در حال ویرایش با من به خانه خدا بیایید

{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان           =با من به خانه خدا بیایید
| عنوان اصلی      =
| تصویر           =
| اندازه تصویر    =
| توضیح_تصویر     =
| نویسنده         =محمدرضا خلیلی عراقی
| برگرداننده      =
| ویراستار        =
| به تصحیح        =
| به کوشش         =
| تاریخ نگارش     =سال1340ش./1381ق.
| تصویرگر         =
| طراح جلد        =
| موضوع           =سفرنامه حج
| سبک             =
| زبان            =فارسی
| تعداد جلد       =1جلد
| صفحه            =631
| قطع             =قطع وزیری
| ناشر            =
| وبسایت ناشر     =
| محل انتشارات    =
| تاریخ نشر       =
| ترجمه به        =
| مجموعه          =
| شابک            =
}}


'''با من به خانه خدا بیایید''' سفرنامه حج محمدرضا خلیلی عراقی در سال1340ش./1381ق. از تهران است، که در آن، آگاهی های فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی، سیاسی، مذهبی، تاریخی، و جغرافیایی از [[مکه]] و [[مدینه]] گزارش شده است. در این سفر آیت‌الله سیداحمد زنجانی و آیت‌الله میرزا خلیل کمره‌ای و علامه طباطبایی هم‌کاروان خلیلی بودند و بر کتاب او تقریظ نوشتند. از ویژگی‌های کتاب، نگاه منتقدانه نویسنده به موضوعات مختلف ازجمله نقد کارگزاران و سازمان‌های دست‌اندرکار و بیان مشکلات و نارسایی‌هایی مثل فساد دستگاه‌های دولتی و غیردولتی مربوط به حج است. بخشی از کتاب نیز به موضوع روحانیت [[شیعه]] و تاریخ [[عربستان]] و روی کار آمدن [[وهابیت]] و نقد این فرقه می‌پردازد.

==معرفی نویسنده==
محمد رضا خلیلی عراقی (زاده 1294ش.) در خانواده‌ای روحانی در تهران زاده شد. او دانش‌آموخته دبیرستان نظام و دانشکده افسری تهران (1320ش.) است. خلیلی به سبب دلبستگی به نویسندگی، از ارتش استعفا کرد. او دوره روزنامه‌نگاری را در 43 سالگی در دانشکده حقوق گذراند و سال بعد از مؤسسه مطالعات و تحقیقات علوم اجتماعی، مدرک فوق لیسانس علوم اجتماعی گرفت. وی بیش از 14 عنوان کتاب دارد که بیشتر جنبه نظامی و میهن‌پرستانه دارند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص614-616.</ref> وی برای نخستین تالیف خود، خاطرات آذربایجان و کردستان، از حکومت پهلوی، مدال درجه اول همایون گرفت. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص614.</ref>


==محتوای کتاب==
این کتاب، حاصل سفر حج خلیلی به سال 1381ق./1340ش. از تهران است که در آن، آگاهی‌های فرهنگی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص275؛با من به خانه خدا بیایید، ص544؛ با من به خانه خدا بیایید، ص552.</ref>، اجتماعی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص268؛ با من به خانه خدا بیایید، ص292.</ref>، بهداشتی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص74؛ با من به خانه خدا بیایید، ص540.</ref>، اقتصادی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص72؛ با من به خانه خدا بیایید، ص86؛ با من به خانه خدا بیایید، ص120؛با من به خانه خدا بیایید، ص285.</ref>، سیاسی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص231؛با من به خانه خدا بیایید، ص401.</ref>، مذهبی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص26؛ با من به خانه خدا بیایید، ص347.</ref>، تاریخی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص104؛ با من به خانه خدا بیایید، ص112؛ با من به خانه خدا بیایید، ص184؛ با من به خانه خدا بیایید، ص204.</ref>، و جغرافیایی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص186؛ با من به خانه خدا بیایید، ص238.</ref> ‌گزارش شده است. تایید و تقریظ آیت‌الله سیداحمد زنجانی و آیت‌الله میرزا خلیل کمره‌ای که هم‌کاروان نویسنده در این سفر بوده و نیز علامه طباطبایی در آغاز کتاب آمده است. لزوم وحدت میان [[شیعه]] و [[سنی]]، از مسائل مورد توجه نویسنده در کتاب است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص20؛ با من به خانه خدا بیایید، ص214.</ref> منوچهر سالور و غلامحسین صدیقی نیز از هم‌کاروانان او در این سفر بوده‌اند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص21-22.</ref>

==ویژگی کتاب==
ویژگی این سفرنامه، نگاه منتقدانه آن است. نویسنده بیشتر موضوعات را از زوایای گوناگون به نقد کشیده و گاه برای این کار از زبان طنز نیز سود جسته است. آگاهی‌های گسترده از وضعیت ثبت ‌نام و اعزام حاجیان و نقدهای نویسنده بر کارگزاران و سازمان‌های دست‌اندرکار و بیان مشکلات و نارسایی‌هایی همچون فساد دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی مربوط به [[حج]] در [[ایران]] آن زمان، از مطالب مهم سفرنامه است.<ref>با من به خانه خدا بیایید، نک: ص79-88؛با من به خانه خدا بیایید، ص134-138.</ref> بخشی مفصل نیز به جامعه روحانیت و شیعه و کارهای روحانیان به ویژه [[آیت‌الله بروجردی]] برای اعتلای جایگاه شیعه در [[جهان اسلام]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص151-163.</ref> و تاریخ [[کشور عربستان]] و ماجرای بر کار آمدن [[وهابیان]] و نقد این فرقه <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص98-128.</ref> اختصاص یافته است.

==فصول کتاب==
سفرنامه او سه فصل با عناوین «کتاب اول»، «کتاب دوم» و «کتاب سوم» دارد. کتاب اول به مقدمات سفر و راهنمایی حاجیان و کتاب دوم و سوم به شرح رخدادهای سفر در [[مدینه]] و [[مکه]] پرداخته است. او در آغاز کتاب دوم، در پی تشریح اوضاع اجتماعی عربستان در دوران وهابیت <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص149.</ref> به فتاوای آیت‌الله بروجردی و شیخ شلتوت (رئیس دانشگاه الازهر) درباره [[وحدت]] اشاره می‌کند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص155؛ با من به خانه خدا بیایید، 160.</ref> خلیلی با اشاره به شیوه اتحاد [[آل سعود]] با وهابیت <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص125.</ref> و تاثیر جان فیلبی انگلیسی (1885-1960م.) در آرای سیاسی ایشان <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص119.</ref> به غارت‌های آل سعود با مجوز وهابیت، اشاره می‌کند و به حوادثی می‌پردازد که بر اثر توهین به بقاع متبرک مکه و مدینه به سال 1304ش. در ایران روی داده است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص109.</ref>
نویسنده در آغاز کتاب دوم، به جغرافیای مدینه <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص167.</ref> و در کتاب سوم، به تاریخ پیدایش شهر مکه و موقعیت جغرافیایی و وضعیت اقلیمی آن پرداخته است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص408.</ref> وی در پی بازگشت، مقداری از آب [[چاه زمزم]] را برای تجزیه به مدیر وقت سازمان آب تهران تحویل داده و نتیجه آزمایش میزان املاح آب را در سفرنامه قید کرده است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص472.</ref>

==گزارش‌هایی از تاریخچه مکه و مدینه==
‌گزارش‌هایی از تاریخچه [[مسجدالنبی]]، [[مدفن پیامبر(ص)]]، مساحت مساجد قدیم و جدید نبوی و ستون‌ها <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص187.</ref>، داستان [[اصحاب صفه]] و جایگاه آنان <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص202.</ref>، تاریخچه [[قبرستان بقیع|بقیع]] به قلم فرهاد میرزا و وضعیت کنونی بقیع و مدفونان در آن <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص234.</ref>، [[کوه احد|کوه اُحد]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص250-256.</ref>، خصوصیات و جزئیات کامل ساختمان‌های قدیم و جدید [[مسجدالحرام]] و چگونگی گسترش آن <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص476.</ref>، [[کعبه]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص521.</ref>، و [[عرفات]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص513.</ref> از مباحث این کتاب است.
خلیلی با انتقاد از وضعیت نامناسب اسکان ایرانیان در مدینه <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص169.</ref> و [[مشعر]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص555.</ref> و [[منا]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص576.</ref> و رعایت نشدن بهداشت از جانب اعراب <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص292-298.</ref> و نیز گستاخی شرطه‌های پیرامون [[حجره پیامبر(ص)]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص210.</ref> و خانه خدا <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص496.</ref> به ماجرای درگیری میان حاجیان ایرانی و ماموران عربستان در مسجدالنبی و مجروح شدن 36 زائر ایرانی اشاره کرده که به دلیل سختی جراحات پدید آمده از چوب‌دستی شرطه‌ها، با اعتراض [[سیدمصطفی عطار]]، از شهرداران شیعه مدینه و تنها واسطه میان دولت سعودی با حاجیان ایرانی، روبه‌رو گشت و مسؤولان عربستان ناچار به تعویض چوب‌‌های خیزران ماموران با شلاق‌های کنفی شدند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص217-220.</ref>

==بررسی جامعه‌شناختی عربستان==
بررسی جامعه‌شناختی عربستان <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص266.</ref> و گرایش شتابناک این کشور به تمدن غربی و مقایسۀ دو شهر [[ریاض]] (پایتخت) و [[دهران|دَهران]] (شهری نفت‌خیز) با دیگر شهرهای عربستان به‌ویژه [[مکه]] و [[مدینه]]، از موضوعات کتاب است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص267-268.</ref>
نویسنده در بخش‌هایی از کتاب به روزنامه‌ها و مجلات عربستان <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص275.</ref> و نیز ارائه جدول نرخ ارز <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص285.</ref> و جدول کلی هزینه‌های حاجیان در [[عربستان]] اشاره دارد. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص304.</ref> تلخیصی از سفرنامه [[من در مکه بودم]] اثر [[مارسلا دارل]] آلمانی نیز بخشی از مطالب کتاب است. این زن آلمانی، ماجراجویانه و غیر قانونی وارد مکه شده بود. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص360.</ref> خلیلی ماجرای انتقال جسد رضا شاه به مدینه و رخدادهای پیرامون آن را نیز ‌گزارش کرده است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص401-407.</ref>

==نقدهای خلیلی بر مدیران حج==

به ‌گزارش خلیلی، کشورهای اسلامی در شهرهای [[جده]] و مدینه و مکه برای شهروندان خود مکانی ویژه فراهم می‌کردندکه به آن [[مدینة الحاج]] گفته می‌شد و تنها کشوری که این ساختمان را نداشته، [[ایران]] بوده است. وی می‌افزاید که به رغم کلنگ‌زنی ساختمان مدینة الحاج ایرانیان در مدینه به دست محمدرضا پهلوی، پس از چند سال هنوز هیچ‌کاری در آن مکان صورت نگرفته است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص260.</ref> وی در پی بازدید از کاروان‌های حج دیگر کشورهای اسلامی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص591.</ref> با اشاره به وضعیت نامطلوب کاروان حاجیان ایران، از مسؤولان حج آن سال به دلیل ضعف مدیریت کافی <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص538.</ref> و کمبود امکانات بهداشتی‌ـ ‌پزشکی حتی در کاروان پزشکی انتقاد می‌کند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص539.</ref>  به ‌گزارش او، سهمیه هیئت سرپرستی ایران از مهمانی سالانه پادشاه عربستان 25 کارت دعوت بوده که در آن سال، به دلیل روابط نزدیک ایران و اسرائیل، تنها دو کارت به ایرانیان داده بودند.<ref>با من به خانه خدا بیایید، ص538.</ref>
به نوشته خلیلی، آن سال 17 تن از حاجیان ایرانی بر اثر رویدادهای گوناگون چون گرمازدگی و تصادف، جان خود را از دست دادند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص534.</ref> او به تفاوت 4000 نفری میان آمار رسمی تعداد حاجیان ایرانی از جانب دولت ایران و عربستان اشاره کرده است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص538.</ref> گویا این تفاوت به سبب سودی بوده که از این طریق به هیئت سرپرستی می‌رسیده است.

نقدهای خلیلی بر مدیران حج آن دوره، در بسیاری از صفحه‌های کتاب دیده می‌شود. برای نمونه، از درآمدهای مشروع و نامشروع برخی مدیران کاروان‌ها سخن گفته و خرید قالی، برنج و عطر در ایران و فروش آن تا 10 برابر قیمت در عربستان و همچنین قاچاق جواهر را از درآمدهای نامشروع دانسته است. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص86.</ref>

==عکس و نقشه==
این سفرنامه شامل 175 عکس، 35 کلیشه و نیز چهار نقشه بی‌نظیر است. نویسنده با بهره‌وری از کتاب هنرهای مستظرفه مسلمانان اثر سالادن و با همکاری دو مهندس ایرانی، به طراحی واپسین نقشه مکان‌های مذهبی مانند [[مسجدالحرام]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص433.</ref>، [[مسجدالنبی]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص186.</ref>، [[میقات|میقات‌ها]] <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص356.</ref> و حتی نمای عمومی شهر مکه <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص455.</ref> پرداخته است.

==وضعیت کتاب==
نویسنده در تاریخ 8 خرداد 1340ش. پس از 18 روز به ایران بازمی‌گردد <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص610.</ref> و ‌نگارش این سفرنامه را در 10 ماه به اتمام می‌رساند. <ref>با من به خانه خدا بیایید، ص613.</ref> این سفرنامه را شرکت طبع کتاب در قطع وزیری با 631 صفحه در همان سال به چاپ رسانده است.

==پانویس==

 

{{پانویس}}

 

==منابع ==

{{منابع}}

{{دانشنامه

 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/7948

 | عنوان = با من به خانه خدا بياييد

 | نویسنده = علیرضا عطاران طوسی

}}
{{پایان}}
{{سفرنامه‌ها}}

{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | جعبه اطلاعات = 
 | عنوان‌بندی = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | عکس = 
 | جعبه نقل قول = 
 | پیوند به بیرون = شد
 | مطالعه بیشتر = -
 | پانویس و منابع = شد
 | ناوبری = شد
 | رده = شد
 | تغییر مسیر = شد
}}

[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[رده:سفرنامه‌های فارسی حج]]