اعمال عمره تمتع

اعمال عمره تمتع شامل احرام، طواف، نماز طواف، سعی و تقصیر است، که پیش از اعمال حج تمتع باید انجام شود.[۱]

مکان احرامِ عمره تمتع، یکی از میقات‌ها است، مانند مسجد شجره و جُحفه.[۲] كسانى كه از مسير مدينه به مكه مى‌روند بايد در مسجد شجره كه بيرون مدينه و در منطقه ذوالحُليفه است محرم شوند.[۳]

پس از احرام و ورود به مکه، زائران باید طواف کعبه را به جا بیاورند[۴] و پس از آن نماز طواف را که دو رکعت است پشت مقام ابراهیم(ع) بخوانند.[۵] عمل بعدیِ عمره تمتّع، سعى میان صفا و مروه است؛ يعنى هفت مرتبه پيمودن فاصله بين کوه صفا و مروه.[۶] در پایان با تقصیر، فرد از احرام بیرون می‌آید و محرمات احرام بر او حلال می‌شوند.[۷]

البته در فاصله بين تقصيرِ عمره تمتّع تا احرامِ حج تمتع، برخى كارها بر حاجيان حرام است كه بايد از آن‌ها بپرهيزند؛ مانند به‌جاى آوردن عمره مفرده؛ تراشيدن سر؛ بيرون رفتن از شهر مكه (به فتواى شماری از فقیهان شیعه)، كندن و بريدن درخت و گياه حرم و شكار (حتى كشتن ملخ و مانند آن).[۸]

اعمال حج تمتع

اعمال حج تمتع اینگونه است:

احرام

در شهر مكه، پيش از ظهر روز نهم ذى‌حجه.[۹]

احرامِ حج باید در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) باشد؛ ولی احرام در حج تمتع،‌ باید پس از پایان یافتن اعمال عمره تمتع باشد. از نظر پايان وقت، بايد زمانى مُحرم شود كه پيش از ظهر روز نهم ذى‌الحجه (روز عرفه)، به صحراى عرفات برسد تا وقوف در عرفات را كه از ظهر روز عرفه است آغاز كند. مکان احرام حج، شهر مکه است.[۱۰]

حج‌گزاران از زمان احرام تا تَحَلُّل باید از محرمات احرام، مانند جدال، آمیزش و بوی خوش دوری کنند.[۱۱]

وقوف در عرفات

وقوف در عرفات، دومین عمل واجبِ حج است و به معنای «ماندن در صحرای عرفات» است.[۱۲] به گفته فقیهان شیعه، زمان این وقوف از ظهر روز نهم ذی‌الحجه (روز عرفه) تا غروب شرعی است.[۱۳] در مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز، زمان این عمل، روز عرفه دانسته شده؛ البته در زمان دقیق آن بین این مذاهب اختلاف است.[۱۴]

برای حج‌گزاری که در دعا خواندن ضعف پیدا نکند، مستحب است این روز را روزه بگیرد. با طهارت بودن، غسل و وقوف در پایین کوه و زمین هموار از دیگر مستحبات وقوف در عرفات است.[۱۵]

خواندن دعای امام حسین(ع) در روز عرفه، یکی از آدابی است که شیعیان در این روز و در صحرای عرفات انجام می‌دهند.[۱۶] از دیگر آداب این عمل، توبه[۱۷] و خواندن دعاهایی خاص است.[۱۸]

وقوف در مشعر

شب عيد قربان (دهم ذى‌حجه) .[۹]

مناسک منا

رمى جمره عقبه

سنگ زدن به آخرين جمره در منا، روز عيد قربان.[۹]

قربانى

ذبح يك گوسفند يا گاو يا شتر در روز عيد قربان.[۹]

حلق يا تقصير

در روز عيد قربان در مِنا.[۹]

طواف زیارت و نماز آن

سعی

طواف نساء و نماز آن

بیتوته

بیتوته در منا در شب‌های یازدهم، دوازدهم و در پاره‌ای موارد شب سیزدهم ذی‌حجه

رمی جمرات

سه‌گانه در روزهای یازدهم و دوازدهم و در پاره‌ای موارد روز سیزدهم ذی‌حجه

پانویس

  1. درسنامه مناسک حج، ص۲۶.
  2. درسنامه مناسک حج، ص۲۸.
  3. درسنامه مناسک حج، ص۲۹.
  4. درسنامه مناسک حج، ص۳۳.
  5. درسنامه مناسک حج، ص۴۱.
  6. درسنامه مناسک حج، ص۴۴.
  7. درسنامه مناسک حج، ص۴۹.
  8. درسنامه مناسک حج، ص۵۱.
  9. ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ ۹٫۴ درسنامه مناسک حج، ص۲۶.
  10. درسنامه مناسک حج، ص۵۳.
  11. درسنامه مناسک حج، ص۵۵.
  12. فرهنگ اصطلاحات حج و عمره، ص۲۷۵.
  13. درسنامه مناسک حج، ص۵۸.
  14. بدائع الصنائع (فقه حنفی)، المصادرالفقهیه، ج١٠، ص ٣٣؛ الخلاف، ج١، ص ۴۵٣؛ فقه السنه، ج۱، ص۵۲۲؛ درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۸۷، به نقل از: الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص۵٩٩ - ۵٩٧؛ مناسک محشی، صص ٣٨٧ - ٣٨۴؛ جامع‌الخلاف و الوفاق، ص٢٠٨؛ الفقه علی المذاهب الخمسه، ج۱، ص۳۷۸؛ تذکرة الفقها، ج ٨ ، ص١٧٧.
  15. درسنامه مناسک حج، ص۵۹.
  16. درسنامه مناسک حج،ص۶۰.
  17. مصباح‌الشریعة، ص۹۲؛ المحجة البیضاء، ج۲، ص۲۰۷.
  18. نگاه کنید به: حج و عمره در قرآن و حدیث، ص۳۹۲.

منابع