پوشاندن دست
پوشاندن دست یکی از کارهای ممنوع برای احرامگزار است که مهم‌ترین مصداق آن پوشیدن دستکش است. فقیهان پوشیدن دستکش را برای زن و مرد حرام‌گزار حرام می‌دانند.
| واجبات |
| شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه |
| محرمات احرام |
| مشترک بین زن و مرد |
| شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح |
| ویژه مردان |
| پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال |
| ویژه زنان |
| پوشاندن صورت • پوشاندن دست |
| دیگر احکام |
| مستحبات احرام |
| مکروهات احرام |
کفاره پوشیدن دستکش، قربانی کردن یک گوسفند است؛ اما در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره واجب نیست.
نوع و مقدار پوشش ویرایش
از مهم‌ترین مصداق‌های پوشاندن دست، پوشیدن دستکش است که با عنوان «لبس القفازین» ذیل مبحث حرمت پوشیدن لباس دوخته (لبس المخیط) یاد شده است. فقیهان امامی،[۱] مالکی،[۲] حنبلی[۳] و بیشتر فقیهان شافعی[۴] بر آنند که پوشیدن دستکش برای زن احرامگزار که معمولاً برای حفاظت از سرما یا گرما[۵] و یا زینت[۶] انجام می‌شود، حرام است.
همچنین به نظر فقیهان شیعه و اهل سنت، برای مرد احرامگزار پوشیدن لباس دوخته شده حرام است و این حرمت، شامل هر نوع پوشیدنیِ دوخته مانند دستکش می‌شود.[۷]
پوشاندن دست با پارچه ویرایش
در باور فقیهان اهل‌سنت، جز دستکش که لباس دوخته شده به‌شمار می‌رود، پوشاندن دست با پوشش دیگر مانند پارچه حرام نیست.[۸] آن‌چه حرام است، پوشاندن لباس بر دست است، نه صرف پوشاندن دست.[۹] البته برخی از آنان بر این باورند که محکم بستن پارچه به‌دست، حرام و موجب کفاره است.[۱۰] فقیهان امامی نیز با تصریح به حرمت پوشیدن دستکش، به پوشاندن دست با غیر دستکش نپرداخته‌اند.[۱۱]
کفاره پوشاندن دست ویرایش
برخی فقیهان امامی، کفاره پوشاندن دست برای زن را در شمار کفاره پوشیدن لباس دوخته یاد کرده و آن را قربانی کردن یک گوسفند دانسته‌اند؛[۱۲] اما شماری دیگر، پوشیدن دستکش را اصولاً موجب کفاره نشمرده‌اند.[۱۳]
کفاره پوشیدن دستکش ویرایش
فقیهان شافعی و مالکی و حنبلی پوشیدن دستکش را برای زن مایه کفاره دانسته‌اند[۱۴] و آن را همان کفاره ازاله مو یعنی تخییر میان قربانی کردن گوسفند، سه روز روزه گرفتن و اطعام حدود نُه کیلوگرم غذا به شش فقیر دانسته‌اند.[۱۵]
کفاره پوشیدن دستکش در زمان اظطراری ویرایش
فقیهان امامی،[۱۶] شافعی،[۱۷] مالکی[۱۸] و حنبلی[۱۹] برای مردان و زنان؛ و فقیهان حنفی[۲۰] تنها برای مردان، به وجوب کفاره در حالت اضطرار به پوشاندن دست، باور دارند.
کفاره پوشاندن دست از روی فراموشی ویرایش
فقیهان امامی،[۲۱] شافعی[۲۲] و حنبلی[۲۳] در صورت پوشاندن دست از روی جهل یا فراموشی، کفاره را واجب نشمرده‌اند؛ اما فقیهان مالکی و حنفی تنها برای مردان در این‌صورت، پرداخت کفاره را برای احرامگزار باور دارند.[۲۴]
پانویس ویرایش
- ↑ المبسوط، طوسی، ج1، ص320؛ السرائر، ج1، ص544؛ المعتمد، ج4، ص142.
- ↑ المدونة الکبری، ج1، ص459؛ الموطا، ج1، ص328؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.
- ↑ المغنی، ج3، ص308-309؛ کشاف القناع، ج2، ص473، 520-521.
- ↑ فتح العزیز، ج7، ص454؛ المجموع، ج7، ص257، 263، 269، 359.
- ↑ المغنی، ج3، ص308؛ المجموع، ج7، ص252؛ السرائر، ج1، ص544.
- ↑ الدروس، ج1، ص377؛ فقه الصادق، ج10، ص442-443؛ تفصیل الشریعه، ج4، ص81.
- ↑ المغنی، ج3، ص309-310؛ المجموع، ج7، ص254-255؛ کشاف القناع، ج2، ص521؛ مسند احمد، ج2، ص34؛ الکافی، ج4، ص340-341؛ السنن الکبری، ج5، ص49.
- ↑ المغنی، ج3، ص310؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202؛ حواشی الشروانی، ج4، ص165.
- ↑ المغنی، ج3، ص310.
- ↑ نک: المغنی، ج3، ص310؛ کشاف القناع، ج2، ص521.
- ↑ الخلاف، ج2، ص294؛ جامع الخلاف، ص183؛ کشف اللثام، ج5، ص377.
- ↑ کتاب الحج، ج4، ص143؛ منتخب مناسک حج، ص119.
- ↑ الحدائق، ج15، ص447-448؛ مناسک حج، ص242.
- ↑ المغنی، ج3، ص310؛ المجموع، ج7، ص263؛ مواهب الجلیل، ج4، ص202.
- ↑ المجموع، ج7، ص367-368، 377؛ کشاف القناع، ج2، ص525.
- ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص7؛ جواهر الکلام، ج20، ص404؛ کتاب الحج، ج4، ص143-144.
- ↑ فتح العزیز، ج7، ص454-455؛ المجموع، ج7، ص259.
- ↑ المدونة الکبری، ج1، ص460؛ حاشیة الدسوقی، ج2، ص5.
- ↑ کشاف القناع، ج2، ص524-525.
- ↑ بدائع الصنائع، ج2، ص187؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص597-598.
- ↑ تذکرة الفقهاء، ج8، ص8؛ مدارک الاحکام، ج8، ص454؛ جواهر الکلام، ج20، ص405.
- ↑ فتح العزیز، ج7، ص468؛ المجموع، ج7، ص338.
- ↑ کشاف القناع، ج2، ص532.
- ↑ المدونة الکبری، ج1، ص388؛ بدائع الصنائع، ج2، ص188؛ حاشیة رد المحتار، ج2، ص598.
منابع ویرایش
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل پوشاندن دست.
- الاستذکار: ابن عبدالبر (درگذشت 463ق.)، به کوشش سالم عطا و محمد معوض، دار الکتب العلمیه، 2000م.
- الاوائل: ابوهلال العسکری (درگذشت 395ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1407ق.
- بدائع الصنائع: علاء الدین الکاسانی (درگذشت 587ق.)، پاکستان، المکتبة الحبیبیه، 1409ق.
- تذکرة الفقهاء: العلامة الحلی (درگذشت 726ق.)، قم، آل البیت:، 1414ق.
- تفصیل الشریعه: فاضل اللنکرانی، قم، مرکز فقه ائمه اطهار، 1423ق.
- تهذیب الاحکام: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش موسوی و آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1365ش.
- جامع الخلاف و الوفاق: علی بن محمد القمی (درگذشت قرن7ق.)، به کوشش حسنی، قم، زمینه‌سازان ظهور امام عصر، 1379ش.
- جواهر الکلام: النجفی (درگذشت 1266ق.)، به کوشش قوچانی و دیگران، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- حاشیة الدسوقی: الدسوقی (درگذشت 1230ق.)، دار احیاء الکتب العربیه.
- حاشیة رد المحتار: ابن عابدین (درگذشت 1252ق.)، بیروت، دار الفکر، 1415ق.
- الحدائق الناضره: یوسف البحرانی (درگذشت 1186ق.)، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، 1363ش.
- حواشی الشروانی و العبادی: الشروانی (درگذشت 1301ق.) و العبادی (درگذشت 994ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- الخلاف: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1407ق.
- الدروس الشرعیه: الشهید الاول (درگذشت 786ق.)، قم، نشر اسلامی، 1412ق.
- ریاض المسائل: سید علی الطباطبائی (درگذشت 1231ق.)، قم، موسسة آل البیت، 1418ق.
- السرائر: ابن ادریس (درگذشت 598ق.)، قم، نشر اسلامی، 1411ق.
- سنن ابی‌داود: السجستانی (درگذشت 275ق.)، به کوشش سعید اللحام، بیروت، دار الفکر، 1410ق.
- سنن الدارقطنی: الدارقطنی (درگذشت 385ق.)، به کوشش مجدی الشوری، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1417ق.
- السنن الکبری: البیهقی (درگذشت 458ق.)، بیروت، دار الفکر.
- صحیح البخاری: البخاری (درگذشت 256ق.)، بیروت، دار الفکر، 1401ق.
- صحیح مسلم: مسلم (درگذشت 261ق.)، بیروت، دار الفکر.
- فتح العزیز: عبدالکریم بن محمد الرافعی (درگذشت 623ق.)، دار الفکر.
- فرهنگ فقه فارسی: سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامى، ۱۳۸۷ش.
- فقه الصادق(ع): سید محمد صادق روحانی، قم، دار الکتاب، 1413ق.
- الکافی: الکلینی (درگذشت 329ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش.
- کتاب الحج: محاضرات الخوئی (درگذشت 1413ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دار العلم، 1410ق.
- کشف القناع: اسدالله بن اسماعیل التستری (درگذشت 1237ق.)، آل البیت:.
- کشف اللثام: الفاضل الهندی (درگذشت 1137ق.)، قم، نشر اسلامی، 1416ق.
- المبسوط فی فقه الامامیه: الطوسی (درگذشت 460ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه.
- المبسوط: السرخسی (درگذشت 483ق.)، بیروت، دار المعرفه، 1406ق.
- المجموع شرح المهذب: النووی (درگذشت 676ق.)، دار الفکر.
- مدارک الاحکام: سید محمد بن علی الموسوی العاملی (درگذشت 1009ق.)، قم، آل البیت:، 1410ق.
- المدونة الکبری: مالک بن انس (درگذشت 179ق.)، مصر، مطبعة السعاده.
- مستند الشیعه: احمد النراقی (درگذشت 1245ق.)، قم، آل البیت:، 1415ق.
- مسند احمد: احمد بن حنبل (درگذشت 241ق.)، بیروت، دار صادر.
- المعتمد فی شرح المناسک: محاضرات الخوئی (درگذشت 1413ق.)، الخلخالی، قم، مدرسة دار العلم، 1410ق.
- معرفة السنن و الآثار: البیهقی (درگذشت 458ق.)، به کوشش کسروی، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- المغنی: عبدالله بن قدامه (درگذشت 620ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- من لا یحضره الفقیه: الصدوق (درگذشت 381ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق.
- مناسک حج (محشی): محمد رضا محمودی، تهران، مشعر، 1429ق.
- منتخب مناسک حج: امام خمینی1، قم، مشعر، 1426ق.
- مواهب الجلیل: الحطاب الرعینی (درگذشت 954ق.)، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1416ق.
- الموطّا: مالک بن انس (درگذشت 179ق.)، به کوشش محمد فؤاد، بیروت، دار احیاء التراث العربی، 1406ق.
- المهذب: القاضی ابن البراج (درگذشت 481ق.)، قم، نشر اسلامی، 1406ق.