عربستان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Abbassehati (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Abbassehati (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
عربستان سعودي = المملکه العربيه السعوديه (Saudi Arabia) یکی از کشورهای قاره آسیاست که نوع حکومت آن، پادشاهي است. عربستان مركز گسترش زمين ، محل [[هبوط آدم]] و [[حوا]] ، سرزمين برپا شدن [[كعبه]]، جايگاه جوشش [[اسلام]]، زادگاه [[حضرت محمد|حضرت محمد(ص)]]، زادگاه [[امام علي|امام علي(ع)]]، محل شكلگيري تاريخ صدر اسلام، مهد پيدايش تمدن بزرگ اسلامي، [[آرامگاه پیامبر|آرامگاه پیامبر(ص)]]، و چهار امام؛ [[امام حسن|امام مجتبي(ع)]]، [[امام سجاد|امام سجاد(ع)]]، [[امام باقر|امام باقر(ع)]]، [[امام صادق|امام صادق(ع)]]: و بسياري از سادات و بستگان خاندان [[اهل بيت|اهلبيت]]، [[اصحاب پيامبر]] و جايگاه قبلهگاه مسلمانان جهان، و محل برگزاري [[حج]] است. | عربستان سعودي = المملکه العربيه السعوديه (Saudi Arabia) یکی از کشورهای قاره آسیاست که نوع حکومت آن، پادشاهي است. عربستان مركز گسترش زمين<ref>بحارالانوار، ج57، ص232 و ج66، ص254.</ref>، محل [[هبوط آدم]] و [[حوا]]<ref>بحارالانوار، ج11، ص183.</ref>، سرزمين برپا شدن [[كعبه]]، جايگاه جوشش [[اسلام]]، زادگاه [[حضرت محمد|حضرت محمد(ص)]]، زادگاه [[امام علي|امام علي(ع)]]، محل شكلگيري تاريخ صدر اسلام، مهد پيدايش تمدن بزرگ اسلامي، [[آرامگاه پیامبر|آرامگاه پیامبر(ص)]]، و چهار امام؛ [[امام حسن|امام مجتبي(ع)]]، [[امام سجاد|امام سجاد(ع)]]، [[امام باقر|امام باقر(ع)]]، [[امام صادق|امام صادق(ع)]]: و بسياري از سادات و بستگان خاندان [[اهل بيت|اهلبيت]]، [[اصحاب پيامبر]] و جايگاه قبلهگاه مسلمانان جهان، و محل برگزاري [[حج]] است. | ||
همه روزه، مسلمانان رو به سوي كعبه به [[نماز]] ميايستند و همه ساله ميليونها تن براي انجام فريضه حج به آن دیار عزيمت ميكنند. | همه روزه، مسلمانان رو به سوي كعبه به [[نماز]] ميايستند و همه ساله ميليونها تن براي انجام فريضه حج به آن دیار عزيمت ميكنند. | ||
==ساختار کلی عربستان== | ==ساختار کلی عربستان== | ||
* پرچم مستطيل شكل عربستان، به رنگ سبز است و در وسط آن، بر فراز شمشيري نوشته شده است: «لا اله الاّ الله محمد رسول الله». | * پرچم مستطيل شكل عربستان، به رنگ سبز است و در وسط آن، بر فراز شمشيري نوشته شده است: «لا اله الاّ الله محمد رسول الله». | ||
* نشان رسمي عربستان، يك نخل خرما، در ميان دو شمشير است كه يكديگر را قطع كردهاند. | * نشان رسمي عربستان، يك نخل خرما، در ميان دو شمشير است كه يكديگر را قطع كردهاند. <ref>تاريخ البلاد السعوديه، منير العجلاني، ج1، ص ز.</ref> | ||
* تقويم رسمي عربستان، كه تقويم «ام القري» خوانده ميشود، طبق ماههاي دوازدهگانه هجري قمري تنظيم شده و ايام سال 354 روز است و اول [[محرم]] آغاز سال است. | * تقويم رسمي عربستان، كه تقويم «ام القري» خوانده ميشود، طبق ماههاي دوازدهگانه هجري قمري تنظيم شده و ايام سال 354 روز است و اول [[محرم]] آغاز سال است. | ||
* هنگام برگزاري نماز، همه اماكن تعطيلاند. | * هنگام برگزاري نماز، همه اماكن تعطيلاند. | ||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
كشور عربستان، از نظر جغرافيايي به چهار منطقه و سه ناحيه تقسيم ميشود. | كشور عربستان، از نظر جغرافيايي به چهار منطقه و سه ناحيه تقسيم ميشود. | ||
* مناطق عبارتند از: ارتفاعات غربي؛ نجد؛ احساء و قطيف؛ صحراهاي شنزار. | * مناطق عبارتند از: ارتفاعات غربي؛ نجد؛ احساء و قطيف؛ صحراهاي شنزار. | ||
* مناطق عبارتند از: [[تهامه]]؛ نجد؛ حجاز. | * مناطق عبارتند از: [[تهامه]]؛ نجد؛ حجاز<ref>شبه جزيره، محمود شاكر، ص36-30.</ref> | ||
==جغرافياي انساني== | ==جغرافياي انساني== | ||
برابر آخرين سر شماري جمعيت عربستان بیش از 25 میلیون نفر گزارش شده است. که حدود 7 میلیون نفر را خارجیان تشكيل ميدهند. | برابر آخرين سر شماري جمعيت عربستان بیش از 25 میلیون نفر گزارش شده است. که حدود 7 میلیون نفر را خارجیان تشكيل ميدهند. <ref>عربستان سعودي، سادات عظيمي، ص7.</ref> | ||
===نژاد=== | ===نژاد=== | ||
نژاد مردم عربستان سامي است. ساكنان منطقه جنوبي عربستان، خود را از نژاد «[[يعرب بن قحطان]]» فرزند پنجم [[نوح]] و [[عربِ]] خالص معرفي مينمودند، به همين جهت به «[[قحطانيان]]» شهرت يافتهاند. ولي ساكنان منطقه شمالي و مركز شبه جزيره را از نژاد «[[عدنان]]» نواده [[حضرت اسماعيل]] ميشناسند و آنان را «[[عدنانيان]]» ميخوانند. | نژاد مردم عربستان سامي است. ساكنان منطقه جنوبي عربستان، خود را از نژاد «[[يعرب بن قحطان]]» فرزند پنجم [[نوح]] و [[عربِ]] خالص معرفي مينمودند، به همين جهت به «[[قحطانيان]]» شهرت يافتهاند. ولي ساكنان منطقه شمالي و مركز شبه جزيره را از نژاد «[[عدنان]]» نواده [[حضرت اسماعيل]] ميشناسند و آنان را «[[عدنانيان]]» ميخوانند. <ref>الفهرست، ابن نديم بغدادي، ص8؛ مروج الذهب، ج1، ص300.</ref> | ||
===دين، زبان=== | ===دين، زبان=== | ||
[[دين]] رسمي اين كشور [[اسلام]] است؛ 85% مردم آن [[سني]] مذهب ([[حنبلي]]) و 15% [[شيعه]] ميباشند. | [[دين]] رسمي اين كشور [[اسلام]] است؛ 85% مردم آن [[سني]] مذهب ([[حنبلي]]) و 15% [[شيعه]] ميباشند.<ref>عربستان، محمد فخري، ص8.</ref> كشور بر اساس [[آيين وهابيت]] اداره ميشود. | ||
زبان و خط رسمي اين كشور، زبان و [[خط عربي]] ميباشد. پس از [[زبان عربي]]، در ادارات دولتي، مراكز، از زبان انگليسي استفاده ميشود. | زبان و خط رسمي اين كشور، زبان و [[خط عربي]] ميباشد. پس از [[زبان عربي]]، در ادارات دولتي، مراكز، از زبان انگليسي استفاده ميشود. | ||
==جغرافیای سیاسی== | ==جغرافیای سیاسی== | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
بيشتر نامهاي افراد، اسلامي بوده و در گفتگوهاي روزانه مردم، نام خداوند، شكر، طلب رحمت، روزي، هدايت، و عاقبت به خيري، فراوان شنيده ميشود و نفرين و دشنام به يكديگر بسيار كم است. | بيشتر نامهاي افراد، اسلامي بوده و در گفتگوهاي روزانه مردم، نام خداوند، شكر، طلب رحمت، روزي، هدايت، و عاقبت به خيري، فراوان شنيده ميشود و نفرين و دشنام به يكديگر بسيار كم است. | ||
پخش اذان از مأذنه مساجد، التزام به نماز و حضور در نمازهاي جماعت كه در پنج نوبت اقامه ميگردد، تعطيل نمودن بازار به هنگام نماز و حفظ ظواهر اسلامي، از آداب و رسوم نيكوي مردم اين كشور است. | پخش اذان از مأذنه مساجد، التزام به نماز و حضور در نمازهاي جماعت كه در پنج نوبت اقامه ميگردد، تعطيل نمودن بازار به هنگام نماز و حفظ ظواهر اسلامي، از آداب و رسوم نيكوي مردم اين كشور است. | ||
=== وضعيت زنان === | |||
برابر قوانين عربستان، ازدواج زنان عربستان با مردان بيگانه ممنوع است، مگر با مجوّز دولت كه به ندرت صادر ميشود. در مورد رعايت پوشش نيز سختگيري صورت ميگيرد؛ پوشاندن دستها و صورت حتي توسط دختران پس از دوران ابتدايي اجباري است. چنانچه زني بدن خود را به خوبي نپوشاند، توسط مأموران موسوم به «مطوّع» كه وظيفه امر به معروف و نهي از منكر را بر عهده دارند، مورد بازجويي قرار ميگيرد. | برابر قوانين عربستان، ازدواج زنان عربستان با مردان بيگانه ممنوع است، مگر با مجوّز دولت كه به ندرت صادر ميشود. در مورد رعايت پوشش نيز سختگيري صورت ميگيرد؛ پوشاندن دستها و صورت حتي توسط دختران پس از دوران ابتدايي اجباري است. چنانچه زني بدن خود را به خوبي نپوشاند، توسط مأموران موسوم به «مطوّع» كه وظيفه امر به معروف و نهي از منكر را بر عهده دارند، مورد بازجويي قرار ميگيرد. | ||
افزون بر آن، حضور و رفت و آمد زنان نيز به سهولت ميسر نيست؛ به زنان اجازه داده نميشود به تنهايي و بدون اجازه مرد خانواده از خانه يا كشور خارج شوند. رانندگي براي زنان ممنوع است مگر زنان ارتش آمريكا كه مجاز هستند در داخل مناطق نظامي، رانندگي نمايند ولي آنان نيز حق رانندگي در ملأ عام را ندارند. البته اخيراً حضور زنان غير مسلمان خارجي كه صرفاً با پوشيدن يك عباي عربي و با سر و پاي برهنه رفت و آمد ميكنند، در شهرهاي غير مكه و مدينه، امري عادي شده است. | افزون بر آن، حضور و رفت و آمد زنان نيز به سهولت ميسر نيست؛ به زنان اجازه داده نميشود به تنهايي و بدون اجازه مرد خانواده از خانه يا كشور خارج شوند. رانندگي براي زنان ممنوع است مگر زنان ارتش آمريكا كه مجاز هستند در داخل مناطق نظامي، رانندگي نمايند ولي آنان نيز حق رانندگي در ملأ عام را ندارند. البته اخيراً حضور زنان غير مسلمان خارجي كه صرفاً با پوشيدن يك عباي عربي و با سر و پاي برهنه رفت و آمد ميكنند، در شهرهاي غير مكه و مدينه، امري عادي شده است. | ||
ساختمانهاي مسكوني دولتي موظف به ساختن زمينهاي تفريحي براي زنان و مردان به طور جداگانه هستند و استخدام زنان در فروشگاهها و ادارات عمومي ممنوع است. البته در مراكز پزشكي و درماني، مدارس، دانشگاهها و | ساختمانهاي مسكوني دولتي موظف به ساختن زمينهاي تفريحي براي زنان و مردان به طور جداگانه هستند و استخدام زنان در فروشگاهها و ادارات عمومي ممنوع است. البته در مراكز پزشكي و درماني، مدارس، دانشگاهها و . از وجود بانوان به طور رسمي استفاده ميشود. | ||
در اين كشور امكانات آموزشي براي مردان و زنان يكسان نيست؛ در بعضي از دانشگاههاي عربستان از ثبتنام زنان خودداري ميشود و در برخي رشتهها فقط مردان حق ثبتنام دارند. زنان از دريافت بورس براي تحصيل در خارج از كشور محروم هستند. | در اين كشور امكانات آموزشي براي مردان و زنان يكسان نيست؛ در بعضي از دانشگاههاي عربستان از ثبتنام زنان خودداري ميشود و در برخي رشتهها فقط مردان حق ثبتنام دارند. زنان از دريافت بورس براي تحصيل در خارج از كشور محروم هستند. | ||
در عربستان نظام تعدد زوجات و حق انتخاب چند همسر براي مردان وجود دارد و بيشتر ثروتمندان آن سامان بيش از يک همسر اختيار ميکنند. در اين کشور يك مرد به راحتي ميتواند همسر خود را طلاق دهد ولي زنان براي طلاق گرفتن از شوهران خود، بايد به نظام حقوقي پيچيدهاي متوسل شوند. مدتي است که ازدواجهاي موقت به روشهاي مختلف نيز در اين کشور رايج شده است. | در عربستان نظام تعدد زوجات و حق انتخاب چند همسر براي مردان وجود دارد و بيشتر ثروتمندان آن سامان بيش از يک همسر اختيار ميکنند. در اين کشور يك مرد به راحتي ميتواند همسر خود را طلاق دهد ولي زنان براي طلاق گرفتن از شوهران خود، بايد به نظام حقوقي پيچيدهاي متوسل شوند. مدتي است که ازدواجهاي موقت به روشهاي مختلف نيز در اين کشور رايج شده است. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
ورزشكاران اين كشور در بيست رشته ورزشي فعاليت دارند و در برخي از رشتهها در سطح آسيا و جهان صاحب مدال هستند. | ورزشكاران اين كشور در بيست رشته ورزشي فعاليت دارند و در برخي از رشتهها در سطح آسيا و جهان صاحب مدال هستند. | ||
==اوضاع اقتصادی== | ==اوضاع اقتصادی== | ||
اقتصاد عربستان بر محور نفت و فرآوردههاي آن بنا شده است؛ پس از نفت، مسافرت گسترده حجاج به آن كشور نقش مهمي در اقتصاد اين كشور ايفا ميكند . اين كشور بر اساس نظام اقتصادي آزاد، سياست اقتصادي و تجاري خود را بنيان نهاده است. اقتصاد عربستان داراي بخشهاي مختلفي است كه برخي از مهمترين آنها عبارتند از: الف: كشاورزي | اقتصاد عربستان بر محور نفت و فرآوردههاي آن بنا شده است؛ پس از نفت، مسافرت گسترده حجاج به آن كشور نقش مهمي در اقتصاد اين كشور ايفا ميكند<ref>عربستان، فخري، ص104.</ref>. اين كشور بر اساس نظام اقتصادي آزاد، سياست اقتصادي و تجاري خود را بنيان نهاده است. اقتصاد عربستان داراي بخشهاي مختلفي است كه برخي از مهمترين آنها عبارتند از: الف: كشاورزي<ref>عربستان، فخري، ص105 - 112.</ref> ب: معادن ج: انرژي د: صنايع. | ||
===حمل و نقل=== | ===حمل و نقل=== | ||
حمل و نقل و ارتباطات عربستان به سه طريق ريلي، جادهاي و هوايي صورت ميگيرد. | حمل و نقل و ارتباطات عربستان به سه طريق ريلي، جادهاي و هوايي صورت ميگيرد. | ||
خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
واحد پول عربستان سعودي، «ريال» ميباشد. | واحد پول عربستان سعودي، «ريال» ميباشد. | ||
بانكهاي مهم عربستان عبارتند از: 1. بانك الرياض؛ 2. بانك الجزيره؛ 3. بانك عربي وطني؛ 4. بانك سرمايهگذاري عربستان؛ 5. بانك المتحد؛ 6. بانك الراجحي (خصوصي)؛ 7. بانك عربستان و آمريكا؛ 8. بانك عربستان و انگليس؛ 9. بانك عربستان و هلند؛ 10. بانك عربستان و فرانسه. | بانكهاي مهم عربستان عبارتند از: 1. بانك الرياض؛ 2. بانك الجزيره؛ 3. بانك عربي وطني؛ 4. بانك سرمايهگذاري عربستان؛ 5. بانك المتحد؛ 6. بانك الراجحي (خصوصي)؛ 7. بانك عربستان و آمريكا؛ 8. بانك عربستان و انگليس؛ 9. بانك عربستان و هلند؛ 10. بانك عربستان و فرانسه. | ||
عربستان با اختصاص يك ميليارد دينار اسلامي از بنيانگذاران بانك توسعه اسلامي به حساب ميآيد. اين كشور يكي از اعضاي مهم بانك عرب براي توسعه آفريقا نيز هست. | عربستان با اختصاص يك ميليارد دينار اسلامي از بنيانگذاران بانك توسعه اسلامي به حساب ميآيد. اين كشور يكي از اعضاي مهم بانك عرب براي توسعه آفريقا نيز هست. <ref>عربستان، فخري، ص98 - 101.</ref> | ||
===صادرات و واردات=== | ===صادرات و واردات=== | ||
كالاهاي صادراتي ايران به عربستان قالي، قاليچه پشمي، پسته، كيف و كفش، مصالح ساختماني، نوشابههاي غير الكلي و آب معدني، خاويار، مواد شوينده، سنگهاي ساختماني، سراميك و كاشي، سيمان، انواع ميوه، مبل، مصنوعات چوبي، صنايع آلومينيوم، اتومبيل و قطعات يدكي بوده است. و كالاهاي وارداتي ايران از عربستان اوره، بنزين هواپيما، متانول، پلي اتيلن، بوتان مايع، مواد شيميايي، كولر گازي، نخ و الياف پلي استر، دي اكسيد تيتانيوم ميباشد. | كالاهاي صادراتي ايران به عربستان قالي، قاليچه پشمي، پسته، كيف و كفش، مصالح ساختماني، نوشابههاي غير الكلي و آب معدني، خاويار، مواد شوينده، سنگهاي ساختماني، سراميك و كاشي، سيمان، انواع ميوه، مبل، مصنوعات چوبي، صنايع آلومينيوم، اتومبيل و قطعات يدكي بوده است. و كالاهاي وارداتي ايران از عربستان اوره، بنزين هواپيما، متانول، پلي اتيلن، بوتان مايع، مواد شيميايي، كولر گازي، نخ و الياف پلي استر، دي اكسيد تيتانيوم ميباشد. | ||
خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
منطقه عربستان داراي تاريخي بس كهن و طولاني است كه ميتوان پيشينه آن را به پنج دوران تقسيم نمود: | منطقه عربستان داراي تاريخي بس كهن و طولاني است كه ميتوان پيشينه آن را به پنج دوران تقسيم نمود: | ||
=== دوران باستان تا هجرت حضرت ابراهيم== | === دوران باستان تا هجرت حضرت ابراهيم== | ||
قرآن كريم در سوره «نازعات» از گسترش يافتن زمين سخن به ميان آورده است. | قرآن كريم در سوره «نازعات» از گسترش يافتن زمين سخن به ميان آورده است. <ref>نازعات: 30 وَ الأْرْضَ بَعْدَ ذلِكَ دَحاها.</ref> برابر روايات، پديدار شدن خاك و گسترشِ زمين از محل كعبه در مكه آغاز شده است. <ref>بحارالانوار، ج57، ص232، و ج66، ص254.</ref> بر اين اساس، سرزمين عربستان كهنترين بلكه نخستين نقطه پيدايش كره خاكي است. | ||
باستان شناسان نيز قدمت اقامت در اين سرزمين را به دوران ماقبل تاريخ و«عصر حجر» منتسب ساختهاند. آنان اكتشافات باستاني و آثار زير خاكي را بهترين شاهد اين قدمت دانستهاند. | باستان شناسان نيز قدمت اقامت در اين سرزمين را به دوران ماقبل تاريخ و«عصر حجر» منتسب ساختهاند. آنان اكتشافات باستاني و آثار زير خاكي را بهترين شاهد اين قدمت دانستهاند. <ref>جغرافياي تاريخي شبه جزيره عربي در دوران ماقبل تاريخ، دكتر طلعت احمد محمد عبده، ص184 ـ 268.</ref> گفتني است افزون بر آنها، آثار دوره برنزي نيز در برخي از مناطق اين كشور كشف شده است. <ref>تاريخ البلاد العربية السعوديه، منيرالعجلاني، ص5 .</ref> | ||
برخي از نويسندگان، حيات جمعي انسان در اين سرزمين را در بيست و پنج قرن قبل از ميلاد معرفي نمودهاند. | برخي از نويسندگان، حيات جمعي انسان در اين سرزمين را در بيست و پنج قرن قبل از ميلاد معرفي نمودهاند.<ref>الرحلة الحجازيه، محمد لبيب البتنوني، ص34-11.</ref> و برخي با استناد به شواهد باستان شناسي، قدمت آن را تا 8000 سال قبل از ميلاد دانستهاند. <ref>دراسات تاريخ الجزيرة العربيه، ص103 -79.</ref> | ||
از نُه قرن قبل از ميلاد به ويژه در دوران آشوريان، نام اين منطقه را «بلاد عرب» ناميدهاند. هومر در اديسه در نه قرن قبل از ميلاد و مورّخ معروف يوناني هيرودتس (Herodotos) در اواسط قرن پنجم قبل از ميلاد در مكتوبات خود به اين سرزمين اشاره كردهاند. | از نُه قرن قبل از ميلاد به ويژه در دوران آشوريان، نام اين منطقه را «بلاد عرب» ناميدهاند. هومر در اديسه در نه قرن قبل از ميلاد و مورّخ معروف يوناني هيرودتس (Herodotos) در اواسط قرن پنجم قبل از ميلاد در مكتوبات خود به اين سرزمين اشاره كردهاند. <ref>جغرافياي تاريخي شبه جزيره عربي در دوران ماقبل تاريخ، دكتر طلعت احمد محمد عبده، ص19 و 67.</ref> | ||
در قرن دوم ميلادي دانشمند يوناني بطلميوس با تعبير «بلاد صحرايي عربي؛ Arabia Eremon» از اين سرزمين ياد نموده، و آن را به دو قسمت تقسيم كرده است: بلاد عربي خوشبخت (منطقه جنوبي) و بلاد عربي صخرهاي (منطقه شمالي و مركزي) . | در قرن دوم ميلادي دانشمند يوناني بطلميوس با تعبير «بلاد صحرايي عربي؛ Arabia Eremon» از اين سرزمين ياد نموده، و آن را به دو قسمت تقسيم كرده است: بلاد عربي خوشبخت (منطقه جنوبي) و بلاد عربي صخرهاي (منطقه شمالي و مركزي) <ref>جغرافياي تاريخي شبه جزيره عربي در دوران ماقبل تاريخ، دكتر طلعت احمد محمد عبده، ص24.</ref>. | ||
در منطقه جنوبي اين سرزمين كه هم اكنون كشور يمن ناميده ميشود، به علت وجود آب و قابليت كشاورزي و دريانوردي تجمع بيشتري صورت پذيرفته و در آن دولتهايي چون معينيان، سبائيان، حميريان، قتبان، و دولت حضرموت به ظهور رسيدهاند. ولي در قسمت شمال و شمال غربي اين شبه جزيره بزرگ، نيز دولتهايي چون نبطيان وجود داشته است. | در منطقه جنوبي اين سرزمين كه هم اكنون كشور يمن ناميده ميشود، به علت وجود آب و قابليت كشاورزي و دريانوردي تجمع بيشتري صورت پذيرفته و در آن دولتهايي چون معينيان، سبائيان، حميريان، قتبان، و دولت حضرموت به ظهور رسيدهاند. ولي در قسمت شمال و شمال غربي اين شبه جزيره بزرگ، نيز دولتهايي چون نبطيان وجود داشته است. | ||
شكستن سد مآرب در جنوب، كه مهاجرت گستردهاي از جنوب به شمال و مركز را در پي داشت، باعث تشكيل حكومتهايي چون غسّانيان، لخميان و آل كنده توسط مهاجران گرديد كه به ترتيب تحت حمايت امپراتوري روم، ايران و حميريان بودند. | شكستن سد مآرب در جنوب، كه مهاجرت گستردهاي از جنوب به شمال و مركز را در پي داشت، باعث تشكيل حكومتهايي چون غسّانيان، لخميان و آل كنده توسط مهاجران گرديد كه به ترتيب تحت حمايت امپراتوري روم، ايران و حميريان بودند. | ||
از دير باز منطقه مركزي نجد و حجاز محل سكونت صحرانشيناني بوده است كه در جستجوي آب و مرتع به همراه احشام خود كوچ نشيني را پيشه خود ساخته بودند. | از دير باز منطقه مركزي نجد و حجاز محل سكونت صحرانشيناني بوده است كه در جستجوي آب و مرتع به همراه احشام خود كوچ نشيني را پيشه خود ساخته بودند. | ||
ساكنانِ اندك اين مناطق، در خيمههاي مويين روزگار ميگذراندند و براي مقابله با مشكلات، چند خانواده در كنار هم زندگي و با هم كوچ ميكردند. عامل اين پيوندها، وابستگي نسبي يا سببي بود كه بر اثر ازدواج پديد ميآمد. اين خويشاوندان «قوم» ناميده ميشدند و از تركيب چند قوم، يك قبيله شكل ميگرفت كه با پيشوند بني يا بنو (همانند بنو حرب، بني عدي) از ديگر قبايل مشخص ميگرديدند. رهبري قبيله معمولاً به عهده سالخوردهترين فرد بود كه او را «شيخ» ميناميدند. | ساكنانِ اندك اين مناطق، در خيمههاي مويين روزگار ميگذراندند و براي مقابله با مشكلات، چند خانواده در كنار هم زندگي و با هم كوچ ميكردند. عامل اين پيوندها، وابستگي نسبي يا سببي بود كه بر اثر ازدواج پديد ميآمد. اين خويشاوندان «قوم» ناميده ميشدند و از تركيب چند قوم، يك قبيله شكل ميگرفت كه با پيشوند بني يا بنو (همانند بنو حرب، بني عدي) از ديگر قبايل مشخص ميگرديدند. رهبري قبيله معمولاً به عهده سالخوردهترين فرد بود كه او را «شيخ» ميناميدند. <ref>تاريخ تحليلي اسلام، دكتر سيد جعفر شهيدي، ص6 – 16؛ دراسات تاريخ الجزيرة العربيه، ص 91 – 103؛ الرحلة الحجازيه، محمد لبيب البتنوني، ص13 - 40.</ref> | ||
ازسده پنجم ميلادي كه مهاجرت از جنوب به شمال، تحولات بسياري زيادي را در عربستان رقم زد و بر اثر آن راههاي تجاري جديدي به وجود آمد، به تدريج عدهاي از صحرانشينان بدوي در كنار جادهها سكني گزيدند، بر اثر اين سكونت به ويژه در مناطقي كه زمينه كشاورزي فراهم بود، شهركهايي پديد آمد كه باديه نشينان در آن به كشاورزي پرداختند. | ازسده پنجم ميلادي كه مهاجرت از جنوب به شمال، تحولات بسياري زيادي را در عربستان رقم زد و بر اثر آن راههاي تجاري جديدي به وجود آمد، به تدريج عدهاي از صحرانشينان بدوي در كنار جادهها سكني گزيدند، بر اثر اين سكونت به ويژه در مناطقي كه زمينه كشاورزي فراهم بود، شهركهايي پديد آمد كه باديه نشينان در آن به كشاورزي پرداختند. <ref>تاريخ تحليلي اسلام، ص24-22.</ref> | ||
===از هجرت حضرت ابراهيم تا ظهور اسلام=== | ===از هجرت حضرت ابراهيم تا ظهور اسلام=== | ||
يكي از سر درسهاي مهم تاريخ عربستان، هجرت حضرت ابراهيم به اين كشور و باقي نهادن همسر و فرزندش حضرت اسماعيل7 در اين سرزمين است كه نقش و تأثير زيادي در تحوّلات بعد بر جاي گذاشت؛ مكّه همچون مناطق ديگر عربستان، خشك و تفتيده بود. به فرمان خداوند، حضرت ابراهيم، هاجر و اسماعيل را به بيابان بيآب و علف مكه آورد و خود به ديار قدس بازگشت، با دعا و اشك مادر، در زير پاي كودكِ تشنه ابراهيم، چشمه زمزم جوشيدن گرفت. قبيله جرهم كه در آن نزديكيها ميزيست، از رفت و آمد مرغان هوايي به پيدايش آب در آن حوالي پي برده، بدان منطقه كوچ كردند. | يكي از سر درسهاي مهم تاريخ عربستان، هجرت حضرت ابراهيم به اين كشور و باقي نهادن همسر و فرزندش حضرت اسماعيل7 در اين سرزمين است كه نقش و تأثير زيادي در تحوّلات بعد بر جاي گذاشت؛ مكّه همچون مناطق ديگر عربستان، خشك و تفتيده بود. به فرمان خداوند، حضرت ابراهيم، هاجر و اسماعيل را به بيابان بيآب و علف مكه آورد و خود به ديار قدس بازگشت، با دعا و اشك مادر، در زير پاي كودكِ تشنه ابراهيم، چشمه زمزم جوشيدن گرفت. قبيله جرهم كه در آن نزديكيها ميزيست، از رفت و آمد مرغان هوايي به پيدايش آب در آن حوالي پي برده، بدان منطقه كوچ كردند. | ||
با اين دگرگوني، وادي بدون آب و كشت مكه به تدريج آباد گرديد و به صورت شهر درآمد. كم كم شهر مكه به سبب نزديكي به درياي سرخ و واقع شدن بر سر راه ارتباطي با يمن، همچنين به علت داشتن ارتباط بازرگاني با شام و فلسطين، اهميت زيادي يافت. | با اين دگرگوني، وادي بدون آب و كشت مكه به تدريج آباد گرديد و به صورت شهر درآمد. كم كم شهر مكه به سبب نزديكي به درياي سرخ و واقع شدن بر سر راه ارتباطي با يمن، همچنين به علت داشتن ارتباط بازرگاني با شام و فلسطين، اهميت زيادي يافت. | ||
به فرمان الهي، حضرت ابراهيم و اسماعيل بنيانهاي كعبه را در آن سرزمين برافراشتند و با سر دادن نداي توحيد، مردمان را به انجام مناسك حج توحيدي فرا خواندند. | به فرمان الهي، حضرت ابراهيم و اسماعيل بنيانهاي كعبه را در آن سرزمين برافراشتند و با سر دادن نداي توحيد، مردمان را به انجام مناسك حج توحيدي فرا خواندند. <ref>بقره: 127.</ref> | ||
از آن زمان ساليان بسيار گذشت؛ حضرت موسي و عيسي8 در منطقه فلسطين و قدس شريف برانگيخته شدند ولي در سرزمين تفتيده عربستان، پيامبري مبعوث نگشت؛ در نتيجه به مرور زمان، خرافات و بت پرستي در ميان قبايل اين سرزمين رواج يافت و جز پيروان اندك حضرت ابراهيم (حنفاء)، بقيه قبايل عرب به بت پرستي روي آوردند و تعداد كمي نيز به آيين يهود و مسيحيت پيوستند و روشنفكران نيز به پرستش اجرام آسماني پرداختند؛ مناسك توحيدي حج همچون سنتهاي نيكوي ديگر تحريف شد و به سوت و كف زدن در كنار خانه كعبه | از آن زمان ساليان بسيار گذشت؛ حضرت موسي و عيسي8 در منطقه فلسطين و قدس شريف برانگيخته شدند ولي در سرزمين تفتيده عربستان، پيامبري مبعوث نگشت؛ در نتيجه به مرور زمان، خرافات و بت پرستي در ميان قبايل اين سرزمين رواج يافت و جز پيروان اندك حضرت ابراهيم (حنفاء)، بقيه قبايل عرب به بت پرستي روي آوردند و تعداد كمي نيز به آيين يهود و مسيحيت پيوستند و روشنفكران نيز به پرستش اجرام آسماني پرداختند؛ مناسك توحيدي حج همچون سنتهاي نيكوي ديگر تحريف شد و به سوت و كف زدن در كنار خانه كعبه<ref>توبه: 5.</ref> و طواف به صورت عريان بدل گشت. | ||
===از ظهور اسلام تا دولت آل سعود=== | ===از ظهور اسلام تا دولت آل سعود=== | ||
مهمترين سردرس تاريخ عربستان، بعثت خاتم پيامبران حضرت محمد و ظهور اسلام در قرن هفتم ميلادي در اين كشور است. | مهمترين سردرس تاريخ عربستان، بعثت خاتم پيامبران حضرت محمد و ظهور اسلام در قرن هفتم ميلادي در اين كشور است. | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
پيامبر گرامي اسلام9 پس از تحمل سختيهاي فراوان در مكه، به مدينه مهاجرت و با متحد ساختن قبايل متخاصم زير پرچم اسلام، زمينه لازم را براي تشكيل حكومت فراگير اسلامي فراهم آورد. | پيامبر گرامي اسلام9 پس از تحمل سختيهاي فراوان در مكه، به مدينه مهاجرت و با متحد ساختن قبايل متخاصم زير پرچم اسلام، زمينه لازم را براي تشكيل حكومت فراگير اسلامي فراهم آورد. | ||
تشكيل حكومت نبوي، شهر مدينه و عربستان را از اهميت فزايندهاي برخوردار ساخت. اين اهميت بيبديل تا زمان سه خليفه نخستين؛ ابوبكر، عمر و عثمان ادامه يافت. اما پس از انتقال پايتختِ خلافت اسلامي توسط امام علي به شهر كوفه به تدريج از اهميت عربستان كاسته شد و پس از شهادت آن حضرت نيز پايتخت كشورهاي اسلامي در دوره امويان به شام و در دوره عباسيان به بغداد انتقال يافت. | تشكيل حكومت نبوي، شهر مدينه و عربستان را از اهميت فزايندهاي برخوردار ساخت. اين اهميت بيبديل تا زمان سه خليفه نخستين؛ ابوبكر، عمر و عثمان ادامه يافت. اما پس از انتقال پايتختِ خلافت اسلامي توسط امام علي به شهر كوفه به تدريج از اهميت عربستان كاسته شد و پس از شهادت آن حضرت نيز پايتخت كشورهاي اسلامي در دوره امويان به شام و در دوره عباسيان به بغداد انتقال يافت. | ||
در دوره امويان (تا 132 ه . ق.) اگر چه حكمرانان بني اميه و در دوره عباسيان اگر چه دست نشاندگان بني عباس بر عربستان حاكميت داشتند، ولي شهرهاي مختلف عربستان شاهد اعتراضات، مبارزات و حتي جنگهايي بر ضدّ اين دو خاندان بوده است. | در دوره امويان (تا 132 ه . ق.) اگر چه حكمرانان بني اميه و در دوره عباسيان اگر چه دست نشاندگان بني عباس بر عربستان حاكميت داشتند، ولي شهرهاي مختلف عربستان شاهد اعتراضات، مبارزات و حتي جنگهايي بر ضدّ اين دو خاندان بوده است. به ويژه در دوران عباسيان كه منطقه حجاز و نجد فراز و نشيبهاي بسياري را طي نمود؛ در سال 251ه . ق. در اوج درگيري مستعين و معتز عباسي، «اسماعيل بن يوسف» يكي از سادات حسني فرصت را غنيمت شمرده، حجاز را تصرف كرد و پس از وي برادرش محمد بن يوسف معروف به «اخضير» در حجاز حاكم گرديد. وي پس از حمله عباسيان به نجد رفت ولي پس از بيست سال دوباره بر حجاز تسلّط يافت. | ||
در سال 254ه . ق. دولت حجاز تحت نفوذ دولت «طولونيه» مصر قرار گرفت. «عباسيان» در سال 290 ه .ق. بار ديگر حجاز را در اختيار گرفتند و تا سال 330 ه . ق. با ضعف بسيار بر آن نظارت داشتند. در آن سال بار ديگر حاكمان مصر (اخشيديين) بر حجاز تسلط يافتند ولي اخضيرين با توسعه قدرت خود، دوباره بر حجاز حاكم شدند. | در سال 254ه . ق. دولت حجاز تحت نفوذ دولت «طولونيه» مصر قرار گرفت. «عباسيان» در سال 290 ه .ق. بار ديگر حجاز را در اختيار گرفتند و تا سال 330 ه . ق. با ضعف بسيار بر آن نظارت داشتند. در آن سال بار ديگر حاكمان مصر (اخشيديين) بر حجاز تسلط يافتند ولي اخضيرين با توسعه قدرت خود، دوباره بر حجاز حاكم شدند. | ||
در سال 350 ه . ق. «قرامطه»، حاكمان مصر، به مدت نه سال سادات اخضري را كنار زده، خود بر آن تسلط يافتند، تا آن كه در سال | در سال 350 ه . ق. «قرامطه»، حاكمان مصر، به مدت نه سال سادات اخضري را كنار زده، خود بر آن تسلط يافتند، تا آن كه در سال | ||
359 ه . ق. حكومت «فاطميين» در مصر تشكيل گرديد. حاكميت فاطميين تا سال 463، پس از آنان حكومت «سلاجقه» تا سال 650 و پس از آنان، سلطه «مماليك» تا سال 923 برحجاز ادامه يافت. در بيشتر اين ايام نوادگان امام علي و امام مجتبي: با نامهاي بني موسي، بنو فليته در مكه و نوادگان امام حسين7 در مدينه حكومت ميكردند كه اين دوران به دوران حكومت «شرفا» شهرت يافته است. | 359 ه . ق. حكومت «فاطميين» در مصر تشكيل گرديد. حاكميت فاطميين تا سال 463، پس از آنان حكومت «سلاجقه» تا سال 650 و پس از آنان، سلطه «مماليك» تا سال 923 برحجاز ادامه يافت. در بيشتر اين ايام نوادگان امام علي و امام مجتبي: با نامهاي بني موسي، بنو فليته در مكه و نوادگان امام حسين7 در مدينه حكومت ميكردند كه اين دوران به دوران حكومت «شرفا» شهرت يافته است. | ||
با تشكيل دولت عثماني و تسلط آن بر مصر در سال 923 ه . ق. حاكميت در منطقه حجاز و ديگر مناطق عربستان تحت نفوذ آنان قرار گرفت و كارگزاران آنان «بنوقتاده» در منطقه حجاز حكم ميراندند؛ در آن دوران، حاكمان جده از سوي مصر انتخاب ميشدند و گاه بين آنان و حاكمان حجاز اختلاف و درگيري پيش ميآمد. | با تشكيل دولت عثماني و تسلط آن بر مصر در سال 923 ه . ق. حاكميت در منطقه حجاز و ديگر مناطق عربستان تحت نفوذ آنان قرار گرفت و كارگزاران آنان «بنوقتاده» در منطقه حجاز حكم ميراندند؛ در آن دوران، حاكمان جده از سوي مصر انتخاب ميشدند و گاه بين آنان و حاكمان حجاز اختلاف و درگيري پيش ميآمد. <ref>شبه جزيره عرب، محمود شاكر، ص126.</ref> | ||
=== از دولت آل سعود تا دوران معاصر=== | === از دولت آل سعود تا دوران معاصر=== | ||
همانطور كه اشاره شد در آن روزگاران منطقه «نجد» به علت بُعد مسافت روستا و شهركهايش از حكومت يك پارچهاي برخوردار نبود؛ هر شهر يا قريه كه توانايي مييافت بر ساكنان ديگر شهرها يورش برده، آنان را تحت نفوذ خود قرار ميداد. | همانطور كه اشاره شد در آن روزگاران منطقه «نجد» به علت بُعد مسافت روستا و شهركهايش از حكومت يك پارچهاي برخوردار نبود؛ هر شهر يا قريه كه توانايي مييافت بر ساكنان ديگر شهرها يورش برده، آنان را تحت نفوذ خود قرار ميداد. | ||
خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
جدّ اعلاي آنها «مانع» از مشايخ قبيله «بكر بن وائل» نخست در دُروع از توابع طايف ميزيست. او به سال 850 ه . ق. (1446م) به دعوت پسر عموي خود ابن دِرْع كه امير منفوحه و حجر اليمامه و جَزْعه، در نجد بود، نزد وي رفت و واحه المُلَيْبِيد و الغُضَيَّه را از او به تيول گرفته، به كشاورزي پرداخت و آن منطقه را درعيه ناميد. وي به همراه پسرش ربيعه به شيوه ساير مشايخ عرب، گاهگاه به قبايل همسايه حمله ميبردند؛ ربيعه به آل يزيد تاخته مردان آن قبيله را از دم تيغ گذراند و زنان و اموالشان را تصاحب كرد و منطقه نفوذ خود را گسترش داد. فرزندان وي نيز روش پدر را دنبال كردند؛ فرزند ابراهيم مُقَرِّن نام داشت كه جدّ اعلاي آل سعود است. وي با وسعت يافتن منطقه تحت نفوذش در نجد حكومت كوچكي ترتيب داد. | جدّ اعلاي آنها «مانع» از مشايخ قبيله «بكر بن وائل» نخست در دُروع از توابع طايف ميزيست. او به سال 850 ه . ق. (1446م) به دعوت پسر عموي خود ابن دِرْع كه امير منفوحه و حجر اليمامه و جَزْعه، در نجد بود، نزد وي رفت و واحه المُلَيْبِيد و الغُضَيَّه را از او به تيول گرفته، به كشاورزي پرداخت و آن منطقه را درعيه ناميد. وي به همراه پسرش ربيعه به شيوه ساير مشايخ عرب، گاهگاه به قبايل همسايه حمله ميبردند؛ ربيعه به آل يزيد تاخته مردان آن قبيله را از دم تيغ گذراند و زنان و اموالشان را تصاحب كرد و منطقه نفوذ خود را گسترش داد. فرزندان وي نيز روش پدر را دنبال كردند؛ فرزند ابراهيم مُقَرِّن نام داشت كه جدّ اعلاي آل سعود است. وي با وسعت يافتن منطقه تحت نفوذش در نجد حكومت كوچكي ترتيب داد. | ||
پس از وي فرزندش، سعود با تاختن بر آل مَعْمَر كه داييهاي او بودند و متواري ساختن آنان به عيينه، در درعيه به امارت نشست. او در سال 1140ه . ق. (1727م) در درعيه درگذشت و پسرش محمّد حكمران آن شهر شد. | پس از وي فرزندش، سعود با تاختن بر آل مَعْمَر كه داييهاي او بودند و متواري ساختن آنان به عيينه، در درعيه به امارت نشست. او در سال 1140ه . ق. (1727م) در درعيه درگذشت و پسرش محمّد حكمران آن شهر شد. | ||
از آن پس حكومت عربستان به دليل انتساب به سعود، پدر محمد اولين حاكم اين خاندان كه بر اساس پيمان با محمد بن عبدالوهاب، حكومت نويني پي افكند، حكومت «آل سعود» ناميده شد و به علت انتساب به عبدالوهاب پدر شيخ محمد بنيانگذار آيين مذهبي آن سامان، حكومت «وهابيت» لقب گرفت در حالي كه پدر و برادرش مخالف سرسخت آيين او بودند. | از آن پس حكومت عربستان به دليل انتساب به سعود، پدر محمد اولين حاكم اين خاندان كه بر اساس پيمان با محمد بن عبدالوهاب، حكومت نويني پي افكند، حكومت «آل سعود» ناميده شد و به علت انتساب به عبدالوهاب پدر شيخ محمد بنيانگذار آيين مذهبي آن سامان، حكومت «وهابيت» لقب گرفت در حالي كه پدر و برادرش مخالف سرسخت آيين او بودند. <ref>تاريخ البلاد، العربية السعوديه، منير العجلاني، ج1، ص80.</ref> | ||
اين خاندان به تدريج در سه مرحله حكومت خود را از منطقه كوچك «درعيه» به همه عربستان گسترش دادند: | اين خاندان به تدريج در سه مرحله حكومت خود را از منطقه كوچك «درعيه» به همه عربستان گسترش دادند: | ||
كشف نفت، سرآغاز فصلي نوين | كشف نفت، سرآغاز فصلي نوين | ||
خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
اعضاي هيأت وزيران از سه دسته تشكيل يافتهاند: الف. گروه شاهزادگان؛ ب. گروه تكنوكراتها؛ ج. گروه سنتگرايان مذهبي. | اعضاي هيأت وزيران از سه دسته تشكيل يافتهاند: الف. گروه شاهزادگان؛ ب. گروه تكنوكراتها؛ ج. گروه سنتگرايان مذهبي. | ||
پس از هيئت دولت، عاليترين مقام اجرايي در هر منطقه، اميران آن مناطق ميباشند.كشور عربستان به سيزده استان تقسيم شده است كه از سوي پادشاه در رأس هر استان، يكي از اعضاي خانواده سلطنتي به عنوان «امير» آن منطقه منصوب ميگردد. | پس از هيئت دولت، عاليترين مقام اجرايي در هر منطقه، اميران آن مناطق ميباشند.كشور عربستان به سيزده استان تقسيم شده است كه از سوي پادشاه در رأس هر استان، يكي از اعضاي خانواده سلطنتي به عنوان «امير» آن منطقه منصوب ميگردد. | ||
مؤسسات عمومي عربستان عبارتند از: ديوان محاسبات | مؤسسات عمومي عربستان عبارتند از: ديوان محاسبات عمومي، ديوان خدمات شهري، سازمان امور استخدامي، اداره آمار عمومي، سازمان محيط زيست و هواشناسي، هيئت عربي سعودي استاندارد (المواصفات والمقاييس)، مؤسسه عمومي مخارج و هزينهها. | ||
===ارتش=== | ===ارتش=== | ||
ارتش عربستان از چهار نيرو تشكيل شده و داراي سازمانهاي متعددي است. از نظر نظامي، عربستان به هفت منطقه فرماندهي تقسيم ميشود: | ارتش عربستان از چهار نيرو تشكيل شده و داراي سازمانهاي متعددي است. از نظر نظامي، عربستان به هفت منطقه فرماندهي تقسيم ميشود: | ||
خط ۱۷۹: | خط ۱۷۹: | ||
بر اساس همين سياست است كه: | بر اساس همين سياست است كه: | ||
كشورهاي مسلمان آفريقايي؛ نظير سومالي، مراكش، چاد، نيجر، مالي، سنگال و موريتاني به علت نيازهاي مالي از كمكهاي عربستان برخوردارند و يا نفت ارزان دريافت ميكنند. | كشورهاي مسلمان آفريقايي؛ نظير سومالي، مراكش، چاد، نيجر، مالي، سنگال و موريتاني به علت نيازهاي مالي از كمكهاي عربستان برخوردارند و يا نفت ارزان دريافت ميكنند. | ||
در بحران تجاوز عراق به كويت، عربستان نخست سياست كنترل بحران و حل اختلاف بين عراق و كويت را در پيش گرفت ولي در نهايت در برابر عراق موضع گرفته، قسمت اعظم هزينه لشكركشي آمريكا و همپيمانان غربياش را بر عهده گرفت. | در بحران تجاوز عراق به كويت، عربستان نخست سياست كنترل بحران و حل اختلاف بين عراق و كويت را در پيش گرفت ولي در نهايت در برابر عراق موضع گرفته، قسمت اعظم هزينه لشكركشي آمريكا و همپيمانان غربياش را بر عهده گرفت. | ||
در جريان پيروزي مردم مسلمان الجزاير در انتخابات پارلماني، در همسويي با كشورهاي غربي از رژيم كودتا حمايت كرد. | در جريان پيروزي مردم مسلمان الجزاير در انتخابات پارلماني، در همسويي با كشورهاي غربي از رژيم كودتا حمايت كرد. | ||
در جنگ خليج فارس و يورش عراق به كويت، به دليل حمايت يمن از صدام، روابط اين دو كشور به وخامت گراييد و رژيم سعودي علاوه بر قطع كمكهاي خود به يمن كارگران آن كشور را از عربستان اخراج كرد. | در جنگ خليج فارس و يورش عراق به كويت، به دليل حمايت يمن از صدام، روابط اين دو كشور به وخامت گراييد و رژيم سعودي علاوه بر قطع كمكهاي خود به يمن كارگران آن كشور را از عربستان اخراج كرد. | ||
خط ۱۹۵: | خط ۱۹۵: | ||
با شهادت حدود 400 تن از حجاج ايراني در سال 1366ه .ش، عربستان روابط خود با ايران را به طور يك جانبه قطع كرد. | با شهادت حدود 400 تن از حجاج ايراني در سال 1366ه .ش، عربستان روابط خود با ايران را به طور يك جانبه قطع كرد. | ||
پذيرش قطعنامه 598 و موضعگيري اصولي ايران در تجاوز عراق به كويت، روابط ايران و عربستان را از سال 1369 ه . ش. 1991 ميلادي وارد مرحله جديدي نمود و در پي آن سفارتخانههاي دو كشور در فروردين سال 1370 گشوده شدند. | پذيرش قطعنامه 598 و موضعگيري اصولي ايران در تجاوز عراق به كويت، روابط ايران و عربستان را از سال 1369 ه . ش. 1991 ميلادي وارد مرحله جديدي نمود و در پي آن سفارتخانههاي دو كشور در فروردين سال 1370 گشوده شدند. | ||
از سال 1370 تا 1376 را ميتوان مرحله تنشزدايي و زمينهسازي روابط بهتر ناميد؛ در اين مرحله جناب آقاي هاشمي رفسنجاني رييس جمهور وقت، نقش بسيار مهم و اساسي داشتند و توانست با جلب موافقت ملک عبدالله که آن وقت وليعهد عربستان بود، رياست جمهوري اسلامي ايران بر كنفرانس اسلامي را به تصويب برسانند. | از سال 1370 تا 1376 را ميتوان مرحله تنشزدايي و زمينهسازي روابط بهتر ناميد؛ در اين مرحله جناب آقاي هاشمي رفسنجاني رييس جمهور وقت، نقش بسيار مهم و اساسي داشتند و توانست با جلب موافقت ملک عبدالله که آن وقت وليعهد عربستان بود، رياست جمهوري اسلامي ايران بر كنفرانس اسلامي را به تصويب برسانند. | ||
برگزاري كنفرانس اسلامي در سال 1376 در تهران و ديدار ملک عبدالله از تهران و مذاكرات سياسي وي در حاشيه حضورش در كنفرانس اسلامي و در مرحله بعد انعقاد موافقت نامههاي متعدد اقتصادي، سياسي و امنيتي، روابط ايران و عربستان را نزديكتر ساخت. مسافرت آقاي خاتمي رييس جمهوري اسلامي ايران در سال 1378 و ديدار امير سلطان بن عبدالعزيز معاون دوم شوراي وزيران و سفر برخي از وزراي دو كشور در بالا بردن سطح روابط، نقش بسيار مهمي ايفا نمود و چشمانداز آينده روابط دو كشور را تا حد زيادي ارتقا بخشيد. | برگزاري كنفرانس اسلامي در سال 1376 در تهران و ديدار ملک عبدالله از تهران و مذاكرات سياسي وي در حاشيه حضورش در كنفرانس اسلامي و در مرحله بعد انعقاد موافقت نامههاي متعدد اقتصادي، سياسي و امنيتي، روابط ايران و عربستان را نزديكتر ساخت. مسافرت آقاي خاتمي رييس جمهوري اسلامي ايران در سال 1378 و ديدار امير سلطان بن عبدالعزيز معاون دوم شوراي وزيران و سفر برخي از وزراي دو كشور در بالا بردن سطح روابط، نقش بسيار مهمي ايفا نمود و چشمانداز آينده روابط دو كشور را تا حد زيادي ارتقا بخشيد. | ||
==تشكيلات مذهبي عربستان== | ==تشكيلات مذهبي عربستان== | ||
دين در ميان مردم عربستان نفوذ زيادي داشته، در اوضاع فرهنگي، سياسي و اجتماعي آن نقش اساسي ايفا ميكند. | دين در ميان مردم عربستان نفوذ زيادي داشته، در اوضاع فرهنگي، سياسي و اجتماعي آن نقش اساسي ايفا ميكند. | ||
اين كشور بر اساس ظواهر شريعت اسلامي اداره ميشود؛ قوانيني چون قصاص و تعزيرات نيز در آن اجرا ميشوند. هيچ ديني غير از اسلام پذيرفته نيست و اماكن مذهبي غير اسلامي همچون كليسا، كنيسه و | اين كشور بر اساس ظواهر شريعت اسلامي اداره ميشود؛ قوانيني چون قصاص و تعزيرات نيز در آن اجرا ميشوند. هيچ ديني غير از اسلام پذيرفته نيست و اماكن مذهبي غير اسلامي همچون كليسا، كنيسه و . در آن وجود ندارد. رسانههاي عمومي، احكام اسلامي را تبليغ و ترويج نموده، از نشر و پخش هر گونه سخن و برنامه خلاف شؤون ديني جلوگيري ميشود. | ||
===مذاهب در عربستان=== | ===مذاهب در عربستان=== | ||
اكثر مردم اين كشور اهل تسنن هستند؛ و كشور بر اساس مذهب وهابيت اداره ميشود؛ بيشتر مردم نجد پيرو مذهب حنبلي و منطقه حجاز بيشتر مالكي مذهباند. | اكثر مردم اين كشور اهل تسنن هستند؛ و كشور بر اساس مذهب وهابيت اداره ميشود؛ بيشتر مردم نجد پيرو مذهب حنبلي و منطقه حجاز بيشتر مالكي مذهباند. | ||
خط ۲۰۵: | خط ۲۰۵: | ||
===وهابيت=== | ===وهابيت=== | ||
در قرن دوازدهم هجري «محمد بن | در قرن دوازدهم هجري «محمد بن | ||
عبد الوهاب» افكار اهل حدیث که معتقد بودند نباید در مسائل کلامی فکر و تدبر کرد و فقط به احادیث تکیه کرد را پی گرفت | عبد الوهاب» افكار اهل حدیث که معتقد بودند نباید در مسائل کلامی فکر و تدبر کرد و فقط به احادیث تکیه کرد را پی گرفت و با امير درعيه محمد بن سعود جد آل سعود پيمان بست و توافق نمود كه محمد بن عبدالوهاب، رهبري مذهبي و محمد بن سعود جدّ آل سعود، رهبري سياسي و مديريت حكومت را بر عهده گيرند. | ||
=== سازمانهاي مذهبي عربستان=== | === سازمانهاي مذهبي عربستان=== | ||
در تشكيلات حكومتي عربستان، وزارت اوقاف، شؤون اسلامي، دعوت و ارشاد، و سازمانهاي ديگر براي انجام امور مذهبي تأسيس شده و به انجام امور مذهبي ميپردازند. | در تشكيلات حكومتي عربستان، وزارت اوقاف، شؤون اسلامي، دعوت و ارشاد، و سازمانهاي ديگر براي انجام امور مذهبي تأسيس شده و به انجام امور مذهبي ميپردازند. | ||
خط ۲۵۴: | خط ۲۵۴: | ||
گفتي است مبلغ ديه اگر متوفي مرد باشد و راننده صد در صد مقصر شود، يكصد هزار ريال سعودي است که به ورثه تعلق ميگيرد و چنانچه 50% راننده و 50% متوفي مقصر گردد؛ دادگاه، راننده را به پرداخت پنجاه هزار ريال محكوم ميكند. | گفتي است مبلغ ديه اگر متوفي مرد باشد و راننده صد در صد مقصر شود، يكصد هزار ريال سعودي است که به ورثه تعلق ميگيرد و چنانچه 50% راننده و 50% متوفي مقصر گردد؛ دادگاه، راننده را به پرداخت پنجاه هزار ريال محكوم ميكند. | ||
ولي اگر متوفي، زن باشد، كلّ ديه، پنجاه هزار ريال است؛ زيرا ديه زن نصف ديه مرد، تعيين شده است. | ولي اگر متوفي، زن باشد، كلّ ديه، پنجاه هزار ريال است؛ زيرا ديه زن نصف ديه مرد، تعيين شده است. | ||
اگر راننده از پرداخت ديه ناتوان باشد و قادر به پرداخت ديه نباشد و فقر و اعسار او ثابت گردد، دادگاه راننده را آزاد ميكند و ديه متوفي را از بيت المال ميپردازد. | اگر راننده از پرداخت ديه ناتوان باشد و قادر به پرداخت ديه نباشد و فقر و اعسار او ثابت گردد، دادگاه راننده را آزاد ميكند و ديه متوفي را از بيت المال ميپردازد. | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[مکه]] | |||
* [[مدینه]] | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | |||
{{برگرفتگی | |||
| پیش از لینک = | |||
| منبع = | |||
| لینک = | |||
| توضیحات منبع = | |||
}} | |||
* '''قرآن كريم. | |||
* '''آشنايي با علوم اسلامي، كلام و عرفان'''، شهيد مطهري، انتشارات صدرا. | |||
* '''الأصالة و المعاصرة'''، فؤاد عبدالسلام الفارسي، شركة المدينة المنورة للطباعة و النشر، 1412 ه . ق. | |||
* '''الاعلام زركلي'''، دارالعلم للملايين، بيروت، 1990م. | |||
* '''اعيان الشيعه'''، محسن امين، مطبعه ابن زيدون دمشق، چاپ دوم، 1944م. | |||
* '''بحارالانوار'''، علامه مجلسي، بيروت. | |||
* '''البعثات الخارجية للمملكة العربية السعودية'''، صادق علي حجازي، مطبوعات نادي مكة الثقافي، چاپ اول، 1403 ه.ق. | |||
* '''تاريخ البلاد العربية السعوديه'''، دكتر منير العجلاني، دارالشبل للنشر والتوزيع، رياض، چاپ دوم، 1413ه.ق. | |||
* '''تاريخ تحليلي اسلام'''، سيد جعفر شهيدي. | |||
* '''تاريخ العربية السعوديه من القرن الثامن عشر حتي نهاية القرن العشرين'''، اليكسي فاسيليف، شركة المطبوعات للتوزيع و النشر بيروت لبنان، چاپ اول، 1995 م. | |||
* '''تاريخ المملكة العربية السعوديه'''، صلاح الدين مختار، چاپ بيروت، دار مكتبة الحياة . | |||
* '''جغرافياي تاريخي كشورهاي اسلامي'''، وزارت آموزش و پرورش، تهران، 1366 . | |||
* '''الجغرافيا التاريخيه لشبه الجزيرة العربيه'''، في عصور ماقبل التاريخ، دكتر طلعت احمد محمد عبده، دانشگاه الازهر «دارالمعرفة الجامعيه» مصر. | |||
* '''الجزيرة العربيه في الوثائق البريطانيه'''، نجده فتحي صفوه، دارالساقي، بيروت، لبنان چاپ اول، 1996 م . | |||
* '''جزيرة العرب في القرن العشرين'''، حافظ وهبه، چاپ مصر. | |||
* '''حج'''، استاد مطهري، نشر صدرا. | |||
* '''دراسات تاريخ الجزيرة العربيه'''، تدوين و چاپ جمعي از اساتيد دانشگاه ملك سعود، 1404ه . ق، 1984. | |||
* '''دليل الفنادق'''، معهد خادم الحرمين الشريفين لأبحاث الحج، مكه مكرمه. | |||
* '''دليل المملكة العربية السعوديه'''، وزارت اعلام عربستان سعودي، 1996م. | |||
* '''الذريعه الي تصانيف الشيعه'''، دار الاضواء، چاپ بيروت. | |||
* '''رحله ابن بطوطه'''، مؤسسة الرسالة، بيروت. | |||
* '''الرحلة الحجازيه'''، محمد لبيب البتنوني، مكتبه الثقافة الدينيه. | |||
* '''شبه جزيرة العرب'''، محمود شاكر، المكتب الاسلامي، چاپ بيروت، 1406ه .ق. | |||
* '''الرد علي الاخنائي'''، ابن تيميه، مطبعه سلفيه، مصر. | |||
* '''عدل الهي'''، مرتضي مطهري، انتشارات صدرا، چاپ دهم. | |||
* '''عربستان'''، محمد فخري، مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني، ويرايش دوم. | |||
* '''عربستان سعودي'''، رقيه عظيمي سادات، تهران، دفتر مطالعات سياسي و بين المللي وزارت امور خارجه، چاپ سوم 1380. | |||
* '''فرازهايي از زندگي پيامبر اسلام'''، جعفر سبحاني، نشر مشعر، 1381. | |||
* '''الفهرست'''، ابن نديم بغدادي، چاپ تجدد. | |||
* '''قلب الحجاز'''، عاتق بن غيث البلادي، دارمكه للنشر و التوزيع. | |||
* '''الكامل في التاريخ'''، ابن اثير، دار صادر بيروت. | |||
* '''كشف الشبهات'''، محمد بن عبدالوهاب، الرياسة العامه للادارات البحوث العلميه، رياض. | |||
* '''المدن و الاماكن الأثريه في شمال و جنوب الجزيرة العربيه'''، احمد حسين شرف الدين، چاپ رياض، مطابع الفرزدق التجاريه، 1404ه.ق. | |||
* '''مروج الذهب'''، مسعودي، دارالفكر بيروت، 1409. | |||
* '''معجم ادوية الجزيره'''، عبدالله بن محمدبن خميس، چاپ اول، 1425ه . ق. | |||
* '''ملوك العرب'''، امين الريحاني، بيروت 1924. | |||
* '''منهاج السنة النبويه'''، ابن تيميه، جامعه امام محمد بن سعود عربستان. | |||