تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| شابک = | | شابک = | ||
}} | }} | ||
'''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا''' کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]، نوشته [[سیداحمد یاسین خیاری]] (1321-1380ق.) می‌باشد. | '''تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا''' کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی [[مدینه]]، نوشته [[سیداحمد یاسین خیاری|سید احمد یاسین خیاری]] (1321-1380ق.) می‌باشد. | ||
کتاب تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه را معرفی کرده و از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و عمرانی این شهر از دوره پیش از [[اسلام]] تا 1380ق. سخن گفته است. نویسنده در این اثر، وضعیت گذشته و حال مکان‌ها و آثار را توضیح داده و در ارائه اطلاعات، افزون بر منابع مکتوب، از دیده‌های خویش نیز یاری گرفته است. او در مقدمه، انگیزه خود را از انتخاب این موضوع، فضیلت و اهمیت شهر مدینه دانسته است. این کتاب به کار راهنمایی زائران و علاقه‌مندان شهر مدینه نیز می‌آید. | کتاب تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه را معرفی کرده و از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و عمرانی این شهر از دوره پیش از [[اسلام]] تا 1380ق. سخن گفته است. نویسنده در این اثر، وضعیت گذشته و حال مکان‌ها و آثار را توضیح داده و در ارائه اطلاعات، افزون بر منابع مکتوب، از دیده‌های خویش نیز یاری گرفته است. او در مقدمه، انگیزه خود را از انتخاب این موضوع، فضیلت و اهمیت شهر مدینه دانسته است. این کتاب به کار راهنمایی زائران و علاقه‌مندان شهر مدینه نیز می‌آید. | ||
نسخهٔ ۲۵ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۴
| پدید آورندگان | |
|---|---|
| نویسنده | سیداحمد یاسین خیاری |
| تاریخ نگارش | سال 1380ق. |
| محتوا | |
| موضوع | معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه |
| زبان | عربی |
| نشر | |
| تعداد جلد | 1 |
| تعداد صفحات | 340 صفحه در چاپ اول و 478 صفحه در چاپ بعدی |
| قطع | وزیری |
| ناشر | دارالعلم للطباعة و النشر و نشر عامه |
| محل نشر | جده |
| تاریخ نشر | سال‌های 1410ق. 1411ق. 1412ق. و 1419ق. |
تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا کتابی در معرفی مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه، نوشته سید احمد یاسین خیاری (1321-1380ق.) می‌باشد.
کتاب تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا مکان‌ها و آثار مذهبی و تاریخی مدینه را معرفی کرده و از اوضاع فرهنگی، اجتماعی و عمرانی این شهر از دوره پیش از اسلام تا 1380ق. سخن گفته است. نویسنده در این اثر، وضعیت گذشته و حال مکان‌ها و آثار را توضیح داده و در ارائه اطلاعات، افزون بر منابع مکتوب، از دیده‌های خویش نیز یاری گرفته است. او در مقدمه، انگیزه خود را از انتخاب این موضوع، فضیلت و اهمیت شهر مدینه دانسته است. این کتاب به کار راهنمایی زائران و علاقه‌مندان شهر مدینه نیز می‌آید.
معرفی اجمالی نویسنده
سیداحمد یاسین خیاری مدنی ازهری حسینی، تاریخ‌نگار مدینه، از دانشمندان حرم نبوی به سال 1321ق. در مدینه زاده شد و تحصیلات خود را در همین شهر آغاز و در دانشگاه الازهر قاهره کامل کرد. خیاری سال‌ها در مدینه به تدریس فن قرائت قرآن و مدیریت مدارس و دیگر فعالیت‌های فرهنگی مانند تاسیس، تجهیز و مدیریت کتابخانه حرم نبوی[۱] اشتغال داشت.
از او آثاری در علوم قرآنی و تاریخ بر جای مانده است. از آثار تاریخی او است: الاوائل فی تاریخ المدینة المنوره،[۲] الخیر العرمرم فی اصل و تاریخ بئر زمزم، امراء المدینة المنورة و حکامها من عهد النبوة حتی الیوم، التحفة الشماء فی تاریخ العین الزرقاء. کتاب حاضر واپسین اثر او است و گویا خیاری می‌خواسته مباحثی را بر آن بیفزاید.[۳] اما موفق به این کار نشد و به سال 1380ق. درگذشت.[۴]
محتوا
کتاب به‌گونه مختصر، بیشتر مکان‌ها و آثار اسلامی و تاریخی مدینه را معرفی کرده است. خیاری از منابع پیشین تاریخ محلی مدینه مانند اخبار مدینه ابن‌زباله، اخبار مدینه ابن‌شبه، وفاء الوفاء سمهودی و التعریف بما آنست الهجره نوشته مطری، بهره برده است.[۵]
بخشی از آگاهی‌های کتاب حاصل دیده‌ها و شنیده‌های خود او از وضعیت مدینه در روزگار معاصر است. واپسین گزارش‌های کتاب به سال 1380ق. یعنی سال وفات نویسنده بازمی‌گردد.[۶] کتاب دارای نقشه‌ها و تصاویری پرشمار از مکان‌ها و آثار است و گویا این کتاب از نخستین آثار مصور درباره مدینه است. برای برخی بناها و مکان‌ها، دو تصویر از وضعیت پیشین و تازه درج شده است که امکان مقایسه دو وضعیت را برای خواننده فراهم می‌کند.[۷]
موضوعات
کتاب 15 بخش (باب) دارد که موضوعات آن‌ها عبارتند از: تاریخ سیاسی و مذهبی مدینه پیش و پس از هجرت[۸] مساجد شهر مدینه شامل تاریخ و وصف مسجد نبوی و دیگر مساجد مدینه از جمله مساجد کهن که امروزه شناخته نیستند و نیز مساجد بنا شده پس از پیامبر(ص)، قصرهای کهن و مشهور مدینه، چاه‌ها، وادی‌ها، چشمه‌ها، تنگه‌های ورودی شهر، کوه‌ها، زمین‌های پوشیده از سنگ‌های آتشفشانی، مکان‌های تاریخی و کهن متفرقه، دیوارهای شهر، و امیران مدینه.[۹] خیاری در معرفی برخی مکان‌ها و آثار مدینه دست به گزینش زده و تنها آن دسته را که مشهورند، یاد کرده است.
خیاری در معرفی مساجد، تعمیرها و بازسازی‌های آن‌ها را برشمرده و وضعیت کنونی آن‌ها را نیز توضیح داده است.[۱۰] محقق کتاب نیز آگاهی‌های پس از نویسنده را تا سال 1410ق. در پانوشت‌ها افزوده است.[۱۱]
اضافات کتاب
محقق کتاب، عبیدالله امین کردی، بخشی را با عنوان «ملحق توسعة المساجد فی عهد خادم الحرمین الشریفین» در 23 صفحه[۱۲] به انتهای کتاب افزوده که به تغییرات و گسترش‌های مسجدالنبی و مکان‌های پیرامونی آن و برخی مساجد مدینه در دوره ملک فهد می‌پردازد. این بخش شامل آماری دقیق از گسترش‌های مسجدالنبی، مسجد قبا[۱۳] مسجد قبلتین[۱۴] و مسجد میقات[۱۵] است و مساحت قسمت‌های مختلف این مساجد را به تفکیک و دقت بیان کرده است.
چاپ‌ها
کتاب تاریخ معالم المدینه نخست به سال 1380ق. تالیف شد و در سال 1410ق. با یادداشت‌ها و افزوده‌های عبیدالله محمدامین کردی در انتشارات دارالعلم للطباعة و النشر جده در قطع وزیری با 340 صفحه به چاپ رسید. همین چاپ به سال‌های 1411ق. و 1412ق. دو بار دیگر تجدید گشت. به سال 1419ق. گروهی از فضلای عرب تحقیق و مأخذ یابی روایات دینی و تاریخی کتاب را بر عهده گرفتند و یادداشت‌هایی بر آن افزودند که در نشر عامه، در 478 صفحه وزیری به چاپ رسید.[۱۶]
پانویس
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص73.
- ↑ معجم ما کتب فی الحج، عبدالجبار الرفاعی، ص42.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص255.
- ↑ نشر الریاحین، عاتق بن غیث البلادی، ج1، ص200؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص256.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص152؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص153.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص161؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص162؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص164؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص165.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص15؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص53.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص167؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص119؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص121.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص21؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص22؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص24؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص31؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص269.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص272-295.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص281؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص284.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص285؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص289.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص290؛ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص291.
- ↑ تاریخ معالم المدینة، خیاری، ص10.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل تاریخ معالم المدینة المنوره قدیما و حدیثا (کتاب).
- معجم ما کتب فی الحج و الزیاره: عبدالجبار الرفاعی، تهران، مشعر، 1427ق.
- نشر الریاحین فی تاریخ البلد الامین: عاتق بن غیث البلادی، مکه، دار مکه، 1414ق.