بدنه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
M-mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Z mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:شتر قربانی.jpeg|بندانگشتی]] | [[پرونده:شتر قربانی.jpeg|بندانگشتی]] | ||
'''بَدَنه''': به شتر یا گاو آماده برای [[قربانی]] یا [[کفاره]] در [[مناسک حج]] را گویند. یکی از رسومات اعراب روزگار جاهلیت نحر بدنه، نذر نحر بدنه و حرکت دادن و راندن بدنه برای نحر در [[حج]]، بوده است که [[اسلام]] آنرا تقریر و تایید کرده است. | '''بَدَنه''': به شتر یا گاو آماده برای [[قربانی]] یا [[کفاره]] در [[مناسک حج]] را گویند. یکی از رسومات اعراب روزگار جاهلیت نحر بدنه، نذر نحر بدنه و حرکت دادن و راندن بدنه برای نحر در [[حج]]، بوده است که [[اسلام]] آنرا تقریر و تایید کرده است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۲: | ||
تفاوت مفهوم واژه [[هَدْی]] با بدنه آن است که هدی شامل شتر، گاو و گوسفندی است که برای [[قربانی]] در نظر گرفته شده؛ اما بدنه تنها شامل شتر می‌شود.<ref>معجم الفروق اللغویه، ص93.</ref> البته گاهی بدنه بر گاو نیز اطلاق شده است.<ref>النهایه، ابن اثیر، ج1، ص108، «بدن. </ref> | تفاوت مفهوم واژه [[هَدْی]] با بدنه آن است که هدی شامل شتر، گاو و گوسفندی است که برای [[قربانی]] در نظر گرفته شده؛ اما بدنه تنها شامل شتر می‌شود.<ref>معجم الفروق اللغویه، ص93.</ref> البته گاهی بدنه بر گاو نیز اطلاق شده است.<ref>النهایه، ابن اثیر، ج1، ص108، «بدن. </ref> | ||
==بدنه در اصطلاح فقهی== | ==بدنه در اصطلاح فقهی== | ||
مراد از بدنه در اصطلاح فقهی، شتر<ref>مدارک الاحکام، ج8، ص321؛ الحدائق الناضره، ج15، ص175؛ فتح الوهاب، ج1، ص263.</ref> یا گاوی<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص224؛ المغنی، ج3، ص579.</ref> است که [[قربانی]] می‌شود، خواه به سبب وجوب یا استحباب در [[مناسک حج]] یا غیر آن<ref>المجموع، ج8، ص383، 395.</ref> و خواه برای کفاره شماری از کارهای شخصی [[حج‌گزار]] یا غیر حج‌گزار.<ref>المغنی، ج3، ص315؛ ج11، ص98، 353-354؛ حاشیة رد المحتار، ج6، ص633؛ ریاض المسائل، ج7، ص253، 255.</ref> امامیان و مالکیان<ref>المدونة الکبری، ج1، ص387؛ النهایه، طوسی، ص257؛ السرائر، ج3، ص67.</ref> و بیشتر شافعیان<ref>المجموع، ج8، ص470؛ روضة الطالبین، ج2، ص592.</ref> واژه بدنه را تنها بر شتر اطلاق می‌کنند. حنبلیان و حنفیان<ref>بدائع الصنائع، ج5، ص85؛ المغنی، ج3، ص579؛ کشاف القناع، ج2، ص536-537.</ref> بدنه را بر شتر و گاو و پاره‌ای از منابع شافعی<ref>المجموع، ج8، ص470؛ روضة الطالبین، ج2، ص591-592.</ref> بر شتر و گاو و نیز گوسفند اطلاق کرده‌اند؛ در آیه 36 [[سوره حجّ]] بدنه از شعائر الهی خوانده شده است: {{قلم رنگ|سبز|وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللهِ}} مفسران مقصود از «بُدْن» را در این آیه، شتران بزرگ‌اندام دانسته<ref>تفسیر سمعانی، ج3، ص439؛ جوامع الجامع، ج2، ص560؛ الامثل، ج10، ص351.</ref> و سبب قرار گرفتن آن‌ها را در زمره شعائر، [[اشعار|اِشعار]] و [[تقلید]] (نشانه‌‌گذاری ویژه قربانی حج) شمرده‌اند که در احکام فقهی مقرر شده است.<ref>تفسیر سمعانی، ج3، ص439؛ تفسیر بغوی، ج3، ص288.</ref> برخی نیز بدنه را از نشانه‌های دین خدا یا مناسک حج شمرده و سوق بدنه (همراه آوردن و راندن بدنه برای قربانی)، اشعار، تقلید، [[نحر]] و اطعام فقیران از گوشت بدنه را از مظاهر عبادت خداوند و در شمار شعائر الهی دانسته‌اند.<ref>مجمع البیان، ج7، ص154.</ref> | مراد از بدنه در اصطلاح فقهی، شتر<ref>مدارک الاحکام، ج8، ص321؛ الحدائق الناضره، ج15، ص175؛ فتح الوهاب، ج1، ص263.</ref> یا گاوی<ref>بدائع الصنائع، ج2، ص224؛ المغنی، ج3، ص579.</ref> است که [[قربانی]] می‌شود، خواه به سبب وجوب یا استحباب در [[مناسک حج]] یا غیر آن<ref>المجموع، ج8، ص383، 395.</ref> و خواه برای کفاره شماری از کارهای شخصی [[حج‌گزار]] یا غیر حج‌گزار.<ref>المغنی، ج3، ص315؛ ج11، ص98، 353-354؛ حاشیة رد المحتار، ج6، ص633؛ ریاض المسائل، ج7، ص253، 255.</ref> | ||
==تایید رسم | امامیان و مالکیان<ref>المدونة الکبری، ج1، ص387؛ النهایه، طوسی، ص257؛ السرائر، ج3، ص67.</ref> و بیشتر شافعیان<ref>المجموع، ج8، ص470؛ روضة الطالبین، ج2، ص592.</ref> واژه بدنه را تنها بر شتر اطلاق می‌کنند. حنبلیان و حنفیان<ref>بدائع الصنائع، ج5، ص85؛ المغنی، ج3، ص579؛ کشاف القناع، ج2، ص536-537.</ref> بدنه را بر شتر و گاو و پاره‌ای از منابع شافعی<ref>المجموع، ج8، ص470؛ روضة الطالبین، ج2، ص591-592.</ref> بر شتر و گاو و نیز گوسفند اطلاق کرده‌اند؛ در آیه 36 [[سوره حجّ]] بدنه از شعائر الهی خوانده شده است: {{قلم رنگ|سبز|وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللهِ}} مفسران مقصود از «بُدْن» را در این آیه، شتران بزرگ‌اندام دانسته<ref>تفسیر سمعانی، ج3، ص439؛ جوامع الجامع، ج2، ص560؛ الامثل، ج10، ص351.</ref> و سبب قرار گرفتن آن‌ها را در زمره شعائر، [[اشعار|اِشعار]] و [[تقلید]] (نشانه‌‌گذاری ویژه قربانی حج) شمرده‌اند که در احکام فقهی مقرر شده است.<ref>تفسیر سمعانی، ج3، ص439؛ تفسیر بغوی، ج3، ص288.</ref> | ||
برخی نیز بدنه را از نشانه‌های دین خدا یا مناسک حج شمرده و سوق بدنه (همراه آوردن و راندن بدنه برای قربانی)، اشعار، تقلید، [[نحر]] و اطعام فقیران از گوشت بدنه را از مظاهر عبادت خداوند و در شمار شعائر الهی دانسته‌اند.<ref>مجمع البیان، ج7، ص154.</ref> | |||
==تایید رسم جاهلی== | |||
نحر بدنه، نذر نحر بدنه<ref>مسند احمد، ج2، ص182؛ نیل الاوطار، ج4، ص140؛ روح المعانی، ج27، ص66.</ref> و حرکت دادن و راندن بدنه برای نحر در [[حج]]، <ref>تاریخ دمشق، ج15، ص113؛ تهذیب الکمال، ج7، ص185؛ سیر اعلام النبلاء، ج3، ص49.</ref> میان اعراب روزگار جاهلیت مرسوم بوده است. اگر کسی در [[دوران جاهلیت]] بدنه‌ای را برای حرم الهی، حتی در غیر [[ماه‌های حج]]، اشعار می‌نمود، از آسیب نبرد و راهزنی در امان بود. [[اسلام]] نیز این رسم را تقریر و تایید کرد.<ref>تفسیر واحدی، ج1، ص307؛ التفسیر الکبیر، ج11، ص129.</ref> | نحر بدنه، نذر نحر بدنه<ref>مسند احمد، ج2، ص182؛ نیل الاوطار، ج4، ص140؛ روح المعانی، ج27، ص66.</ref> و حرکت دادن و راندن بدنه برای نحر در [[حج]]، <ref>تاریخ دمشق، ج15، ص113؛ تهذیب الکمال، ج7، ص185؛ سیر اعلام النبلاء، ج3، ص49.</ref> میان اعراب روزگار جاهلیت مرسوم بوده است. اگر کسی در [[دوران جاهلیت]] بدنه‌ای را برای حرم الهی، حتی در غیر [[ماه‌های حج]]، اشعار می‌نمود، از آسیب نبرد و راهزنی در امان بود. [[اسلام]] نیز این رسم را تقریر و تایید کرد.<ref>تفسیر واحدی، ج1، ص307؛ التفسیر الکبیر، ج11، ص129.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۳: | ||
بر پایه احادیث امامیان<ref>الکافی، ج4، ص489؛ التهذیب، ج5، ص204.</ref> و اهل سنت<ref>صحیح البخاری، ج1، ص213؛ صحیح مسلم، ج3، ص4؛ السنن الکبری، ج5، ص172.</ref> و بر پایه منابع فقهی<ref>النهایه، طوسی، ص257؛ المجموع، ج4، ص539-540؛ بدائع الصنائع، ج5، ص85؛ المغنی، ج3، ص575.</ref> برترین‌گونه قربانی، بدنه (شتر) است و به باور فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص266؛ مدارک الاحکام، ج8، ص40؛ کشف اللثام، ج6، ص169-170.</ref> شتر ماده از شتر نر برتر است. حتی اندکی از پیشینیان به وجوب قربانی کردن شتر ماده باور داشته‌اند.<ref>المهذب، ج1، ص257؛ الاقتصاد، ص307.</ref> | بر پایه احادیث امامیان<ref>الکافی، ج4، ص489؛ التهذیب، ج5، ص204.</ref> و اهل سنت<ref>صحیح البخاری، ج1، ص213؛ صحیح مسلم، ج3، ص4؛ السنن الکبری، ج5، ص172.</ref> و بر پایه منابع فقهی<ref>النهایه، طوسی، ص257؛ المجموع، ج4، ص539-540؛ بدائع الصنائع، ج5، ص85؛ المغنی، ج3، ص575.</ref> برترین‌گونه قربانی، بدنه (شتر) است و به باور فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص266؛ مدارک الاحکام، ج8، ص40؛ کشف اللثام، ج6، ص169-170.</ref> شتر ماده از شتر نر برتر است. حتی اندکی از پیشینیان به وجوب قربانی کردن شتر ماده باور داشته‌اند.<ref>المهذب، ج1، ص257؛ الاقتصاد، ص307.</ref> | ||
==شرایط بدنه== | |||
قربانی کردن شتر با نحر یعنی فروبردن چاقو یا خنجر در گودی زیر گلوی شتر صورت می‌گیرد.<ref>التهذیب، ج5، ص221؛ المغنی، ج3، ص453.</ref> | قربانی کردن شتر با نحر یعنی فروبردن چاقو یا خنجر در گودی زیر گلوی شتر صورت می‌گیرد.<ref>التهذیب، ج5، ص221؛ المغنی، ج3، ص453.</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۴: | ||
3. خصیّ نبودن بدنه، به باور بیشتر فقیهان امامی<ref>النهایه، طوسی، ص258؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص264؛ الحدائق، ج17، ص100.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>التهذیب، ج5، ص211، ح47.</ref> | 3. خصیّ نبودن بدنه، به باور بیشتر فقیهان امامی<ref>النهایه، طوسی، ص258؛ تذکرة الفقهاء، ج8، ص264؛ الحدائق، ج17، ص100.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>التهذیب، ج5، ص211، ح47.</ref> | ||
==شراکت در بدنه== | |||
به تصریح فقیهان امامی<ref>الخلاف، ج6، ص65؛ کشف الرموز، ج1، ص367؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص218.</ref> و مالکی<ref>الموطّا، ج1، ص387.</ref> به دلیل احادیث<ref>التهذیب، ج5، ص207-208؛ الموطّا، ج1، ص387؛ المغنی، ج11، ص96.</ref> مشارکت حج‌گزار با دیگری در قربانی واجب یک بدنه جائز نیست و هرکس باید به‌گونه مستقل یک قربانی داشته باشد. | به تصریح فقیهان امامی<ref>الخلاف، ج6، ص65؛ کشف الرموز، ج1، ص367؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص218.</ref> و مالکی<ref>الموطّا، ج1، ص387.</ref> به دلیل احادیث<ref>التهذیب، ج5، ص207-208؛ الموطّا، ج1، ص387؛ المغنی، ج11، ص96.</ref> مشارکت حج‌گزار با دیگری در قربانی واجب یک بدنه جائز نیست و هرکس باید به‌گونه مستقل یک قربانی داشته باشد. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۷: | ||
بیرون رفتن عمدی از [[عرفات]] پیش از غروب [[روز عرفه]] و بازنگشتن به آن‌جا تا غروب، بر پایه دیدگاه مشهور امامیان<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص186-189؛ جواهر الکلام، ج19، ص28؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص149-150.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص468؛ التهذیب، ج5، ص186.</ref> حتی شماری برآنند که در صورت بازگشت به عرفات تا غروب نیز کفاره بدنه بر حج‌گزار واجب است.<ref>نزهة الناظر، ص57.</ref> | بیرون رفتن عمدی از [[عرفات]] پیش از غروب [[روز عرفه]] و بازنگشتن به آن‌جا تا غروب، بر پایه دیدگاه مشهور امامیان<ref>تذکرة الفقهاء، ج8، ص186-189؛ جواهر الکلام، ج19، ص28؛ کتاب الحج، خویی، ج5، ص149-150.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص468؛ التهذیب، ج5، ص186.</ref> حتی شماری برآنند که در صورت بازگشت به عرفات تا غروب نیز کفاره بدنه بر حج‌گزار واجب است.<ref>نزهة الناظر، ص57.</ref> | ||
===ادا نکردن طواف زیارت به سبب جهل یا فراموشی | ===ادا نکردن طواف زیارت به سبب جهل یا فراموشی=== | ||
ادا نکردن طواف زیارت به سبب جهل یا فراموشی و آمیزش با همسر در پی حج، بر پایه دیدگاه شماری از فقیهان امامی<ref>النهایه، طوسی، ص240؛ نک: تحریر الاحکام، ج1، ص590-591.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص467-468؛ الاستبصار، ج2، ص228؛ التهذیب، ج5، ص127-128.</ref> | ادا نکردن طواف زیارت به سبب جهل یا فراموشی و آمیزش با همسر در پی حج، بر پایه دیدگاه شماری از فقیهان امامی<ref>النهایه، طوسی، ص240؛ نک: تحریر الاحکام، ج1، ص590-591.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص467-468؛ الاستبصار، ج2، ص228؛ التهذیب، ج5، ص127-128.</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۵: | ||
ادای طواف زیارت در حال جنابت و اعاده نکردن آن با شرایط کامل، بر پایه دیدگاه فقیهان حنفی.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص38-39؛ الدر المختار، ج2، ص606؛ توضیح المسائل از دیدگاه مذهب حنفی، ص168.</ref> | ادای طواف زیارت در حال جنابت و اعاده نکردن آن با شرایط کامل، بر پایه دیدگاه فقیهان حنفی.<ref>المبسوط، سرخسی، ج4، ص38-39؛ الدر المختار، ج2، ص606؛ توضیح المسائل از دیدگاه مذهب حنفی، ص168.</ref> | ||
===سوگند دروغ خوردن | ===سوگند دروغ خوردن برای بار سوم=== | ||
سوگند دروغ خوردن به خداوند برای بار سوم، به باور مشهور فقیهان امامی<ref>الحدائق الناضره، ج15، ص465-467؛ مستند الشیعه، ج13، ص290-292؛ جواهر الکلام، ج20، ص420-422.</ref> به دلیل احادیث.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص329.</ref> | سوگند دروغ خوردن به خداوند برای بار سوم، به باور مشهور فقیهان امامی<ref>الحدائق الناضره، ج15، ص465-467؛ مستند الشیعه، ج13، ص290-292؛ جواهر الکلام، ج20، ص420-422.</ref> به دلیل احادیث.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج2، ص329.</ref> | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۳: | ||
[[فساد حج]] بر پایه دیدگاه فقیهان امامی، <ref>الخلاف، ج2، ص362، 371.</ref> شافعی، <ref>المجموع، ج7، ص389.</ref> مالکی<ref>الموطّا، ج1، ص382؛ حاشیة العدوی، ج1، ص691-692؛ المنتقی، ج3، ص3.</ref> و حنبلی<ref>المغنی، ج3، ص315.</ref> و نیز [[فساد عمره]] به باور فقیهان امامی، <ref>الخلاف، ج2، ص371؛ مدارک الاحکام، ج8، ص422.</ref> شافعی<ref>المجموع، ج7، ص384.</ref> و مالکی<ref>المنتقی، ج3، ص3.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص373؛ السنن الکبری، ج5، ص166-167؛ التهذیب، ج5، ص317.</ref> | [[فساد حج]] بر پایه دیدگاه فقیهان امامی، <ref>الخلاف، ج2، ص362، 371.</ref> شافعی، <ref>المجموع، ج7، ص389.</ref> مالکی<ref>الموطّا، ج1، ص382؛ حاشیة العدوی، ج1، ص691-692؛ المنتقی، ج3، ص3.</ref> و حنبلی<ref>المغنی، ج3، ص315.</ref> و نیز [[فساد عمره]] به باور فقیهان امامی، <ref>الخلاف، ج2، ص371؛ مدارک الاحکام، ج8، ص422.</ref> شافعی<ref>المجموع، ج7، ص384.</ref> و مالکی<ref>المنتقی، ج3، ص3.</ref> به پشتوانه احادیث.<ref>الکافی، ج4، ص373؛ السنن الکبری، ج5، ص166-167؛ التهذیب، ج5، ص317.</ref> | ||
===ناتوانی از ادای حج با پای پیاده | ===ناتوانی از ادای حج نذری با پای پیاده=== | ||
ناتوانی از ادای حج با پای پیاده که به موجب نذر واجب شده باشد، به باور شماری از فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص303؛ تعالیق مبسوطه، ج8، ص322.</ref> به پشتوانه روایات.<ref>الاستبصار، ج2، ص149؛ ج4، ص49؛ التهذیب، ج8، ص315.</ref> | ناتوانی از ادای حج با پای پیاده که به موجب نذر واجب شده باشد، به باور شماری از فقیهان امامی<ref>المبسوط، طوسی، ج1، ص303؛ تعالیق مبسوطه، ج8، ص322.</ref> به پشتوانه روایات.<ref>الاستبصار، ج2، ص149؛ ج4، ص49؛ التهذیب، ج8، ص315.</ref> | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۷: | ||
فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص257؛ منتهی المطلب، ج2، ص679؛ الحدائق، ج15، ص51.</ref> و شماری از فقیهان اهل سنت<ref>تفسیر قرطبی، ج6، ص40؛ المحلی، ج7، ص110؛ الموطّا، ج1، ص340-341.</ref> اِشعار را ویژه شتر دانسته‌اند. | فقیهان امامی<ref>تذکرة الفقهاء، ج7، ص257؛ منتهی المطلب، ج2، ص679؛ الحدائق، ج15، ص51.</ref> و شماری از فقیهان اهل سنت<ref>تفسیر قرطبی، ج6، ص40؛ المحلی، ج7، ص110؛ الموطّا، ج1، ص340-341.</ref> اِشعار را ویژه شتر دانسته‌اند. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/751031/فلسفه-قربانی-در-حج?q=قربانی فلسفه قربانی در حج، حسینی، سیدجواد، مجله مبلغان، آبان و آذر 1389 - شماره 134 (6 صفحه - از 44 تا 49] | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/751031/فلسفه-قربانی-در-حج?q=قربانی فلسفه قربانی در حج، حسینی، سیدجواد، مجله مبلغان، آبان و آذر 1389 - شماره 134 (6 صفحه - از 44 تا 49)] | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28289/حج-و-قربانی-در-منی?q=قربانی حج و قربانی در منی، احمدی، حبیب الله، مجله کاوشی نو در فقه، پاييز 1376 - شماره 13 (32 صفحه - از 86 تا 117)] | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/28289/حج-و-قربانی-در-منی?q=قربانی حج و قربانی در منی، احمدی، حبیب الله، مجله کاوشی نو در فقه، پاييز 1376 - شماره 13 (32 صفحه - از 86 تا 117)] | ||
| خط ۲۴۱: | خط ۲۴۰: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
[[رده:احکام]] | [[رده:احکام]] | ||
[[رده:احکام حج]] | [[رده:احکام حج]] | ||
[[رده:اصطلاحات فقهی]] | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||