در حال ویرایش ابتهاج الانسان و الزمن

'''اِبتهاجُ الاِنسانِ و الزَّمن'''، کتابی درباره [[مکه]] و [[مدینه]]، نوشته [[قطب الدین نهروالی|محمد بن محمد قطب‌ الدین نهروالی مکی حنفی]] (زنده در ۱۰۰۵ق). نام کامل کتاب «اِبتهاجُ الاِنسانِ و الزَّمن فی الاِحسانِ الواصلِ للحَرَمَین مِنَ الیمَنِ بمولانا الوزیر الباشا حسن» است. بیان فضیلت‌های [[حرمین شریفین]]، شرح خدمات وزیرْ [[حسن‌پاشا]] به [[مکه]] و [[مدینه]] واطلاعاتی تاریخی از وضع این دو شهر از جمله مطالب کتاب است. نویسنده کتاب از مورخان به‌نام تاریخ مکه و نویسنده کتاب [[الإعلام بأعلام بیت ‌الله الحرام]] است.

محمد بن محمد [[قطب‌ الدین نهروالی]]، از مورخان مشهور [[مکه]] و مؤلف [[الإعلام بأعلام بیت ‌الله الحرام]] در تاریخ محلی مکه است. تاریخ تولد و مرگ محمد بن قطب‌ الدین دانسته نیست. تنها از تاریخ پایان تألیف کتاب (۱۰۰۵ق) می‌توان دوره حیات او را حدس زد.<ref>نک معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۱۵۳؛ هدیة العارفین، ج۲، ص۲۶۲.</ref> قطب‌ الدین متولد نهروال [[هند]] بود. او برای فراگرفتن علوم دینی به [[حجاز]] و [[مصر]] سفر کرد و در مکه ساکن شد.<ref>اعلام العلماء الاعلام، «مقدمه»؛ نشر الریاحین، ج۲، ص۵۵۶.</ref> [[خیرالدین زرکلی|زرکلی]] این کتاب را نوشته قطب‌ الدین دانسته است، نه فرزندش.<ref>الاعلام، ج۶، ص۶.</ref>  

کتاب ابتهاج الانسان دو بخش، هفت فصل و یک مقدمه دارد. بخش نخست کتاب در چهار فصلْ بیشتر از فضیلت‌های [[مکه]]، [[مدینه]]، [[مسجدالحرام]]، [[کعبه]] و سنجش میان مکه و مدینه سخن می‌گوید. بخش دوم در سه فصل، شرح حال و اعمال [[حسن پاشا|حسن‌پاشا]] وزیر [[سلطان مراد بنی‌سلیم]] عثمانی و رفتن او به [[یمن]] و بازگشتش به مکه در سال ۹۹۸ق و خیرات و پیشکش‌های او به مسجدالحرام را آورده است.<ref>خلاصة الاثر، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>  

از این کتاب چند نسخه خطی در دست است: نسخه دار الکتب المصریه با شماره ۷۹، نسخه المکتبة العباسیه با شماره ۱۶۰ ب و نسخه کتابخانه لیدن با شماره ۹۳۷.<ref>التاریخ و المورخون، ص۲۵۸.</ref>  

  | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9517/%d8%a7%d8%a8%d8%aa%d9%87%d8%a7%d8%ac-%d8%a7%d9%84%d8%a7%d9%86%d8%b3%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d8%a7%d9%84%d8%b2%d9%85%d9%86

[[رده:کتاب‌های قرن دهم قمری]]