورت شک مي‌تواند بدون تحقيق ذبح کند، ولي در شرايط ديگر مثل سن حيوان يا مؤمن بودن ذابح، لازم است يقين حاصل شود.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۷
س- در مکه جيب کسي را زدند و پولش را بردند، شکايت کرد، بعد از طي مراحل قانوني، حاکم آنجا حکم کرد پولش را از دزد بگيرند و به او بدهند، آيا جايز است پول را بگيرد و گوسفند قرباني را با آن بخرد يا نه؟ ج‌ـ امام خمینی: اگر مي‌داند که پول خود او است، مانع ندارد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۸
س- شخصي بدون گرفتن وکالت در ذبح، از طرف عيالش يا شخص ديگري قرباني مي‌نمايد، به اين خيال که اذن فحوي از او دارد و مطمئن است که وقتي به عيالش يا رفيقش بگويد من در قربانگاه براي تو قرباني کرده‌ام او راضي است و خوشحال هم مي‌شود، اين نحو قرباني کافيست يا نه؟ ج‌ـ امام خمینی: کافي نيست مگر او را وکيل کرده باشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۸۹
س- روز عيد، بعض اشخاص به قربانگاه مي‌روند و بدون اينکه در قرباني نيابت داشته باشند، خودشان براي رفقايشان قرباني مي‌کنند، آيا اين قرباني کافي است يا نه؟ و اگر کافي نيست، پول قرباني به عهده چه کسي است؟ ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند و پول از مال کسي خارج مي‌شود که خرج کرده است مگر آنکه غرری در بين باشد.
مراجع دیگر:

مسئله ۱۰۹۰
س- در قربانگاه، حجاج و صاحب گوسفند يک قراري با هم مي‌گذارند که هر چند رأس گوسفندي که مي‌خواهند، هر يکي به فلان مبلغ و نام مي‌برد، حاجي هم قبول مي‌کند و يکي يکي را به نيت افرادي که وکالت دارد مي‌کشد، بعد مي‌رود با صاحب گوسفند حساب مي‌کند، آيا در قرباني اشکالي نيست؟ ج‌ـ امام خمینی: اشکال ندارد.

ج‌ـ امام خمینی: اگر يقين به رضايت صاحب گوسفند دارند، مانع ندارد. |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۲|-style="background:#f9f9fe;" | س- غير مؤمن مشغول سر بريدن قرباني بود، شخصي که براي او قرباني مي‌شد دست گذاشت روي دست ذابح و فشار مي‌داد در بردن و آوردن چاقو، به نحوي که بريدن سر گوسفند به هر دو اسناد داده مي‌شد، آيا اين قرباني صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر خودش ذبح نکرده، صحيح نيست.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۳|-style="background:#f9f9fe;" | س- در روز عيد قربان معمولاً در هر کارواني چند نفر براي قرباني از طرف ديگران نايب مي‌شوند و مي‌آيند قربانگاه، اگر کسي شک کند که براي فلان شخص هم قرباني کردم يا نه، وظيفه نايب چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: بايد قرباني کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۴|-style="background:#f9f9fe;" | س- آيا ذبح با کاردهاي استيل که معلوم نيست آهن است يا نه

چگونه است؟

ج‌ـ امام خمینی: صحيح نيست.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۵|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر انسان مريض نتواند در حج تمتع قرباني کند و به ديگري نيابت دهد و نايب و وکيل فراموش کند و در مدينه يا در ايران يادش بيايد که قرباني نکرده است، وظيفه‌اش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: بر حج او اشکالي نيست، ولي قرباني بر ذمه‌اش باقي است که بايد در سال آينده در منا انجام دهد و اگر در ماه ذي‌حجه فهميد بايد در صورت امکان در همان ماه قرباني کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۶|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي براي خود و نيابت افرادي به قربانگاه رفت و ده رأس گوسفند خريد و قرباني کرد، بعد از رسيدن به منزل، يقين پيدا کرد پول ۹ رأس گوسفند را داده است، وظيفه‌اش نسبت به پول يک رأس که نداده چيست؟ ضمناً با مراجعه به قربانگاه صاحب گوسفند را پيدا نکرد، آيا جايز است که در آن پول تصرف کند و بعد از مراجعت به ايران پول ايراني به حاکم شرع بدهد و يا صدقه بدهد يا نه؟ و در صورتي که تصرف در آن جايز باشد اکنون که به ايران برگشته، آيا بايد ريال سعودي يا قيمت آن به ارز دولتي يا ارز آزاد بدهد؟

ج‌ـ امام خمینی: با يأس از شناسايي صاحبش، از طرف او به فقير صدقه دهد و بايد يا ريال بدهد و يا قيمت بالا را بدهد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۷|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي قرباني نمي‌کند به اعتقاد اينکه گوشت گوسفند تلف مي‌شود و از آنان استفاده‌اي نمي‌شود وبا همين کيفيت تقصير کرده، اعمال حج را انجام مي‌دهد، وظيفه او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر جاهل بوده و فکر مي‌کرده که عملش صحيح است، از احرام خارج شده ولي قرباني بر ذمه او است.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۸|-style="background:#f9f9fe;" | س- آيا مُحرم مي‌تواند قبل از ذبحِ گوسفندِ خود، براي ديگري ذبح نمايد؟

ج‌ـ امام خمینی: مانع ندارد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۰۹۹|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر کسي مؤمن بودن ذابح را قبل از ذبح احراز کرد و بعداً معلوم شد خلاف بوده است، آيا آن قرباني کفايت مي‌کند؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۰|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر قرباني از وجه غير مُخَمَّس باشد چه صورت دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۱|-style="background:#f9f9fe;" | س- در صورت عدم وجود گوسفند سالم، آيا مي‌توان گوسفند مرضوض الخصيتين (گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند) را ذبح نمود؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر غير خصي و مرضوض يافت نشود، ذبح خصي و مرضوض کافي است.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۲|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي به اعتماد نايب خود در رمي، ذبح کرده و حلق نموده است، بعد معلوم شده که نايب از جانب او رمي ننموده است، آيا ذبح و حلق او صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت مي‌کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۳|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي در قرباني کسي را نايب خود کرد و پس از آن به ديگري نيابت داد، ولي شخص اول ذبح نمود، آيا صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر اولي را از وکالت عزل نکرده کافي است و مجرد نيابت دادن به دومي، عزل اولي از نيابت نيست.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۴|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي با جهل به اشتراط مؤمن بودن ذابح، قرباني خود را به ديگري واگذار کرده که ذبح نمايد، بعد از ذبح متوجه مسئله شده است، وظيفه او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر مؤمن بودن ذابح معلوم نيست، بايد دو مرتبه قرباني کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۵|-style="background:#f9f9fe;" | س- کسي را وکيل در قرباني نموده، آيا وکيل مي‌تواند به ديگري وکالت دهد؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر وکالت داده که وکيل خودش قرباني کند، نمي‌تواند به ديگري بدهد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۶|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر ذبح قرباني شخصي توسط غير مؤمن صورت گرفته باشد، آيا تکرار آن بايد در ايام تشريق باشد؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در بقيه ذي‌حجه، تا آخر آن هم قرباني شود کافي است، اگرچه تأخير آن از ايام تشريق جايز نيست.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۷|-style="background:#f9f9fe;" | س- مُحرمي که لباس احرامش بر اثر ذبح نجس شده، مي‌تواند به مقداري که براي ديگران ذبح مي‌کند، در لباسِ احرام نجس باشد؟

ج‌ـ امام خمینی: در صورت امکان بايد لباس خود را تطهير کند و اگر نکرد ضرري به احرام يا ذبح ندارد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۸|-style="background:#f9f9fe;" | س- در مناسک نوشته شده: واجب است احتياطاً، که قرباني را از روز عيد تأخير نيندازند، حال اگر کسي بدون عذر تأخير انداخت، به غير از حرمت تکليفي، عواقب ديگري هم دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: قرباني او صحيح است، ولي بايد ترتيب بين قرباني و حلق و اعمال مکه مراعات شود.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۹|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعد از فري اوداج اربعه، اگر گردن قرباني را درحالي‌که هنوز زنده است قطع نمود، چه صورتي دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: کار حرامي است، لکن ذبيحه حلال است و کفايت از قرباني مي‌کند.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۰|-style="background:#f9f9fe;" | س- مي‌فرماييد اگر ذبح در منا تا آخر ذي‌حجه ممکن شود بايد ذبح را تأخير بيندازد، آيا اجازه مي‌دهيد که حلق را همان روز عيد انجام دهد، يا بايد حلق و تقصير را تا بعد از قرباني تأخير بيندازد، هرچند ده روز طول بکشد؟

ج‌ـ امام خمینی: بايد مراعات ترتيب شود علي الأحوط.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۱|-style="background:#f9f9fe;" | س- آيا حکم گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند، با گوسفندي که تخم‌هايش را تابيده‌اند يکي است يا نه؟ و در هر صورت، اگر تخم‌هاي گوسفندي را تابيده باشند، آيا براي هَدي مُجزي است يا نه؟ لطفاً نظر خودتان را بيان فرماييد.

ج‌ـ امام خمینی: بنا بر احتياط واجب بايد تابيده هم نشده باشد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۲|-style="background:#f9f9fe;" | س- حيواني را که براي هدي ذبح مي‌کنند، اگر قطع اوداج اربعه بکنند و آن را رها نمايند و حيوان به خودي خود پشت به قبله شود و يا بعد از قطع اوداج اربعه، قبل از جان دادن، حيوان را روي بقيه اجساد حيوانات ذبح شده پرت نمايند و حيوان در اثر اين کار، از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد، حکمش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: رو به قبله بودن در حال قطع اوداج اربعه کافي است.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۳|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر کسي پس از ذبح قرباني و انجام باقي مناسک و يا قبل از آن متوجه شد که سن هَدي کمتر از حد نصاب است وظيفه چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اعاده لازم است.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۴|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر روحاني کاروان مي‌داند که احرامي او در روز عيد در مسلخ به خون آلوده مي‌شود و به جهت اينکه روحاني است و بايد بر اعمال حجاج نظارت داشته باشد مدت چند ساعت لباس احرامي او خون آلود است، آيا با علم به نجس شدن و طولاني بودن آن تکليف او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر معذور از تبديل يا تطهير است اشکال ندارد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۵|-style="background:#f9f9fe;" | س- روحاني کارواني نايب است و مي‌داند که براي نظارت بر اعمال حج حجاج در قربانگاه لباس او به خون آلوده مي‌شود و به جهت مسئوليتي که دارد در قربانگاه معطل مي‌گردد، آيا با علم به اين جهت، نيابتش در حج اشکالي دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: نيابت اشکال ندارد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۶|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعضي از محله‌هاي جديد مکه، در منا ساخته شده است، آيا در آنجا مي‌شود قرباني نمود يا خير؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در منا است مانع ندارد، ولي بدون احراز اينکه در منا است، صحيح نيست.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۷|-style="background:#f9f9fe;" | س- انسان شک مي‌کند که در سال يا سال‌هاي گذشته ذابحِ قرباني‌اش مؤمن بوده يا نه، الآن وظيفه‌اش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در حال عمل، مسئله را مي‌دانسته و ملتفت بوده و شک بعد از عمل است، اعتنا نکند و در غير اين صورت بايد قرباني را اعاده نمايد.

|} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۸|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعضي از مديران کاروان‌ها يا اشخاص خيّرِ ديگر، که براي قرباني از اشخاص پول مي‌گيرند و احياناً خودشان سر بريدن را ياد ندارند لذا قرباني‌ها را غير مؤمن ذبح مي‌کند، اولاً آيا از منوب عنه مُجزي است يا نه و ثانياً آيا نايب ضامن است يا خير؟

ج‌ـ امام خمینی: قرباني مزبور کفايت نمي‌کند و کسي که پول را از منوب عنه گرفته ضامن است.

|}

منبع

این مقاله برگرفته از صفحه ۴۸۶ تا ۵۰۷ کتاب مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) و مراجع معظم تقلید تهیه و تنظیم در پژوهشکده حج و زیارت، منتشر شده به سال ۱۳۹۷، است.