عقد نکاح
|
این مقاله، راهنمای عملی احکام فقهی نیست. برای اطلاع از حکم و وظیفه شرعی به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید. از جمله نگاه کنید به: عقد ازدواج (فتاوای مراجع). |
عقد نکاح (ازدواج) یکی از محرمات احرام است و عقدی که در حال احرام بسته شود نیز باطل است؛ چه عقدِ فرد مُحرم برای خود باشد و چه برای دیگری، و چه عقدی که برای مُحرم بسته می‌شود توسط خود او باشد و چه توسط وکیل او.
| دسته | محرمات احرام |
|---|---|
| مربوط به آیین | احرام در عمره و حج |
| مکان | حرم مکی |
| زمان | هنگام احرام |
| حکم | حرام است |
| کفاره | ندارد |
| مفاهیم فقهی وابسته | محرمات احرام |
| صفحه فتواهای مراجع | عقد ازدواج (فتاوای مراجع) |
| واجبات |
| شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه |
| محرمات احرام |
| مشترک بین زن و مرد |
| شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح |
| ویژه مردان |
| پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال |
| ویژه زنان |
| پوشاندن صورت • پوشاندن دست |
| دیگر احکام |
| مستحبات احرام |
| مکروهات احرام |
همچنین فرد مُحرمی با علم به حرمت در حال احرام برای خود عقد کند و یا هر چند علم به حرمت ندارد، اما پس از عقد، دخول هم صورت دهد، این زن و مرد بر هم حرام ابدی می‌شوند.
مفهوم‌شناسی
عقد نکاح، ایجاب و قبول با الفاظ خاصی است که برای به ازدواج هم درآوردن مرد و زن انجام می‌گیرد و شرایط، احکام و آثاری بر آن مترتب است.[۱] به نظر شیعه فرقی بین عقد موقت و دائم نیست.[۲]
حرمت عقد ازدواج در حال احرام
عقد نکاحی(ازدواج) که در حال احرام انجام گیرد، به اجماع شیعه حرام بوده[۳] و آن عقد نیز باطل است؛[۴] چه عقدِ فرد مُحرم برای خود باشد و چه برای دیگری،[۵] همچنین چه عقدی که برای مُحرم بسته می‌شود توسط خود او باشد و چه توسط وکیل او.[۶]
به اجماع فقهای شیعه[۷] اگر فرد مُحرمی با علم به حرمت در حال احرام برای خود عقد کند و یا هر چند علم به حرمت ندارد، اما پس از عقد، دخول هم صورت دهد، به پشتوانه روایات اهل بیت(ع) این زن و مرد بر هم حرام ابدی می‌شوند.[۸] بنابر نظر مشهور فقهای امامیه، حضور در مجلس عقد، در حال احرام، برای شاهد عقد بودن نیز حرام است.[۹]
پانوشت
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۲۹۸.
- ↑ امام خمینی، مناسک حج، ۱۳۹۷ش، ص۱۹۵.
- ↑ مستند الشیعة، ج11: ص355؛ المعتمد فی شرح المناسک، ج4، ص113.
- ↑ . مجمع الفائدة، ج6، ص272، المعتمد فی شرح المناسک، ج4، ص113.
- ↑ جواهر الکلام ج18،ص298.
- ↑ . المبسوط، ج۱، ص۳۱۸؛ مجمع الفائدة، ج6، ص346. کشف اللثام، ج5، ص337. جواهر الکلام ج18، ص299.
- ↑ . الخلاف، ج2، ص: 317.
- ↑ . الخلاف، ج2، ص: 317.
- ↑ . مناسک الحجّ (الخوئی)، ص103، م235.
منابع
- التهذیب، محمد بن حسن شیخ طوسی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش.
- الخلاف، محمد بن حسن شیخ طوسی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، 1407ق.
- المبسوط فی فقه الإمامیة، محمد بن حسن شیخ طوسی، به تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، 1387ق.
- المعتمد فی شرح المناسک، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مدرسة دار العلم، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، چاپ اول، 1409ق.
- جواهر الکلام، محمدحسن نجفی، با تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، فاضل هندی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، بی‌تا.
- مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، احمد بن محمد مقدس اردبیلی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، مؤسسه النشر اسلامی، ۱۴۰۳ق.
- مستند الشّیعة، احمد بن محمد مهدی النراقی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
- مناسك الحج، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، بی‌تا.
- مناسک حج، سید روح‌الله خمینی، تهران، مشعر، ۱۳۹۷ش.