در حال ویرایش پلکان داخلی کعبه
این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.
| نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | ||
| عنوان = پلکان داخلی کعبه | | عنوان = پلکان داخلی کعبه | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۲: | ||
| ظرفیت = | | ظرفیت = | ||
| مساحت = | | مساحت = | ||
| وضعیت = | | وضعیت = فعال | ||
| امکانات = | | امکانات = | ||
| شماره ثبت = | | شماره ثبت = | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| تخریب = | | تخریب = | ||
| عرض جغرافیایی = | | عرض جغرافیایی = 21.422520 | ||
| طول جغرافیایی = | | طول جغرافیایی = 39.826220 | ||
| توضیح نقشه = | | توضیح نقشه = | ||
}} | }} | ||
{| class="wikitable" width="30%" align="left" style="border:1px solid #ddd; margin:1em 1em 1em 0; padding:1em; font-size:75%; background:#E3FFE3; clear: both" | |||
!colspan="2" align="center" style="background-color: #baffba; font-size: 120%"|'''گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان داخلی کعبه''' | |||
{| class="wikitable" width=" | |||
!colspan="2" align=" | |||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|پنج سال پیش از بعثت | ||
|ساخت پله داخلی توسط قریش<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> | |ساخت پله داخلی توسط قریش<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۶۴ق | ||
|ساخت پلکان داخلی چوبی توسط عبدالله بن زبیر<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref> | |ساخت پلکان داخلی چوبی توسط عبدالله بن زبیر<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۷۴ق | ||
|ساخت پلکان جدید توسط حجاج بن یوسف ثقفی<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref> | |ساخت پلکان جدید توسط حجاج بن یوسف ثقفی<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|قرن سوم قمری | ||
|بازسازی پله‌ها توسط متوکل عباسی<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> | |بازسازی پله‌ها توسط متوکل عباسی<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۵۴۲ق | ||
|تعمیر پلکان داخلی کعبه<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref> | |تعمیر پلکان داخلی کعبه<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۸۱۴ق | ||
|تعمیر پله‌ها<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref> | |تعمیر پله‌ها<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۱۰۳۲ق | ||
|تخریب پلکان داخلی کعبه توسط سیل مکه<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> | |تخریب پلکان داخلی کعبه توسط سیل مکه<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۱۰۴۰ق | ||
|ساخت ۲۹ پله چوبی دایره‌‌شکل در دیواری سنگی توسط سلطان مراد چهارم<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref> | |ساخت ۲۹ پله چوبی دایره‌‌شکل در دیواری سنگی توسط سلطان مراد چهارم<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۱۱۰۹ق | ||
|بازسازی پلکان داخلی با سنگ مرمر و چوب ساج در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> | |بازسازی پلکان داخلی با سنگ مرمر و چوب ساج در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۱۳۷۵ق | ||
|ساخت پلکان با روکش نقره و نقش و نگار عربی طلایی در دوره ملک سعود<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> | |ساخت پلکان با روکش نقره و نقش و نگار عربی طلایی در دوره ملک سعود<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|سال ۱۳۷۷ق | ||
| ساخت پله چوبی با روکش ویژه برای جلوگیری از ورود آب<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref> | | ساخت پله چوبی با روکش ویژه برای جلوگیری از ورود آب<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|دوره خالد بن عبدالعزیز سعودی | ||
|ساخت پلکانی از جنس آلومینیوم<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> | |ساخت پلکانی از جنس آلومینیوم<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> | ||
|- | |- | ||
|align=" | |align="left"|دوره ملک فهد | ||
|ساخت پلکان داخلی کعبه از شیشه | |ساخت پلکان داخلی کعبه از شیشه<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> | ||
|} | |} | ||
'''پلکان داخلی کعبه'''، پلکانی ثابت در داخل [[کعبه]]، در قسمت [[رکن شامی]] است که برای صعود بر بام کعبه از آن استفاده می‌شود. نخستین بار این پلکان، در بازسازی کعبه پنج سال پیش از [[بعثت]]، به دست [[قریش]] از چوب ساخته شد. | |||
این پلکان چندبار در دوره‌های مختلف تاریخی بازسازی، تعمیر و تعویض شد. [[عبدالله بن زبیر]]، [[حجاج بن یوسف|حجاج بن یوسف ثقفی]]، [[متوکل عباسی]] و پادشاهان عثمانی برخی از این افراد بوده‌اند. آخرین پلکان داخلی کعبه در دوره [[ملک فهد سعودی]] ساخته شد. ورودی این پلکان، دَری قفل شده همراه با نقش طلا و نقره است. | |||
==موقعیت و تاریخچه== | |||
پلکان داخلی کعبه، پس از ورود به کعبه در سمت راست، یعنی [[رکن شامی]]، قرار دارد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> نخستین بار این پلکان، در بازسازی کعبه به دست [[قریش]]، پنج سال پیش از [[بعثت]]، پلکانی چوبی برای صعود به پشت بام کعبه ساخته شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> | |||
== بازسازی و معماری == | |||
این پلکان چندبار تعمیر، بازسازی و تعویض شد. در سال 64ق هنگام بازسازی دوباره کعبه، توسط [[عبدالله بن زبیر]]، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.</ref> [[حجاج بن یوسف ثقفی]] در سال 74ق هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، پلکان جدیدی ساخت.<ref>اخبار مکه، ج1، ص211.</ref> | |||
در قرن سوم قمری، ارتفاع پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن، بیش از نیم متر بود. پایین پلکان، دری از چوب ساج به ارتفاع ۳/۵ ذرع (کمتر از دو متر) و پهنای بیش از نیم متر داشت که با دستور [[متوکل عباسی]]، آن را با نقره تزئین و قفلی نقره‌ای برای آن ساختند. همچنین در سقف کعبه دَرِ دیگری از چوب ساج به ابعاد ۲/۵ ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2 ذرع (یک متر) قرار دادند.<ref>اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.</ref> | |||
این پلکان در سال 542 قمری تعمیر گردید.<ref>مرآة الحرمین، ج1، ص274.</ref> در قرن نهم قمری به 38 پله برای نردبان داخلی کعبه اشاره دارند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص147.</ref> برخی از پله‌های این پلکان در سال 814 تعمیر شدند.<ref>شفاء الغرام، ج1، ص138.</ref> | |||
پلکان داخلی کعبه در سال 1039 بر اثر سیل، ویران شد.<ref>اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.</ref> سال بعد ۲۹ پله چوبی دایره شکل در دیواری سنگی<ref>مفرحة الانام، ص69-70.</ref> به دستور [[سلطان مراد چهارم]] برای پلکان داخلی ساخته شد.<ref>التاریخ القویم، ج2، ص172.</ref> در دوره [[سلطان مصطفی دوم عثمانی]]، سال 1109 قمری، هفت پله از پلکان داخلی را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.<ref>منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.</ref> | |||
===دوره آل‌سعود=== | |||
در دوره ملک سعود، در سال 1375 قمری (1335 خورشیدی)، پلکان داخلی جدیدی با روکش نقره و نقش و نگار طلایی ساختند<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175.</ref> و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن گذاشتند. این پلکان، 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی با پهنای 62 تا 65 و ارتفاع 24 تا 35 سانتی متر داشت و تنها یک نفر می‌توانست از آنها بالا برود. از پله سوم به بعد نیز نرده‌ای کنار پلکان قرار داده شد.<ref>التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.</ref> | |||
در ۱۳۷۷ قمری پلکان داخی کعبه را از چوب‌های کهن با روکش‌های ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.<ref>التاریخ القویم، ج3، ص395.</ref> در دوره [[خالد بن عبدالعزیز سعودی|خالد بن عبدالعزیز سعودی (1975-1982م.)]] نیز پلکانی از جنس آلومینیوم برای آن ساختتند.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> | |||
=== پلکان داخلی امروزی === | === پلکان داخلی امروزی === | ||
در دوره [[ملک فهد]] (1982-2005م.)، ضمن تعمیر کعبه، پلکان داخلی نیز برای افزایش نور درون کعبه از شیشه ساخته شد. این تعمیرات در سال 1417 قمری پایان یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> همچنین ورودی این پلکان، دَرِ قفل شده همراه با نقش طلا و نقره است.<ref>[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/95-2020-05-28-09-32-8#:~:text=%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%83%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%86,%D9%85%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%A8%20%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D8%A7%20%D9%88%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B4%D8%A9%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8%20%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D8%A9%20. «الكعبة المشرفة»]، سایت الحرمین.</ref> | در دوره [[ملک فهد]] (1982-2005م.)، ضمن تعمیر کعبه، پلکان داخلی نیز برای افزایش نور درون کعبه از شیشه ساخته شد. این تعمیرات در سال 1417 قمری پایان یافت.<ref>فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.</ref> همچنین ورودی این پلکان، دَرِ قفل شده همراه با نقش طلا و نقره است.<ref>[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/95-2020-05-28-09-32-8#:~:text=%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%83%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%86,%D9%85%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%A8%20%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D8%A7%20%D9%88%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B4%D8%A9%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8%20%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D8%A9%20. «الكعبة المشرفة»]، سایت الحرمین.</ref> | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۳۷: | ||
* '''[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/95-2020-05-28-09-32-8#:~:text=%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%83%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%86,%D9%85%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%A8%20%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D8%A7%20%D9%88%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B4%D8%A9%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8%20%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D8%A9%20. «الكعبة المشرفة»]''': سایت الحرمین، تاریخ درج مطلب: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ش. | * '''[https://gph.gov.sa/index.php/ar/about-the-two-holy-mosques-ar/grand-mosque-ar/2020-05-28-09-37-55/95-2020-05-28-09-32-8#:~:text=%D9%81%D9%8A%20%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%83%D9%86%20%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%8A%20%D8%B9%D9%84%D9%89%20%D9%8A%D9%85%D9%8A%D9%86,%D9%85%D9%83%D8%AA%D9%88%D8%A8%20%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D8%A7%20%D9%88%D9%85%D9%86%D9%82%D9%88%D8%B4%D8%A9%20%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%B0%D9%87%D8%A8%20%D9%88%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D8%A9%20. «الكعبة المشرفة»]''': سایت الحرمین، تاریخ درج مطلب: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ش. | ||
*'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق. | *'''مرآة الحرمین''': ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق. | ||
*'''مفرحة الانام فی | *'''مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام''': زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق. | ||
*'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق. | *'''منائح الکرم''': علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق. | ||
*'''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق. | *'''موسوعة مرآة الحرمین الشریفین''': ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق. | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۴۳: | ||
{{کعبه}} | {{کعبه}} | ||