عُمره زیارت خانه خدا با آدابی ویژه است، که به دو صورت تمتع و مفرده انجام می‌شود. عمره تمتع، پیوسته به حج تمتع انجام می‌شود و اعمال آن شامل احرام، طواف و نماز طواف، سعی و تقصیر است.

عمره مفرده به تنهایی و جدای از حج صورت می‌گیرد. اعمال آن، احرام، طواف و نماز طواف، سعی، تقصیر، طواف نساء و نماز طواف نساء است، که جز نیّت، طواف نساء و نماز طواف نساء، مانند عمره تمتع انجام می‌شود.

فقیهان احرام را رکن عمره دانسته‌اند. فقیهان شیعه غیر از احرام، طواف و سعی را نیز از ارکان عمره شمرده‌اند.

عمره تمتع ویرایش

عمره تمتع زیارت خانه خدا با آدابی ویژه است، که پیوسته به حج تمتع انجام می‌شود. اعمال عمره تمتع احرام، طواف و نماز آن، سعی و تقصیر است و بر خلاف عمره مفرده طواف نساء و نماز آن را ندارد.

پس از احرام و ورود به مکه، زائران باید طواف کعبه را به جا بیاورند[۱] و پس از آن نماز طواف را که دو رکعت است پشت مقام ابراهیم(ع) بخوانند.[۲] عمل بعدیِ عمره تمتّع، سعى میان صفا و مروه است.[۳] در پایان، با تقصیر، فرد از احرام بیرون می‌آید و محرمات احرام بر او حلال می‌شوند.[۴]

عمره مفرده ویرایش

عمره مفرده زیارت خانه خدا با آدابی ویژه است، که به تنهایی و جدای از حج انجام می‌شود. اعمال عمره مفرده احرام، طواف و نماز آن، سعی، تقصیر، طواف نساء و نماز آن است، که جز نیّت و طواف نساء و نماز آن، مانند عمره تمتع انجام می‌شود.

عمر مفرده مستحب است؛ ولی اگر کسی قصد رفتن به مکه را داشته باشد واجب است مُحرم شود و اگر در ایام حج نیست، واجب است عمره مفرده را به‌جا آورد.

ارکان ویرایش

به فتوای فقیهان شیعه، احرام،[۵] طواف عمره[۶] و سعی[۷] ارکان عمره هستند. بین فقیهان مذاهب اهل سنت، بین رکن بودن یا نبودن موارد گفته‌شده اختلاف نظر است؛ به جز طواف که در رکن بودن آن اختلافی نیست.[۸] مشهور فقیهان شافعی، حلق یا تقصیر را نیز از ارکان عمره شمرده‌اند.[۹]

رکن به واجباتی گفته می‌شود که اگر حتی از روی فراموشی یا اشتباه ترک شود، واجب است جبران شود و نمی‌توان انجام آن را به نایب سپرد (مگر در صورت دشواری یا ناتوانی عمره‌گزار).[۱۰] به فتوای بیشتر فقیهان شیعه،[۱۱] ترک کردن رکن عمره بر اثر جهل، جز در مواردی خاص[۱۲] موجب باطل شدن عمره می‌شود.

پانویس ویرایش

  1. درسنامه مناسک حج، ص۳۳.
  2. درسنامه مناسک حج، ص۴۱.
  3. درسنامه مناسک حج، ص۴۴.
  4. درسنامه مناسک حج، ص۴۹.
  5. غنیة النزوع، ص۱۵۴؛ جامع الخلاف، ص۱۷۷.
  6. السرائر، ج۱، ص۶۱۷؛ الجامع للشرائع، ص۱۸۰؛ تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۱۵.
  7. روضة الطالبین، ج۲، ص۳۹۶؛ مغنی المحتاج، ج۱، ص۵۱۳؛ اعانة الطالبین، ج۲، ص۳۳۱.
  8. المبسوط، سرخسی، ج۴، ص۳۵؛ الشرح الکبیر، ج۳، ص۵۰۶؛ مواهب الجلیل، ج۴، ص۱۸.
  9. المجموع، ج۸، ص۲۰۵، ۲۶۶؛ روضة الطالبین، ج۲، ص۳۹۶-۳۹۷؛ الاقناع، ج۱، ص۲۳۳-۲۳۴.
  10. المهذب البارع، ج۲، ص۲۰۶؛ جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، ج۱۸، ص۱۳۶.
  11. جامع المقاصد، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۲۰۱؛ مسالک الافهام، ج۲، ص۲۸۵؛ مدارک الاحکام، ج۸، ص۱۷۴.
  12. نگاه کنید به العروة الوثقی، ج۴، ص۶۵۱؛ کتاب الحج، خوئی، ج۳، ص۳۲۶.

منابع ویرایش

این مقاله برگرفته از کتاب درسنامه مناسک حج، محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش؛ کتاب درآمدی بر فقه مقارن، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش؛ و کتاب حج و عمره در آینه فقه مقارن، مقدادی، محمدعلی، تهران، مشعر، ۱۳۸۴ش. است.