حسن بن علی بن شدقم: تفاوت میان نسخه‌ها

حسن بن علی بن حسن حسینی، از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نواده‌اش [[ضامن بن علی]] در [[تحفة الازهار(کتاب)|تحفة الازهار]] که ادامه کتاب [[زهر الریاض(کتاب)|زهر الریاض]] جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref>، می‌توان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در [[مدینه النبی|مدینه]] چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref>  

محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان این شهر بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب [[نقابت]] [[سید|سادات]] را در مدینه عهده‌دار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در [[شعبان المعظم|شعبان]] سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم [[هند]] شد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد [[شیراز]] ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در [[ذی قعده]] ۹۶۴ق. برای [[زیارت]] مرقد امام هشتم [[علی بن موسی الرضا(ع)]] از شیراز به [[مشهد|خراسان]] رفت و در آن‌جا با [[شاه طهماسب اول|شاه طهماسب صفوی اول]] دیدار کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، [[فتحشاه]]، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه می‌فرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستوده‌اند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچک‌ترش حسین جنازه‌اش را به مدینه برد و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref>  

او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref>  

ابن شدقم، تحت تعلیم و زیر نظر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی از اساتید او عبارتند از

*[[شیخ نعمت الله]]<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷.</ref>  

وی از بزرگانی مانند [[نعمت‌ الله بن احمد بن خاتون عاملی]] (م.۹۴۰ق.)، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] در سال ۹۶۶ق. و [[حسین بن عبدالصمد عاملی]] (م.۹۸۴ق.)، پدر [[شیخ بهائی]]، در سال ۹۸۳ق. [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازه‌نامه‌ها همراه آثار و نگاشته‌هایش از [[تشیع]] [[امامیه|امامی]] او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref>  

*[[زهر الریاض و زلال الحیاض(کتاب)|زهر الریاض و زلال الحیاض]] در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref>  

*[[الاسئلة الشدقمیه(کتاب)|الاسئلة الشدقمیه]] یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسش‌های ابن شدقم از استاد خود، پدر [[شیخ بهائی]]، و پاسخ‌های او

*[[الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه(کتاب)|الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه]] یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref>  

*[[تاریخ النبی و الائمة من بعده]]<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref>  

*[[جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب(کتاب)|جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب]]<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref>  

*[[المستطابة فی نسب سادات طابه(کتاب)|المستطابة فی نسب سادات طابه]] که پسر وی کتاب [[نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه(کتاب)|نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه]] را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref>  

*[[دیوان ابن شدقم]]<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref>  

*[[رسالة فی الاخبار و الفضائل]]<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref>