قربانی (فتاوای مراجع): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
خط ۹۵۵: خط ۹۵۵:
* به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.}}
* به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.}}
|-style="background:#fefef9;"  
|-style="background:#fefef9;"  
| '''مراجع دیگر:'''
|  
{{ارجاع مساله|۱۰۹۹}}  
{{ارجاع مساله|۱۰۹۹}}  
|} {{سخ}}
|} {{سخ}}
خط ۱٬۰۱۳: خط ۱٬۰۱۳:
|} {{سخ}}  
|} {{سخ}}  


{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۴|-style="background:#f9f9fe;" | س- شخصي با جهل به اشتراط مؤمن بودن ذابح، قرباني خود را به ديگري واگذار کرده که ذبح نمايد، بعد از ذبح متوجه مسئله شده است، وظيفه او چيست؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
! مسئله ۱۱۰۴
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- شخصي با جهل به اشتراط مؤمن بودن ذابح، قرباني خود را به ديگري واگذار کرده که ذبح نمايد، بعد از ذبح متوجه مسئله شده است، وظيفه او چيست؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر مؤمن بودن ذابح معلوم نيست، بايد دو مرتبه قرباني کند.{{توضیح مساله||به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.}}
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر مؤمن بودن ذابح معلوم نيست، بايد دو مرتبه قرباني کند.{{توضیح مساله|۱۱۰۴|
* به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.}}
|-style="background:#fefef9;"
|
{{ارجاع مساله|۱۱۰۴}}
|} {{سخ}}


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۵|-style="background:#f9f9fe;" | س- کسي را وکيل در قرباني نموده، آيا وکيل مي‌تواند به ديگري وکالت دهد؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
! مسئله ۱۱۰۵
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- کسي را وکيل در قرباني نموده، آيا وکيل مي‌تواند به ديگري وکالت دهد؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر وکالت داده که وکيل خودش قرباني کند، نمي‌تواند به ديگري بدهد.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر وکالت داده که وکيل خودش قرباني کند، نمي‌تواند به ديگري بدهد.
|-style="background:#fefef9;"
|
|} {{سخ}}


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۶|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر ذبح قرباني شخصي توسط غير مؤمن صورت گرفته باشد{{توضیح مساله||به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.}}، آيا تکرار آن بايد در ايام تشريق باشد؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
! مسئله ۱۱۰۶
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- اگر ذبح قرباني شخصي توسط غير مؤمن صورت گرفته باشد{{توضیح مساله|۱۱۰۶|
* به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.}}، آيا تکرار آن بايد در ايام تشريق باشد؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در بقيه ذي‌حجه، تا آخر آن هم قرباني شود کافي است، اگرچه تأخير آن از ايام تشريق جايز نيست.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در بقيه ذي‌حجه، تا آخر آن هم قرباني شود کافي است، اگرچه تأخير آن از ايام تشريق جايز نيست.
|-style="background:#fefef9;"
|
{{ارجاع مساله|۱۱۰۶}}
|} {{سخ}}


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۷|-style="background:#f9f9fe;" | س- مُحرمي که لباس احرامش بر اثر ذبح نجس شده، مي‌تواند به مقداري که براي ديگران ذبح مي‌کند، در لباسِ احرام نجس باشد؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
! مسئله ۱۱۰۷
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- مُحرمي که لباس احرامش بر اثر ذبح نجس شده، مي‌تواند به مقداري که براي ديگران ذبح مي‌کند، در لباسِ احرام نجس باشد؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' در صورت امکان بايد لباس خود را تطهير کند{{توضیح مساله||آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، سيستاني: بنا بر احتياط واجب.  
ج‌ـ '''امام خمینی:''' در صورت امکان بايد لباس خود را تطهير کند{{توضیح مساله|۱۱۰۷|
* آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، سيستاني: بنا بر احتياط واجب.  
* آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: احتياط مستحب تعويض يا تطهير آن است.}} و اگر نکرد ضرري به احرام يا ذبح ندارد.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|۱۱۰۷}}
|} {{سخ}}


آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: احتياط مستحب تعويض يا تطهير آن است.}} و اگر نکرد ضرري به احرام يا ذبح ندارد.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۰۸
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- در مناسک نوشته شده: واجب است احتياطاً، که قرباني را از روز عيد تأخير نيندازند، حال اگر کسي بدون عذر تأخير انداخت، به غير از حرمت تکليفي، عواقب ديگري هم دارد؟


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۸|-style="background:#f9f9fe;" | س- در مناسک نوشته شده: واجب است احتياطاً، که قرباني را از روز عيد تأخير نيندازند، حال اگر کسي بدون عذر تأخير انداخت، به غير از حرمت تکليفي، عواقب ديگري هم دارد؟
ج‌ـ '''امام خمینی:''' قرباني او صحيح است، ولي بايد ترتيب بين قرباني و حلق و اعمال مکه مراعات شود.{{توضیح مساله|۱۱۰۸|
* آيه الله بهجت: علي الأحوط الأشهر.
* آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: اگر ذبح را عمداً تأخير بيندازد تا تنگي وقت روز عيد که ديگر نتواند در آن روز ذبح کند، بايد حلق يا تقصير نمايد، ولي اعمال مکه را تأخير بياندازد.
* آيه الله خامنه‌اي: کسي که ذبح قرباني را بنا بر هر دليلي از روز عيد به تأخير انداخته، لازم نيست حلق يا تقصير را هم به تأخير اندازد، بلکه بعيد نيست انجام حلق يا تقصير در روز عيد واجب باشد، و نبايد در اين مورد ترک احتياط کند، اما صحت انجام طواف حج و ديگر اعمال پنج‌گانه مکه در چنين حالتي (تأخير در انجام قرباني) محل اشکال است و بايد براي انجام آن اعمال تا ذبح قرباني منتظر بماند.
* آيه الله زنجاني: به ذيل مسئله ۱۰۳۱ مراجعه شود.
* آيه الله سبحاني: اگر تا غروب روز سيزدهم تأخير افتاد، بايد حلق و تقصير را انجام دهد.
* آيه الله سيستاني: جايز است مقدم داشتن تقصير يا حلق بر ذبح ولي احتياط واجب اين است که پس از تهيه قرباني در مکاني که ذبح در آن براي او جايز است باشد. ولي تا ذبح نکند مُحل نمي‌شود و تقديم اعمال مکه بر حلق يا تقصير براي کسي که بايد آنها را بعد از وقوفين انجام دهد جايز نيست و اگر کسي از روي علم و عمد مقدم بدارد بايد يک گوسفند قرباني کند.
* آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: بايد ترتيب بنا بر احتياط مراعات شود و اگر از روي سهو يا جهل ترتيب مراعات نشد اشکال ندارد ولي احکام مکه بايد بعد از قرباني و حلق يا تقصير انجام شود.
* آيه الله مکارم: تأخير تا روز سيزدهم جايز است.}}
|-style="background:#fefef9;"  
| '''مراجع دیگر:'''  
{{ارجاع مساله|۱۱۰۸}}  
|} {{سخ}}


ج‌ـ '''امام خمینی:''' قرباني او صحيح است، ولي بايد ترتيب بين قرباني و حلق و اعمال مکه مراعات شود.{{توضیح مساله||آيه الله بهجت: علي الأحوط الأشهر.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
 
! مسئله ۱۱۰۹
آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: اگر ذبح را عمداً تأخير بيندازد تا تنگي وقت روز عيد که ديگر نتواند در آن روز ذبح کند، بايد حلق يا تقصير نمايد، ولي اعمال مکه را تأخير بياندازد.
|-style="background:#f9f9fe;"
 
|
آيه الله خامنه‌اي: کسي که ذبح قرباني را بنا بر هر دليلي از روز عيد به تأخير انداخته، لازم نيست حلق يا تقصير را هم به تأخير اندازد، بلکه بعيد نيست انجام حلق يا تقصير در روز عيد واجب باشد، و نبايد در اين مورد ترک احتياط کند، اما صحت انجام طواف حج و ديگر اعمال پنج‌گانه مکه در چنين حالتي (تأخير در انجام قرباني) محل اشکال است و بايد براي انجام آن اعمال تا ذبح قرباني منتظر بماند.
س- بعد از فري اوداج اربعه، اگر گردن قرباني را درحالي‌که هنوز زنده است قطع نمود، چه صورتي دارد؟
 
آيه الله زنجاني: به ذيل مسئله ۱۰۳۱ مراجعه شود.


آيه الله سبحاني: اگر تا غروب روز سيزدهم تأخير افتاد، بايد حلق و تقصير را انجام دهد.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' کار حرامي است{{توضیح مساله|۱۱۰۹|
 
* آيه الله بهجت: مانعي ندارد ولي اگر عمداً چنين کند استفاده از گوشت آن مکروه است بلکه خلاف  
آيه الله سيستاني: جايز است مقدم داشتن تقصير يا حلق بر ذبح ولي احتياط واجب اين است که پس از تهيه قرباني در مکاني که ذبح در آن براي او جايز است باشد. ولي تا ذبح نکند مُحل نمي‌شود و تقديم اعمال مکه بر حلق يا تقصير براي کسي که بايد آنها را بعد از وقوفين انجام دهد جايز نيست و اگر کسي از روي علم و عمد مقدم بدارد بايد يک گوسفند قرباني کند.
 
آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: بايد ترتيب بنا بر احتياط مراعات شود و اگر از روي سهو يا جهل ترتيب مراعات نشد اشکال ندارد ولي احکام مکه بايد بعد از قرباني و حلق يا تقصير انجام شود. 
 
 آيه الله مکارم: تأخير تا روز سيزدهم جايز است.}}
 
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۰۹|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعد از فري اوداج اربعه، اگر گردن قرباني را درحالي‌که هنوز زنده است قطع نمود، چه صورتي دارد؟
 
ج‌ـ '''امام خمینی:''' کار حرامي است{{توضیح مساله||آيه الله بهجت: مانعي ندارد ولي اگر عمداً چنين کند استفاده از گوشت آن مکروه است بلکه خلاف  
احتياط است.
احتياط است.
* آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: بنا بر احتياط لازم، ذبيحه حلال نيست.
* آيه الله زنجاني، آيه الله مکارم: اين کار حرام نيست ولي بهتر است اين کار را نکند.
* آيه الله سبحاني: گرچه اين کار اگر عمدي باشد حرام است ولي استفاده از گوشت آن مکروه است.
* آيه الله سيستاني، آيه الله فاضل: بنا بر احتياط.}}، لکن ذبيحه حلال است و کفايت از قرباني مي‌کند.
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|۱۱۰۹}}
|} {{سخ}}


آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: بنا بر احتياط لازم، ذبيحه حلال نيست.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۰
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- مي‌فرماييد اگر ذبح در منا تا آخر ذي‌حجه ممکن شود بايد ذبح را تأخير بيندازد، آيا اجازه مي‌دهيد که حلق را همان روز عيد انجام دهد، يا بايد حلق و تقصير را تا بعد از قرباني تأخير بيندازد، هرچند ده روز طول بکشد؟


آيه الله زنجاني، آيه الله مکارم: اين کار حرام نيست ولي بهتر است اين کار را نکند.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' بايد مراعات ترتيب شود علي الأحوط.{{توضیح مساله|۱۱۱۰|
* نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۱۴۲ خواهد آمد.}}
|-style="background:#fefef9;"
|
{{ارجاع مساله|۱۱۱۰}}
|} {{سخ}}


آيه الله سبحاني: گرچه اين کار اگر عمدي باشد حرام است ولي استفاده از گوشت آن مکروه است.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۱
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- آيا حکم گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند، با گوسفندي که تخم‌هايش را تابيده‌اند يکي است يا نه؟ و در هر صورت، اگر تخم‌هاي گوسفندي را تابيده باشند، آيا براي هَدي مُجزي است يا نه؟ لطفاً نظر خودتان را بيان فرماييد.


آيه الله سيستاني، آيه الله فاضل: بنا بر احتياط.}}، لکن ذبيحه حلال است و کفايت از قرباني مي‌کند.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' بنا بر احتياط واجب بايد تابيده هم نشده باشد.{{توضیح مساله|۱۱۱۱|
* آيات عظام خامنه‌اي، سبحانی، گلپايگاني: به ذيل مسئله ۱۰۲۳، (شرايط هدی) رجوع شود.
* آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، زنجاني، سيستاني، فاضل: احتياط مستحب است.}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|۱۱۱۱}}
|} {{سخ}}


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۰|-style="background:#f9f9fe;" | س- مي‌فرماييد اگر ذبح در منا تا آخر ذي‌حجه ممکن شود بايد ذبح را تأخير بيندازد، آيا اجازه مي‌دهيد که حلق را همان روز عيد انجام دهد، يا بايد حلق و تقصير را تا بعد از قرباني تأخير بيندازد، هرچند ده روز طول بکشد؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
 
! مسئله ۱۱۱۲
ج‌ـ '''امام خمینی:''' بايد مراعات ترتيب شود علي الأحوط.{{توضیح مساله||نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۱۴۲ خواهد آمد.}}
|-style="background:#f9f9fe;"  
 
|  
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۱|-style="background:#f9f9fe;" | س- آيا حکم گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند، با گوسفندي که تخم‌هايش را تابيده‌اند يکي است يا نه؟ و در هر صورت، اگر تخم‌هاي گوسفندي را تابيده باشند، آيا براي هَدي مُجزي است يا نه؟ لطفاً نظر خودتان را بيان فرماييد.
س- حيواني را که براي هدي ذبح مي‌کنند، اگر قطع اوداج اربعه بکنند و آن را رها نمايند و حيوان به خودي خود پشت به قبله شود و يا بعد از قطع اوداج اربعه، قبل از جان دادن، حيوان را روي بقيه اجساد حيوانات ذبح شده پرت نمايند و حيوان در اثر اين کار، از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد، حکمش چيست؟
 
ج‌ـ '''امام خمینی:''' بنا بر احتياط واجب بايد تابيده هم نشده باشد.{{توضیح مساله||آيات عظام خامنه‌اي، سبحانی، گلپايگاني: به ذيل مسئله ۱۰۲۳، (شرايط هدی) رجوع شود.
 
آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، زنجاني، سيستاني، فاضل: احتياط مستحب است.}}
 
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۲|-style="background:#f9f9fe;" | س- حيواني را که براي هدي ذبح مي‌کنند، اگر قطع اوداج اربعه بکنند و آن را رها نمايند و حيوان به خودي خود پشت به قبله شود و يا بعد از قطع اوداج اربعه، قبل از جان دادن، حيوان را روي بقيه اجساد حيوانات ذبح شده پرت نمايند و حيوان در اثر اين کار، از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد، حکمش چيست؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' رو به قبله بودن در حال قطع اوداج اربعه کافي است.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' رو به قبله بودن در حال قطع اوداج اربعه کافي است.
|-style="background:#fefef9;"
|
|} {{سخ}}


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۳|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر کسي پس از ذبح قرباني و انجام باقي مناسک و يا قبل از آن متوجه شد که سن هَدي کمتر از حد نصاب است وظيفه چيست؟
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
! مسئله ۱۱۱۳
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- اگر کسي پس از ذبح قرباني و انجام باقي مناسک و يا قبل از آن متوجه شد که سن هَدي کمتر از حد نصاب است وظيفه چيست؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اعاده لازم است.{{توضیح مساله||آيه الله سيستاني: اگر در ايام تشريق باشد بايد اعاده کند و اگر بعد از آن باشد به احتياط واجب جمع کند بين اعاده ذبح و روزه.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اعاده لازم است.{{توضیح مساله|۱۱۱۳|
* آيه الله سيستاني: اگر در ايام تشريق باشد بايد اعاده کند و اگر بعد از آن باشد به احتياط واجب جمع کند بين اعاده ذبح و روزه.
* آيات عظام خامنه‌اي، صافي، گلپايگاني، مکارم: بنا بر احتياط واجب.}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|۱۱۱۳}}
|} {{سخ}}


آيات عظام خامنه‌اي، صافي، گلپايگاني، مکارم: بنا بر احتياط واجب.}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۴
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- اگر روحاني کاروان مي‌داند که احرامي او در روز عيد در مسلخ به خون آلوده مي‌شود و به جهت اينکه روحاني است و بايد بر اعمال حجاج نظارت داشته باشد مدت چند ساعت لباس احرامي او خون آلود است، آيا با علم به نجس شدن و طولاني بودن آن تکليف او چيست؟


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۴|-style="background:#f9f9fe;" | س- اگر روحاني کاروان مي‌داند که احرامي او در روز عيد در مسلخ به خون آلوده مي‌شود و به جهت اينکه روحاني است و بايد بر اعمال حجاج نظارت داشته باشد مدت چند ساعت لباس احرامي او خون آلود است، آيا با علم به نجس شدن و طولاني بودن آن تکليف او چيست؟
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر معذور از تبديل يا تطهير است اشکال ندارد.{{توضیح مساله|۱۱۱۴|
* آيه الله سيستاني: اگر ممکن است، به احتياط واجب بايد مبادرت به تطهير يا تبديل کند يا ابتدا از احرام خارج شود سپس به اين کار بپردازد.}}
|-style="background:#fefef9;"  
| '''مراجع دیگر:'''  
{{ارجاع مساله|۱۱۱۴}}  
|} {{سخ}}


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر معذور از تبديل يا تطهير است اشکال ندارد.{{توضیح مساله||آيه الله سيستاني: اگر ممکن است، به احتياط واجب بايد مبادرت به تطهير يا تبديل کند يا ابتدا از احرام خارج شود سپس به اين کار بپردازد.}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto  
 
! مسئله ۱۱۱۵
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۵|-style="background:#f9f9fe;" | س- روحاني کارواني نايب است و مي‌داند که براي نظارت بر اعمال حج حجاج در قربانگاه لباس او به خون آلوده مي‌شود و به جهت مسئوليتي که دارد در قربانگاه معطل مي‌گردد، آيا با علم به اين جهت، نيابتش در حج اشکالي دارد؟
|-style="background:#f9f9fe;"  
|  
س- روحاني کارواني نايب است و مي‌داند که براي نظارت بر اعمال حج حجاج در قربانگاه لباس او به خون آلوده مي‌شود و به جهت مسئوليتي که دارد در قربانگاه معطل مي‌گردد، آيا با علم به اين جهت، نيابتش در حج اشکالي دارد؟


ج‌ـ '''امام خمینی:''' نيابت اشکال ندارد.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' نيابت اشکال ندارد.


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۶|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعضي از محله‌هاي جديد مکه، در منا ساخته شده است، آيا در آنجا مي‌شود قرباني نمود يا خير؟
|-style="background:#fefef9;"  
|  
|} {{سخ}}


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در منا است مانع ندارد، ولي بدون احراز اينکه در منا است، صحيح نيست.{{توضیح مساله||آيه الله تبريزى: با فرض شک، مانعي ندارد.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۶
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- بعضي از محله‌هاي جديد مکه، در منا ساخته شده است، آيا در آنجا مي‌شود قرباني نمود يا خير؟


آيه الله خويي: در مورد شک در منا فتواي ايشان به دست نيامد.
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در منا است مانع ندارد، ولي بدون احراز اينکه در منا است، صحيح نيست.{{توضیح مساله|۱۱۱۶|
* آيه الله تبريزى: با فرض شک، مانعي ندارد.
* آيه الله خويي: در مورد شک در منا فتواي ايشان به دست نيامد.
* آيه الله زنجاني: در شرايط کنوني ذبح در اماکن نزديک منا مجزي است.}}
|-style="background:#fefef9;"
| '''مراجع دیگر:'''
{{ارجاع مساله|۱۱۱۶}}
|} {{سخ}}


آيه الله زنجاني: در شرايط کنوني ذبح در اماکن نزديک منا مجزي است.}}
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۷
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- انسان شک مي‌کند که در سال يا سال‌هاي گذشته ذابحِ قرباني‌اش مؤمن بوده يا نه، الآن وظيفه‌اش چيست؟


|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۷|-style="background:#f9f9fe;" | س- انسان شک مي‌کند که در سال يا سال‌هاي گذشته ذابحِ قرباني‌اش مؤمن بوده يا نه، الآن وظيفه‌اش چيست؟
ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در حال عمل، مسئله را مي‌دانسته و ملتفت بوده و شک بعد از عمل است، اعتنا نکند و در غير اين صورت بايد قرباني را اعاده نمايد.{{توضیح مساله|۱۱۱۷|
* در اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.
* آيه الله زنجاني: براي پاسخ اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۱ مراجعه شود.}}
|-style="background:#fefef9;"  
| '''مراجع دیگر:'''  
{{ارجاع مساله|۱۱۱۷}}  
|} {{سخ}}


ج‌ـ '''امام خمینی:''' اگر در حال عمل، مسئله را مي‌دانسته و ملتفت بوده و شک بعد از عمل است، اعتنا نکند و در غير اين صورت بايد قرباني را اعاده نمايد.{{توضیح مساله||در اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.
{| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto
! مسئله ۱۱۱۸
|-style="background:#f9f9fe;"
|
س- بعضي از مديران کاروان‌ها يا اشخاص خيّرِ ديگر، که براي قرباني از اشخاص پول مي‌گيرند و احياناً خودشان سر بريدن را ياد ندارند لذا قرباني‌ها را غير مؤمن ذبح مي‌کند، اولاً آيا از منوب عنه مُجزي است يا نه و ثانياً آيا نايب ضامن است يا خير؟


آيه الله زنجاني: براي پاسخ اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۱ مراجعه شود.}}
ج‌ـ '''امام خمینی:''' قرباني مزبور کفايت نمي‌کند و کسي که پول را از منوب عنه گرفته ضامن است.{{توضیح مساله|۱۱۱۸|
 
* آيه الله فاضل: به ذيل مسئله ۱۰۵۰ مراجعه شود.
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |} {| class="wikitable" style="text-align: right; background-color:#F1F9DC; width:80%; border-radius:4px; align:center !important; margin:auto ! مسئله ۱۱۱۸|-style="background:#f9f9fe;" | س- بعضي از مديران کاروان‌ها يا اشخاص خيّرِ ديگر، که براي قرباني از اشخاص پول مي‌گيرند و احياناً خودشان سر بريدن را ياد ندارند لذا قرباني‌ها را غير مؤمن ذبح مي‌کند، اولاً آيا از منوب عنه مُجزي است يا نه و ثانياً آيا نايب ضامن است يا خير؟
* آيه الله سبحاني: و اگر کساني ‌که در کاروان‌ها از حجاج جهت خريد قرباني و ذبح پول گرفته و نيابت با اذن در توکيل گرفته‌اند چنانچه فقط ذبح را به غير مؤمن واگذار و خود نيت کند اشکال ندارد ولي هم ذبح و هم نيت را نمي‌تواند به غير مؤمن واگذار کند.}}
 
|-style="background:#fefef9;"  
ج‌ـ '''امام خمینی:''' قرباني مزبور کفايت نمي‌کند و کسي که پول را از منوب عنه گرفته ضامن است.{{توضیح مساله||آيه الله فاضل: به ذيل مسئله ۱۰۵۰ مراجعه شود.
| '''مراجع دیگر:'''  
 
{{ارجاع مساله|۱۱۱۸}}  
آيه الله سبحاني: و اگر کساني ‌که در کاروان‌ها از حجاج جهت خريد قرباني و ذبح پول گرفته و نيابت با اذن در توکيل گرفته‌اند چنانچه فقط ذبح را به غير مؤمن واگذار و خود نيت کند اشکال ندارد ولي هم ذبح و هم نيت را نمي‌تواند به غير مؤمن واگذار کند.}}
|} {{سخ}}
|-style="background:#fefef9;" | '''مراجع دیگر:''' {{ارجاع مساله|}} |}


==منبع==
==منبع==

نسخهٔ ‏۲۱ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۲۰:۵۳

مقاله توصیفی فقهی این صفحه شامل فتوای مراجع تقلید درباره احکام قربانی است. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم نگاه کنید به مقاله قربانی.


قربانی
مربوط به آیین حج
مکان منا
زمان عید قربان
عمل قبلی رمی جمره عقبه
عمل بعدی حلق یا تقصیر
حکم واجب
مکان‌های وابسته قربانگاه معیصم
دعاهای وابسته دعای قربانی
جستارهای وابسته بدنه، تجلیل هدی

ببیند: آموزش احکام قربانی

نوع حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۰
امام خمینی: واجب است بر کسی که حج تمتع به جا می‌آورد، ذبح یک هدی؛ یعنی یک شتر یا یک گاو یا یک گوسفند و شتر افضل است و پس از آن گاو بهتر است.[م۱۰۲۰ ۱]
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله خامنه‌ای: کسی که حج تمتع به‌جا می‌آورد، باید یکی از چهارپایان سه‌گانه، یعنی شتر یا گاو یا گوسفند یا بز را قربانی کند، تفاوتی ندارد که قربانی نر باشد یا ماده و بهتر آن است که شتر باشد، اما غیر از چهارپایان مذکور، قربانی کردن سایر حیوانات کفایت نمی‌کند.
    • آیت‌الله سبحانی: ذبح شتر از فضیلت بیشتری برخوردار است و پس از آن گاو و در آخر گوسفند و در میان اقسام گوسفند، قوچ و بره نر افضل است و در مرتبه بعد بز نر و در صورتی که اینها یافت نشود میش ثواب بیشتری دارد تا بز ماده.


مسئله ۱۰۲۲
امام خمینی: سایر حیوانات، غیر از سه حیوان مذکور، کافی نیست.



مسئله ۱۰۲۵
امام خمینی: گاومیش در ذبح واجب، کافی است،[م۱۰۲۵ ۱] لکن گفته‌اند کراهت دارد.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله خویی، آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.

یک قربانی برای چند نفر

مسئله ۱۰۲۱
امام خمینی: کفایت نمی‌کند[م۱۰۲۱ ۱] برای چند نفر به شرکت، یک هدی در حال اختیار، بلکه در حال ضرورت نیز محل اشکال است و احتیاط واجب جمع بین شرکت در ذبح و روزه است که ذکر می‌شود.[م۱۰۲۱ ۲]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب
  2. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: بلکه در حال ضرورت نیز کفایت نمی‌کند و باید به جای آن روزه بگیرند.
    • آیت‌الله سبحانی: هر فردی باید مستقلاً گوسفندی را قربانی کند و قربانی یک گوسفند برای دو نفر صحیح نیست بنابراین هرگاه دو نفر فقط توانایی خرید یک گوسفند داشته باشند باید به جای قربانی روزه بگیرند مگر اینکه یکی از دو نفر پول خود را به دیگری ببخشد یا قرض دهد تا او قربانی کند و خود روزه بگیرد این کار جایز است.
    • آیت‌الله صافی: در صورت ضرورت مثل اینکه جز یک قربانی پیدا نشود و به واسطه بهای زیادی که مالک آن معین کرده هر یک نتوانند آن را بخرند یا اگر بیشتر از یک قربانی پیدا شود به واسطه گرانی قیمت نتوانند خریداری نمایند به طور شرکت خریداری نمایند و قربانی کنند و احتیاطاً بدل آن روزه بگیرند ولی اگر یک قربانی بیشتر پیدا نشود و هر یک بتوانند آن را خریداری نمایند هر کدام توانستند باید قربانی نمایند بنابراین اگر یک نفر قربانی داشته باشد نمی‌تواند دیگران را با خود شریک کند.
    • آیت‌الله فاضل: اگرچه بعید نیست در حال ضرورت یک هدی برای چند نفر به شراکت کفایت کند و در این صورت احتیاط مستحب جمع بین شراکت در هدی و روزه است.

ویژگی‌های حیوان قربانی

مسئله ۱۰۲۳
امام خمینی: در هدی چند چیز معتبر است و باید مراعات شود:

اول ـ آنکه اگر شتر باشد سن آن کمتر از پنج سال نباشد و داخل در شش سال شده باشد[م۱۰۲۳ ۱] و اگر گاو است بنا بر احتیاط واجب، کمتر از دو سال نباشد و داخل در سه سال شده باشد و همچنین در «بز» کمتر از سن گاو نباشد[م۱۰۲۳ ۲]و در میش به احتیاط واجب کمتر از یک سال نباشد و داخل در سال دوم شده باشد.[م۱۰۲۳ ۳]

دوم ـ باید صحیح باشد، پس حیوان مریض کافی نیست[م۱۰۲۳ ۴] حتی مثل کچلی بنا بر احتیاط.

سوم ـ باید خیلی پیر نباشد.[م۱۰۲۳ ۵]

چهارم -[م۱۰۲۳ ۶] باید تام الأجزاء باشد و ناقص کافی نیست. پس اگر واضح باشد کوری یا لنگی آن بنا بر اقوی کافی نیست و اگر واضح نباشد به احتیاط واجب کافی نیست[م۱۰۲۳ ۷] و احتیاط واجب آن است که چشمش سفید نشده باشد و باید گوش بریده[م۱۰۲۳ ۸] و دم بریده و شاخ داخل آن شکسته یا بریده نباشد.

پنجم ـ باید لاغر نباشد و اگر در گُرده او پیه باشد کافی است، و احتیاط آن است که آن را در عرف لاغر نگویند.[م۱۰۲۳ ۹]

ششم ـ باید «خصی» نباشد،[م۱۰۲۳ ۱۰] یعنی باید خصیتین آن را بیرون نیاورده باشند.

هفتم ـ باید بیضه آن را نکوبیده باشند به احتیاط واجب.[م۱۰۲۳ ۱۱]

هشتم ـ باید در اصل خلقت بی‌دم نباشد به احتیاط واجب و اگر گوش یا شاخ در خلقت اصلی نداشته باشد، بعید نیست کفایت، اگرچه خلاف احتیاط است.[م۱۰۲۳ ۱۲]

نهم ـ در اصل خلقت بی‌بیضه نباشد.[م۱۰۲۳ ۱۳]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله خامنه‌ای: بنا بر احتیاط واجب.
  2. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: گاو و بز یک ساله، کافی است و بنا بر احتیاط مستحب، دو ساله باشند.
    • آیت‌الله سبحانی: شتر باید داخل در شش سال و گاو و بز داخل در سه سال و گوسفند (بره و میش) وارد در دو سال شده باشد.
    • آیت‌الله فاضل: اگر گاو داخل در سال دوم شده باشد کفایت می‌کند ولی بهتر است کمتر از دو سال نباشد و همچنین است اگر قربانی بز باشد و اگر میش باشد کمتر از یک سال هم کفایت می‌کند ولی احتیاط مستحب است که کمتر از یک سال نباشد.
  3. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: گوسفند بایستی هفت ماهش تمام و وارد ماه هشتم باشد و کمتر از آن کافی نیست و احتیاط این است که یک سالش تمام و در سال دوم داخل شده باشد.
    • آیت‌الله زنجانی: میش شش ماهه، کافی است و بنا بر احتیاط مستحب یک ساله باشد.
  4. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: احوط اولی این است که مریض نباشد.
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله صافی: حیوانی که مبتلا به مرضی است که گوشتش را فاسد کرده کافی نیست و مجرد کچلی حیوان، مانعی ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: حیوان مریض که گوشت آن فاسد و خوردن آن موجب بیماری می‌شود مجزی نیست.
    • آیت‌الله فاضل: بنا بر احتیاط واجب باید صحیح باشد.
    • آیت‌الله گلپایگانی، متعرض این حکم نشده‌اند.
  5. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: احوط اولی آن است که خیلی پیر نباشد یعنی مغز استخوانش آب نشده باشد.
    • آیت‌الله سبحانی: بالا بودن سن قربانی مانع نیست آنچه مانع است این است که به خاطر شکستگی مغز استخوانش آب شده باشد.
    • آیت‌الله زنجانی: به طوری که استخوانش پوک باشد.
    • آیت‌الله فاضل، آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.
  6. ↑
    • آیت‌الله بهجت: باید تام الاجزاء باشد پس کور و یک چشمی و لنگ و گوش بریده حتی اگر قلیلی از گوش بریده باشند و آنکه از شاخ اندرونی آن چیزی ناقص است مجزی نیست.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: باید تام الاعضاء باشد پس کافی نیست کور (هرچند یک چشم باشد) و لنگ و گوش بریده و آنکه شاخ داخلش شکسته است و مانند آن.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: چهارم آنکه اعضا و اندام‌های آن، کامل باشد، بنابراین قربانی کردن حیوان ناقص، مانند حیوانی که اخته شده یا بیضه‌اش کشیده شده باشد، کافی نیست، اما اگر بیضه‌هایش کوفته شده و اخته نشده باشد، قربانی کردن آن کفایت می‌کند، و نیز قربانی کردن حیوان دم‌بریده و کور و شَل و گوش بریده و حیوانی که قسمت داخلی شاخ آن شکسته باشد، یا از ابتدا با یکی از این عیوب به دنیا آمده باشد، کافی نیست. بنابراین قربانی کردن حیوانی که فاقد یکی از اندام‌هایی باشد که در دیگر هم‌نوعان آن وجود دارد، به گونه‌ای که فقدان آن عضو یک نقص به شمار آید، کافی نیست. اما اگر بخش بیرونی شاخ آن (که مانند غلاف و پوشش بخش داخلی است) شکسته باشد، یا گوش آن شکافته یا سوراخ شده باشد، مانعی ندارد.
    • آیت‌الله زنجانی: باید تام الاجزاء و سالم باشد پس ناقص و معیوب، کافی نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: نباید قربانی لنگی‌اش آشکار، کور، لوچ، دم بریده، اخته شده، گوش بریده، و یا دست و پا شکسته باشد همچنین نباید ریشه شاخ آن شکسته باشد و سر شاخ شکسته باشد اشکال ندارد.
  7. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: رعایت این احتیاط مستحب است.
    • آیت‌الله مکارم: لنگی مختصر عیب ندارد.
  8. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: اگر قسمتی از گوش حیوان بریده باشد، اشکال ندارد.
  9. ↑
    • آیت‌الله بهجت: باید لاغر نباشد و مشهور کفایت بودن پیه در گرده اوست و احوط آنست که علاوه بر این او را در عرف لاغر نگویند.
    • آیت‌الله خویی: باید عرفاً لاغر نباشد و پیه داشتن در گرده ملاک نیست.
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله مکارم: بر کلیه آن مقداری چربی باشد کافی است.
    • آیت‌الله سبحانی: نباید در عرف لاغر شمرده شود.
    • آیت‌الله سیستانی: معتبر است که قربانی عرفاً لاغر نباشد.
  10. ↑
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله فاضل: بنا بر احوط قربانی نباید اَخته باشد.
    • آیت‌الله سبحانی: با وجود حیوان سالم نباید قربانی از حیواناتی باشد که با شکافتن پوست، بیضه‌هایش را بیرون می‌آورند.
  11. ↑
    • آیت‌الله بهجت، آیت‌الله فاضل: این احتیاط مستحب است.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: احوط و اولی آن است که بیضه آن را نکوبیده باشند.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: به ذیل شرط چهارم مراجعه شود.
    • آیت‌الله زنجانی: بنا بر احتیاط مستحب، بیضه آن را نتابیده و نکوبیده و نمالیده باشند.
    • آیت‌الله سبحانی: حیوانی که رگ‌های بیضه‌هایش را کوبیده باشند و بیضه‌هایش برجا باشد حتی با وجود حیوان فاقد این عیب، برای قربانی کافی است ولی در هر حال بهتر است با وجود حیوان سالم این نوع حیوان را نیز قربانی نکنند.
    • آیت‌الله گلپایگانی، آیت‌الله مکارم: جایز است کشتن حیوانی که بیضه آن را کوبیده باشند.
  12. ↑
    • آیت‌الله بهجت: باکی نیست اگر گوش او شکافته یا سوراخ باشد اگرچه احوط ترک این دو و ترک حیوانی که شاخ یا دم از برای او در اصل خلقت نباشد و همچنین آن حیوان که عروق و بیضتین او را مالیده باشند که او را موجوء و مرضوض الخصیتین گویند اگرچه اظهر اجزاء موجوء است.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: احوط و اولی این است که قربانی طوری نباشد که از اصل خلقت شاخ و دُم نداشته باشد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: به ذیل شرط چهارم مراجعه شود.
    • آیت‌الله زنجانی: ذبح حیوانی که در اصل خلقت، گوش ندارد و همچنین حیوانی که دم ندارد و عرفاً ناقص به حساب می‌آید کافی نیست؛ ولی اگر در اصل خلقت، شاخ نداشته باشد اشکال ندارد.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر نداشتن دم در برخی از نژادهای گوسفند طبیعی باشد قربانی کردن آن صحیح است؛ ولی اگر نژاد آن دارای دم باشد و یکی از آنها بی‌دم به دنیا آمده باشد، آن گوسفند برای قربانی کافی نیست. حیوانی که در آفرینش فاقد گوش است یا گوش‌های آن را از ته بریده باشند مجزی نیست ولی اگر کمی از گوش را بریده و یا به عنوان علامت‌گذاری سوراخ کرده‌اند اشکالی ندارد با این حال بهتر است غیر آن را انتخاب کنند.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: احتیاط واجب آن است که حیوانی را که شاخ یا گوش یا دم در اصل خلقت ندارد قربانی نکند.
    • آیت‌الله مکارم: اگر در اصل خلقت بی‌دم باشد اشکال ندارد.
  13. ↑
    • آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط.


مسئله ۱۰۲۴
امام خمینی: اگر غیر از خصی یافت نشود، بعید نیست کفایت ذبح خصی، گرچه احتیاط در جمع بین آن و سالم است در ماه ذی‌حجه همان سال و اگر نشد سال دیگر،[م۱۰۲۴ ۱]یا جمع بین ناقص و روزه.
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر تأخیر انداخت و پیدا نشد اشکال ندارد و جمع می‌کند بین آن و روزه.
    • آیت‌الله تبریزی: و کسی که نتواند قربانی را ولو با صبر کردن تا آخر ذی‌حجه به این شرایط تهیه کند، هرچه ممکن باشد کافی است.
    • آیت‌الله خویی: و کسی که نتواند قربانی را به این شرایط تهیه کند، هرچه ممکنش باشد همان کافی است.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر غیر از خصی و مرضوض گوسفند یافت نشود، ذبح آن کافی است لکن اگر ناچار شد حیوان ناقصی را که نقص آن از جهت خصی بودن آن نیست، قربانی کند کفایت کرده ولی احتیاط مستحب است که آن را ذبح کند و یک هدی تامّ هم در بقیه ذی‌حجه و اگر یافت نشد در سال آینده ذبح کند و احتیاط بهتر آن است که بین ذبح هدی ناقص و هدی تامّ و روزه جمع کند.
    • آیت‌الله سیستانی: اگر تا روز سیزدهم ذی‌حجه به جز اخته پیدا نشود، همان کافی است.
    • آیت‌الله صافی: احتیاط مستحب آنست که سه روز در حج و هفت روز پس از حج روزه بگیرد و این حکم در مورد قربانی ناقص است چه خصی باشد و چه غیر آن.
    • آیت‌الله گلپایگانی: بنا بر احتیاط ناقص را ذبح کند و در سال بعد نیز خودش و یا نایبش باید حیوان دیگری را که واجد شرایط است قربانی کند.
    • آیت‌الله مکارم: این احتیاط واجب نیست.


مسئله ۱۰۲۶
امام خمینی: اگر حیوان، شاخ خارجش شکسته یا بریده باشد اشکال ندارد و شاخ خارج؛ شاخ سخت سیاهی است که به منزله غلاف است از برای شاخ داخل که آن شاخ سفید است.[م۱۰۲۶ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سبحانی: حیوانی که شاخ برون و درون آن هر دو شکسته باشد، برای قربانی کفایت نمی‌کند اما اگر شاخ بیرون آن شکسته ولی شاخ درون و به اصطلاح ریشه سالم باشد در صورتی که این شکستگی عرفاً نقص و عیب محسوب نمی‌شود کفایت می‌کند، بنابراین شکسته شدن سر شاخ گوسفند اشکال ندارد.


مسئله ۱۰۲۷
امام خمینی: شکاف داشتن گوش و سوراخ بودن آن مانع ندارد[م۱۰۲۷ ۱] و احتیاط آن است که چنین نباشد.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سبحانی: شکاف گوش یا سوراخ کردن آن اگر برای علامت‌گذاری انجام گرفته باشد مانع ندارد ولی بهتر است غیر آن را انتخاب کنند.

تعداد حیوان‌های قربانی

مسئله ۱۰۲۹
امام خمینی: یک گوسفند، کمتر چیزی است که کافی است برای ذبح، لکن هرچه بیشتر ذبح کند افضل است و در روایت است که رسول خدا(ص) صد شتر همراه آوردند، سی و چهار تای آنها را برای حضرت امیرالمؤمنین(ع) نحر کردند و شصت و شش تای آنها را برای خودشان.


اگر حیوان قربانی یافت نشد

مسئله ۱۰۳۰
امام خمینی: اگر هدی یافت نشود[م۱۰۳۰ ۱] قیمت آن را پیش شخص امینی بگذارد که در بقیه ذی‌حجه بگیرد و در منا ذبح کند و اگر در این سال ممکن نشود، سال بعد این کار را بکند.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: در ادامه این فرع می‌فرماید: و احوط آن است که در صورت تأخیر از ذی‌حجه همان سال، جمع کند بین آن و صوم ده روز.
    • آیت‌الله زنجانی: و نتواند تا فراهم شدن قربانی، در مکه بماند... .
    • آیت‌الله سیستانی: اگر تا روز سیزدهم یافت نشود بعید نیست کفایت روزه (که در بخش بعد، مسئله ۱۰۵۱ خواهد آمد) ولی احتیاط مستحب این است که جمع کند بین روزه و ذبح در بقیه ذی‌حجه اگر ممکن باشد هرچند با سپردن به شخص امین.


مسئله ۱۰۳۱
امام خمینی: اگر هدی ناقص یافت شود (از غیر جهت خصی بودن که گذشت) احتیاط واجب آن است که آن را ذبح کند[م۱۰۳۱ ۱] و یک هدی تام هم در بقیه ذی‌حجه و اگر نشد در سال آینده ذبح کند، و احتیاط بهتر آن است که جمع کند بین هدی ناقص و هدی تام؛ به طوری که گفته شد و روزه به نحوی که ذکر شد.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، صافی، گلپایگانی: به ذیل مسئله ۱۰۲۴ مراجعه شود.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: اگر تا آخر ذی‌حجه هدی تام پیدا می‌کند باید صبر کند ولی اگر فعلا متمکن نیست و احتمال می‌دهد تا آخر ادامه پیدا کند می‌تواند هدی ناقص ذبح کند ولی اگر اتفاقاً کشف خلاف شد باید اعاده کند.
    • آیت‌الله زنجانی: هدی ناقص کافی نیست، بلکه باید تا آخر ذی‌حجه صبر کند و هدی تام، قربانی کند و پس از آن حلق و تقصیر کرده اعمال بعدی را انجام دهد، البته در صورتی که این تأخیر، حرجی است یا مجبور است به وطن برگردد بدون قربانی، اعمال بعدی را انجام می‌دهد و در باقیمانده ذی‌حجه و اگر نشد در سال بعد، قربانی می‌کند و در هر حال، وظیفه او روزه گرفتن نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: در مورد خصی در مسائل قبل متعرض شده‌ایم لکن اگر ناچار شد حیوان ناقصی را که نقص آن به خاطر خصی بودن نباشد بلکه از جهات دیگر ناقص باشد را قربانی کند کفایت می‌کند و آن‌چه در متن به عنوان احتیاط واجب آمده احتیاط مستحب است.
    • آیت‌الله سیستانی: احتیاط این است که بین ذبح ناقص و روزه اگر در ایام تشریق یافت نشد جمع نماید. و اگر در بقیه ذی‌حجه هدی تام یافت شود به احتیاط واجب آن را نیز اضافه کنند و همچنین است اگر پول هدی واجد شرایط را ندارد.
    • آیت‌الله فاضل: و بعید نیست اکتفا به همین هدی.
    • آیت‌الله مکارم: هرگاه صحیح یافت نشود ناقص کافی است و احتیاط مزبور لازم نیست.

زمان قربانی

مسئله ۱۰۲۸
امام خمینی: باید ذبح را بعد از رمی جمره عقبه بکند به احتیاط واجب.[م۱۰۲۸ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سبحانی، صافی، گلپایگانی: واجب است قربانی پس از رمی باشد.
    • آیت‌الله فاضل: بنا بر اقوی بعد از رمی قربانی کند.


مسئله ۱۰۳۲
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که ذبح هدی را از روز عید تأخیر نیندازد.[م۱۰۳۲ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: واجب است ذبح هدی در روز عید، و اما بعد از عید پس مجزی است در بقیه ذی‌حجه اگرچه خلاف احتیاط است تکلیفاً تأخیر از آن بدون عذر خصوصاً تأخیر از ایام تشریق سه‌گانه.
    • آیت‌الله زنجانی: اختیاراً می‌تواند ذبح را تا روز دوازدهم به تأخیر بیندازد و در صورت عذر، تأخیر آن تا زمانی که بتواند بعد از قربانی، حلق و تقصیر کرده و اعمال مکه آخر را در ذی‌حجه به جا آورد، مانعی ندارد ولی در هر حال باید ترتیب بین اعمال روز عید و همچنین بین حلق یا تقصیر و اعمال مکه رعایت شود، هرچند شرطیت ترتیب بین اعمال منا مخصوص عالم عامد است.
    • آیت‌الله سیستانی: این احتیاط مستحب است و می‌تواند در روزهای تشریق هم قربانی کند.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: بنا بر احتیاط اختیاراً جایز نیست ذبح هدی را از روز عید تأخیر بیندازد اگرچه اقوی جواز آن است.
    • آیت‌الله مکارم: تا روز سیزدهم جایز است.

اگر در روز عید قربان، قربانی نکند

مسئله ۱۰۳۳
امام خمینی: اگر به واسطه عذری مثل فراموشی یا غیر آن، ذبح را در روز عید نکرد، احتیاط واجب آن است که در ایام تشریق ذبح کند[م۱۰۳۳ ۱] و اگر نشد در بقیه ماه ذی‌حجه و در تأخیر عمدی نیز همین حکم است.[م۱۰۳۳ ۲]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: حکم آن در مسئله قبل بیان شد.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: بلکه بدون تردید لازم است.
    • آیت‌الله زنجانی: به ذیل مسئله قبل مراجعه شود.
    • آیت‌الله سبحانی: افراد معذور تا غروب روز سیزدهم ذی‌حجه فرصت دارند قربانی کنند و اگر امکان نپذیرفت، تا آخر ماه می‌توانند وظیفه قربانی را انجام دهند ولی رمی خود را در روز یازدهم و دوازدهم انجام دهند هرچند قربانی به تأخیر افتاده باشد.
    • آیت‌الله سیستانی: اقوی آن است که می‌تواند در روزهای تشریق قربانی کند.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: این احتیاط واجب نیست اگرچه مطلوب اسـت ولکن اگر در غیر ایـام نحر (روز عید و سه روز بعـد از آن) بـود بنا بر احتیـاط قصد ادا و قضـا نکند، بلکه به قصد ما فی الذمه ذبـح کند.
    • آیت‌الله مکارم: تا روز سیزدهم در هر حال جایز است ذبح کند.
  2. ↑
    • آیت‌الله سیستانی: اگر عمداً ذبح را از ایام تشریق تأخیر بیندازد حجش باطل است و اگر معذور باشد باید روزه بگیرد و احتیاط مستحب این است که ذبح در بقیه ذی‌حجه را نیز انجام دهد.

اگر پس از ذبح، معلوم شود حیوان ناقص یا لاغر بوده است

مسئله ۱۰۳۴
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان آنکه صحیح و سالم است ذبح کرد بعد معلوم شد که مریض یا ناقص بوده، کافی نیست و باید دوباره ذبح کند.[م۱۰۳۴ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی، مکارم: چنانچه قربانی را به عقیده اینکه سالم است خریداری نمود و قیمتش را پرداخت و بعد معلوم شد که عیبی دارد، ظاهر این است که می‌تواند به آن اکتفا نماید و لازم نیست قربانی دیگری بنماید.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: در صورت تمکن مالی.


مسئله ۱۰۳۵
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان چاقی ذبح کرد بعد معلوم شد لاغر است، کافی است.[م۱۰۳۵ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سیستانی: اگر حیوانی را به گمان چاقی خرید سپس معلوم شد لاغر است کافی است چه قبل از ذبح معلوم شود چه بعد از آن، ولی اگر خودش گوسفندی داشت و آن را به گمان چاقی ذبح کرد سپس معلوم شد لاغر است به احتیاط واجب کافی نیست.
    • آیت‌الله مکارم: هرگاه حیوانی را که به ظاهر چاق است، خریداری کند و بعد از ذبح کردن یا پس از خریدن و پرداخت وجه و قبل از ذبح معلوم شود لاغر است، کافی است.


مسئله ۱۰۳۶
امام خمینی: اگر حیوانی را به گمان لاغری خرید و به امید آنکه چاق درآید، برای اطاعت خدا رجائاً ذبح کرد و بعد معلوم شد چاق است، کافی است.



مسئله ۱۰۳۷
امام خمینی: اگر احتمال نمی‌داد که حیوان چاق است یا احتمال می‌داد لکن از روی بی‌مبالاتی ذبح کرد نه به امید موافقت امر خداوند، کافی نیست[م۱۰۳۷ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی، مکارم: اگر اجمالاً قصد اطاعت امر الهی داشته است کافی است.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر معلوم شد گوسفند لاغر نبوده کفایت می‌کند ولی اگر لاغر بوده باید مجدداً قربانی کند.


مسئله ۱۰۳۸
امام خمینی: اگر لاغری آن را اعتقاد داشت و به واسطه جهل به مسئله، برای اطاعت خداوند ذبح کرد، بعد معلوم شد چاق است، احتیاط واجب در اعاده است.[م۱۰۳۸ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی: در فرض مزبور کفایت می‌کند.
    • آیت‌الله فاضل: بهتر است اعاده کند.
    • آیت‌الله نوری: ظاهراً کافی است.


مسئله ۱۰۳۹
امام خمینی: اگر ناقص بودن را اعتقاد داشت و به واسطه جهل به مسئله، برای اطاعت خداوند ذبح کرد و بعد معلوم شد صحیح است ظاهراً کافی باشد.


موارد مصرف قربانی

مسئله ۱۰۴۰
امام خمینی: احتیاط آن است که ذبیحه را سه قسمت کنند، یک قسمت را هدیه بدهند و یک قسمت را صدقه بدهند و قدری هم از ذبیحه بخورند و صدقه را به مؤمنین بدهند ولکن هیچ‌یک از این احتیاط‌ها واجب نیست.[م۱۰۴۰ ۱] و اگر صدقه را به فقرای کفار بدهد یا آنکه تمام ذبیحه را به آنها بدهد اشکال ندارد و ضامن حصه فقراء نیست.[م۱۰۴۰ ۲] لیکن احتیاط؛ خصوصاً در خوردنِ قدری از ذبیحه، خیلی مطلوب است.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: احوط آنست که قدری از ذبیحه بخورند و قدری هدیه دهند و قدری صدقه دهند و لازم نیست بنا بر اظهر که مقدار هر یک از هدیه و صدقه ثلث ذبیحه باشد و نیز در خصوص سهم صدقه احوط آن است که بر مؤمنین بوده باشد و اگر به اختیار خود به غیر مؤمن بدهد احوط ضمان اوست یعنی قیمت قدری از آن را به عنوان صدقه به فقیر می‌دهد و همین احتیاط در سهم هدیه به مثل اتلاف و بیع جاری است و عمل به احتیاط به مثل توسیط فقیر یا استیکال او ممکن است، و در صورت عدم امکان، این تکلیف ساقط است.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: این احتیاط واجب است ولی نسبت به صدقه انسان می‌تواند از فقیر مؤمن و نسبت به هدیه از مؤمن دیگری ولو از شهر خودش وکالت در قبول و اعراض بگیرد و بعد از ذبح از طرف آنها قبول و قبض کرده و بعد اعراض نماید و در صورتی که در منا متمکن از تقسیم نیست اخذ وکالت مزبور لازم است و اگر این عمل را با فرض تمکن انجام ندهد بنا بر احتیاط واجب ضامن است.
    • آیت‌الله زنجانی: ولی واجب است حداقل ثلث قربانی را به فقیری که در حرم حضور دارد ـ هرچند زائر باشد ـ صدقه بدهد و برای این کار کافی است از فقیر وکالت بگیرد و از طرف فقیر، سهم او را تحویل بگیرد.
    • آیت‌الله سبحانی: به احتیاط واجب قسمت فقرا به آنها داده شود و چون عمل به این قسمت در شرایط فعلی امکان‌پذیر نیست می‌تواند از فقیری در شهر خود یا نقطه دیگر وکالت بگیرد که در غیاب او به وی تملیک کند و سپس آن را رها کند و اگر این کار را هم نتواند انجام دهد اذن فقیر ساقط است.
    • آیت‌الله سیستانی: در دو قسم اول با متن موافق هستند و اما در قسم سوم می‌فرمایند: بنا بر احتیاط واجب آن را به فقرای مسلمانان صدقه دهد. و اگر صدقه دادن ممکن نباشد یا موجب مشقت و زحمت زیادی شود وجوب آن ساقط می‌شود و رساندن آن به خود فقیر لازم نیست بلکه کفایت می‌کند به وکیل او داده شود اگرچه وکیل خود قربانی‌کننده باشد آن‌گاه وکیل بر حسب اجازه موکل در آن تصرف می‌کند به هدیه دادن یا فروش یا اعراض از آن و یا غیر اینها.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: احتیاط واجب آن است که قدری از قربانی را خودش بخورد و قدری را هدیه دهد و مقداری را به فقیر مؤمن صدقه بدهد، و احتیاط آن است که هدیه را هم به مؤمن بدهد و اینکه هر یک از صدقه و هدیه کمتر از ثلث قربانی نباشد و در هدیه فقر شرط نیست.
    • آیت‌الله مکارم: تقسیم ذبیحه برای کسی که متمکن است به سه قسمت واجب است ولی وکالت گرفتن از فقیر لازم نیست.
  2. ↑
    • آیت‌الله سیستانی: بلکه به احتیاط واجب ضامن حصّه فقرا است مگر اینکه قربانی ارزش مالی خود را به دلیل فراوانی بیش از حد از دست بدهد.


نیابت از ذبح قربانی

مسئله ۱۰۴۱
امام خمینی: جایز است که ذبح را کسی دیگر به نیابت انجام دهد و نیت را نایب کند و احتیاطاً خود شخص هم نیت کند. [م۱۰۴۱ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: باید نیت از صاحب قربانی تا هنگام کشتن مستمر باشد و کشنده لازم نیست نیت کند هرچند احوط و اولی نیت نمودن اوست.
    • آیت‌الله زنجانی: در ذبح قربانی و کفارات، مباشرت، معتبر نیست، پس حاجی می‌تواند از کسی بخواهد یا به او اجازه دهد برایش ذبح کند، بلکه می‌تواند دیگری را در این کار، نایب خود قرار دهد و در صورت اول ـ که متعارف موارد است ـ هنگام ذبح باید خود حاجی، قصد داشته باشد که «برای حج تمتع قربانی می‌کنم قربة الی الله» و کافی است این قصد به طور اجمال در ذهن او باشد و لازم نیست ذابح، قصد قربت یا نیت انجام قربانی برای حج داشته باشد؛ بلکه همین که حیوان او را ذبح می‌کند کافی است، هرچند اصلاً کسی را نیت نکرده باشد و چون کار ذابح، نیابت نیست، بدون تردید، ایمان در او معتبر نمی‌باشد و حکمی که در متن مناسک آمده است مربوط به صورت دوم یعنی صورت نیابت است که به ندرت پیش می‌آید.
    • آیت‌الله سبحانی: هرگاه انسان دیگری را برای قربانی نایب بگیرد، در این صورت خود شخص فقط قصد قربت کند ولی نایب باید عمل را آگاهانه و با تعیین نوع عمل (اینکه قربانی برای حج تمتع است و اینکه برای خود است یا نیابتا و فردی که حج را برای او انجام می‌دهد و یا نایب در ذبح است) انجام دهد، اما هرگاه فقط ذبح را به دیگری واگذار می‌کند، در این صورت اعمال مربوط به نیت (آگاهانه بودن- تعیین نوع عمل- کار برای خدا انجام شود) مربوط به خود اوست. پس در شق اول حج‌گزار فقط قصد قربت کند و بقیه بر عهده نایب است و در شق دوم فقط ذبح به دیگری واگذار می‌شود و اعمال مربوط به نیت بر عهده حج‌گزار است، بنابراین آنچه امروز بیشتر مرسوم است که نایب بدون واسطه و یا با اذن در توکیل به غیر، به قربانگاه می‌رود و پس از صورت برداری از اسامی افراد مختلف به ترتیب نام یک یک افراد را در نظر می‌آورد و قصد می‌کند آنچه بر ذمه فلانی است، انجام می‌دهم خواه حجة الاسلام یا نیابتی یا مستحبی باشد، کافی است و ذبح کلی از طرف موکلین کافی نیست و باید به هنگام ذبح تک تک افراد را مشخص کند.
    • آیت‌الله صافی: و احوط آن است که علاوه بر نایب خودش هم اگر در وقت ذبح حاضر باشد نیت کند و اگر حاضر نیست موقعی که نایب یا وکیلی را که از طرف او برای ذبح نایب می‌گیرد می‌فرستد نیت کند و نیت را تا وقت ذبح مستمر بدارد.
    • آیت‌الله گلپایگانی: علاوه بر خودش ذابح نیز باید نیت کند.
    • آیت‌الله مکارم: نیت را حاجی می‌کند.


شرایط ذبح و ذبح کننده

مسئله ۱۰۴۲
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که ذابح مؤمن باشد.[م۱۰۴۲ ۱] بلکه خالی از قوت نیست و همین طور در ذبح کفارات.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: ایمان شرط نیست ولی شرایط دیگر را باید دارا باشد.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، سبحانی، سیستانی، صافی، گلپایگانی: اگر مسلمان باشد کفایت می‌کند و شیعه بودن ذابح لزومی ندارد.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: بنا بر احتیاط واجب ذبح‌کننده باید شیعه اثنی عشری باشد اما اگر نیت را خودش انجام دهد و فقط برای اجرای آن نایب بگیرد در این صورت بعید نیست که شیعه بودن ذبح‌کننده شرط نباشد.
    • آیت‌الله فاضل، آیت‌الله نوری: در صورتی که ذابح را در انجام قربانی نایب کرده باشد و اما اگر از او خصوص ذبح را خواسته باشد لازم نیست مؤمن باشد و خودش باید قصد قربانی و قربت را انجام دهد.
    • آیت‌الله مکارم: تمام مسلمانان که ذبیحه آنان پاک و حلال است می‌توانند ذبح کنند.


مسئله ۱۰۴۳
امام خمینی: در صورتی که قربانی به دست غیر مؤمن انجام گیرد، کفایت نمی‌کند و باید دو مرتبه قربانی کند، هرچند در وقت قربانی متوجه نشود که ذابح مؤمن نیست یا جاهل به مسئله باشد.[م۱۰۴۳ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • نظر آیات عظام از مسئله قبل معلوم می‌شود.


مسئله ۱۰۴۴
امام خمینی: ذبح هم از عبادات است و در آن نیت خالص و قصد اطاعت خداوند لازم است.



بررسی سالم بودن حیوان قبل از ذبح

مسئله ۱۰۴۵
امام خمینی: احتیاط آن است که اگر احتمال نقص یا مرض در گوسفند بدهند، آن را معاینه کنند، اگرچه اقوی در احتمال آنکه عیبی حادث شده باشد، مثل آنکه احتمال بدهد گوش یا دمش را بریده‌اند یا آن را خصی کرده‌اند، عدم لزوم معاینه است و احتیاط در عیب‌هایی که محتمل است از حال تولد داشته و مادرزاد بوده، ترک نشود.[م۱۰۴۵ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزی: در موارد احتمال نقص و مرض مطلقاً فحص لازم نیست.
    • آیت‌الله خویی: فحص لازم نیست.
    • آیت‌الله زنجانی: اگر احتمال عقلایی عیب یا مرض مادرزادی، داده شود فحص، واجب است.
    • آیت‌الله سیستانی: فحص مطلقاً لازم نیست، گرچه احتیاط مستحب آن است که فحص کند مخصوصاً اگر احتمال نقص از هنگام ولادت در میان باشد.
    • آیت‌الله مکارم: و بعید نیست قول فروشنده در مورد سن حیوان و یا اخته نبودن یا سایر عیوب پنهانی که خریدار نمی‌داند مقبول باشد.


شک در سالم بودن حیوان بعد از ذبح

مسئله ۱۰۴۶
امام خمینی: اگر بعد از ذبح کردن، احتمال داد ناقص بودن یا نداشتن سایر شرایط را، اعتنا نکند.[م۱۰۴۶ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی، فاضل: در صورتی که احتمال بدهد که در حال ذبح احراز شرایط کرده بوده.
    • آیت‌الله سبحانی: به شرطی که هنگام ذبح آن را وارسی کرده باشد.
    • آیت‌الله سیستانی: و همچنین اگر شک در این باشد که محل ذبح منا بوده یا جای دیگر.


دیگر مسائل نیابت

مسئله ۱۰۴۷
امام خمینی: اگر به کسی نیابت داد برای خریداری کردن و ذبح، و نایب انجام داد، و بعد از آن شخص محرم احتمال داد که نایب به شرایط عمل نکرده باشد، به این احتمال اعتنا نکند و ذبح کافی است.
مراجع دیگر:


مسئله ۱۰۴۸
امام خمینی: اگر کسی را نایب کرد برای خریداری و ذبح، باید علم پیدا کند یا اطمینان[م۱۰۴۸ ۱] به اینکه عمل کرده است و گمان کفایت نمی‌کند.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: احتیاطاً اطمینان لازم است.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: اگر نایب ثقه باشد و خبر دهد از ذبح کافی است.
    • آیت‌الله زنجانی: یا حجت شرعیه دیگری مانند شهادت دو عادل یا اخبار کسی که گفته او در این مورد
    • برای حاجی یا متعارف مردم، اطمینان آور است وجود داشته باشد. بلکه اگر نایب ثقه باشد و خبر از ذبح دهد کافی است.
    • آیت‌الله سبحانی: چناچه وکیل یا نایب در ذبح مورد وثوق بود وگفت که حیوان را خریداری کرده و ذبح نموده، کفایت می‌کند.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: اگر بگوید قربانی کرده‌ام، در صورتی که متهم به کذب نباشد، می‌توان سخن او را پذیرفت.


مسئله ۱۰۴۹
امام خمینی: اگر نایب عمداً بر خلاف دستور شرع، در اوصاف ذبیحه یا در کشتن آن، عمل کرد ضامن است و باید غرامت آن را بدهد و باید دو مرتبه ذبح کنند.



مسئله ۱۰۵۰
امام خمینی: اگر نایب از روی اشتباه یا جهل، بر خلاف دستور عمل کند،[م۱۰۵۰ ۱] اگر برای عمل اجرت گرفته است ضامن است والاّ معلوم نیست ضامن باشد.[م۱۰۵۰ ۲]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله صافی: این فرع مجمل است و تفصیلی دارد.
    • آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.
  2. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر خلاف موجب عدم اجزاء شود در هر صورت ضامن است و اعاده لازم است.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: مطلقاً مورد ضمان است.
    • آیت‌الله زنجانی: در هر دو صورت ضامن است، مگر شرط عدم ضمان کرده باشد ـ ولو ارتکازاً ـ.
    • آیت‌الله سبحانی: چون اتلاف صورت گرفته ضامن است چه برای این کار اجرت گرفته باشد یا اینکه تبرعا انجام داده باشد ولی بهتر است در مورد تبرع رعایت انصاف شده و مصالحه گردد ولی در هر صورت باید
    • ذبح اعاده شود.
    • آیت‌الله سیستانی: در هر دو صورت ضامن است.
    • آیت‌الله فاضل: و نیز اگر تلف مستند به ذابح باشد بنا بر احتیاط ضامن است اگرچه عمل را تبرعاً انجام
    • داده باشد.
    • آیت‌الله مکارم: اگر مقصر بوده ضامن است.

بدل قربانی

مسئله ۱۰۵۱
امام خمینی: اگر قادر نباشد بر ذبح، باید سه روز در حج و هفت روز پس از مراجعت از حج روزه بگیرد.



مسئله ۱۰۵۲
امام خمینی: مراد از اینکه قادر بر ذبح نباشد،[م۱۰۵۲ ۱] آن است که نه هدی را داشته باشد و نه پولش را.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سبحانی: مراد از عدم قدرت در ذبحی که به روزه بدل می‌شود، عبارت است از اینکه پول خریدن آن را نداشته باشد و یا نتواند بدون زحمت و مشقت قرض کند و یا اینکه ما به ازای قرض را جهت ادا در مکه یا وطن نداشته باشد و اما اگر پول خریدن قربانی را دارد ولی به هر دلیل مثل نبودن گوسفند و یا امر دیگر نتوانست تا غروب روز سیزدهم قربانی کند، حلق یا تقصیر را انجام دهد و در مورد قربانی اگر می‌تواند تا آخر ذی‌حجه انجام دهد و در غیر این صورت سال بعد قربانی را ولو با استنابه در منا انجام دهد و در آن صورت که به خاطر عدم توانایی مالی، نمی‌تواند قربانی تهیه کند، اگر از اول می‌داند باید سه روز قبل از عید و هفت روز بعد از برگشتن روزه بگیرد و اگر نتوانست باید تا آخر ذی‌حجه سه روز را در مکه و بقیه را در محل بماند، و باز هم اگر نتوانست به عللی در مکه بماند، سه روز را در راه و هفت روز را در محل و باز هم اگر نشد سه روز را در محل و با فاصله هفت روز بعدی را نیز در محل بگیرد.


مسئله ۱۰۵۳
امام خمینی: اگر می‌تواند بدون زحمت و مشقت قرض کند و در ازای قرض چیزی که ادا کند داشته باشد باید قرض کند و ذبح کند. [م۱۰۵۳ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: واجب نیست پول قربانی را قرض کند، ولی اگر قرض کرد باید قربانی کند.


مسئله ۱۰۵۴
امام خمینی: اگر می‌تواند بدون مشقت چیزی که زاید از مؤونه سفر است بفروشد، باید بفروشد، و هدی بخرد، لکن لباس را هرچه باشد لازم نیست بفروشد.[م۱۰۵۴ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت، آیت‌الله صافی: فرق بین لباس و غیر آن در صورتی که زائد بر مؤونه باشد نیست.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، زنجانی: فرقی بین لباس و غیر لباس نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: ولی در لباسی که به آن حاجت دارد اگر بفروشد و قربانی تهیه نماید احتیاط آن است که روزه هم بگیرد.
    • آیت‌الله سیستانی: اگر لباس مورد حاجت او نباشد بنا بر احتیاط واجب باید آن را بفروشد و قربانی تهیه کند.
    • آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.
    • آیت‌الله مکارم: لباسی که مورد حاجت است.


مسئله ۱۰۵۵
امام خمینی: لازم نیست کسب کند و پول هدی را تهیه کند،[م۱۰۵۵ ۱] لیکن اگر کسب کرد و تهیه کرد، باید ذبح کند.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر مناسب باشد و عسر و حرج نباشد لازم است کسب نماید.


مسئله ۱۰۵۶
امام خمینی: اگرچه لباس را لازم نیست بفروشد لکن اگر لباس زاید داشت و فروخت، ظاهراً باید ذبح کند و احتیاط آن است که روزه هم بگیرد.[م۱۰۵۶ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: گذشت که لباس زائد را بفروشد و ذبح کند و روزه لازم نیست.
    • آیات عظام تبریزی، زنجانی، مکارم: در این صورت روزه لازم نیست.
    • آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این فرع نشده‌اند.


مسئله ۱۰۵۷
امام خمینی: این سه روز روزه را باید در ماه ذی‌حجه بگیرد و احتیاط واجب آن است که از هفتم تا نهم بگیرد و جلوتر نگیرد.[م۱۰۵۷ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی: و سه روز اول را می‌تواند پس از شروع به اعمال عمره تمتع از اول ماه ذی‌حجه بگیرد.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: باید این سه روز یا کاملاً قبل از عید قربان قرار گیرد هفتم و هشتم و نهم. و یا پس از بازگشت از منا و تا آخر ذی‌حجه.
    • آیت‌الله سبحانی: لیکن اگر قبل از ایام منا یعنی روز هشتم و نهم را روزه گرفت می‌تواند یک روز را بعد از ایام تشریق روزه بگیرد کما اینکه این سه روز را می‌تواند از اول ذی‌حجه روزه بگیرد.


مسئله ۱۰۵۸
امام خمینی: باید این سه روز دنبال هم باشد.



مسئله ۱۰۵۹
امام خمینی: اگر روز هفتم نتوانست روزه بگیرد، روز هشتم و نهم بگیرد و یک روز دیگر بعد از مراجعت از منا بگیرد و احتیاط آن است که بعد از ایام تشریق، که یازدهم و دوازدهم و سیزدهم است، بگیرد.[م۱۰۵۹ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: کسی که باید در حج روزه بگیرد چنانچه نتواند روز هفتم را روزه بگیرد هشتم و نهم را روزه گرفته و روز دیگر را پس از بازگشت از منا روزه بگیرد.
    • آیت‌الله زنجانی: و باید بعد از روز سیزدهم بگیرد، مگر به جهت ضرورت.
    • آیت‌الله سبحانی: روزه در ایام تشریق برای کسی که در منا است جایز نیست چه حج‌گزار باشد و چه غیر آن لذا اگر قبل از ایام منا روزه نگرفت باید بعد از ایام تشریق سه روز در مکه روزه بگیرد و هفت روز در محل خود و اگر در مکه نشد در راه بازگشت و اگر آن هم ممکن نشد در محل سه روز و بعد فاصله انداخته و هفت روز را روزه بگیرد و به احتیاط واجب هفت روز روزه که باید در محل بگیرد متوالیاً بگیرد.
    • آیت‌الله سیستانی: مکلفی که باید سه روز در حج روزه بگیرد اگر موفق نشود همه سه روز را پیش از روز عید به جا آورد، بنا بر احتیاط کفایت نمی‌کند آنها را در روز هشتم و نهم و یک روز دیگر پس از برگشت از منا بگیرد، و افضل این است که پس از سپری شدن روزهای تشریق این سه روز را روزه بگیرد، اگرچه جایز است که از روز سیزدهم شروع کند، در صورتی که قبل از آن از منا برگشته باشد، بلکه بنا بر اظهر اگرچه در خود روز سیزدهم برگشته باشد.


مسئله ۱۰۶۰
امام خمینی: این سه روز روزه را در ایام تشریق، در منا، جایز نیست بگیرد،[م۱۰۶۰ ۱] بلکه در ایام تشریق در منا روزه برای همه کس حرام است،[م۱۰۶۰ ۲] چه حج به جا بیاورد یا نه.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: مگر برای ضرورتی باشد ـ مثلاً روز چهاردهم، مجبور است مراجعت کند ـ در این صورت روز سیزدهم را روزه می‌گیرد.
  2. ↑
    • آیت‌الله بهجت: نسبت به غیرناسک خالی از تأمّل نیست.
    • آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب.


مسئله ۱۰۶۱
امام خمینی: احتیاط مستحب برای کسی که روز هفتم را روزه نگرفته و هشتم و نهم را گرفته، آن است که بعد از مراجعت از منا، سه روز روزه بگیرد ـ که اول آن، روز کوچ کردن است؛ یعنی سیزدهم[م۱۰۶۱ ۱]ـ و متوالی بگیرد و قصدش آن باشد که سه روز از پنج روز برای ادای روزه واجب باشد.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: و اول آن روز چهاردهم است.
    • آیت‌الله صافی: و احتیاط آنست که اول آن روز چهاردهم باشد.
    • آیت‌الله سیستانی: به ذیل مسئله ۱۰۵۹رجوع شود.
    • آیت‌الله فاضل: مشروط بر اینکه روز سیزدهم در منا نباشد والاّ باید از روز چهاردهم شروع کند.


مسئله ۱۰۶۲
امام خمینی: اگر روز هشتم را روزه نگرفت، روز نهم را هم نگیرد و بعد از مراجعت از منا[م۱۰۶۲ ۱] سه روز دنبال هم بگیرد.
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی، آیت‌الله سبحانی: و گذشتن روز سیزدهم.


مسئله ۱۰۶۳
امام خمینی: جایز است اگر از هشتم روزه تعویق افتاد، تا آخر ذی‌حجه هر وقت بخواهد این سه روز را روزه بگیرد، اگرچه احتیاط آن است که بعد از ایام تشریق فوراً بگیرد.[م۱۰۶۳ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: احتیاط این است که پس از بازگشت هرچه زودتر روزه‌ها را بگیرد و بدون عذر تأخیر ننماید.
    • آیت‌الله مکارم: این احتیاط ترک نشود.


مسئله ۱۰۶۴
امام خمینی: این سه روز را در سفر می‌تواند روزه بگیرد و لازم نیست در مکه قصد اقامت کند، بلکه اگر برای ماندن سه روز در مکه مهلت نیست بین راه هم جایز است بگیرد.[م۱۰۶۴ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله سبحانی: به حاشیه مسئله ۱۰۵۹ مراجعه شود.


مسئله ۱۰۶۵
امام خمینی: اگر سه روز روزه را گرفت و بعد از آن متمکن شد از هدی، لازم نیست ذبح کند[م۱۰۶۵ ۱] لیکن اگر قبل از تمام شدن سه روز متمکن شد باید ذبح کند.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگرچه ذبح کردن افضل و احوط است خصوصاً در صورت وجدان هدی قبل از خروج از منا.
    • آیت‌الله تبریزی: اگر تا آخر ایام تشریق متمکن شد، بنا بر احتیاط واجب باید قربانی کند؛ در غیر این صورت روزه کفایت می‌کند.
    • آیات عظام خویی، صافی، گلپایگانی: احتیاط واجب آن است که قربانی کند.
    • آیت‌الله زنجانی: اگر در روز دهم تا دوازدهم، متمکن از هدی شد لازم است قربانی کند و نمی‌تواند به روزه، اکتفا کند و اگر بعد از آن متمکن شد لازم نیست.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر تا آخر ایام تشریق متمکن شد باید ذبح کند و در غیر این صورت، روزه کفایت می‌کند.
    • آیت‌الله سیستانی: بنا بر احتیاط قربانی بر او واجب خواهد شد اگر تمکن قبل از گذشت ایام تشریق باشد والاّ روزه کفایت می‌کند.
    • آیت‌الله مکارم: بنا بر احتیاط واجب قربانی کند.


مسئله ۱۰۶۶
امام خمینی: اگر این سه روز روزه را نگرفت تا ماه ذی‌حجه تمام شد باید هدی را خودش یا نایبش در منا ذبح کند[م۱۰۶۶ ۱] و روزه فایده ندارد.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سبحانی، سیستانی، صافی، فاضل، مکارم: در ذی‌حجه سال آینده.
    • آیت‌الله زنجانی: باید در سال آینده، خودش یا نایبش در منا ذبح کند و اگر تأخیر روزه از روی علم و عمد و اختیار بوده باید یک گوسفند کفاره بدهد، بلی چنانچه به جهت ضرورتی نتوانسته در ذی‌حجه روزه بگیرد باید بعد از ذی‌حجه روزه بگیرد و قربانی کفایت نمی‌کند.
    • آیت‌الله گلپایگانی: و در ذبح نیت ما فی الذمه از هدی یا کفاره بکند و سپس بنا بر احتیاط هفت روز پی‌درپی نزد اهلش روزه بگیرد.


مسئله ۱۰۶۷
امام خمینی: باید این سه روز روزه را، بعد از احرام به عمره به جا آورد و قبل از آن نمی‌تواند.[م۱۰۶۷ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: باید بعد از محرم شدن به احرام حج بگیرد.
    • آیت‌الله فاضل: یعنی تا زمانی که محرم به احرام عمره تمتع نشده نمی‌تواند این سه روز را بگیرد اما بعد از احرام عمره تمتع اگرچه محل هم باشد می‌تواند به تفصیلی که در مسئله ۱۰۵۷ گذشت روزه بگیرد.


مسئله ۱۰۶۸
امام خمینی: هفت روز بقیه را باید بعد از مراجعت از سفر حج، روزه بگیرد.



مسئله ۱۰۶۹
امام خمینی: احتیاط واجب آن است که پی‌درپی به جا آورد.[م۱۰۶۹ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اظهر عدم وجوب توالی است.
    • آیت‌الله زنجانی: سه روز روزه و همچنین هفت روز روزه باید پی‌درپی باشد، مگر در مواردی که ذکر شده است.
    • آیات عظام سیستانی، صافی، فاضل، گلپایگانی، مکارم: بنا بر احتیاط مستحب....


مسئله ۱۰۷۰
امام خمینی: جایز نیست این هفت روز را در مکه یا در راه روزه بگیرد، مگر آنکه بنای اقامت در مکه داشته باشد، [م۱۰۷۰ ۱] در این صورت اگر مدتی بگذرد که در آن مدت می‌توانست به وطن خود مراجعت کند، جایز است به جا آورد و همچنین جایز است اگر یک ماه بماند.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: در این صورت باید صبر کند تا همراهان او به وطن مراجعت کنند یا یک ماه بگذرد و سپس روزه بگیرد.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: متعرض این مسئله و مسائل بعد تا مسئله ۱۰۷۶ نشده‌اند.


مسئله ۱۰۷۱
امام خمینی: در این ایام که با هواپیما مراجعت می‌کنند، بعید نیست برای کسی که در مکه اقامت کرده جایز باشد به همان مقداری که هواپیما اشخاص را به محل می‌رساند صبر کند و روزه بگیرد لیکن احتیاط خلاف آن است[م۱۰۷۱ ۱] و به احتیاط واجب جمع بین سه روز و هفت روز را نکند.[م۱۰۷۱ ۲]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: باید به همان مقداری که ـ مثلاً ـ باید به فرودگاه برود و با هواپیما به محل بازگردد صبر کند و سپس روزه بگیرد و نباید بین ۳ روز و ۷ روز جمع نماید.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، سیستانی: به ذیل مسئله قبلی مراجعه شود.
    • آیت‌الله مکارم: این احتیاط لازم نیست.
  2. ↑
    • آیت‌الله بهجت: فاصله لازم نیست.
    • آیات عظام تبریزی، خویی، صافی، گلپایگانی: نباید بین ۳ روز و ۷ روز جمع نمایند.
    • آیت‌الله سیستانی: احتیاط مستحب عدم جمع است.


مسئله ۱۰۷۲
امام خمینی: اگر در غیر مکه؛ چه در راه یا در بلدی غیر از وطن خودش، اقامت کرد ظاهراً نتواند هفت روز روزه را در آنجا بگیرد[م۱۰۷۲ ۱] اگرچه به مقداری صبر کند که اگر راه می‌پیمود به وطن می‌رسید.


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: مانعی ندارد در بلد دیگر روزه بگیرد، البته آنقدر که می‌توانست به وطن برسد صبر کند.
    • آیت‌الله خویی: متعرض این مسئله نشده‌اند.


مسئله ۱۰۷۳
امام خمینی: ابتدای ماهی را که اگر بماند در مکه جایز است روزه را بگیرد و همین طور ابتدای حساب موقع رسیدن به وطن را ظاهراً باید از وقتی که بنای مجاورت یا اقامت به مکه کرد حساب کند.[م۱۰۷۳ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: بلکه ملاک این است که همسفرهایش که در مکه اقامت نکرده‌اند
    • به وطن برسند.
    • آیت‌الله زنجانی: مبدأ این دو مدت پس از انقضاء ایام تشریق و پایان مناسک حج (یعنی انجام طواف نساء) و سه روز روزه گرفتن است.
    • آیت‌الله سبحانی: ابتدای ماه از ما بعد ایام تشریق یعنی روز چهاردهم حساب می‌شود.
    • آیت‌الله سیستانی: ابتدا آن زمانی است که اگر قصد اقامت در مکه نداشت معمولاً از آنجا خارج می‌شد.
    • آیت‌الله مکارم: بلکه ملاک آن است که همسفران او به وطن برسند ولی در یک ماه احتیاط واجب محاسبه بعد از قصد اقامت در مکه است.


مسئله ۱۰۷۴
امام خمینی: اگر متمکن از روزه گرفتن شد و قبل از آنکه روزه بگیرد مرد، واجب است ولی او سه روز را قضا کند بنا بر اقوی، و هفت روز دیگر را بنا بر احتیاط واجب.[م۱۰۷۴ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت، آیت‌الله زنجانی: واجب است بگیرد.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: متعرض این مسئله نشده‌اند.
    • آیت‌الله سبحانی: اگر سه روز را روزه گرفته قضای بقیه واجب نیست ولی اگر هیچ روزه نگرفته باید همه را قضا کند.
    • آیت‌الله سیستانی: هیچ‌کدام واجب نیست.
    • آیت‌الله فاضل: بر ولی واجب است سه روز را قضا کند و هفت روز دیگر را بنا بر احتیاط مستحب قضا کند.


مسئله ۱۰۷۵
امام خمینی: لازم نیست بعد از برگشتن به بلد خود، در همان جا روزه بگیرد، پس اگر در جای دیگر قصد اقامت کرد می‌تواند بگیرد.



مسئله ۱۰۷۶
امام خمینی: اگر متمکن از سه روز روزه نشد، در مکه و برگشت به محل خود، در صورتی که ماه ذی‌حجه باقی است می‌تواند در محل بگیرد، لیکن با هفت روز روزه فاصله بدهد[م۱۰۷۶ ۱] و اگر ماه گذشته باشد باید در منا هدی ذبح کند[م۱۰۷۶ ۲] اگرچه به وسیله شخص امینی باشد.
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله بهجت: فاصله لازم نیست.
    • آیت‌الله سیستانی: احتیاط مستحب عدم جمع است.
  2. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: و باید روزه بگیرد هرچند ماه ذی‌حجه گذشته باشد و ذبح هدی، لازم نیست.
    • آیت‌الله سیستانی: البته در سال آینده.

مسائل متفرقه

مسئله ۱۰۷۷
امام خمینی: تقسیم قربانی به سه قسم واجب نیست،[م۱۰۷۷ ۱] و فروش یا هبه سهم فقیر،[م۱۰۷۷ ۲] قبل از قربانی و بدون قبض آن باطل است.[م۱۰۷۷ ۳] بنابراین، عمل بعضی، که به ادعای فقر یا وکالت از فقیر، ثلث فقیر را از قربانی بخود حاجی می‌فروشند یا هبه می‌کنند صحیح نیست.
مراجع دیگر:
  1. ↑ نظر آیات عظام در ۱۰۴۰ گذشت.
  2. ↑
    • آیت‌الله فاضل: توسط فقیر یا وکیل او.
  3. ↑
    • آیات عظام بهجت، تبریزی، خویی، سبحانی، سیستانی: جایز است قبل از قبض، از فقیری در وطنش وکالت بگیرد که در یک سوم قربانی طبق خواسته او تصرف کند.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: نسبت به صدقه و اهدا، انسان می‌تواند از فقرا و مؤمنین آشنا در شهر خود وکالت در قبول و اعراض بگیرد و بعد از ذبح از طرف آنها قبول کرده و بدون تقسیم اعراض نماید.


مسئله ۱۰۷۸
امام خمینی: گفته می‌شود که در منا، مسلخ فعلی،[م۱۰۷۸ ۱] کمی در وادی مُحسِّر ساخته شده و در این صورت، هرچند در صورت امکان ولو تا آخر ذی‌حجه باید در منا قربانی کنند لکن قربانی در مسلخ جدید مجزی است.[م۱۰۷۸ ۲]
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • در زمان حاضر به خارج از منا (مکانی به نام معیصم) منتقل شده است.)
  2. ↑
    • آیت‌الله بهجت: اگر به علت تغییر محل، ذبح در منا ممکن نباشد و تأخیر انداختن آن، ولو تا آخر ماه ذی‌حجه موجب عُسر و حرج نوعی باشد، در این صورت ذبح در خارج از منا اشکال ندارد.
    • آیت‌الله تبریزی، آیت‌الله خویی: پس اگر متمکن از تأخیر و ذبح در منا باشد، اگرچه تا آخر ذی‌حجه، حلق یا تقصیر نماید و مُحل شود و ذبح را تأخیر بیندازد و همچنین طواف و نماز طواف و سعی را تأخیر بیاندازد والاّ جایز است به ذبح در مذبح فعلی اکتفا کند، [لازم به تذکر است اگر در روز عید متمکن از ذبح در منا نبود و احتمال بقای عذر تا آخر ذی‌حجه را بدهد، می‌تواند طبق فتوای آیت‌الله خویی در مسلخ‌های جدید ذبح کند ولی اگر اتفاقاً کشف خلاف شد اعاده نماید.] و آیت‌الله تبریزی اضافه فرموده‌اند: و جایی که مشکوک است که منا باشد مبیت و ذبح و تقصیر در حال اختیار هم مجزی است.
    • آیت‌الله خامنه‌ای: محل انجام ذبح، منا است و در صورتی که از ذبح در منا ممانعت شود، انجام آن در محل تعیین شده در حال حاضر، بلامانع است.
    • آیت‌الله زنجانی: در شرایط کنونی، قربانی کردن در مسلخ‌هایی که در خارج منا و وادی محسَّر ولی نزدیک منا احداث شده است مجزی است و تأخیر برای ذبح در منا لازم نیست ولی اگر تأخیر انداخت اعمال بعدی را هم به تأخیر بیندازد.
    • آیت‌الله سبحانی: ذبح در مسلخ جدید مجزی است.
    • آیت‌الله سیستانی: در صورت زیاد بودن حجاج و گنجایش نداشتن منا برای همه آنها در وقت اراده ذبح، بعید نیست کشتن در وادی محسِّر نیز جایز باشد، اگرچه احوط ترک آن است مگر آنکه بداند که نمی‌تواند در منا تا روز سیزدهم قربانی کند. و چنانچه ذبح در منا یا وادی محسر تا آخر ایام تشریق میسور نبود در هر کجای حرم بخواهد می‌تواند ذبح کند و جواز اکتفا در حال اختیار به ذبح در مکانی که مشکوک است از منا یا وادی محسر می‌باشد به علت شک در صحت علائم منصوبه در آن مکان‌ها محل اشکال است.
    • آیت‌الله صافی، آیت‌الله گلپایگانی: در صورت تمکن از ذبح در ایام تشریق، لازم است ذبح را تأخیر نماید بلکه لزوم تأخیر تا آخر ذی‌حجه بعید نیست ولی حلق را روز عید انجام دهد و با این عمل از احرام مخیط خارج می‌شود و باقی اعمال را به ترتیب به جا آورد. و اگر به کلی ذبح در منا ممکن نبود ذبح در وادی محسِّر کافی است.
    • آیت‌الله فاضل: اولا خارج بودن مذبح فعلی از منا ثابت نیست بلکه به احتمال قوی قسمتی از آن داخل منا است و بر فرض اینکه مسلخ فعلی خارج از منا باشد، صبر کردن لازم نیست بلکه می‌توانند در روز عید در مذبح فعلی قربانی کنند و بقیه اعمال را انجام دهند.
    • آیت‌الله مکارم: از روز سیزدهم تأخیر نیندازد.


مسئله ۱۰۷۹
امام خمینی: کسی که اجیر در حج است، می‌تواند برای قربانی شخص ثالثی را وکیل کند و وکیل مزبور، نیت قربانی حجی که موکلش از طرف موکل خود انجام می‌دهد را می‌نماید.[م۱۰۷۹ ۱]
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • به ذیل مسئله ۱۰۴۱ مراجعه شود.
    • آیت‌الله سبحانی، آیت‌الله سیستانی: وکیل باید نیت کند آن قربانی که بر موکلش واجب است.
    • آیت‌الله مکارم: نیت قربانی را نایب اصلی می‌کند.


مسئله ۱۰۸۰
امام خمینی: تأخیر ذبح از روز عید عمداً، جایز نیست علی الأحوط،[م۱۰۸۰ ۱] لکن اگر تأخیر شد عمداً یا جهلاً یا نسیاناً، ذبح در شب کفایت می‌کند.[م۱۰۸۰ ۲]
مراجع دیگر:
  1. ↑ نظر آیات عظام در ذیل مسئله ۱۰۳۲ گذشت.
  2. ↑
    • آیت‌الله تبریزی: ذبح در شب، بعد از عید، خلاف احتیاط است.
    • آیات عظام خویی، سبحانی، فاضل: ذبح در شب کفایت نمی‌کند مگر برای خائف.
    • آیت‌الله زنجانی: تأخیر قربانی تا روز دوازدهم جایز است ولی ذبح در شب کفایت نمی‌کند، مگر برای خائف که می‌تواند شب دهم قربانی کند و اگر از آن هم معذور است، قربانی در شب‌های بعدی کفایت می‌کند.
    • آیت‌الله سیستانی: و احتیاط واجب این است که در شب قربانی نکند، حتی شب روزهای تشریق، مگر برای خائف.
    • آیات عظام صافی، گلپایگانی، مکارم: بنا بر احتیاط کفایت نمی‌کند.


مسئله ۱۰۸۱
امام خمینی: کسانی که وکیل دیگری هستند که برای او قربانی کنند، می‌توانند قبل از اینکه حلق یا تقصیر کنند، قربانی دیگری را ذبح نمایند.[م۱۰۸۱ ۱]


مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیت‌الله زنجانی: البته چون قربانی کردن باعث نجس شدن بدن یا لباس محرم می‌شود، تا در منا حلق یا تقصیر نکرده نباید قربانی دیگری را ذبح کند و در هر حال اگر قربانی کرد، صحیح است.

مستحبات قربانی

مسئله ۱۱۱۹
امام خمینی: مستحبات هدی چند چیز است:[م۱۱۱۹ ۱]
  1. در صورت تمکن، قربانی شتر باشد و در صورت نبودن آن، گاو و در صورت نبودن آن، گوسفند باشد.
  2. قربانی بسیار فربه باشد.
  3. در صورت شتر یا گاو بودن آن، از جنس ماده و در صورت گوسفند یا بز بودن آن، از جنس نر باشد.
  4. شتری که می‌خواهند او را نحر کنند، ایستاده و از سر دست‌ها تا زانوی آن را ببندند و شخص در جانب راست او بایستد و کارد یا نیزه یا خنجر به گودال گردن او فرو برد و در وقت ذبح یا نحر این دعا را بخواند: «وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّماواتِ وَالْاَرْضَ حَنِیفاً مُسْلِماً وَما أَنَا مِنَ المُشْـرِکینَ اِنَّ صَلاتِی وَنُسُکی وَمَحْیایَ وَمَمَاتِی للهِ رَبِّ الْعالَمِینَ لا شَرِیک لَهُ وَبِذلِک اُمِرْتُ وَأنا مِنَ المُسْلِمِینَ، أَللَّهُمَّ مِنْک وَلَک بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أکبَرُ، أللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّی».
  5. اینکه خود، قربانی را بکشد و اگر نتواند، دست خود را بالای دست کشنده بگذارد.
مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آیة الله مکارم: به قصد رجا و امید ثواب به‌جا آورد.

استفتائات قربانی

مسئله ۱۰۸۲

س- جمعي از حجاج پول روي هم مي‌گذارند و کسي با پول مشترک براي همه آنان تعدادي گوسفند مي‌خرد و در وقت ذبح، هر گوسفند را براي يک نفر قصد مي‌کند و قرباني مي‌کند، آيا اين ترتيب ذبح اشکال دارد يا خير و آيا در صورت تفاوت گوسفندان در قيمت با اينکه همه به يک اندازه پول داده‌اند چه وضعي پيدا مي‌شود؟

ج- امام خمینی: اگر صاحبان پول راضي باشند اشکال ندارد.[م۱۰۸۲ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: اگر صاحبان پول اجازه داده باشند مانعي ندارد ولي رضايت قلبي کافي نيست.
    • آيه الله سبحانی: به ذيل مسئله ۱۰۴۱ مراجعه شود.
    • آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: اگر صاحبان پول راضي باشند و ذابح وکالت در افراز داشته باشد اشکال ندارد.
    • آيه الله فاضل: ليکن بهتر است که وکالت بگيرد در مقابل وجه مورد توافق، يک گوسفند به نيابت از او قرباني کند و مجاز باشد که براي ذبح نايب هم بگيرد.


مسئله ۱۰۸۳

س- کساني ‌که گوسفند خود را به غير مؤمن داده‌اند و او ذبح نموده است و بعد، حلق و اعمال مترتبه را انجام داده‌اند و بعد متوجه شده‌اند، وظيفه آنان چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: ذبح را اعاده کنند و حلق و اعمال مترتبه صحيح است.[م۱۰۸۳ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۰۴۲ گذشت.
    • آيه الله سبحانی: چنانچه فقط ذبح و حلق را به غير مؤمن واگذار کند ولی خود نيت کند اشکال ندارد و چنانچه نيت ذبح و حلق را به غير مؤمن واگذارد، بايد اعاده کند.


مسئله ۱۰۸۴

س- کسي قرباني را به غير مؤمن داده و او کشته است و بعد متوجه شده و در عين توجه، عمداً بدون تجديد قرباني حلق کرده و اعمال مترتبه بر حلق را انجام داده، آيا مُحلّ شده است يا نه و آيا فقط قرباني بايد بکند يا همه اعمال را اعاده نمايد؟

ج‌ـ امام خمینی: با فرض اينکه احتمال صحّتِ اعمالي را که بعد از قرباني اتيان کرده مي‌داده، مُحِلّ شده است و فقط قرباني بر عهده او است و اعمالش صحيح است.[م۱۰۸۴ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۰۴۲ گذشت.
    • آيه الله سبحانی: مراجعه به ذيل مسئله قبلی شود.


مسئله ۱۰۸۵

س- در مسئله قرباني در مسلخ جديد، عبارت نقل شده از حضرت عالي صراحت در حکم ندارد، لطفاً نظر مبارک را مرقوم فرماييد.

ج‌ـ امام خمینی: ذبح در مسلخ جديد مُجزي است.[م۱۰۸۵ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • به ذیل مسئله ۱۰۷۸مراجعه شود.


مسئله ۱۰۸۶

س- آيا در شرايط قرباني، تحقيق لازم است که يقين به بودن شرايط حاصل شود يا لازم نيست؟

ج‌ـ امام خمینی: س- در شرايطي که مربوط به نقص عارض بر حيوان بعد از تمام بودن آن است، مثل خصي نبودن يا معيوب نبودن حيوان، فحص لازم نيست و در صورت شک مي‌تواند بدون تحقيق ذبح کند، ولي در شرايط ديگر مثل سن حيوان يا مؤمن بودن ذابح[م۱۰۸۶ ۱]، لازم است يقين حاصل شود.[م۱۰۸۶ ۲]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.
  2. ↑
    • به ذیل مسئله ۱۰۴۵مراجعه شود.
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: اگر بايع اهل خبره بود و از سن هدي خبر داد مي‌توان به قول او اعتماد کرد.
    • آيه الله زنجاني: اطمينان يا حجت ديگر شرعي لازم است.
    • آيه الله سبحاني: اگر احتمال نقص يا مرض يا کمبود سن در حيوان خريداری شده برای قربانی وجود دارد احتياطاً فحص کند.
    • آيه الله مکارم: در صفات پنهاني حيوان مي‌توان به قول فروشنده ظاهر الصلاح قناعت کرد.


مسئله ۱۰۸۷

س- در مکه جيب کسي را زدند و پولش را بردند، شکايت کرد، بعد از طي مراحل قانوني، حاکم آنجا حکم کرد پولش را از دزد بگيرند و به او بدهند، آيا جايز است پول را بگيرد و گوسفند قرباني را با آن بخرد يا نه؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر مي‌داند که پول خود او است، مانع ندارد.[م۱۰۸۷ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيات عظام تبريزي، خويي، زنجاني: اگر مي‌داند آن شخص دزد است مانع ندارد.
    • آيه الله سيستاني: و همچنين اگر شرايط تقاص حاصل باشد و به هر حال اگر قرباني را به نحو کلي في الذمه بخرد و با آن پول، قيمت آن را ادا کند مجزي است.


مسئله ۱۰۸۸
س- شخصي بدون گرفتن وکالت در ذبح، از طرف عيالش يا شخص ديگري قرباني مي‌نمايد، به اين خيال که اذن فحوي از او دارد و مطمئن است که وقتي به عيالش يا رفيقش بگويد من در قربانگاه براي تو قرباني کرده‌ام او راضي است و خوشحال هم مي‌شود، اين نحو قرباني کافيست يا نه؟

ج‌ـ امام خمینی: کافي نيست مگر او را وکيل کرده باشد.[م۱۰۸۸ ۱]

مراجع دیگر:


مسئله ۱۰۸۹

س- روز عيد، بعض اشخاص به قربانگاه مي‌روند و بدون اينکه در قرباني نيابت داشته باشند، خودشان براي رفقايشان قرباني مي‌کنند، آيا اين قرباني کافي است يا نه؟ و اگر کافي نيست، پول قرباني به عهده چه کسي است؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند و پول از مال کسي خارج مي‌شود که خرج کرده است مگر آنکه غرری در بين باشد.[م۱۰۸۹ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: در مسئله قبل بيان شد که در چه صورتي کفايت مي‌کند.
    • آيه الله خامنه‌اي: به ذيل سؤال قبل مراجعه شود.


مسئله ۱۰۹۰

س- در قربانگاه، حجاج و صاحب گوسفند يک قراري با هم مي‌گذارند که هر چند رأس گوسفندي که مي‌خواهند، هر يکي به فلان مبلغ و نام مي‌برد، حاجي هم قبول مي‌کند و يکي يکي را به نيت افرادي که وکالت دارد مي‌کشد، بعد مي‌رود با صاحب گوسفند حساب مي‌کند، آيا در قرباني اشکالي نيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اشکال ندارد.


مسئله ۱۰۹۱

س- در قربانگاه ده نفر حاجي با صاحب گوسفند قرار مي‌گذارند که ده گوسفند را جدا مي‌کنيم و قرباني مي‌کنيم از قرار يکي دويست ريال سعودي مثلاً، در اين بين چند نفر ديگر از رفقاي آنان مي‌آيند و بدون قرار جديد با صاحب گوسفند، به تعدادشان گوسفند قرباني مي‌کنند و بنا دارند که بعد از قرباني طبق قرارداد ساير افراد، به صاحب گوسفند پول بدهند، آيا قرباني‌هاي آنان درست است يا خير؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر يقين به رضايت صاحب گوسفند دارند، مانع ندارد.[م۱۰۹۱ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: والاّ رضايت بعدي کافي نيست.


  1. ↑
    • به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.
    • آيه الله سبحاني: چنانچه اين شخص خود نيت داشته باشد که ظاهر حال اين‌گونه است و فقط ذبح به ذابح غير مؤمن واگذار شده اشکال ندارد.
مسئله ۱۰۹۲

س- غير مؤمن مشغول سر بريدن قرباني بود، شخصي که براي او قرباني مي‌شد دست گذاشت روي دست ذابح و فشار مي‌داد در بردن و آوردن چاقو، به نحوي که بريدن سر گوسفند به هر دو اسناد داده مي‌شد، آيا اين قرباني صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر خودش ذبح نکرده، صحيح نيست.[م۱۰۹۲ ۱]


مسئله ۱۰۹۳

س- در روز عيد قربان معمولاً در هر کارواني چند نفر براي قرباني از طرف ديگران نايب مي‌شوند و مي‌آيند قربانگاه، اگر کسي شک کند که براي فلان شخص هم قرباني کردم يا نه، وظيفه نايب چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: بايد قرباني کند.


مسئله ۱۰۹۴

س- آيا ذبح با کاردهاي استيل که معلوم نيست آهن است يا نه چگونه است؟

ج‌ـ امام خمینی: صحيح نيست.[م۱۰۹۴ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: اگر در تيزي و حدّت مثل آهن باشد تا انتهاي ذبح، بعيد نيست حکم آهن را داشته باشد به الغاي خصوصيت.
    • آيه الله تبريزى: مانعي ندارد، بلي اگر در محل ذبح آهن باشد، احتياط مستحب آن است که با آن ذبح کند.
    • آيه الله خامنه‌اي: ابزاري که ذبح با آن انجام مي‌شود. بايد از آهن باشد، و استيل (که فولاد مخلوط با ماده ضد زنگ است) در حکم آهن است، اما اگر در مورد آهني بودن ابزار ذبح ترديد دارد، تا زماني که آهني بودن آن محرز نشده، ذبح کردن با آن کفايت نمي‌کند.
    • آيه الله خويي: ذبح با آن مانعي ندارد.
    • آيه الله زنجاني: ذبح با چاقوي استيل، بلکه هر وسيله‌اي که در برندگي، از چاقوي آهني، کمتر نباشد صحيح است.
    • آيه الله سبحاني: ذبح با کاردهاي استيل و غير استيل فرق نمي‌کند و همين که فلز باشد و تيز که حيوان را اذيت نکند، کافي است.
    • آيه الله سيستاني: خالي از اشکال نيست.
    • آيه الله صافي: اگر محرز نباشد که استيل آهن است صحيح نيست.
    • آيه الله فاضل: اشکال ندارد.
    • آيه الله مکارم، آيه الله نوري: با هر فلز برنده‌اي صحيح است.


مسئله ۱۰۹۵

س- اگر انسان مريض نتواند در حج تمتع قرباني کند و به ديگري نيابت دهد و نايب و وکيل فراموش کند و در مدينه يا در ايران يادش بيايد که قرباني نکرده است، وظيفه‌اش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: بر حج او اشکالي نيست، ولي قرباني بر ذمه‌اش باقي است که بايد در سال آينده در منا انجام دهد و اگر در ماه ذي‌حجه فهميد بايد در صورت امکان در همان ماه قرباني کند.[م۱۰۹۵ ۱]

مراجع دیگر:


مسئله ۱۰۹۶

س- شخصي براي خود و نيابت افرادي به قربانگاه رفت و ده رأس گوسفند خريد و قرباني کرد، بعد از رسيدن به منزل، يقين پيدا کرد پول ۹ رأس گوسفند را داده است، وظيفه‌اش نسبت به پول يک رأس که نداده چيست؟ ضمناً با مراجعه به قربانگاه صاحب گوسفند را پيدا نکرد، آيا جايز است که در آن پول تصرف کند و بعد از مراجعت به ايران پول ايراني به حاکم شرع بدهد و يا صدقه بدهد يا نه؟ و در صورتي که تصرف در آن جايز باشد اکنون که به ايران برگشته، آيا بايد ريال سعودي يا قيمت آن به ارز دولتي يا ارز آزاد بدهد؟

ج‌ـ امام خمینی: با يأس از شناسايي صاحبش، از طرف او به فقير صدقه دهد[م۱۰۹۶ ۱] و بايد يا ريال بدهد و يا قيمت بالا را بدهد.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: بايد فقير مؤمن باشد.
    • آيه الله زنجاني: بايد با اذن حاکم شرع به فقير مؤمن غير سيد صدقه دهد.
    • آيه الله سبحاني: به فقير مؤمن غير سيد صدقه بدهد و بهتر است با اذن حاکم شرع اين کار انجام شود.
    • آيه الله سيستاني: و به احتياط واجب بايد به اذن حاکم شرع باشد.


مسئله ۱۰۹۷

س- شخصي قرباني نمي‌کند به اعتقاد اينکه گوشت گوسفند تلف مي‌شود و از آنان استفاده‌اي نمي‌شود وبا همين کيفيت تقصير کرده، اعمال حج را انجام مي‌دهد، وظيفه او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر جاهل بوده و فکر مي‌کرده که عملش صحيح است، از احرام خارج شده ولي قرباني بر ذمه او است.[م۱۰۹۷ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: قرباني کند و بعد تقصير نمايد و کفاره ازاله شَعر را بدهد.
    • آيه الله زنجاني: حلق و تقصير او صحيح بوده و از احرام خارج شده ولي حرمت استمتاع از زنان باقي است و بايد قرباني کرده و اعمال مکه را اعاده کند.
    • آيه الله سبحاني: ولي در جاهل مقصر و يا در صورت عمد چنين فردي از احرام خارج نشده و اگر محرم مرد مي‌باشد بايد فوراً لباس دوخته را از تن خارج کند و حوله‌هاي احرام را بپوشد و محرمات احرام را ترک نمايد و بعد از قرباني در منا يا قربانگاه‌هاي موجود اعمال مترتبه را انجام دهد و اگر پايان ايام تشريق ذبح نکند تا آخر ذي‌حجه بايد ذبح کند و اعمال را انجام دهد و يک عمره مفرده نيز به جا آورد و حج خود را بنا بر احتياط واجب سال بعد اعاده کند.
    • آيه الله فاضل: ظاهراً از احرام خارج نشده و لازم است محرمات احرام را رعايت کند و اگر تا پايان ايام تشريق ذبح کند حجش صحيح است والاّ بنا بر احتياط باطل است و بايد با عمره مفرده از احرام خارج شود.
    • آيه الله سيستاني: بايد فوراً لباس دوخته را بيرون آورد و محرمات احرام را ترک کند و قبل از پايان ايام تشريق ذبح کند وگرنه حج او باطل است بنا بر احتياط.
    • آيه الله مکارم: اگر قرباني در منا از بين مي‌رود و به هيچ وجه قابل استفاده نيست، بايد پول آن را کنار گذارد و در شهر خودش قرباني کند (در ماه ذي‌حجه آن سال و اگر نتوانست در سال بعد در ايام تشريق).


مسئله ۱۰۹۸

س- آيا مُحرم مي‌تواند قبل از ذبحِ گوسفندِ خود، براي ديگري ذبح نمايد؟

ج‌ـ امام خمینی: مانع ندارد.[م۱۰۹۸ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله زنجاني: به ذيل مسئله ۱۰۸۱ مراجعه شود.
    • آيه الله سبحاني: ولي بهتر است نخست قرباني خود را ذبح کند سپس قرباني افراد ديگر را.


مسئله ۱۰۹۹

س- اگر کسي مؤمن بودن ذابح را قبل از ذبح احراز کرد و بعداً معلوم شد خلاف بوده است، آيا آن قرباني کفايت مي‌کند؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند.[م۱۰۹۹ ۱]

  1. ↑
    • به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.


مسئله ۱۱۰۰

س- اگر قرباني از وجه غير مُخَمَّس باشد چه صورت دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت نمي‌کند.[م۱۱۰۰ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: اگر معامله به ذمه باشد، ظاهراً کافي است.
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: چون متعارف خريد به ثمن کلي است، قرباني صحيح است.
    • آيه الله خامنه‌اي، آيه الله سبحاني: کفايت مي‌کند و فقط ذمه حج‌گزار به اندازه خمس مشغول است.
    • آيه الله زنجانی: به ذيل سؤال ۶۶۷ مراجعه شود.
    • آيه الله سيستاني، آيه الله نوري: چون متعارف خريد به ثمن کلي است، قرباني صحيح است ولي ذمه‌اش به اندازه خمس مشغول است.


مسئله ۱۱۰۱

س- در صورت عدم وجود گوسفند سالم، آيا مي‌توان گوسفند مرضوض الخصيتين (گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند) را ذبح نمود؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر غير خصي و مرضوض يافت نشود، ذبح خصي و مرضوض کافي است.[م۱۱۰۱ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۰۲۴ و ۱۰۲۳ «شرط هفتم» مراجعه شود.
    • آيه الله خامنه‌اي: به ذيل مسئله ۱۰۲۳ «شرط چهارم» مراجعه شود.


مسئله ۱۱۰۲

س- شخصي به اعتماد نايب خود در رمي، ذبح کرده و حلق نموده است، بعد معلوم شده که نايب از جانب او رمي ننموده است، آيا ذبح و حلق او صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: کفايت مي‌کند.


مسئله ۱۱۰۳

س- شخصي در قرباني کسي را نايب خود کرد و پس از آن به ديگري نيابت داد، ولي شخص اول ذبح نمود، آيا صحيح است؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر اولي را از وکالت عزل نکرده کافي است و مجرد نيابت دادن به دومي، عزل اولي از نيابت نيست.[م۱۱۰۳ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله زنجاني: صحيح است.


مسئله ۱۱۰۴

س- شخصي با جهل به اشتراط مؤمن بودن ذابح، قرباني خود را به ديگري واگذار کرده که ذبح نمايد، بعد از ذبح متوجه مسئله شده است، وظيفه او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر مؤمن بودن ذابح معلوم نيست، بايد دو مرتبه قرباني کند.[م۱۱۰۴ ۱]

  1. ↑
    • به ذيل مسئله ۱۰۴۲مراجعه شود.


مسئله ۱۱۰۵

س- کسي را وکيل در قرباني نموده، آيا وکيل مي‌تواند به ديگري وکالت دهد؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر وکالت داده که وکيل خودش قرباني کند، نمي‌تواند به ديگري بدهد.


مسئله ۱۱۰۶

س- اگر ذبح قرباني شخصي توسط غير مؤمن صورت گرفته باشد[م۱۱۰۶ ۱]، آيا تکرار آن بايد در ايام تشريق باشد؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در بقيه ذي‌حجه، تا آخر آن هم قرباني شود کافي است، اگرچه تأخير آن از ايام تشريق جايز نيست.

  1. ↑
    • به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.


مسئله ۱۱۰۷

س- مُحرمي که لباس احرامش بر اثر ذبح نجس شده، مي‌تواند به مقداري که براي ديگران ذبح مي‌کند، در لباسِ احرام نجس باشد؟

ج‌ـ امام خمینی: در صورت امکان بايد لباس خود را تطهير کند[م۱۱۰۷ ۱] و اگر نکرد ضرري به احرام يا ذبح ندارد.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، سيستاني: بنا بر احتياط واجب.
    • آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: احتياط مستحب تعويض يا تطهير آن است.


مسئله ۱۱۰۸

س- در مناسک نوشته شده: واجب است احتياطاً، که قرباني را از روز عيد تأخير نيندازند، حال اگر کسي بدون عذر تأخير انداخت، به غير از حرمت تکليفي، عواقب ديگري هم دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: قرباني او صحيح است، ولي بايد ترتيب بين قرباني و حلق و اعمال مکه مراعات شود.[م۱۱۰۸ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: علي الأحوط الأشهر.
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: اگر ذبح را عمداً تأخير بيندازد تا تنگي وقت روز عيد که ديگر نتواند در آن روز ذبح کند، بايد حلق يا تقصير نمايد، ولي اعمال مکه را تأخير بياندازد.
    • آيه الله خامنه‌اي: کسي که ذبح قرباني را بنا بر هر دليلي از روز عيد به تأخير انداخته، لازم نيست حلق يا تقصير را هم به تأخير اندازد، بلکه بعيد نيست انجام حلق يا تقصير در روز عيد واجب باشد، و نبايد در اين مورد ترک احتياط کند، اما صحت انجام طواف حج و ديگر اعمال پنج‌گانه مکه در چنين حالتي (تأخير در انجام قرباني) محل اشکال است و بايد براي انجام آن اعمال تا ذبح قرباني منتظر بماند.
    • آيه الله زنجاني: به ذيل مسئله ۱۰۳۱ مراجعه شود.
    • آيه الله سبحاني: اگر تا غروب روز سيزدهم تأخير افتاد، بايد حلق و تقصير را انجام دهد.
    • آيه الله سيستاني: جايز است مقدم داشتن تقصير يا حلق بر ذبح ولي احتياط واجب اين است که پس از تهيه قرباني در مکاني که ذبح در آن براي او جايز است باشد. ولي تا ذبح نکند مُحل نمي‌شود و تقديم اعمال مکه بر حلق يا تقصير براي کسي که بايد آنها را بعد از وقوفين انجام دهد جايز نيست و اگر کسي از روي علم و عمد مقدم بدارد بايد يک گوسفند قرباني کند.
    • آيه الله صافي، آيه الله گلپايگاني: بايد ترتيب بنا بر احتياط مراعات شود و اگر از روي سهو يا جهل ترتيب مراعات نشد اشکال ندارد ولي احکام مکه بايد بعد از قرباني و حلق يا تقصير انجام شود.
    • آيه الله مکارم: تأخير تا روز سيزدهم جايز است.


مسئله ۱۱۰۹

س- بعد از فري اوداج اربعه، اگر گردن قرباني را درحالي‌که هنوز زنده است قطع نمود، چه صورتي دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: کار حرامي است[م۱۱۰۹ ۱]، لکن ذبيحه حلال است و کفايت از قرباني مي‌کند.

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله بهجت: مانعي ندارد ولي اگر عمداً چنين کند استفاده از گوشت آن مکروه است بلکه خلاف
    احتياط است.
    • آيه الله تبريزى، آيه الله خويي: بنا بر احتياط لازم، ذبيحه حلال نيست.
    • آيه الله زنجاني، آيه الله مکارم: اين کار حرام نيست ولي بهتر است اين کار را نکند.
    • آيه الله سبحاني: گرچه اين کار اگر عمدي باشد حرام است ولي استفاده از گوشت آن مکروه است.
    • آيه الله سيستاني، آيه الله فاضل: بنا بر احتياط.


مسئله ۱۱۱۰

س- مي‌فرماييد اگر ذبح در منا تا آخر ذي‌حجه ممکن شود بايد ذبح را تأخير بيندازد، آيا اجازه مي‌دهيد که حلق را همان روز عيد انجام دهد، يا بايد حلق و تقصير را تا بعد از قرباني تأخير بيندازد، هرچند ده روز طول بکشد؟

ج‌ـ امام خمینی: بايد مراعات ترتيب شود علي الأحوط.[م۱۱۱۰ ۱]

  1. ↑
    • نظر آيات عظام در ذيل مسئله ۱۱۴۲ خواهد آمد.


مسئله ۱۱۱۱

س- آيا حکم گوسفندي که تخم‌هاي آن را کوبيده‌اند، با گوسفندي که تخم‌هايش را تابيده‌اند يکي است يا نه؟ و در هر صورت، اگر تخم‌هاي گوسفندي را تابيده باشند، آيا براي هَدي مُجزي است يا نه؟ لطفاً نظر خودتان را بيان فرماييد.

ج‌ـ امام خمینی: بنا بر احتياط واجب بايد تابيده هم نشده باشد.[م۱۱۱۱ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيات عظام خامنه‌اي، سبحانی، گلپايگاني: به ذيل مسئله ۱۰۲۳، (شرايط هدی) رجوع شود.
    • آيات عظام بهجت، تبريزي، خويي، زنجاني، سيستاني، فاضل: احتياط مستحب است.


مسئله ۱۱۱۲

س- حيواني را که براي هدي ذبح مي‌کنند، اگر قطع اوداج اربعه بکنند و آن را رها نمايند و حيوان به خودي خود پشت به قبله شود و يا بعد از قطع اوداج اربعه، قبل از جان دادن، حيوان را روي بقيه اجساد حيوانات ذبح شده پرت نمايند و حيوان در اثر اين کار، از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد، حکمش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: رو به قبله بودن در حال قطع اوداج اربعه کافي است.


مسئله ۱۱۱۳

س- اگر کسي پس از ذبح قرباني و انجام باقي مناسک و يا قبل از آن متوجه شد که سن هَدي کمتر از حد نصاب است وظيفه چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اعاده لازم است.[م۱۱۱۳ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله سيستاني: اگر در ايام تشريق باشد بايد اعاده کند و اگر بعد از آن باشد به احتياط واجب جمع کند بين اعاده ذبح و روزه.
    • آيات عظام خامنه‌اي، صافي، گلپايگاني، مکارم: بنا بر احتياط واجب.


مسئله ۱۱۱۴

س- اگر روحاني کاروان مي‌داند که احرامي او در روز عيد در مسلخ به خون آلوده مي‌شود و به جهت اينکه روحاني است و بايد بر اعمال حجاج نظارت داشته باشد مدت چند ساعت لباس احرامي او خون آلود است، آيا با علم به نجس شدن و طولاني بودن آن تکليف او چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر معذور از تبديل يا تطهير است اشکال ندارد.[م۱۱۱۴ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله سيستاني: اگر ممکن است، به احتياط واجب بايد مبادرت به تطهير يا تبديل کند يا ابتدا از احرام خارج شود سپس به اين کار بپردازد.


مسئله ۱۱۱۵

س- روحاني کارواني نايب است و مي‌داند که براي نظارت بر اعمال حج حجاج در قربانگاه لباس او به خون آلوده مي‌شود و به جهت مسئوليتي که دارد در قربانگاه معطل مي‌گردد، آيا با علم به اين جهت، نيابتش در حج اشکالي دارد؟

ج‌ـ امام خمینی: نيابت اشکال ندارد.


مسئله ۱۱۱۶

س- بعضي از محله‌هاي جديد مکه، در منا ساخته شده است، آيا در آنجا مي‌شود قرباني نمود يا خير؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در منا است مانع ندارد، ولي بدون احراز اينکه در منا است، صحيح نيست.[م۱۱۱۶ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله تبريزى: با فرض شک، مانعي ندارد.
    • آيه الله خويي: در مورد شک در منا فتواي ايشان به دست نيامد.
    • آيه الله زنجاني: در شرايط کنوني ذبح در اماکن نزديک منا مجزي است.


مسئله ۱۱۱۷

س- انسان شک مي‌کند که در سال يا سال‌هاي گذشته ذابحِ قرباني‌اش مؤمن بوده يا نه، الآن وظيفه‌اش چيست؟

ج‌ـ امام خمینی: اگر در حال عمل، مسئله را مي‌دانسته و ملتفت بوده و شک بعد از عمل است، اعتنا نکند و در غير اين صورت بايد قرباني را اعاده نمايد.[م۱۱۱۷ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • در اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۲ مراجعه شود.
    • آيه الله زنجاني: براي پاسخ اين سؤال و سؤال بعد به ذيل مسئله ۱۰۴۱ مراجعه شود.


مسئله ۱۱۱۸

س- بعضي از مديران کاروان‌ها يا اشخاص خيّرِ ديگر، که براي قرباني از اشخاص پول مي‌گيرند و احياناً خودشان سر بريدن را ياد ندارند لذا قرباني‌ها را غير مؤمن ذبح مي‌کند، اولاً آيا از منوب عنه مُجزي است يا نه و ثانياً آيا نايب ضامن است يا خير؟

ج‌ـ امام خمینی: قرباني مزبور کفايت نمي‌کند و کسي که پول را از منوب عنه گرفته ضامن است.[م۱۱۱۸ ۱]

مراجع دیگر:
  1. ↑
    • آيه الله فاضل: به ذيل مسئله ۱۰۵۰ مراجعه شود.
    • آيه الله سبحاني: و اگر کساني ‌که در کاروان‌ها از حجاج جهت خريد قرباني و ذبح پول گرفته و نيابت با اذن در توکيل گرفته‌اند چنانچه فقط ذبح را به غير مؤمن واگذار و خود نيت کند اشکال ندارد ولي هم ذبح و هم نيت را نمي‌تواند به غير مؤمن واگذار کند.


منبع

این مقاله برگرفته از صفحه ۴۸۶ تا ۵۰۷ کتاب مناسک حج مطابق با فتاوای امام خمینی(ره) و مراجع معظم تقلید تهیه و تنظیم در پژوهشکده حج و زیارت، منتشر شده به سال ۱۳۹۷، است.


خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «م۱۰۸۸» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="م۱۰۸۸"/> یافت نشد.
خطای یادکرد: برچسب <ref> برای گروهی به نام «م۱۰۹۵» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="م۱۰۹۵"/> یافت نشد.

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=قربانی_(فتاوای_مراجع)&oldid=47461»