ملتزم
|
| کعبه |
| نام‌ها |
| بیت العتیق • بیت الله • بیت الحرام • بیت المحرم • بیت المعمور |
| ارکان |
| رکن عراقی • رکن شامی • رکن حجرالاسود • رکن یمانی |
| اجزا |
| باب الکعبه • باب التوبه • پلکان خارجی کعبه • ناودان کعبه • پرده کعبه • پرده درون کعبه • ستون‌های کعبه • پلکان داخلی کعبه • سقف کعبه • برقع • حزام • آویزه‌های کعبه • شاذروان • ملتزم • مستجار |
| پیشینه |
| بازسازی کعبه • تاریخ بازسازی درِ کعبه • مولد علی(ع) |
| متولیان |
| ابوخفاد اسدی • ابوطالب• عبدالله بن عبدالعزی • تمیم بن مر |
| مرتبط |
| طواف • حجر الاسود • حطیم • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • حجابت • بیت الضراح • خط آغاز طواف • کارگاه پرده‌بافی • شستشوی کعبه • ابرق • ازلام • استقسام • |
ملتزم بخشی از دیوار شرقی کعبه که بین درِ کعبه و حجر الاسود قرار گرفته است. بنابر روایاتی، این مکان محل اعتراف به گناهان و استجابت دعا است و پیامبر اکرم(ص) صورت و دست‌های خود را در این قسمت دیوار قرار داده و دعا کرد.
بنابر روایات، حضرت آدم(ع)، هنگام طواف کعبه، در ملتزم به گناهان خویش اعتراف کرد و از آن پس این مکان از سوی خداوند محل اجابت دعا قرار گرفت.
مکان اعتراف به گناهان[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بخشی از دیوار شرقی کعبه را ملتزم می‌نامند. این بخش بین حجر الاسود و درِ کعبه قرار دارد.[۱]
از پیامبر(ص) به نقل از ابن عباس نقل شده که ملتزم مکان استجابت دعا است.[۲] در روایات آمده است که حضرت آدم(ع) نیز در هنگام طواف کعبه در این مکان به گناهان خویش اعتراف کرد و از آن پس این مکان از سوی خداوند محل اجابت دعا قرار گرفته است.[۳]
روایت‌هایی نقل شده که پیامبر در این مکان صورت و سینه‌اش را به دیوار کعبه می‌گذاردند.[۴] امام علی نیز سفارش کرده، در ملتزم به گناهان خود اعتراف کنید.[۵]
واژه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
درباره نام ملتزم، برخی گفته‌اند چون حاجیان در هنگام دعا به این قسمت می‌چسبند و ملتزم این قسمت می‌شوند، آن را چنین نامیدند.[۶] برخی نیز گفته‌اند که در زمان جاهلیت برای قسم خوردن و پیمان بستن به کنار این بخش از دیوار کعبه می‌آمدند و به سوگندی که می‌بستند ملتزم و پای‌بند بودند.[۷]
ملتزم و مستجار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در دیوار کعبه جای دیگری وجود دارد که به آن مستجار می‌گویند و در آنجا هم توصیه به دعا کردن شده است. مستجار پشت کعبه در ضلع غربی و فاصله رکن یمانی تا در مسدود شده کعبه را شامل می‌شود.
از آنجا که گاهی در منابع و روایات مستجار و ملتزم نام‌های یک مکان دانسته شده است،[۸] یا ملتزم نیز در دیوار پشت کعبه جانمایی شده است[۹] برخی بر آنند که ملتزم نیز همان مستجار است و در رکن یمانی قرار دارد.[۱۰]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین،ج۱، ص۲۴۲؛ مکه در بستر تاریخ، ص۹۹.
- ↑ شفاءالغرام باخبار البلد الحرام، ج۱، ص ۱۹۶
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۶.
- ↑ اخبار مکه فی قدیم الدهر و حدیثه، ج۱، ص۱۶۲.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۶.
- ↑ موسوعه العتبات المقدسة، ج۲، ص۲۳۶.
- ↑ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۶، ص۴۳۷-۴۳۸.
- ↑ شفاء الغرام باخبار البد الحرام، ج۱، ص۱۹۶.
- ↑ فهرستی از این روایات را بنگرید در: «پژوهشی درباره ملتزم»، ص۸۴.
- ↑ اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، أزرقی، ج1، ص44.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- اخبار مکة فی قدیم الدهر و حدیثه، محمد بن اسحاق فاکهی، تحقیق عبدالملک ابن دهیش، مکه، مکتبه الاسدی، ۱۴۲۴ق.
- اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، محمد بن عبدالله ازرقی، محقق: ملحس، رشدی صالح، بیروت، دار الاندلس، ۱۴۱۶ق.
- «پژوهشی درباره ملتزم»، محمدرضا نعمتی، مجله میقات حج، شماره ۴۳، فروردین ۱۳۸۲ش.
- شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تقی الدین محمد فاسی، تحقیق لجنة من کبار العلماء و الادباء، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الأمین، محمد بن احمد فاسی، محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق.
- المفصل فی تاریخ العرب قبل الإسلام، جواد علی، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۳۹۱ق/ ۱۹۷۶م.
- مکه در بستر تاریخ، نعمت الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش.
- موسوعة العتبات المقدسة، جعفر خلیلی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م.
- وسائل الشیعة، محمد بن حسن شیخ حر عاملی، به تحقیق محمدرضا حسینی جلالی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.