پرش به محتوا

مساجد تاریخی شهر پیامبر (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
Heidar (بحث | مشارکت‌ها)
Automoderated users
۱٬۸۳۱ ویرایش‌ها
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان = تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا
| عنوان = مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)
| عنوان اصلی = تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا
| عنوان اصلی =  
| تصویر =  
| تصویر = مساجد تاریخی شهر پیامبر.jpg
| اندازه تصویر =  
| اندازه تصویر =  
| توضیح_تصویر =  
| توضیح_تصویر =  
| نویسنده = [[سیداحمد یاسین خیاری]]
| نویسنده = [[محمد الیاس عبدالغنی]]
| برگرداننده =  
| برگرداننده = حسین طه نیا
| ویراستار =  
| ویراستار =  
| به تصحیح =  
| به تصحیح =  
| تحقیق = عبیدالله امین کردی
| تحقیق =  
| به کوشش =  
| به کوشش =  
| تاریخ نگارش = سال 1380ق.
| تاریخ نگارش =  
| تصویرگر =  
| تصویرگر =  
| طراح جلد =  
| طراح جلد =  
| موضوع = معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]
| موضوع = معرفی مسجد‌ها و آثار پیرامونی مذهبی و تاریخی [[مدینه]]
| سبک =  
| سبک =  
| زبان = عربی
| زبان = فارسی
| تعداد جلد = 1
| تعداد جلد = 1
| صفحه = 340 صفحه در چاپ اول و 478 صفحه در چاپ‌ بعدی
| صفحه = 371
| قطع = وزیری
| قطع = وزیری
| ناشر = دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه
| ناشر = نشر مشعر
| وبسایت ناشر =  
| وبسایت ناشر =  
| محل انتشارات = [[جده]]
| محل انتشارات = تهران
| تاریخ نشر = سال‌های 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق.
| تاریخ نشر = 1402 شمسی
| ترجمه به =  
| ترجمه به = فارسی
| مجموعه =  
| مجموعه =  
| شابک =  
| شابک =  
| شمارگان = 500 نسخه
}}
}}
'''مساجد تاریخی شهر پیامبر''' ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة، نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. این کتاب توسط حسین طه‌نیا ترجمه شده است که به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد کهن در [[مدینه]] می‌پردازد.
در این کتاب با استناد به منابع تاریخی، روایی و مطالعات میدانی، ۳۲ مسجد معروف مدینه، از جمله [[مسجد قبا]] و [[مسجدهای فتح]] معرفی شده‌اند.


== معرفی ==
== معرفی ==
این کتاب به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد مهم و کهن شهر [[مدینه]] می‌پردازد. تمرکز اصلی اثر بر بناهای مذهبی است که [[پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده و در طول تاریخ اسلام، به ویژه در سده‌های نخستین، نقش محوری در حیات اجتماعی و دینی این شهر ایفا کرده‌اند.<ref name=":0">مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، پیشگفتار، ص18.</ref>
مساجد تاریخی شهر پیامبر، عنوان ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. حسین طه‌نیا آن را ترجمه کرده و توسط گروه تاریخ و سیره [[پژوهشکده حج و زیارت]] در سال ۱۴۰۲ش چاپ و منتشر شد.<ref>[https://hzrc.ac.ir/post/23615/%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%ac%d8%af-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae%db%8c-%d8%b4%d9%87%d8%b1-%d9%be%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a8%d8%b1-%d8%b5 مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص)]، سایت پژوهشکده حج و زیارت.</ref>
 
این کتاب به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد مهم و کهن شهر [[مدینه]] می‌پردازد. تمرکز اصلی اثر بر بناهای مذهبی است که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده و یا در طول تاریخ، نقش محوری در حیات اجتماعی و دینی این شهر ایفا کرده است.<ref name=":0">طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.</ref>


== اهمیت کتاب ==
== اهمیت کتاب ==
مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص) جایگاه رفیعی در توضیح و تعیین رخدادهای تاریخی عصرشان دارند. چنانکه به فهم بسیاری از آیات قرآنی و احادیث نبوی نیز کمک می‌کنند. این مساجد، برخی اماکن مقدس را در بر گرفته‌اند که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده، دعا کرده یا برای جهاد و بیان نکته‌ای، در آنها توقف کرده است.<ref>مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، پیشگفتار، ص19.</ref>
در کتاب مساجد تاریخی شهر پیامبر به توضیح و تعیین رخدادهای تاریخی این مساجد پرداخته شده است. شناخت این اماکن به فهم برخی [[آیه|آیات قرآنی]] و [[حدیث|احادیث نبوی]] کمک می‌کند. این مساجد، برخی اماکن مقدس را در بر گرفته‌اند که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده، [[دعا|دعا کرده]] یا برای [[جهاد]] و بیان نکته‌ای، در آنها توقف کرده است.<ref>مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، ۱۴۰۲ش، ص19.</ref>


== محتوا و فهرست کتاب ==
== محتوا و فهرست کتاب ==
مؤلف در این کتاب کوشیده تا با استناد به منابع تاریخی و روایی، اطلاعاتی مستند درباره این مساجد ارائه دهد. محتوای کتاب شامل بخش‌های مختلفی از جمله موارد زیر است:
مؤلف با استناد به منابع تاریخی و روایی، اطلاعاتی مستند درباره [[مسجدهای مدینه|مساجد شهر مدینه]] ارائه کرده است. در این کتاب نام مساجد، سبب نامگذاری، اماکن اطراف و حوادث تاریخی مرتبط با هر مسجد توضیح داده شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3AAeenh_Asar_1403-08-14-.pdf&page=120 اصفهانی، آیینه آثار، پژوهشکده حج و زیارت، ص120.]</ref>


* تاریخچه و پیشینه: شرح چگونگی تأسیس هر مسجد، علل بنیان‌گذاری و رویدادهای تاریخی مرتبط به آن مسجد.
'''ساختار محتوایی''':
* ویژگی‌های معماری: توصیف سبک معماری، مصالح به کار رفته، تغییرات و بازسازی‌های انجام‌شده در طول دوران‌های مختلف.
* تاریخچه و پیشینه: شرح چگونگی تأسیس مساجد مدینه، علت بنیان‌گذاری و رویدادهای تاریخی مرتبط با آن مسجد
* موقعیت جغرافیایی: ذکر موقعیت کنونی و تاریخی مساجد در نقشه شهر مدینه.
* ویژگی‌های معماری: سبک معماری، مصالح ساختمانی، تغییرات و بازسازی‌ها در طول تاریخ
* آثار و یادگارها: اشاره به عناصر شاخص و بااهمیت داخل یا مجاورت مسجد.<ref name=":0" />
* موقعیت جغرافیایی: موقعیت کنونی و تاریخی مساجد در نقشه شهر مدینه
* آثار و یادگارها: اشاره به عناصر شاخص و با اهمیت داخل یا مجاور مسجد<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.</ref>


=== مساجد مورد بررسی: ===
=== مهمترین مساجد ===
در این کتاب 32 مسجد مورد بررسی قرار گرفته از جمله، می‌توان به این موارد اشاره کرد:
32 مسجد در این کتاب بررسی معرفی شده است، از جمله مهمترین مساجد:
* [[مسجد قبا]]: نخستین مسجد در [[اسلام]]
* [[مسجدهای فتح|مساجد السبعه]] یا مساجد هفت‌گانه: گروهی از مساجد کوچک در نزدیکی [[کوه سلع]] که با رویداد [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] مرتبط هستند.
* [[مسجد فتح (مدینه)|مسجد فتح]]: اصلی‌ترین مسجد در میان مساجد السبعه.
* [[مسجد قبلتین|مسجد ذوقبلتین]]: که به دلیل [[تغییر قبله]] در میانه [[نماز]]، نزد [[مسلمان|مسلمانان]] اهمیت تاریخی دارد.<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص43، 187و 261.</ref>
* [[مسجدهای مدینه|سایر مساجد مدینه]]<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص6-13.</ref>


* مسجد قبا: که به عنوان نخستین مسجد در اسلام شناخته می‌شود.
== سبک نگارش ==
* مساجد السبعه (مساجد هفت‌گانه): گروهی از مساجد کوچک در نزدیکی کوه سلع که با رویداد غزوه خندق مرتبط هستند.
کتاب از پژوهش‌های، علمی-تاریخی است و در آن از اغراق در توصیف‌ها و بیان فضایل غیرمستند پرهیز شده است. به باور نویسنده این اثر تصویری قابل اطمینان از مساجد و تاریخ آن‌ها برای پژوهشگران، زائران و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن اسلامی ارائه کرده است.<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.</ref> مؤلف در تحقیق کتاب علاوه بر متون کتابخانه‌ای، به مطالعه میدانی نیز پرداخته است.<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، دیباچه.</ref>  
* مسجد الفتح: به عنوان اصلی‌ترین مسجد در میان مساجد السبعه.
* مسجد ذوقبلتین: که به دلیل تغییر قبله مسلمانان در میانه نماز دارای اهمیت تاریخی است.<ref>مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، ص43، 187و 261.</ref>
اسامی دیگر مساجد عبارتند از: مسجدالنبی، مسجد اجابه، مسجد بنی‌اُنَیف، مسجد بنی حرام، مسجد بنی دینار، مسجد بنی ظفر، مسجد جمعه، مسجد خانه سعد بن خیثمه، مسجد رایه، مسجد سبق، مسجد سجده، مسجد سقیا، مسجد شیخین، مسجد عتبان بن مالک، مسجد عُصبه، مسجد فسح، مسجد فضیخ، مسجد بنی قریظه، مسجد بنی حارثه (مسجد مستراح)، مسجد مشربه ام ابراهیم، مساجد مصلای عید و استسقا، مسجد مصلا (مسجد غمامه)، مسجد ابوبکر، مسجد علی (ع)، مسجد عمر، مسجد منارتین، مسجد شجره، مسجد عثمان، مسجد بلال.<ref>فهرست کتاب، ص6-13.</ref>


== ساختار و سبک نگارش: ==
در این کتاب ضمن استفاده از آیات و احادیث، نقشه‌ها و تصاویرهای مرتبط به مساجد نیز ارائه شده است. همچنین در مواردی، از پاورقی‌های توضیحی درباره افراد یا کلمات سخت استفاده شده است.<ref>طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.</ref>
شیوه نگارش کتاب، علمی-تاریخی است و از اغراق در توصیف‌ها و بیان فضایل غیرمستند پرهیز دارد. این اثر بیشتر به دنبال ارائه تصویری قابل اطمینان برای پژوهشگران، زائران و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن اسلامی است.<ref name=":0" /> مؤلف برای سامان دادن به تحقیق خود، افزون بر مراجعه به آثار متعدد کتابخانه‌ای، به کار میدانی نیز پرداخته که اتقان کار را بیشتر کرده است.<ref>مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، دیباچه کتاب.</ref>  


نویسنده در ساختار کتاب خود ضمن استفاده از آیات و احادیث، نقشه‌ها و تصاویر مرتبط به مساجد را نیز ارائه کرده که در زمان خود، برای اولین بار اتفاق افتاده است. همچنین در مواردی از پاورقی‌های توضیحی درباره افراد یا کلمات سخت استفاده کرده است.<ref name=":0" />
== پیوند به بیرون ==
 
* [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=1 متن کتاب مساجد الاثریة فی المدینة النبویة]
== اطلاعات نشر ==
کتاب به کوشش حسین طه نیا به فارسی ترجمه شده و نسخه اصلی کتاب به زبان عربی با عنوان «مساجد الاثریة فی المدینة النبویة» به قلم [[محمد الیاس عبدالغنی]] می‌باشد. نسخه فارسی به همت گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت در اردیبهشت ۱۴۰۲ منتشر شده است.<ref>اطلاعات کتابشناسی [https://hzrc.ac.ir/post/23615/%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%ac%d8%af-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae%db%8c-%d8%b4%d9%87%d8%b1-%d9%be%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a8%d8%b1-%d8%b5 پژوهشگاه حج و زیارت]، مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)</ref>
 
== جستار وابسته ==
[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=1 متن کتاب مساجد الاثریة فی المدینة النبویة]


== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۶۹: خط ۷۲:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
{{دانشنامه|آدرس=http://phz.hajj.ir/422/7538|عنوان=تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب)|نویسنده=گروه كتابشناسی}}
* آیینه آثار، اباذر نصر اصفهانی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. 1402ش.
 
* طه‌نیا، حسین، مساجد تاریخی شهر پیامبر، پژوهشکده حج و زیارت، ۱۴۰۲ش.
* '''معجم ما کتب فی الحج و الزیاره''': عبدالجبار الرفاعی، تهران، مشعر، 1427ق.
* [https://hzrc.ac.ir/post/23615/%d9%85%d8%b3%d8%a7%d8%ac%d8%af-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae%db%8c-%d8%b4%d9%87%d8%b1-%d9%be%db%8c%d8%a7%d9%85%d8%a8%d8%b1-%d8%b5 مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص)]، وبگاه رسمی پژوهشکده حج و زیارت.
{{پایان}}


* '''نشر الریاحین فی تاریخ البلد الامین''': عاتق بن غیث البلادی، مکه، دار مکه، 1414ق.
{{کتاب‌شناسی مدینه}}


{{پایان}}{{کتاب‌شناسی مدینه}}
[[رده:کتابخانه‌ها بر پایه شهر]]
[[رده:تراجم مدینه]]
[[رده:کتاب‌های تاریخ مدینه]]
[[رده:فضائل‌نگاری مدینه]]
[[رده:مدینه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۲

مساجد تاریخی شهر پیامبر (کتاب)
پدید آورندگان
نویسندهمحمد الیاس عبدالغنی
برگردانندهحسین طه نیا
محتوا
موضوعمعرفی مسجد‌ها و آثار پیرامونی مذهبی و تاریخی مدینه
زبانفارسی
نشر
تعداد جلد1
تعداد صفحات371
قطعوزیری
ناشرنشر مشعر
محل نشرتهران
تاریخ نشر1402 شمسی
ترجمه بهفارسی
شمارگان500 نسخه

مساجد تاریخی شهر پیامبر ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة، نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. این کتاب توسط حسین طه‌نیا ترجمه شده است که به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد کهن در مدینه می‌پردازد.

در این کتاب با استناد به منابع تاریخی، روایی و مطالعات میدانی، ۳۲ مسجد معروف مدینه، از جمله مسجد قبا و مسجدهای فتح معرفی شده‌اند.

معرفی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مساجد تاریخی شهر پیامبر، عنوان ترجمه فارسی کتاب المساجد الأثریة فی المدینة المنورة نوشته محمد الیاس عبدالغنی است. حسین طه‌نیا آن را ترجمه کرده و توسط گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت در سال ۱۴۰۲ش چاپ و منتشر شد.[۱]

این کتاب به بررسی تاریخچه، معماری و جایگاه مساجد مهم و کهن شهر مدینه می‌پردازد. تمرکز اصلی اثر بر بناهای مذهبی است که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده و یا در طول تاریخ، نقش محوری در حیات اجتماعی و دینی این شهر ایفا کرده است.[۲]

اهمیت کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در کتاب مساجد تاریخی شهر پیامبر به توضیح و تعیین رخدادهای تاریخی این مساجد پرداخته شده است. شناخت این اماکن به فهم برخی آیات قرآنی و احادیث نبوی کمک می‌کند. این مساجد، برخی اماکن مقدس را در بر گرفته‌اند که پیامبر(ص) در آنها نماز خوانده، دعا کرده یا برای جهاد و بیان نکته‌ای، در آنها توقف کرده است.[۳]

محتوا و فهرست کتاب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مؤلف با استناد به منابع تاریخی و روایی، اطلاعاتی مستند درباره مساجد شهر مدینه ارائه کرده است. در این کتاب نام مساجد، سبب نامگذاری، اماکن اطراف و حوادث تاریخی مرتبط با هر مسجد توضیح داده شده است.[۴]

ساختار محتوایی:

  • تاریخچه و پیشینه: شرح چگونگی تأسیس مساجد مدینه، علت بنیان‌گذاری و رویدادهای تاریخی مرتبط با آن مسجد
  • ویژگی‌های معماری: سبک معماری، مصالح ساختمانی، تغییرات و بازسازی‌ها در طول تاریخ
  • موقعیت جغرافیایی: موقعیت کنونی و تاریخی مساجد در نقشه شهر مدینه
  • آثار و یادگارها: اشاره به عناصر شاخص و با اهمیت داخل یا مجاور مسجد[۵]

مهمترین مساجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]

32 مسجد در این کتاب بررسی معرفی شده است، از جمله مهمترین مساجد:

سبک نگارش[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب از پژوهش‌های، علمی-تاریخی است و در آن از اغراق در توصیف‌ها و بیان فضایل غیرمستند پرهیز شده است. به باور نویسنده این اثر تصویری قابل اطمینان از مساجد و تاریخ آن‌ها برای پژوهشگران، زائران و علاقه‌مندان به تاریخ و تمدن اسلامی ارائه کرده است.[۸] مؤلف در تحقیق کتاب علاوه بر متون کتابخانه‌ای، به مطالعه میدانی نیز پرداخته است.[۹]

در این کتاب ضمن استفاده از آیات و احادیث، نقشه‌ها و تصاویرهای مرتبط به مساجد نیز ارائه شده است. همچنین در مواردی، از پاورقی‌های توضیحی درباره افراد یا کلمات سخت استفاده شده است.[۱۰]

پیوند به بیرون[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص)، سایت پژوهشکده حج و زیارت.
  2. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.
  3. ↑ مساجد تاریخی شهر پیامبر(ص)، ۱۴۰۲ش، ص19.
  4. ↑ اصفهانی، آیینه آثار، پژوهشکده حج و زیارت، ص120.
  5. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.
  6. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص43، 187و 261.
  7. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص6-13.
  8. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.
  9. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، دیباچه.
  10. ↑ طه‌نیا، مساجد تاریخی شهر پیامبر، ۱۴۰۲ش، ص18.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • آیینه آثار، اباذر نصر اصفهانی، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت. 1402ش.
  • طه‌نیا، حسین، مساجد تاریخی شهر پیامبر، پژوهشکده حج و زیارت، ۱۴۰۲ش.
  • مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص)، وبگاه رسمی پژوهشکده حج و زیارت.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=مساجد_تاریخی_شهر_پیامبر_(کتاب)&oldid=64903»