پرش به محتوا

ناودان کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[https://wikihaj.com/images/4/43/%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B7%D9%84%D8%A7_%28%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C%29%DB%B1.PNG میزاب کعبه]


[[پرونده:ناودان کعبه.jpg|350px|thumb|left|]]
[[پرونده:ناودان کعبه.jpg|350px|thumb|left|]]
ناودان کعبه بر پشت بام در سمت [[حجر اسماعیل]] قرار دارد و مورد علاقه مردم هست و زمانی که [[باران]] ببارد و از ناودان سرازیر می‌شود مردم برای جمع کردن باران جمع می‌شوند.
'''ناودان کعبه''' مجرایی از جنس طلا در دیوار کعبه برای خروج آب باران از سقف آن. ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]] قرار دارد. این ناودان را نخستین بار [[قریش]] در بنای کعبه ساختند. در [[احادیث معصومین]]، ناودان کعبه به عنوان مکان مبارک و محل [[عبادات]] انبیا و [[اهل بیت]] ذکر شده است.
و این ناودان رو [[قریش]] ساختند و در طول تاریخ اشخاصی در ظاهر ناودان تغییراتی اضافه کردند. در [[احادیث معصومین]]، ناودان کعبه به عنوان مکان مبارک و محل [[عبادات]] انبیا و [[اهل بیت]] ذکر شده است.
==موقعیت==
==موقعیت==
{{بیشتر|کعبه}}
{{بیشتر|کعبه}}
ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]]، یعنی در ضلع شمالی بر پشت بام [[کعبه]] نصب شده و آب باران را به حجر می‌ریزد.
ناودان کعبه در سمت [[حجر اسماعیل]]، یعنی در ضلع شمالی بر پشت بام [[کعبه]] نصب شده و آب باران را به حجر می‌ریزد.
==تعریف==
==واژه==
به زبان عربی، میزاب به معنای ناودان است. و بعضی بر این نظر هستند که میزاب دارای ریشه‌ی فارسی مرزآب است. <ref>الرحلة الحجازیة، ص105.</ref>
به زبان عربی، میزاب به معنای ناودان است. و بعضی بر این نظر هستند که میزاب دارای ریشه‌ی فارسی مرزآب است. <ref>الرحلة الحجازیة، ص105.</ref>
==تاریخچه==
==تاریخچه==
{{بیشتر|بازسازی کعبه}}
{{بیشتر|بازسازی کعبه}}
کعبه‌ای که [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم(ع)]] ساخت، سقف نداشت<ref>فی منزل الوحی، ص207.</ref>؛ بنابراین به ناودان نیازی نداشت. بعدا [[قصی بن کلاب]] برای [[کعبه]]، سقفی از چوب ساخت ولی ناودانی برای سقف در نظر نگرفت.
کعبه‌ای که [[حضرت ابراهیم|حضرت ابراهیم(ع)]] ساخت، سقف نداشت<ref>فی منزل الوحی، ص207.</ref>؛ بنابراین به ناودان نیازی نداشت. بعدا [[قصی بن کلاب]] برای [[کعبه]]، سقفی از چوب ساخت ولی ناودانی برای سقف در نظر نگرفت. [[قریش]] که نخستین سقف محکم را برای کعبه ساختند محلی نیز برای ریزش آب باران ساختند که آب‌ها را به [[حجر اسماعیل]] می‌ریخت<ref>اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ج1، ص197 به بعد.</ref>
[[قریش]] که نخستین سقف محکم را برای کعبه ساختند محلی نیز برای ریزش آب باران ساختند که آب‌ها را به [[حجر اسماعیل]] می‌ریخت<ref>اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ج1، ص197 به بعد.</ref>
[[عبدالله ابن زبیر ابن عوام|ابن زبیر]] نیز در سال ۶۴ق که کعبه را دوباره ساختُ برای آن ناودانی گذاشت. <ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref>
[[عبدالله ابن زبیر ابن عوام|ابن زبیر]] نیز در سال ۶۴ق که کعبه را دوباره ساختُ برای آن ناودانی گذاشت. <ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref>
{{بیشتر|عبدالله ابن زبیر}}
{{بیشتر|عبدالله ابن زبیر}}
[[حجاج بن یوسف]] هم ناودانی از مس برای سقف کعبه ساخت که بین [[رکن عراقی]] و [[رکن شامی|شامی]] قرار داشت و هنوز هم در همان مکان هست. بعدا [[ولید بن عبدالملک]] صفحه‌ای از طلا روی این ناودان کشید.
[[حجاج بن یوسف]] نیز ناودانی از مس برای سقف کعبه ساخت که بین [[رکن عراقی]] و [[رکن شامی|شامی]] قرار داشت و هنوز هم در همان مکان است. بعدا [[ولید بن عبدالملک]] صفحه‌ای از طلا روی این ناودان کشید.
در سال 959ق سلطان سلیمان، ناودانی از نقره ساخت و در سال 1021ق سلطان احمد آن را با زر و لاجورد رنگین نمود. در سال 1272ق سلطان عبدالمجید ناودانی از طلای خالص ساخت.
در سال 959ق سلطان سلیمان، ناودانی از نقره ساخت و در سال 1021ق سلطان احمد آن را با زر و لاجورد رنگین نمود. در سال 1272ق سلطان عبدالمجید ناودانی از طلای خالص ساخت.
==نام‌های دیگر ناودان==
==نام‌های دیگر ناودان==
این ناودان با نام‌های میزاب الذهب(ناودان طلا) <ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref><ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref> و میزاب الرحمة <ref>الرحلة الحجازیة، ص105، موسوعة العتبات المقدسة، ص236.</ref> (ناودان رحمت) مشهور می‌باشد.
این ناودان با نام‌های میزاب الذهب (ناودان طلا) <ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref><ref>راهنمای حرمین شریفین، ج1، ص178.</ref> و میزاب الرحمة <ref>الرحلة الحجازیة، ص105، موسوعة العتبات المقدسة، ص236.</ref> (ناودان رحمت) مشهور می‌باشد.
==در روایات==
==در روایات==
در روایات ناودان کعبه به عنوان:
برخی ویژگی‌ها در روایات به مکان قرار گرفتن ناودان (زیر ناودان) نسبت داده شده است:
* محل ایستادن و اذن [[حضرت جبرئیل]] برای رسیدن به خدمت [[پیامبر اکرم]].<ref>الكافي، ج 4، ص 557.</ref>
* محل ایستادن و اذن [[حضرت جبرئیل]] برای رسیدن به خدمت [[پیامبر اکرم]].<ref>الكافي، ج 4، ص 557.</ref>
* محل عبادات اهل بیت<ref>مستدرك الوسائل، ج 9، ص 427.</ref>..
* محل عبادات اهل بیت<ref>مستدرك الوسائل، ج 9، ص 427.</ref>.
* آب ناودان<ref>بحار الانوار، ج 62، ص 283.</ref>، سبب شفای<ref>بحار الانوار، ج 47، ص 122.</ref> بیمار<ref>الكافي، ج 6، ص 387.</ref>.<ref>بحار الانوار، ج 62، ص 286.</ref>
* محل نماز شَبِير و شَبَّر.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>
* محل نماز شَبِير و شَبَّر.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>
* استحباب [[نماز]] خواندن.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>.<ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref>
* استحباب [[نماز]] خواندن.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>.<ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref>
* استحباب [[دعا]] کردن.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>.<ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref>
* استحباب [[دعا]] کردن.<ref>مستدرك الوسائل، ج 3، ص 422.</ref>.<ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref>
===سبب شفای بیمار===
===سبب شفای بیمار===
فردى از ياران [[امام صادق]] (ع) در [[مكه]] بيمار در حال مرگ بود. يكى از همراهانش نزد امام آمد و خبر داد. حضرت فرمودند: «اگر به جاى شما بودم از آب ناودان كعبه به او مى‌‏دادم.»
در برخی روایات آبی که از ناودان می‌ریزد شفا بخش توصیف شده است.<ref>الكافي، ج 6، ص 387.</ref><ref>بحار الانوار، ج 47، ص 122.</ref>
آن مرد در طلب آب ناودان به سرعت به سمت [[مسجد الحرام|مسجد]] رفت ولی چيزى نيافت. در همين حال، ابرى پديدار شد و آسمان شروع به باريدن كرد. ظرفى را زير ناودان پر از آب كرد و نزد بيمار برد. بيمار مقدارى از آن آب نوشيد و فوراً شفا يافت.<ref>الكافي، ج 6، ص 387.</ref>
==محل قیام امام زمان عج==
{{بیشتر|ظهور امام زمان}}
[[امام باقر (ع)]] فرمودند: مقصود خداوند از «مُضْطَر» در [[آيه]]: «أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ»<ref>بحار الانوار، ج 99، ص 230.</ref> [[حضرت ولى‏عصر|حضرت ولى‏عصر (ع)]] است كه هنگام فرا رسيدن دوران ظهورش، «جبرئيل به صورت پرنده‏اى سفيد، در حالى كه بر روى ناودان كعبه جاى‏ گرفته است، اولين كسى است كه با او [[بيعت]] مى‏‌كند. سپس 313 يار باوفاى او بيعت مى‏‌كنند.»
==در ادب فارسی==
==در ادب فارسی==
ناودان کعبه از مفاهیمی هست که در ادبیات فارسی‏<ref>شجاعى، محمد، حج در آئينه شعر فارسى، 1جلد، مشعر - تهران - ايران، چاپ: 2، 1388 ه.ش.</ref>، شعرا در مورد آن اشعاری سروده‌اند مثل محیی لاری<ref>محيى لارى، فتوح الحرمين، ص 46 و 47.</ref>، سنایی<ref>سنايى، ديوان، ص 104.</ref>، خاقانی<ref>خاقانى، ديوان، ص 404.</ref>،‏<ref>خاقانى، ديوان، ص 246.</ref> جامی<ref>جامى، سبحة الاسرار، سلسلة الذهب، ص 226.</ref>.
ناودان کعبه از مفاهیمی است که در ادبیات فارسی‏<ref>شجاعى، محمد، حج در آئينه شعر فارسى، 1جلد، مشعر - تهران - ايران، چاپ: 2، 1388 ه.ش.</ref>، شعرا در مورد آن اشعاری سروده‌اند مثل محیی لاری<ref>محيى لارى، فتوح الحرمين، ص 46 و 47.</ref>، سنایی<ref>سنايى، ديوان، ص 104.</ref>، خاقانی<ref>خاقانى، ديوان، ص 404.</ref>،‏<ref>خاقانى، ديوان، ص 246.</ref> جامی<ref>جامى، سبحة الاسرار، سلسلة الذهب، ص 226.</ref>.
 
نمونه‌ای از اشعار:
نمونه‌ای از اشعار:
* سنایی: جويد به تبرك آب دستت‏ چون حاج ز ناودان كعبه‏<ref>سنايى، ديوان، ص 104.</ref>
* سنایی: جويد به تبرك آب دستت‏ چون حاج ز ناودان كعبه‏<ref>سنايى، ديوان، ص 104.</ref>