Automoderated users، دیوان‌سالاران، checkuser، ناظمان (CommentStreams)، developer، Moderators، مدیران
۹٬۹۱۹
ویرایش
ام القری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Z mohammad (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:15821415621793133257910311161961917818995.jpg |بندانگشتی|شهر مکه]] | [[پرونده:15821415621793133257910311161961917818995.jpg |بندانگشتی|شهر مکه]] | ||
بنابر روایتی از [[امام صادق(ع)]] ام القری از نام‌های [[مکه]] است، امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز و قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. در وجه تسمیه ام القری نظراتی بیان شده است از جمله | بنابر روایتی از [[امام صادق(ع)]] ام القری از نام‌های [[مکه]] است، امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز و قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. در وجه تسمیه ام القری نظراتی بیان شده است از جمله اینکه مکه بر دیگر شهرها برتری دارد، [[کعبه]] در این شهر قرار دارد و دیگران برای [[حج]] به این شهر می‌آیند، مکه قبله‌گاه دیگر شهرها است، کعبه اولین خانه‌ای بوده که [[خداوند]] بنا کرده، مکه اولین شهر مسکونی بوده است. همچنین ام القری نامی قرآنی است که در آیه 92 [[سوره انعام]] بیان شده و به صورت گسسته تعبیر ام القری در جاهای مختلف [[قرآن]] آمده است. | ||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
امّ القری ترکیبی اضافی از «امّ» و «القری» و بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] از نام‌های مکه است.<ref>بحار الانوار، ج96، ص77؛ نک: اخبار مکه، ج2، ص281؛ اعلام الساجد، ص79.</ref>آیات 92 [[یوره انعام|انعام]] و 7 [[سوره شوری|شوری]] شاهد این نام‌‌گذاری‌اند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486؛ تفسیر بغوی، ج4، ص120.</ref>امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز است.<ref>مفردات، ص85، «ام»؛ الصحاح، ج5، ص1863؛ مجمع البحرین، ج6، ص9، «امم». </ref>هرچه قوام‌بخش و مصدر و منبع امور دیگر باشد، امّ خوانده می‌شود و این معنا در ترکیب‌هایی مانند امّ‌الکتاب، امّ‌الراس و امّ‌القری لحاظ شده است.<ref>العین، ج8، ص426، «امم؛ معجم مقاییس اللغه، ج1، ص21-23، «ام»؛ تفسیر ثعلبی، ج3، ص9.</ref>قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. با توجه به جمع شدن مردم در یک منطقه، روستا یا شهر، به آن قریه گفته می‌شود.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج5، ص78، «قری». </ref> | امّ القری ترکیبی اضافی از «امّ» و «القری» و بر پایه روایتی از [[امام صادق(ع)]] از نام‌های مکه است.<ref>بحار الانوار، ج96، ص77؛ نک: اخبار مکه، ج2، ص281؛ اعلام الساجد، ص79.</ref>آیات 92 [[یوره انعام|انعام]] و 7 [[سوره شوری|شوری]] شاهد این نام‌‌گذاری‌اند.<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486؛ تفسیر بغوی، ج4، ص120.</ref>امّ به معنای مادر، بنیاد، اصل و اساس هرچیز است.<ref>مفردات، ص85، «ام»؛ الصحاح، ج5، ص1863؛ مجمع البحرین، ج6، ص9، «امم». </ref>هرچه قوام‌بخش و مصدر و منبع امور دیگر باشد، امّ خوانده می‌شود و این معنا در ترکیب‌هایی مانند امّ‌الکتاب، امّ‌الراس و امّ‌القری لحاظ شده است.<ref>العین، ج8، ص426، «امم؛ معجم مقاییس اللغه، ج1، ص21-23، «ام»؛ تفسیر ثعلبی، ج3، ص9.</ref>قُری جمع قَریه به معنای اجتماع است. با توجه به جمع شدن مردم در یک منطقه، روستا یا شهر، به آن قریه گفته می‌شود.<ref>معجم مقاییس اللغه، ج5، ص78، «قری». </ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
==وجه تسمیه== | ==وجه تسمیه== | ||
در تفسیر این آیه و درباره وجه تسمیه مکه به ام القری، سخنان گوناگون در میان است: از آن رو که مکه بر دیگر شهرها تقدم دارد<ref>التبیان، ج1، ص22.</ref>؛ [[کعبه]] در این شهر مقدس است و مردمان برای انجام [[حج]] و [[عمره]] به آن رو می‌آورند<ref>التفسیر الکبیر، ج3، ص38.</ref>؛ مکه قبله‌گاه دیگر سرزمین‌ها است<ref>تفسیر نسفی، ج1، ص334؛ غریب القرآن، ص489.</ref>و همین به مکه منزلت و عظمت داده و آن را بر دیگر ناحیه‌ها و شهرها برتری داده است.<ref>معانی القرآن، ج2، ص457؛ التبیان، ج4، ص201؛ مجمع البیان، ج4، ص110.</ref>نیز این احتمالات را به میان آورده‌اند: مکه نخستین ناحیه مسکونی جهان بوده<ref>مجمع البیان، ج4، ص110؛ التبیان، ج4، ص201؛ زاد المسیر، ج3، ص59.</ref>؛ [[خداوند]] زمین را از زیر مکه<ref>معانی القرآن، ج1، ص49؛ تفسیر ثعلبی، ج1، ص127؛ الاصفی، ج1، ص334.</ref>یا کعبه<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486.</ref>گسترش داده است (← [[دحوالارض|دَحوالاَرض]])؛ کعبه نخستین خانه‌ای است که خداوند آن را آفرید.<ref>نور الثقلین، ج4، ص557.</ref> | در تفسیر این آیه و درباره وجه تسمیه مکه به ام القری، سخنان گوناگون در میان است: از آن رو که مکه بر دیگر شهرها تقدم دارد<ref>التبیان، ج1، ص22.</ref>؛ [[کعبه]] در این شهر مقدس است و مردمان برای انجام [[حج]] و [[عمره]] به آن رو می‌آورند<ref>التفسیر الکبیر، ج3، ص38.</ref>؛ مکه قبله‌گاه دیگر سرزمین‌ها است<ref>تفسیر نسفی، ج1، ص334؛ غریب القرآن، ص489.</ref>و همین به مکه منزلت و عظمت داده و آن را بر دیگر ناحیه‌ها و شهرها برتری داده است.<ref>معانی القرآن، ج2، ص457؛ التبیان، ج4، ص201؛ مجمع البیان، ج4، ص110.</ref>نیز این احتمالات را به میان آورده‌اند: مکه نخستین ناحیه مسکونی جهان بوده<ref>مجمع البیان، ج4، ص110؛ التبیان، ج4، ص201؛ زاد المسیر، ج3، ص59.</ref>؛ [[خداوند]] زمین را از زیر مکه<ref>معانی القرآن، ج1، ص49؛ تفسیر ثعلبی، ج1، ص127؛ الاصفی، ج1، ص334.</ref>یا کعبه<ref>تفسیر سمرقندی، ج1، ص486.</ref>گسترش داده است (← [[دحوالارض|دَحوالاَرض]])؛ کعبه نخستین خانه‌ای است که خداوند آن را آفرید.<ref>نور الثقلین، ج4، ص557.</ref> | ||
درباره تاریخ بسط زمین از کعبه یا مکه، مباحث جغرافیایی قابل طرح است و برخی دانشوران شیعه از جمله [[علامه مجلسی]] با تکیه بر این نکته، به توضیح و تبیین شکل‌گیری هفت زمین و گسترش آسمانِ هریک از این زمین‌ها پرداخته‌اند.<ref>بحار الانوار، ج54، ص29؛ نک: مسند الامام الرضا، ج2، ص483.</ref> | درباره تاریخ بسط زمین از کعبه یا مکه، مباحث جغرافیایی قابل طرح است و برخی دانشوران شیعه از جمله [[علامه مجلسی]] با تکیه بر این نکته، به توضیح و تبیین شکل‌گیری هفت زمین و گسترش آسمانِ هریک از این زمین‌ها پرداخته‌اند.<ref>بحار الانوار، ج54، ص29؛ نک: مسند الامام الرضا، ج2، ص483.</ref> | ||
درباره نام‌‌گذاری مکه به امّ القری، در [[تفسیر ثعلبی]] این تحلیل آمده که مکه منبع و مرکز دانش‌ها و نیکی‌ها است.<ref>تفسیر ثعلبی، ج1، ص127.</ref>[[ابن عطیه اندلسی]] (481-542ق.) مجموعه این سخنان را تلخیص کرده و گفته است: نام‌‌گذاری مکه به ام القری بدین دلیل است که خاستگاه دین و شریعت بوده یا زمین از آن‌جا گسترش یافته یا وسط زمین و نقطه مرکزی دیگر شهرها است و یا [[قبله]] همه سرزمین‌ها است.<ref>المحرر الوجیز، ج2، ص322.</ref>نیز آورده‌اند که این نام‌‌گذاری نشانه عنایت الهی به این [[حرم مقدس]] است؛ زیرا دعوت اسلامی و گسترش [[توحید]] از آن‌جا آغاز می‌شود.<ref>المیزان، ج7، ص279.</ref> | درباره نام‌‌گذاری مکه به امّ القری، در [[تفسیر ثعلبی]] این تحلیل آمده که مکه منبع و مرکز دانش‌ها و نیکی‌ها است.<ref>تفسیر ثعلبی، ج1، ص127.</ref>[[ابن عطیه اندلسی]] (481-542ق.) مجموعه این سخنان را تلخیص کرده و گفته است: نام‌‌گذاری مکه به ام القری بدین دلیل است که خاستگاه دین و شریعت بوده یا زمین از آن‌جا گسترش یافته یا وسط زمین و نقطه مرکزی دیگر شهرها است و یا [[قبله]] همه سرزمین‌ها است.<ref>المحرر الوجیز، ج2، ص322.</ref>نیز آورده‌اند که این نام‌‌گذاری نشانه عنایت الهی به این [[حرم مقدس]] است؛ زیرا دعوت اسلامی و گسترش [[توحید]] از آن‌جا آغاز می‌شود.<ref>المیزان، ج7، ص279.</ref> | ||
==تعبیر امّ القری در قرآن== | ==تعبیر امّ القری در قرآن== | ||
در آیه‌ای دیگر از قرآن کریم، تعبیر امّ القُری به صورت گسسته آمده است: ({{قلم رنگ|سبز|وَ ما کانَ رَبُّکَ مُهلِکَ القُری حَتَّی یَبعَثَ فی اُمِّها رَسُولاً}}). (سوره قصص، آیه 59) این آیه درصدد بیان سنت الهی در نزول عذاب استیصالی است و به [[مشرکان مکه]] هشدار می‌دهد که با ارسال پیامبر در اُمّ القری (مکه) حجت بر آن‌ها تمام شده است.<ref>المیزان، ج16، ص62.</ref>در تفسیر آیه 157 [[سوره اعراف|اعراف]]: ({{قلم رنگ|سبز|الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکتُوباً عِندَهُم... }}) آورده‌اند که امی خوانده شدن پیامبر اکرم(ص) به سبب نسبت ایشان به ام القری<ref>معانی القرآن، ج3، ص89؛ تفسیر سمرقندی، ج1، ص569؛ تفسیر بغوی، ج2، ص205.</ref>یا ناخوانا و نانویسا<ref>نک: الامثل، ج5، ص244-245.</ref>بودن ایشان است.<ref>مفردات، ص87، «ام»؛ زاد المسیر، ج3، ص184؛ التفسیر الکبیر، ج8، ص109.</ref>نیز در آیه 20 [[سوره آل عمران|آل عمران]]: ({{قلم رنگ|سبز|وَ قُل لِلَّذینَ اُوتُوا الکِتابَ وَ الاُمِّیِّینَ اَ اَسلَمتُم}}) اُمّیین منسوب به امّ القری و منظور از آن، مشرکان مکه است.<ref>تفسیر سمعانی، ج1، ص303-304.</ref> | در آیه‌ای دیگر از قرآن کریم، تعبیر امّ القُری به صورت گسسته آمده است: ({{قلم رنگ|سبز|وَ ما کانَ رَبُّکَ مُهلِکَ القُری حَتَّی یَبعَثَ فی اُمِّها رَسُولاً}}). (سوره قصص، آیه 59) این آیه درصدد بیان سنت الهی در نزول عذاب استیصالی است و به [[مشرکان مکه]] هشدار می‌دهد که با ارسال پیامبر در اُمّ القری (مکه) حجت بر آن‌ها تمام شده است.<ref>المیزان، ج16، ص62.</ref> | ||
در تفسیر آیه 157 [[سوره اعراف|اعراف]]: ({{قلم رنگ|سبز|الَّذینَ یَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْاُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَکتُوباً عِندَهُم... }}) آورده‌اند که امی خوانده شدن پیامبر اکرم(ص) به سبب نسبت ایشان به ام القری<ref>معانی القرآن، ج3، ص89؛ تفسیر سمرقندی، ج1، ص569؛ تفسیر بغوی، ج2، ص205.</ref>یا ناخوانا و نانویسا<ref>نک: الامثل، ج5، ص244-245.</ref>بودن ایشان است.<ref>مفردات، ص87، «ام»؛ زاد المسیر، ج3، ص184؛ التفسیر الکبیر، ج8، ص109.</ref>نیز در آیه 20 [[سوره آل عمران|آل عمران]]: ({{قلم رنگ|سبز|وَ قُل لِلَّذینَ اُوتُوا الکِتابَ وَ الاُمِّیِّینَ اَ اَسلَمتُم}}) اُمّیین منسوب به امّ القری و منظور از آن، مشرکان مکه است.<ref>تفسیر سمعانی، ج1، ص303-304.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۶: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{نام‌های مکه}} | {{نام‌های مکه}} | ||
{{تکمیل مقاله | |||
| شناسه = شد | |||
| جعبه اطلاعات = - | |||
| عنوان‌بندی = شد | |||
| ویرایش = شد | |||
| لینک‌دهی = شد | |||
| عکس = شد | |||
| جعبه نقل قول = | |||
| پیوند به بیرون = | |||
| مطالعه بیشتر = | |||
| پانویس و منابع = شد | |||
| ناوبری = شد | |||
| رده = شد | |||
| تغییر مسیر = شد | |||
}} | |||
[[رده:نام‌های مکه]] | [[رده:نام‌های مکه]] | ||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||