در حال ویرایش مقبره ابن‌حمزه طوسی

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =مقبره ابن‌حمزه طوسی
| تصویر            =173.jpg
| اندازه تصویر     =250px
| بنيانگذار        =عباس نایف مسعودی
| تأسیس            =1411ه ق
| کاربری           =زیارتگاه، مقبره
| مکان             = [[کربلا]]
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =فعال
| مساحت            =
| امکانات          =صحن، ایوان، نمازخانه
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =
| وبگاه            = 
}}

'''مقبره ابن‌حمزه طوسی'''، زیارتگاهی در کشور [[عراق]]، در شهر کربلا واقع در محله عباسبه بوده و متعلق به [[ابن‌حمزه طوسی]] از علمای شیعه در قرن ششم هجری است.

در مورد شخص مدفون در این مقبره سه دیدگاه وجود دارد: یکی از دیدگاه‌ها که به [[منتجب‌الدین رازی]] در کتاب الفهرست تعلق دارد، مقبره را متعلق به ابن‌حمزه طوسی می‌داند.

بر اساس دیدگاه دوم که در میان اهالی [[کربلا]] مشهور است، این بارگاه مربوط به [[علی بن حمزه]] از نوادگان [[حضرت عباس(ع)]] بوده و [[نجاشی]] رجالی مشهور از وی یاد کرده و او را [[ثقه]] دانسته‌ است. دیدگاه دیگری نیز وجود دارد و مقبره را به سید دیگری از نوادگان علی بن حمزه که در دیدگاه دوم ذکر شد، نسبت داده است.

این مقبره دارای یک صحن بوده و رواقی دارد که قبر شریف در آن واقع است.

==اقوال درباره صاحب مقبره==

در ورودی شرقی [[شهر کربلا]]، ابتدای جاده منتهی به منطقه هندیه ([[طویریج]])، زیارتگاهی به نام [[ابن‌حمزه طوسی|ابن‌حمزه]] وجود دارد که درباره شخصیت مدفون در آن، دو دیدگاه مطرح می‌باشد:

===دیدگاه اول===

براساس دیدگاه اول‌،<ref>تراث کربلاء، ص116؛ الذریعة، آقابزرگ تهرانی، ج5، ص204؛ تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، السید حسن الصدر، ص305.</ref> صاحب این بقعه، عمادالدین ابوجعفر محمد بن علی بن حمزه طوسی، معروف به ابن‌حمزه، از علما و فقهای شیعه در قرن ششم هجری است.

[[منتجب‌الدین رازی]] در کتاب «[[الفهرست]]»، از او با عنوان «شیخ امام عمادالدین ابوجعفر محمد بن علی بن حمزه طوسی مشهدی» نام می‌برد و می‌گوید: «او فقیهی عالم و واعظ بود و تالیفاتی‌ از جمله الوسیله، الواسطه، الرائع فی الشرائع، المعجزات و مسائل فی الفقه، داشته است».<ref>الفهرست، منتجب‌الدین رازی، ص107.</ref>

متاسفانه از تاریخ ولادت و وفات وی، اطلاعی در دست نیست. اما در کتاب خود، «[[الثاقب فی المناقب]]»، اشاره‌ای کرده است که نشان می‌دهد در سال 560 ه. ق، زنده بوده است.<ref>الثاقب فی المناقب، ص239.</ref> همچنین یاد کردن شیخ منتجب‌الدین رازی (متوفای 585 ه. ق) از وی در کتاب خود، نشان می‌دهد که این دو، معاصر یکدیگر بودند بنابراین ابن‌حمزه، از [[علمای قرن ششم هجری]] بوده است.
[[پرونده:172.jpg|بندانگشتی|200px|نمایی دیگر از مقبره ابن‌حمزه طوسی]]
===دیدگاه دوم===

براساس دیدگاه دوم که امروزه، میان اهالی کربلا شهرت دارد و حتی در تابلوی زیارتنامه‌ای که بر قبر نصب شده است، مدفون در این مرقد، [[علی بن حمزه|علی]] بن [[حمزة بن حسن|حمزة]] بن [[حسن بن عبیدالله|حسن]] بن [[عبیدالله بن عباس|عبیدالله]] بن [[حضرت ابوالفضل عباس]] می‌باشد<ref>مراقد المعارف، ج1، ص57.</ref> که [[نجاشی]]، از او یاد کرده و درباره‌ وی، گفته است:<ref>رجال النجاشی، ص272 و 273.</ref>

«علی بن حمزة بن الحسن بن عبیدالله بن العباس بن علی بن ابی‌طالب(ع): ابومحمد. ثقة، روی واکثر الروایة. له نسخه یرویها عن موسی بن جعفر(ع)، اخبرنا محمد بن جعفر قال: حدّثنا احمد بن محمد بن سعید قال: حدثنا محمد بن‌هارون بن عیسی قراءة قال: حدّثنا محمد بن علی بن حمزة قال: سمعت ابی یحدّث عن موسی بن جعفر، وذکر النسخه».

===دیدگاه دیگر===

صاحب کتاب «مدینة الحسین» نیز اشاره کرده است که مدفون در این بقعه، سید دیگری از نوادگان سید نامبرده است که نسب وی چنین است: «عبیدالله بن [[حمزة بن قاسم بن علی]] بن حمزة بن حسن بن عبیدالله بن حضرت عباس بن علی(ع)»؛ حال آنکه به اجماع علمای انساب، از حمزة بن قاسم که زیارتگاهش در حله واقع است، فرزندی باقی نمانده است.<ref>مراقد المعارف، ج1، ص57.</ref>

==موقعیت و مشخصات بنا==

امروزه مرقد ابن‌حمزه، در محله عباسیه ([[باب طویریج]])، در شرق کربلا واقع است. طول و عرض فضای کلی زیارتگاه 30* 23 متر است که بخش عمده آن، شامل صحنی است که بنای مقبره را از دو سمت شرقی و جنوبی آن، فراگرفته است.

صحن، دارای دیواری به ارتفاع دو متر است که در ضلع جنوبی آن، یک ورودی با تابلوی کاشی‌کاری وجود دارد. مقابل این ورودی و پس از گذشتن از صحن، ایوان یا رواق مقبره، به طول ده متر و ارتفاع سه متر وجود دارد که دارای سه دهانه است. دهانه میانی آن، به شکل یک طاقگان ساده، ایجاد شده است که نمای طاق و دو ستون مجاور آن کاشی‌کاری شده است.

روی یکی از این کاشی‌ها، نام یکی از متولیان زیارتگاه، به نام عباس نایف مسعودی و تاریخ 1411 ه. ق، ثبت شده است و بر جبهه ایوان یا رواق نیز یک کتیبه کاشی، وجود دارد. طول و عرض اتاق مقبره، 12* 7 متر است و دارای گنبد پیازی کوچکی است که از بیرون با رنگ سبز، رنگ‌آمیزی شده است. میان اتاق، قبر ابن‌حمزه‌ قرار دارد که دارای ضریحی به طول و عرض 5/ 3* 3 متر و ارتفاع سه متر است. همچنین این زیارتگاه، دارای نمازخانه‌ای به مساحت 6* 3 متر می‌باشد.<ref>مرقد ابن‌الحمزة، سلمان‌ هادی آل ‌طعمه، ص60 و 61.</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم.
|پس از لینک = بخش «مقبره ابن‌حمزه طوسی»، ج1، ص249.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/
}}
* '''تراث كربلاء'''، سلمان هادي الطعمة، ط ٢، بيروت، مؤسسة الاعلمي، ١۴٠٣ه. ق - ١٩٨٣م. 
* '''مراقد المعارف'''، محمد حرزالدين، تحقيق: محمدحسين حرزالدين، قم، سعيد بن جبير، ٢٠٠٧م. 
* '''الفهرست'''، علي بن عبيدالله (منتجب‌الدين الرازي)، تحقيق: جلال‌الدين محدث، قم، مكتبة آيةالله العظمي المرعشي النجفي. 
* '''تأسيس الشيعه لعلوم الاسلام'''، السيد حسن الصدر، بيروت، مؤسسة النعمان، ١۴١١ه. ق - ١٩٩١م. 
* '''الذريعة الي تصانيف الشيعة'''، آغا بزرگ الطهراني، ط ١، تهران، چاپخانه بانك ملي ايران، ١٣۶۵ه. ق - ١٣٢۵ه. ش. 
* '''الثاقب في المناقب'''، محمد بن علي (ابن حمزة الطوسي)، تحقيق: نبيل رضا علوان، ط ٢، قم، مؤسسة انصاريان، ط ٢، ١۴١٢ه. ق. 
* '''«مرقد ابن الحمزة»'''، سلمان هادى آل طعمة، ينابيع، العدد ١٣، رجب - شعبان ١۴٢٧ه. ق
* '''رجال النجاشي'''، احمد بن علي، تحقيق: السيد موسي الشبيري الزنجاني، ط ۶، قم، مؤسسة النشر الاسلامي التابعة لجماعة المدرسين، ١۴١٨ه. ق.

{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مزار علمای شیعه در کربلا]]
[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
[[رده:مکان‌های مذهبی کربلا]]