فرهاد میرزا معتمدالدوله: تفاوت میان نسخه‌ها
←تبار
(←تبار) |
(←تبار) |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
سفر او یک سال طول کشیده و در ربیع‌الثانی ۱۲۹۳ق. به تهران بازگشت.<ref name=":3" /> | سفر او یک سال طول کشیده و در ربیع‌الثانی ۱۲۹۳ق. به تهران بازگشت.<ref name=":3" /> | ||
== گسترش و بازسازی آستان مقدس کاظمین(ع) == | ==گسترش و بازسازی آستان مقدس کاظمین(ع)== | ||
فرهادمیرزا، از اندوخته‌های مالی خود، صحن بزرگی را برای [[آستان مقدس کاظمین|آستان مقدس کاظمین(ع)]] ساخت. وی، دو نفر از تاجران [[کاظمین]]، به نام‌های عبدالهادی و مهدی استرآبادی را مسئول این کار کرد. | فرهادمیرزا، از اندوخته‌های مالی خود، صحن بزرگی را برای [[آستان مقدس کاظمین|آستان مقدس کاظمین(ع)]] ساخت. وی، دو نفر از تاجران [[کاظمین]]، به نام‌های عبدالهادی و مهدی استرآبادی را مسئول این کار کرد. عملیات ساختمانی در ۱۷ ذی‌القعده ۱۲۹۶ق. آغاز شده و در ۱۷ ربیع‌الاول ۱۳۰۱ق. پایان یافت. هزینه این ساخت و ساز، بیشتر از ۲۰۰ هزار لیره عثمانی بوده است.<ref>شیخ محمدحسن آل‌یاسین، تاریخ حرم کاظمین، ترجمه غلامرمضا اکبری، ص 107 و 108؛ مکارم الآثار، ج 3، ص 963؛ شرح حال رجال ایران، ج 3، ص 91؛ الذریعه، ج 17، ص 171.</ref> برخی که در همان‌زمان به کاظمین رفته‌اند، صحن را «عالی و باشکوه» توصیف کرده<ref>خاطرات حاج سیاح، ص 214.</ref> و برخی از شاعران،{{یادداشت|جابر کاظمی، سید حید حلی، سلمان آل نوح، جابر بن عبدالغفار بلدی کاظمی.}} به مناسبت ساخت این صحن، شعر سروده‌اند.<ref>دیوان شیخ جابر کاظمی، ص 223؛ جعفر نقدی، تاریخ الامامین الکاظمین(ع)، ص 78؛ تاریخ حرم کاظمین، ص 108ـ117.</ref> | ||
حصاری بلند در اطراف صحن شامل دو طبقه | جزئیات صحن به این شرح است: | ||
# حصاری بلند در اطراف صحن شامل دو طبقه ساخته شده است. طبقه نخست، دارای اتاق‌ها و ایوان‌های کوچک بوده، با سنگ مرمر مفروش شده و دیوارهای آن با کاشی‌های گلدار تزئین شده است. دور تا دور بالای این طبقه از دیوار صحن، کتیبه زیبایی از آیات قرآن نقش بسته است. طبقه دوم، دیوار بلندی است که روی دیوار قسمت خارجیِ طبقه نخست قرار گرفته و چند اتاق دور از هم، در میان دیوار ساخته شده، که حصار طبقه دوم بر آن تکیه کرده است. بر بخش بالای دیوار، کتیبه‌ای قرآنی نقش بسته است. بر پایه نوشته‌ای که در پایان کتیبه، در شمال غربی صحن وجود دارد، این کتیبه به خط نصرالله مشهدی و در سال ۱۲۹۸ق. نگاشته شده است.{{یادداشت|کتبه تراب أقدام الزائرین نصرالله المشهدی خادم الروضة الرضویة سنة 1298ق.}} | |||
# دو ستون بزرگ در طبقه دوم صحن، روی دو درِ اصلی، در سمت شرق و جنوب صحن ساخته شده، که برای نصب دو ساعت بزرگ است. | |||
# زیرزمین‌هایی که منظم و محکم توصیف شده، در صحن، ایوان‌ها و حجره‌ها، برای دفن مردگان ساخته شده است. | |||
# مناره‌های بزرگ چهارگانه، از جایی که مؤذن می‌ایستد تا نوک آنها طلاکاری شده است. | |||
# چهارمین درِ نقره‌ای آستان مقدس کاظمین(ع)، در سال ۱۲۹۴ق. در بین رواق و طارمه{{یادداشت|کلبه چوبی.}} شرقی نصب شد. طلای این درب را فرهادمیرزا اهدا کرد.<ref>فرهادمیرزا معتمدالدوله بنیان‌گذار صحن حرم کاظمین و خادم اهل بیت(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش۱۴، ص۲۲۳؛ المآثر و الآثار، ج 1، ص 116 و 117.</ref> | |||
==ویژگی‌ها== | ==ویژگی‌ها== | ||
*'''اهمیت به موازین شرعی و | *'''اهمیت به موازین شرعی و شیعی'''؛ وقتی او را برای مراسم قماربازی شاهزاده‌ها نزد شاه دعوت می‌کنند، رد کرده و خود را از اهل قمار و خلاف مبرّا دانسته است. این پاسخ، باعث دلخوری شاه نیز شده است.<ref>روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، ص 121 و 122؛ شرح حال رجال ایران، ج 3، ص 91.</ref> فرهادمیرزا، سالیانه برای [[امام حسین(ع)]]، مراسم روضه‌خوانی برپا می‌کرد.<ref>عبدالله مستوفی، شرح زندگانی من، ج 1، ص 203 .</ref> | ||
*'''مخالفت با فرهنگ غرب'''؛ فرهادمیرزا، با اینکه زبان انگلیسی را می‌دانست<ref name=":4">تعلیقات حسین محبوبی اردکانی بر کتاب المآثر و اآلثار، ج 2، ص 580 و 581 .</ref> و در رواج دانش‌های جدید کوشا بود،<ref name=":5">از صبا تا نیما، ج 1، ص 156ـ158.</ref> به فرهنگ غرب نظر خوبی نداشته، بلکه به شدت مخالف بود.<ref name=":4" /> او در سفرنامه خود به [[مکه]]، از پوشش زنان [[مصر|مصری]] که شبیه لباس‌های فرنگی است، و از آزادی مشروبات الکلی در مصر به شدت انتقاد کرده است.<ref>سفرنامه فرهادمیرزا، ص 110 و 111 و 210.</ref> | *'''مخالفت با فرهنگ غرب'''؛ فرهادمیرزا، با اینکه زبان انگلیسی را می‌دانست<ref name=":4">تعلیقات حسین محبوبی اردکانی بر کتاب المآثر و اآلثار، ج 2، ص 580 و 581 .</ref> و در رواج دانش‌های جدید کوشا بود،<ref name=":5">از صبا تا نیما، ج 1، ص 156ـ158.</ref> به فرهنگ غرب نظر خوبی نداشته، بلکه به شدت مخالف بود.<ref name=":4" /> او در سفرنامه خود به [[مکه]]، از پوشش زنان [[مصر|مصری]] که شبیه لباس‌های فرنگی است، و از آزادی مشروبات الکلی در مصر به شدت انتقاد کرده است.<ref>سفرنامه فرهادمیرزا، ص 110 و 111 و 210.</ref> | ||
*'''استعمارستیزی'''؛ فرهادمیرزا، در لغو قرارداد «رویتر»{{یادداشت|قرارداد رویتر، در زمان ناصرالدین شاه و با تلاش میرزا حسینخان سپهسالار، صدر اعظم وقت میان دولت ایران با فردی انگلیسی به نام «بارون جولیوس رویتر» بسته شد. به موجب این توافقنامه، حق احداث راه آهن، بهره‌برداری از منابع و معادن، جنگل‌ها، احداث قنوات و کانال‌های آبیاری اراضی به مدت ۷۰ سال و اداره گمرکات و حق صدور همه نوع محصولات به مدت ۲۵ سال به رویتر واگذار شد.}} نقش داشته است.<ref>ابراهیم تیموری، عصر بیخبری، ص 123 و 129 و 131؛ غلامعلی حداد عادل و دیگران، تاریخ ایران و جهان، ص 148؛ ملاعلی کنی، مرزبان دین، محمدباقر پورامینی، ص 113 و 115.</ref> | *'''استعمارستیزی'''؛ فرهادمیرزا، در لغو قرارداد «رویتر»{{یادداشت|قرارداد رویتر، در زمان ناصرالدین شاه و با تلاش میرزا حسینخان سپهسالار، صدر اعظم وقت میان دولت ایران با فردی انگلیسی به نام «بارون جولیوس رویتر» بسته شد. به موجب این توافقنامه، حق احداث راه آهن، بهره‌برداری از منابع و معادن، جنگل‌ها، احداث قنوات و کانال‌های آبیاری اراضی به مدت ۷۰ سال و اداره گمرکات و حق صدور همه نوع محصولات به مدت ۲۵ سال به رویتر واگذار شد.}} نقش داشته است.<ref>ابراهیم تیموری، عصر بیخبری، ص 123 و 129 و 131؛ غلامعلی حداد عادل و دیگران، تاریخ ایران و جهان، ص 148؛ ملاعلی کنی، مرزبان دین، محمدباقر پورامینی، ص 113 و 115.</ref> سفیر [[انگلیس]]، نام برخی از طردشدگان حکومت [[قاجار]] را نوشته و به نماینده دولت [[فرانسه]] در [[ايران|ایران]] تأکید کرد این افراد مورد حمایت دولت بریتانیا هستند. بین نام‌ها، فرهادمیرزا نیز وجود داشت. زیرا وی در دوره‌ای طرد شده دولت قاجار شده بود. وقتی فرهادمیرزا با خبر شد، اعلام کرد پناهنده هیچ دولتی نبوده و حتی اگر بخواهند او را در ایران گردن بزنند، به دولت بیگانه روی نمی‌آورد.<ref>تاريخ متظم ناصری، ج3، ص266؛ اسناد و مدارک مأموریت امین‌‌‌الدوله، ص181.</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۵: | ||
*'''نصاب انگلیس'''، که دارای دو هزار واژه انگلیسی و برابر فارسی آن است. این کتاب، فرهنگنامه منظوم انگلیسی به فارسی است که در سال ۱۲۸۳ق. در تهران چاپ شده است. | *'''نصاب انگلیس'''، که دارای دو هزار واژه انگلیسی و برابر فارسی آن است. این کتاب، فرهنگنامه منظوم انگلیسی به فارسی است که در سال ۱۲۸۳ق. در تهران چاپ شده است. | ||
*'''زنبیل'''، سفینه‌ای است مانند کشکول [[شیخ بهایی]]. | *'''زنبیل'''، سفینه‌ای است مانند کشکول [[شیخ بهایی]]. | ||
*'''اشعار'''. | *'''اشعار'''.<ref>مکارم الآثار، ج۳ ، ص 962؛ از صبا تا نیما، ج 1، ص 157 .</ref> | ||
==در نگاه دیگران== | ==در نگاه دیگران== | ||