۵٬۱۲۵
ویرایش
جز (added Category:جغرافیای جهان اسلام using HotCat) |
جز (جایگزینی متن - ' </ref>' به '</ref>') |
||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
===گستره و مساحت=== | ===گستره و مساحت=== | ||
جزیرةالعرب با مساحت تقریبی 1،200،000 مایل مربع (3،100،000 کیلومتر مربع)<ref>Britannica (Arabian Peninsula. </ref> بزرگترین شبه جزیره جهان است. <ref>المفصل، ج1، ص140.</ref> | جزیرةالعرب با مساحت تقریبی 1،200،000 مایل مربع (3،100،000 کیلومتر مربع)<ref>Britannica (Arabian Peninsula.</ref> بزرگترین شبه جزیره جهان است. <ref>المفصل، ج1، ص140.</ref> | ||
در مرزبندی جزیره که سازگار با ویژگیهای طبیعی منطقه انجام گرفته، اختلاف فراوان به چشم نمیخورد. <ref>صورة الارض، ج1، ص18-19؛ صفة جزیرةالعرب، ص47؛ معجم البلدان، ج2، ص137.</ref> | در مرزبندی جزیره که سازگار با ویژگیهای طبیعی منطقه انجام گرفته، اختلاف فراوان به چشم نمیخورد. <ref>صورة الارض، ج1، ص18-19؛ صفة جزیرةالعرب، ص47؛ معجم البلدان، ج2، ص137.</ref> | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۳۸: | ||
کشف نفت به سال 1925م. مهمترین عامل رشد نسبی جمعیت در سدههای اخیر بوده است. وجود حدود40% ذخایر نفتی جهان در شبه جزیره، تحولات بسیار در منطقه خاورمیانه ایجاد کرد. نفت به عنوان اصلیترین منبع درآمد شبه جزیره شناخته شد و درآمدهای هنگفت را روانه این کشورها کرد و تغییرات بسیار در عرصههای گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و بافت جمعیتی کشورهای شبه جزیره ایجاد کرد و مهاجرتهای فراوان را در پی داشت. جمعیت شهرهای دارای نفت و صنایع وابسته به آن و بنادر حمل و نقل، رو به افزایش نهاد و درآمد آن نیز به بهبود امکانات رفاهی در نقاط گوناگون شبه جزیره انجامید. <ref>شبه جزیره عربستان، ج1، ص89-97.</ref> | کشف نفت به سال 1925م. مهمترین عامل رشد نسبی جمعیت در سدههای اخیر بوده است. وجود حدود40% ذخایر نفتی جهان در شبه جزیره، تحولات بسیار در منطقه خاورمیانه ایجاد کرد. نفت به عنوان اصلیترین منبع درآمد شبه جزیره شناخته شد و درآمدهای هنگفت را روانه این کشورها کرد و تغییرات بسیار در عرصههای گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و بافت جمعیتی کشورهای شبه جزیره ایجاد کرد و مهاجرتهای فراوان را در پی داشت. جمعیت شهرهای دارای نفت و صنایع وابسته به آن و بنادر حمل و نقل، رو به افزایش نهاد و درآمد آن نیز به بهبود امکانات رفاهی در نقاط گوناگون شبه جزیره انجامید. <ref>شبه جزیره عربستان، ج1، ص89-97.</ref> | ||
بر پایه سرشماری سال 2000م. شبه جزیره جمعیتی افزون بر 77،983،936 تن را در خود جای داده است. <ref>Britannica (Arabian Peninsula. </ref> با وجود ملیت عربی بیشتر ساکنان عربستان، مهاجرانی از ملیتهای گوناگون وغیر عرب نیز به آن جا مهاجرت کردهاند. <ref>جغرافیة شبة جزیرةالعرب، ص85.</ref> 10% جمعیت عربستان سعودی، 83% امارات متحده عربی، 80% قطر، 15% عمان، 55% بحرین، و 66% کویت را غیر بومیها تشکیل دادهاند. <ref>Britannica (Arabian Peninsula. </ref> | بر پایه سرشماری سال 2000م. شبه جزیره جمعیتی افزون بر 77،983،936 تن را در خود جای داده است. <ref>Britannica (Arabian Peninsula.</ref> با وجود ملیت عربی بیشتر ساکنان عربستان، مهاجرانی از ملیتهای گوناگون وغیر عرب نیز به آن جا مهاجرت کردهاند. <ref>جغرافیة شبة جزیرةالعرب، ص85.</ref> 10% جمعیت عربستان سعودی، 83% امارات متحده عربی، 80% قطر، 15% عمان، 55% بحرین، و 66% کویت را غیر بومیها تشکیل دادهاند. <ref>Britannica (Arabian Peninsula.</ref> | ||
==دین در جزیرةالعرب== | ==دین در جزیرةالعرب== | ||
خط ۱۹۹: | خط ۱۹۹: | ||
سد مارب از بزرگترین و مشهورترین سدها بود که در شکوفایی اقتصاد جنوب شبه جزیره نقشی بسزا داشت. انواع غلات، حبوبات و دانههای معطر در یمن کشت میشد. <ref>جزیرةالعرب قبل اسلام، ص75.</ref> یمنیها با ساخت مخزنهایی زیر زمین که به مدفن شهرت داشت، به انبار کردن محصولات میپرداختند. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص214.</ref> باغداری نیز از دیگر شغلهای رایج در جنوب شبه جزیره بود. میوههای این منطقه از لحاظ تنوع و کیفیت، کممانند بودند. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص313 به بعد.</ref> | سد مارب از بزرگترین و مشهورترین سدها بود که در شکوفایی اقتصاد جنوب شبه جزیره نقشی بسزا داشت. انواع غلات، حبوبات و دانههای معطر در یمن کشت میشد. <ref>جزیرةالعرب قبل اسلام، ص75.</ref> یمنیها با ساخت مخزنهایی زیر زمین که به مدفن شهرت داشت، به انبار کردن محصولات میپرداختند. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص214.</ref> باغداری نیز از دیگر شغلهای رایج در جنوب شبه جزیره بود. میوههای این منطقه از لحاظ تنوع و کیفیت، کممانند بودند. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص313 به بعد.</ref> | ||
به جهت تنوع اقلیمی، مردم جنوب شبه جزیره میتوانستند محصولات گوناگون را همزمان به بار بنشانند. <ref>المفصل، ج13، ص35.</ref> کندر از محصولات مهم دو شهر ظفار و حضرموت در جنوب بود. <ref>معجم البلدان، ج1، ص193؛ ج4، ص60؛ لسان العرب، ج5، ص153، «کندر. </ref> خرما، گندم و ذرت از دیگر محصولات مورد توجه در حضرموت به شمار میرفت. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص168.</ref> یمامه به سرسبزی و فراوانی محصولاتی چون خرما، انواع میوه، و حبوبات شهرت داشت. <ref>نک: معجم البلدان، ج5، ص442؛ الاخبار الطوال، ص16-17.</ref> | به جهت تنوع اقلیمی، مردم جنوب شبه جزیره میتوانستند محصولات گوناگون را همزمان به بار بنشانند. <ref>المفصل، ج13، ص35.</ref> کندر از محصولات مهم دو شهر ظفار و حضرموت در جنوب بود. <ref>معجم البلدان، ج1، ص193؛ ج4، ص60؛ لسان العرب، ج5، ص153، «کندر.</ref> خرما، گندم و ذرت از دیگر محصولات مورد توجه در حضرموت به شمار میرفت. <ref>صفة جزیرةالعرب، ص168.</ref> یمامه به سرسبزی و فراوانی محصولاتی چون خرما، انواع میوه، و حبوبات شهرت داشت. <ref>نک: معجم البلدان، ج5، ص442؛ الاخبار الطوال، ص16-17.</ref> | ||
کشاورزی و ایجاد نخلستان در مدینه به جهت بارش مناسب و بهرهگیری از آبانبارها و برکهها و چاهها رونق فراوان داشت. ثروتمندان و صاحبان املاک با اجاره و انواع دیگر قراردادها، به بهرهکشی از کشاورزان فقیر میپرداختند. با وجود محصولاتی چون گندم و جو و میوههای متنوع، <ref>مکة و المدینة فی الجاهلیة و عهد الرسول، ص356؛ نک: معالم المدینة المنوره، ج4، ص42.</ref> مهمترین منبع درآمد بیشتر ساکنان مدینه خرما بود. <ref>البلدان، ص151.</ref> | کشاورزی و ایجاد نخلستان در مدینه به جهت بارش مناسب و بهرهگیری از آبانبارها و برکهها و چاهها رونق فراوان داشت. ثروتمندان و صاحبان املاک با اجاره و انواع دیگر قراردادها، به بهرهکشی از کشاورزان فقیر میپرداختند. با وجود محصولاتی چون گندم و جو و میوههای متنوع، <ref>مکة و المدینة فی الجاهلیة و عهد الرسول، ص356؛ نک: معالم المدینة المنوره، ج4، ص42.</ref> مهمترین منبع درآمد بیشتر ساکنان مدینه خرما بود. <ref>البلدان، ص151.</ref> | ||
خط ۲۳۹: | خط ۲۳۹: | ||
بندر ینبع نیز نقشی مهم در واردات کالا به مدینه و بخشهای مرکزی شبه جزیره دارد. | بندر ینبع نیز نقشی مهم در واردات کالا به مدینه و بخشهای مرکزی شبه جزیره دارد. | ||
قرن 20م. آغاز تحولی بزرگ در شبه جزیره بود. به سال 1932م. در بحرین نفت کشف شد. جستوجوی ذخایر نفتی در عربستان نیز در سال 1938م. به نتیجه رسید. دو سال بعد کویت نیز به جرگه کشورهای استخراجکننده نفت پیوست. در سالهای بعد، نفت در بخشهای گوناگون از یمن، امارات، و قطر نیز کشف شد. با سرازیر شدن کمپانیهای بزرگ نفتی جهان به این منطقه، منابع بزرگ نفت بهرهبرداری شد و درآمد این کشورها با جهشی بزرگ روبهرو گشت. کشف نفت تاثیری شگرف در همه معادلات سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی شبه جزیره و آسیا و جهان داشت و کشورهای شبه جزیره در عرصه اقتصاد، پیشرفت چشمگیر یافتند. <ref>Britannica (Arabian Peninsula. </ref> تکقطبی بودن اقتصاد شبه جزیره، بزرگترین خطری است که این کشورها را تهدید میکند و آنها در پی حل این بحران هستند. | قرن 20م. آغاز تحولی بزرگ در شبه جزیره بود. به سال 1932م. در بحرین نفت کشف شد. جستوجوی ذخایر نفتی در عربستان نیز در سال 1938م. به نتیجه رسید. دو سال بعد کویت نیز به جرگه کشورهای استخراجکننده نفت پیوست. در سالهای بعد، نفت در بخشهای گوناگون از یمن، امارات، و قطر نیز کشف شد. با سرازیر شدن کمپانیهای بزرگ نفتی جهان به این منطقه، منابع بزرگ نفت بهرهبرداری شد و درآمد این کشورها با جهشی بزرگ روبهرو گشت. کشف نفت تاثیری شگرف در همه معادلات سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی شبه جزیره و آسیا و جهان داشت و کشورهای شبه جزیره در عرصه اقتصاد، پیشرفت چشمگیر یافتند. <ref>Britannica (Arabian Peninsula.</ref> تکقطبی بودن اقتصاد شبه جزیره، بزرگترین خطری است که این کشورها را تهدید میکند و آنها در پی حل این بحران هستند. | ||
ویرایش