ابراهیم بن محمد استرآبادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
(←منابع) |
||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالم | {{جعبه اطلاعات عالم | ||
| عنوان | | عنوان =ابراهیم استرآبادی از بانیان ایرانی کارهای عمرانی مکه در سده پنجم. | ||
| تصویر | | تصویر = | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| نام کامل | | نام کامل =ابراهیم بن محمد استرآبادی | ||
| لقب | | لقب =مغیث الحرم | ||
| نسب | | نسب = | ||
| خویشاوندان سرشناس = | | خویشاوندان سرشناس = | ||
| تاریخ تولد = قرن پنجم | | تاریخ تولد = قرن پنجم | ||
| شهر تولد | | شهر تولد = | ||
| کشور تولد | | کشور تولد =ایران | ||
| محل زندگی | | محل زندگی = | ||
| تاریخ وفات = قرن پنجم | | تاریخ وفات = قرن پنجم | ||
| شهر وفات | | شهر وفات = | ||
| محل دفن | | محل دفن = | ||
| استادان | | استادان = | ||
| شاگردان | | شاگردان = | ||
| محل تحصیل | | محل تحصیل = | ||
| اجازه روایت از = | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به = | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به = | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات | | تالیفات = | ||
| سایر | | سایر = | ||
| سیاسی | | سیاسی = | ||
| اجتماعی | | اجتماعی =تعمیر [[مسجدالحرم]]، بازسازی [[قنات زبیده]]، تعویض [[پرده کعبه]]، نصب ناودان نقره‌ای برای [[کعبه]]، تعمیر [[مسجد هلیجه]]، اختصاص صدقات فراوان به تهیدستان [[مکه]] و [[مدینه]] | ||
| امضا | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی = | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
[[پرونده:قنات زبیده.jpg|بندانگشتی|تصویری از قنات زبیده]] | [[پرونده:قنات زبیده.jpg|بندانگشتی|تصویری از قنات زبیده]] | ||
ابونصر استرآبادی در سال ۴۶۶ق. به [[مکه]] عزیمت کرد و در مدت حضورش، خدماتی چشمگیر به ویژه در [[مسجدالحرام]] داشت. از جمله اقدام‌های او این موارد است: | ابونصر استرآبادی در سال ۴۶۶ق. به [[مکه]] عزیمت کرد و در مدت حضورش، خدماتی چشمگیر به ویژه در [[مسجدالحرام]] داشت. از جمله اقدام‌های او این موارد است: | ||
* '''تعمیر مسجدالحرم و بازسازی قنات زبیده''': ابونصر جای‌هایی از مسجدالحرام را تعمیر کرد که پیش‌تر ویران شده بودند؛ اما علت ویرانی آن‌ها در منابع گزارش نشده است. او در ماه رجب سال یاد شده، همه آن ویرانی‌ها را با ۳۰.۰۰۰ دیناری که به این کار اختصاص داده بود، تعمیر کرد<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳.</ref> و با مانده آن مبلغ، [[بئر زبیده|قناتی]] را که [[زبیده همسر هارون|زُبیده]] همسر [[هارون عباسی]] از [[عرفات]] به سمت مکه روان ساخته بود، بازسازی و تعمیر کرد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱.</ref> | * '''تعمیر مسجدالحرم و بازسازی قنات زبیده''': ابونصر جای‌هایی از مسجدالحرام را تعمیر کرد که پیش‌تر ویران شده بودند؛ اما علت ویرانی آن‌ها در منابع گزارش نشده است. او در ماه رجب سال یاد شده، همه آن ویرانی‌ها را با ۳۰.۰۰۰ دیناری که به این کار اختصاص داده بود، تعمیر کرد<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳.</ref> و با مانده آن مبلغ، [[بئر زبیده|قناتی]] را که [[زبیده همسر هارون|زُبیده]] همسر [[هارون عباسی]] از [[عرفات]] به سمت مکه روان ساخته بود، بازسازی و تعمیر کرد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱.</ref> | ||
* '''تعویض پرده کعبه''': وی [[کعبه|خانه خدا]] را که دو سال<ref>میقات حج، ش۵۷، ص۷۸، “تاریخ حج‌گزاری».</ref> بدون [[پرده کعبه|پرده]] بود، با پارچه سفید بافت [[هند]] پوشانید که همراه خود آورده بود.<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۱؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳؛ التاریخ القویم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> این بر خلاف رسم [[عباسیان]] بود که کعبه را با پارچه سیاه که شعار آنان بود، می‌پوشاندند؛ رسمی که مدت‌ها پس از آنان نیز ادامه یافت.<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۲۵۸؛ تاریخ مکه، ص۲۷۸.</ref> | * '''تعویض پرده کعبه''': وی [[کعبه|خانه خدا]] را که دو سال<ref>میقات حج، ش۵۷، ص۷۸، “تاریخ حج‌گزاری».</ref> بدون [[پرده کعبه|پرده]] بود، با پارچه سفید بافت [[هند]] پوشانید که همراه خود آورده بود.<ref>شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۱؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳؛ التاریخ القویم، ج۲، ص۵۵۷.</ref> این بر خلاف رسم [[عباسیان]] بود که کعبه را با پارچه سیاه که شعار آنان بود، می‌پوشاندند؛ رسمی که مدت‌ها پس از آنان نیز ادامه یافت.<ref>اخبار مکه، ج۱، ص۲۵۸؛ تاریخ مکه، ص۲۷۸.</ref> | ||
* '''نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه''': ابونصر [[ناودان کعبه|ناودانی]] نقره‌ای برای کعبه نصب کرد و گفت: اگر مطمئن بودم که ناودان طلایی بر جای می‌ماند، آن را از طلا می‌ساختم.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱-۲۶۲؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶؛ تحصیل المرام، ج۱، ص۴۷۴.</ref> | * '''نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه''': ابونصر [[ناودان کعبه|ناودانی]] نقره‌ای برای کعبه نصب کرد و گفت: اگر مطمئن بودم که ناودان طلایی بر جای می‌ماند، آن را از طلا می‌ساختم.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱-۲۶۲؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶؛ تحصیل المرام، ج۱، ص۴۷۴.</ref> | ||
* '''تعمیر مسجد هلیجه''': از دیگر اقدام‌های او تعمیر مسجد تنعیم معروف به [[مسجد هلیجه]]<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بود که به کمک برادرش ابومسعود علی بن محمد انجام داد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> نام هر دو بر روی سنگی بدین ترتیب روی دیوار نوشته شده است<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref>: «أمر بعمارة مسجد عایشه ام المؤمنین بأمر منه الرئیس الأجلّ السید فخر الرؤسا و مغیث/ مغیب الحرمین أبوالنصر إبراهیم بن محمد بن ﻋﻠﻰ عنه و عن أخیه ذی المحاسن اﺑﻰ مسعود ﻋﻠﻰ بن محمد بن ﻋﻠﻰ تقبل الله عملهما و بلغهما ﻓﻰ الدارین أملهما و شکر سعیهما و لا قطع من الحرمین أثرهما».<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> | * '''تعمیر مسجد هلیجه''': از دیگر اقدام‌های او تعمیر مسجد تنعیم معروف به [[مسجد هلیجه]]<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بود که به کمک برادرش ابومسعود علی بن محمد انجام داد.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> نام هر دو بر روی سنگی بدین ترتیب روی دیوار نوشته شده است<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> : «أمر بعمارة مسجد عایشه ام المؤمنین بأمر منه الرئیس الأجلّ السید فخر الرؤسا و مغیث/ مغیب الحرمین أبوالنصر إبراهیم بن محمد بن ﻋﻠﻰ عنه و عن أخیه ذی المحاسن اﺑﻰ مسعود ﻋﻠﻰ بن محمد بن ﻋﻠﻰ تقبل الله عملهما و بلغهما ﻓﻰ الدارین أملهما و شکر سعیهما و لا قطع من الحرمین أثرهما».<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> | ||
==مغیث الحرم== | ==مغیث الحرم== | ||
بر پایه گزارشی، ابونصر صدقات فراوان را به تهیدستان [[مکه]] و [[مدینه]] اختصاص داد و این کار به طور مستمر تا یک سال ادامه یافت.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۳؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> از همین رو، او را مغیث الحرم لقب دادند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بر پایه گزارشی ضعیف، ابونصر این کار را به فرمان سلطان [[ملکشاه سلجوقی]] (م.۴۸۵ق.) پسر [[آلب ارسلان سلجوقی|آلب ارسلان]] و برای ادای [[نذر]] وی انجام داده است.<ref>تاریخ آل سلجوق، ص۴۶-۷۵.</ref> گفته شده این دارایی متعلق به سلطان ملکشاه بود که نذر داشت تا پس از نجات از حبس و دشواری‌ها آن را هزینه کند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> | بر پایه گزارشی، ابونصر صدقات فراوان را به تهیدستان [[مکه]] و [[مدینه]] اختصاص داد و این کار به طور مستمر تا یک سال ادامه یافت.<ref>العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۳؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> از همین رو، او را مغیث الحرم لقب دادند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.</ref> بر پایه گزارشی ضعیف، ابونصر این کار را به فرمان سلطان [[ملکشاه سلجوقی]] (م.۴۸۵ق.) پسر [[آلب ارسلان سلجوقی|آلب ارسلان]] و برای ادای [[نذر]] وی انجام داده است.<ref>تاریخ آل سلجوق، ص۴۶-۷۵.</ref> گفته شده این دارایی متعلق به سلطان ملکشاه بود که نذر داشت تا پس از نجات از حبس و دشواری‌ها آن را هزینه کند.<ref>اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9513/%d8%a7%d8%a8%d8%b1%d8%a7%d9%87%d9%8a%d9%85-%d8%a8%d9%86-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%a2%d8%a8%d8%a7%d8%af%d9%8a | ||
| عنوان = ابراهیم بن محمد استرآبادی | | عنوان = ابراهیم بن محمد استرآبادی | ||
| نویسنده = هاشم مالکی | | نویسنده = هاشم مالکی | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۰۷
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابراهیم بن محمد استرآبادی |
| لقب | مغیث الحرم |
| تاریخ تولد | قرن پنجم |
| تاریخ وفات | قرن پنجم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | تعمیر مسجدالحرم، بازسازی قنات زبیده، تعویض پرده کعبه، نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه، تعمیر مسجد هلیجه، اختصاص صدقات فراوان به تهیدستان مکه و مدینه |
ابراهیم بن محمد استرآبادی از بانیان ایرانی کارهای عمرانی مکه در سده پنجم. تعمیر مسجدالحرم، بازسازی قنات زبیده، تعویض پرده کعبه، نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه، تعمیر مسجد هلیجه و همچنین اختصاص صدقات فراوان به تهیدستان مکه و مدینه از مهم‌ترین اقدامات این بانی ایرانی در حجاز است.
زندگی‌نامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابونصر ابراهیم بن محمد بن علی استرآبادی فارسی[۱] از ایرانیانی است که در دو شهر مقدس مکه و مدینه خدمات عمرانی مهمی را پی ریخته است. از سال تولد و درگذشت وی گزارشی در دست نیست.
کمک به عمران مکه و مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
ابونصر استرآبادی در سال ۴۶۶ق. به مکه عزیمت کرد و در مدت حضورش، خدماتی چشمگیر به ویژه در مسجدالحرام داشت. از جمله اقدام‌های او این موارد است:
- تعمیر مسجدالحرم و بازسازی قنات زبیده: ابونصر جای‌هایی از مسجدالحرام را تعمیر کرد که پیش‌تر ویران شده بودند؛ اما علت ویرانی آن‌ها در منابع گزارش نشده است. او در ماه رجب سال یاد شده، همه آن ویرانی‌ها را با ۳۰.۰۰۰ دیناری که به این کار اختصاص داده بود، تعمیر کرد[۲] و با مانده آن مبلغ، قناتی را که زُبیده همسر هارون عباسی از عرفات به سمت مکه روان ساخته بود، بازسازی و تعمیر کرد.[۳]
- تعویض پرده کعبه: وی خانه خدا را که دو سال[۴] بدون پرده بود، با پارچه سفید بافت هند پوشانید که همراه خود آورده بود.[۵] این بر خلاف رسم عباسیان بود که کعبه را با پارچه سیاه که شعار آنان بود، می‌پوشاندند؛ رسمی که مدت‌ها پس از آنان نیز ادامه یافت.[۶]
- نصب ناودان نقره‌ای برای کعبه: ابونصر ناودانی نقره‌ای برای کعبه نصب کرد و گفت: اگر مطمئن بودم که ناودان طلایی بر جای می‌ماند، آن را از طلا می‌ساختم.[۷]
- تعمیر مسجد هلیجه: از دیگر اقدام‌های او تعمیر مسجد تنعیم معروف به مسجد هلیجه[۸] بود که به کمک برادرش ابومسعود علی بن محمد انجام داد.[۹] نام هر دو بر روی سنگی بدین ترتیب روی دیوار نوشته شده است[۱۰] : «أمر بعمارة مسجد عایشه ام المؤمنین بأمر منه الرئیس الأجلّ السید فخر الرؤسا و مغیث/ مغیب الحرمین أبوالنصر إبراهیم بن محمد بن ﻋﻠﻰ عنه و عن أخیه ذی المحاسن اﺑﻰ مسعود ﻋﻠﻰ بن محمد بن ﻋﻠﻰ تقبل الله عملهما و بلغهما ﻓﻰ الدارین أملهما و شکر سعیهما و لا قطع من الحرمین أثرهما».[۱۱]
مغیث الحرم[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بر پایه گزارشی، ابونصر صدقات فراوان را به تهیدستان مکه و مدینه اختصاص داد و این کار به طور مستمر تا یک سال ادامه یافت.[۱۲] از همین رو، او را مغیث الحرم لقب دادند.[۱۳] بر پایه گزارشی ضعیف، ابونصر این کار را به فرمان سلطان ملکشاه سلجوقی (م.۴۸۵ق.) پسر آلب ارسلان و برای ادای نذر وی انجام داده است.[۱۴] گفته شده این دارایی متعلق به سلطان ملکشاه بود که نذر داشت تا پس از نجات از حبس و دشواری‌ها آن را هزینه کند.[۱۵]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ التحفة اللطیفه، ج۱، ص۲۵۴.
- ↑ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱.
- ↑ میقات حج، ش۵۷، ص۷۸، “تاریخ حج‌گزاری».
- ↑ شفاء الغرام، ج۱، ص۲۳۱؛ مرآة الحرمین، ج۱، ص۲۸۳؛ التاریخ القویم، ج۲، ص۵۵۷.
- ↑ اخبار مکه، ج۱، ص۲۵۸؛ تاریخ مکه، ص۲۷۸.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱-۲۶۲؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶؛ تحصیل المرام، ج۱، ص۴۷۴.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۱؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ العقد الثمین، ج۳، ص۲۶۳؛ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.
- ↑ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۵.
- ↑ تاریخ آل سلجوق، ص۴۶-۷۵.
- ↑ اتحاف الوری، ج۲، ص۴۷۶.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابراهیم بن محمد استرآبادی.
- اتحاف الوری باخبار ام القری: عمر بن محمد بن فهد (م.۸۸۵ق.)، به کوشش فهیم محمد، مکه، جامعة ام القری، ۱۴۰۴ق
- اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار: الازرقی (م.۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، دار الثقافه، ۱۴۰۳ق
- تاریخ دولت آل سلجوق: عماد الدین محمد بن محمد الاصفهانی (م.۵۹۷ق.)، بیروت، دار الآفاق الجدیده، ۱۹۸۰م
- التاریخ القویم: محمد طاهر الکردی، بیروت، دار الخضر، ۱۴۲۰ق
- تاریخ مکه: احمد السباعی (م.۱۴۰۴ق.)، به کوشش رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۵ش
- تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م.۱۳۲۱ق.)، به کوشش ابن دهیش، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۲۴ق
- التحفة اللطیفه: شمس الدین السخاوی (م.۹۰۲ق.)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۹۹۳م
- شفاء الغرام: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، ترجمه: محمد مقدس، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفأسی (م.۸۳۲ق.)، به کوشش محمد حامد، بیروت، الرساله، ۱۴۰۶ق
- مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م.۱۳۵۳ق.)، بیروت، دار المعرفه، ۱۳۲۷ق
- میقات حج (فصلنامه): تهران، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.