طواف نساء
بر پایه فقه شیعه، طواف نساء یکی از اعمال واجبِ عمره مفرده و حج است، که پیش از انجام آن، آمیزش و التذاذ جنسی برای حج‌گزار حرام باقی می‌ماند. طواف نساء و نماز آن، به جز نیّت مانند دیگر طواف‌ها و نماز‌های آنها است.
اهل سنت منکر طواف نساء بوده و زن و مرد را پس از طواف زیارت بر هم حلال شمرده‌اند.
| عمره تمتع |
| ۱ شوال تا ۹ ذوالحجه |
| احرام در میقات • طواف • نماز طواف • سعی • تقصیر |
| حج |
| نهم ذوالحجه |
| احرام در مکه • وقوف در عرفات |
| شب دهم |
| وقوف در مشعر |
| روز دهم |
| رمی جمره عقبه • قربانی • حلق یا تقصیر |
| شب یازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز یازدهم |
| رمی جمرات سه‌گانه |
| شب دوازدهم |
| بیتوته در منا |
| روز دوازدهم |
| رمی جمرات • طواف زیارت • نماز طواف • سعی • طواف نساء • نماز طواف نساء |
مفهوم‌شناسی
طواف به معنای گردیدن دور چیزی[۱] و نساء به معنای زنان است.[۲] زن و مرد پس از احرام، بر هم حرام بوده و آمیزش و التذاذ جنسی برای آنها جایز نیست؛ در فقه شیعه، پس از طواف نساء این حرمت برداشته می‌شود.[۳]
حکم
به فتوای فقیهان شیعه، طواف نساء و نماز آن در عمره مفرده و اقسام حج (تَمَتّع، اِفراد و قِران)، واجب است.[۳] این حکم شامل همه حاجیان، اعم از مرد، زن، بالغ و غیر بالغ می‌شود.[۴] عمره تمتع طواف نساء و نماز آن را ندارد.[۵]
مذاهب چهارگانه اهل سنت، منكر طواف نساء بوده و از آن، نه به عنوان واجب و نه به عنوان مستحب نام نبرده‌اند.[۶]
زمان
در عمره مفرده
طواف نساء و نماز آن، آخرین عمل از اعمال عمره مفرده است و پس از تقصیر انجام می‌شود.
در حج
حاجیان پس از مناسک منا در روز عید قربان، از احرام خارج شده و با لباس دوخته به مکه رفته و اعمال مکه را انجام می‌دهند. آخرین عمل از اعمال مکه طواف نساء و نماز آن است. [۷] به نظر فقیهان شیعه، واجب است حاجی اين اعمال را (من جمله طواف نساء و نماز آن) در ماه ذى‌‌حجه به پايان ببرد. البته انجام دادن آن در ايام تشريق مستحب است.[۸]
چگونگی
طواف نساء و نماز آن، با ساير طواف‌ها و نمازهاى آنها، جز در نيت تفاوتى ندارد؛[۴] یعنی حاجی باید این عمل را به نيت طواف نساء و نماز طواف نساء بجا آورد.[۹]
در طواف واجب است حاجی هفت شوط به دور کعبه بگردد. طواف باید از گوشه‌ای از کعبه که حجرالاسود در آن قرار دارد آغاز شده و به همانجا تمام شود.[۱۰] واجب است طواف‌کننده، کعبه را در طرف چپ خود قرار دهد و در حال طواف رو به کعبه نباشد.[۱۱]
به فتوای بیشتر مراجع تقلید شیعه، طواف کعبه در مسجدالحرام تا جایی که مردم طواف می‌کنند و عرفاً بگویند دور کعبه می‌گردد صحیح است.[۱۲] به‌نظر برخی دیگر از مراجع تقلید شیعه، طواف باید در محدوده فاصله میان کعبه و مقام ابراهیم(ع) که نزدیک به ۱۳ متر است باشد.[۱۳]
به فتوای فقیهان مذاهب چهارگانه اهل سنت، طواف، محدوده خاصی ندارد؛ ولی باید داخل مسجدالحرام باشد و خارج از آن جایز نیست.[۱۴]
حلال شدن زن و مرد
به نظر فقیهان شیعه، پس از طواف نساء و نماز آن، زن و شوهر که پس از احرام بر هم حرام شده بودند، بر يكديگر حلال مى‌شوند.[۱۵]
بر پایه مذاهب چهارگانه اهل سنت، مردان و زنان با طواف زيارت بر یکدیگر حلال می‌شوند.[۶]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ المصباح المنیر، ذیل مدخل طاف، ج۲، ص۳۸۰.
- ↑ لسان العرب، ذیل واژه نسا، ج۱۵، ص۳۲۱.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ مناسك محشى، صص۵٠٨-۵٠۶.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ مناسك محشى، صص ۴۶۶ - ۴۶٢؛ الدروس الشرعيه، ج ١، صص ۴۵ - ۴۵٨؛ تذكرة الفقها، ج٨، صص ٣۵۴ و ٣۵٣.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۹۹.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ الهداية (فقه حنفى)، المصادر الفقهيه، ج ١٠، ص ٢٧٨؛ الكافى فى فقه اهل المدينه (فقه مالكى)، المصادرالفقهيه، ج ١٠، ص ۵٠۵؛ بداية الاجتهاد، ج ١، ص ٣۴۴؛ الكافى لابن قدامه، المصادر الفقهيه، ج ١١، ص ١٠۴٠؛ درآمدی بر فقه مقارن، ص۳۷۱، به نقل از المهذب (فقه شافعى)، المصادر الفقهيه، ج ١١، ص ٩٠۴.
- ↑ حج و عمره در آینه فقه مقارن، ص۱۹۳.
- ↑ مناسك حج محشّى، ۱۳۸۲ش، ص۴۶۴ .
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۸۰.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۳۴.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۳۵.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۳۶.
- ↑ درسنامه مناسک حج، ص۳۶.
- ↑ الکافی فی الفقه ابن حنبل، المصادر الفقهیه، ج ١١، صص١٠٣٣ - ١٠٢۵؛ الفقه علی المذاهب الأربعه، ج ١، صص۵٩۴–۵٩٠؛ تذکرة الفقها، ج ٨، صص٩٣ و ٩٢.
- ↑ جامع المقاصد، ج٣، ص٢۵٨؛ حج و عمره در آینه فقه مقارن، ص۱۸۴؛ درسنامه مناسک حج، ص۸۱.
منابع
- تذکرة الفقهاء، علّامهٔ حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، قم، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- جامع المقاصد، الشيخ على بن الحسين الكركى، قم، مؤسسه آل البيت، چاپ اول، ١۴٠٨ق.
- الدروس الشرعيه في فقه الاماميه، شهید اول، شیخ محمد بن مکی العاملی، قم، مؤسسة النشر الاسلامى، چاپ دوم، ١۴١٧ق.
- الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه، الشهید الثانی، شیخ زین‌الدین العاملی، قم، مجمع الفکر الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۴ق.
- الفقه علی المذاهب الأربعه، عبدالرحمان الجزیری، بیروت، دارالفکر، ۱۴۲۴ق.
- الکافی فی فقه ابن حنبل (الفقه الحنبلی)، ابن قدامه، عبداللّٰه بن احمد، المصادر الفقهیه، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- الکافی فی فقه اهل المدینه، النمری القرطبی، یوسف بن عبداللّٰه (الفقه‌المالکی)، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
- لسان العرب، محمد بن مکرم ابن منظور، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۴ق.
- مصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، احمد بن محمد فیومی، قم، مؤسسة دار الهجره، ۱۴۱۴ق.
- مناسک حج با حواشی مراجع، امام خمینی، سید روح اللّٰه، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۵ش.
- مناسك حج محشّى، قم، مركز تحقيقات حج، چاپ هفتم ، تابستان ۱۳۸۲ش.
- الهدایه (الفقه الحنبلی)، المرغینانی، علی ابن ابی تیر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.