مستحب: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۴۱

مُستَحَب، یکی از احکام پنجگانه تکلیفی است. در فقه، عملی که انجامش ثواب داشته و ترک آن عذاب نداشته باشد و گناه نباشد مستحب نامیده می‌شود که دارای اقسام و درجاتی است. حج و زیارت دارای مستحباتی است که در بخش حج در کتاب‌های فقهی به آن اشاره کرده‌اند.

مفهوم شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

"مُستَحَب" از مصدر "استحباب" به معنای دوست داشته شده، پسندیده شده، نیکو و پسندیده است.^[۱] واژگانی همچون: سنت، مسنون، مندوب، مُستَحسَن، نافله (نفل)، تَطَوُّع و فضیلت هم‌معنا با استحباب است^[۲] و واجب در مقابل آن قرار دارد.^[۳]

معنای اصطلاحی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در فقه شیعه، استحباب یکی از احكام پنج‌گانۀ تكليفى است و به معنای کاری است که انجام دادن آن خوب و پسندیده است؛ اما اجباری نیست و انجام ندادن آن اشکالی ندارد.^[۴] در منابع فقه اهل سنت معمولاً به جای "مستحب" کلمه "مندوب" به کار می‌رود.^[۵]

برخی از دانشمندان علم اصول فقه می گویند حکم دینی به خواسته و اراده خداوند وابسته است؛ اگر این خواسته خیلی قوی باشد، حکم به صورت واجب درمی‌آید؛ اما اگر خواسته ضعیف باشد، حکم به صورت مستحب خواهد بود.^[۶]

اقسام مستحب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مستحب را به گونه‌هایی تقسیم کرده‌اند از جمله:

مستحب نفسى(ذاتى): عملی است که خودش مستحب است؛ مثل: نافله‌های روزانه و روزه عید غدیر.
مستحب غيرى: خودش مستحب نیست اما به خاطر عمل دیگری مستحب است؛ مثلا غسل که برای زیارت، مستحب است.^[۷]
مستحب عينى: عملی که بر هر شخص مسلمان مستحب است، مثل نمازهای مستحب.
مستحب كِفايى: عملى كه با انجام دادن آن توسّط ديگران، استحبابش از عهده فرد برداشته مى‌شود؛ مانند: اذان و امر به مستحب و نهى از مکروه .^[۸]
مستحب تعبُّدی: این نوع اعمال مستحب، اعمال عبادی هستند که فقط وقتی صحیح هستند که با قصد قربت (به نیت نزدیک شدن به خدا) باشد مانند وضو، غسل و نمازهاِی مستحب.^[۹]
مستحب توصُّلی: این اعمال مستحب، اعمال عادی هستند که نیازی به قصد قربت ندارند، اما اگر با قصد قربت انجام شوند، ثواب دارند. مانند ازدواج و نِیابت در حج.^[۱۰]

مراتب مستحب[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اعمال مستحب مراتبی دارند؛ بر انجام پاره‌اى اعمال مستحب تأکید شده كه از آن به «مستحب مؤكّد» تعبير مى‌شود.^[۱۱] از جمله روزه در روزهای دحو الارض (25ذى‌قعده)؛ 1تا9 ذى حجه؛ روز عرفه؛ روز غدير(18 ذى حجه)؛ روز مباهله (24ذى حجه).^[۱۲]

مستحبات حج و زیارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در منابع دینی اسلامی در هر مرحله از سفر‌ حج یا زیارت، رعایت برخی مستحبات سفارش شده است.

پیش از شروع سفر انجام کارهایی مانند غسل، اعلام سفر به برادران دینی، وصیت کردن، صدقه و خواندن حمد و آیة الکرسی سفارش شده است.^[۱۳]^[۱۴] همچنین در طول سفر همراه داشتن مقدارى تربت امام حسين(ع)، همراه داشتن وسايل مورد نياز؛ خوش‌رفتارى با هم‌سفران و دادن توشه سفر به آنان؛ برگزيدن رفيق؛^[۱۵] و مشورت کردن با هم‌سفران در کارها^[۱۶] توصیه شده است.

مستحبات زیارت مکه و مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

زیارت خانه خدا در مکه و زیارت پیامبر اکرم (ص) و ائمه بقیع (علیهم السلام) در مدینه دارای آداب مستحبی است که فقها به آن اشاره کرده اند.

در شهر مکه و مدینه رعایت احترام و فروتنی، غسل زیارت در هنگام ورود به شهر و هنگام زیارت خانه خدا و مسجدالنبی، خواندن نمازهای واجب در مسجدالحرام و مسجدالنبی و خواندن دعاها و نمازهای خاص سفارش شده است. همچنین زیارت هر یک از شهرهای مدینه و مکه و اماکن مقدس آن دارای مستحباب خاصی است.

مستحبات اعمال عمره و حج[ویرایش | ویرایش مبدأ]

هر کدام از اعمال عمره مفرده و اعمال عمره تمتع و حج نیز دارای مستحباتی است که بخشی از آن‌ها در پیوندهای زیر در دسترس است:

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

↑ لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب
↑ رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ مترادف ها و متضاد ها، مدخل "مستحب"، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425؛ ا الأصول من علم الأصول، ص11؛ تيسير علم أصول الفقه، ص29.
↑ لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"
↑ رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ معین، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.
↑ رک: تیسیر علم اصول الفقه، ص28، الأصول من علم الأصول، ص11.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص685.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص686.
↑ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص426.
↑ تحریر الوسیله، ج1، صص553-554.
↑ فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.
↑ مناسك عمره مفرده، صص278-279؛ مناسك جامع حج، صص405-406؛ مناسك حج و عمره، ص215.
↑ فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.
↑ فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج8، ص56.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

الأصول من علم الأصول، العثيمين، محمد بن صالح، بی جا، دار ابن الجوزي، 1426ه.ق.
تحرير الوسيلة، خمينى، سيد روح اللّه موسوى؛ قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم‌، بی تا.
تیسیر علم اصول الفقه، الجدیع، عبدالله بن یوسف، بیروت، مؤسسة الريان للطباعة والنشر والتوزيع، 1418ه.ق.
فرهنگ فارسی عمید، عمید، حسن، تهران، بهنود، 1389 ه.ش.
فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي، 1398ه.ش.
فرهنگ معین، معین، محمد، تهران، زرین، 1386ه.ش.
لغت نامه، دهخدا، علی اکبر، زیر نظر: محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات مجلس شورای ملی و دانشگاه تهران، 1335 ه.ش.
مناسك جامع حج، مکارم شيرازى، ناصر، قم، انتشارات مدرسة الإمام علي بن أبي طالب عليه السلام، 1426ه.ق.
مناسك حج و عمره، بهجت گيلانى فومنى، محمد تقى، قم، انتشارات شفق، 1424 ه.ق.
مناسك عمره مفرده، مکارم شيرازى، ناصر، قم، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب عليه السلام، 1428ه.ق.

مقاله‌های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

[1] لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب

[2] رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ مترادف ها و متضاد ها، مدخل "مستحب"، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425؛ ا الأصول من علم الأصول، ص11؛ تيسير علم أصول الفقه، ص29.

[3] لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"

[4] رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ معین، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.

[5] رک: تیسیر علم اصول الفقه، ص28، الأصول من علم الأصول، ص11.

[6] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.

[7] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.

[8] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.

[9] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص685.

[10] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص686.

[11] فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص426.

[12] تحریر الوسیله، ج1، صص553-554.

[13] فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.

[14] مناسك عمره مفرده، صص278-279؛ مناسك جامع حج، صص405-406؛ مناسك حج و عمره، ص215.

[15] فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.

[16] فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج8، ص56.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-یکی از احکام پنجگانه تکلیفی استحباب است. در فقه، عملی که انجامش ثواب داشته و ترکش عقاب و گناه نداشته باشد؛ مستحب نامیده می شود که دارای اقسام و درجاتی است. مادّۀ «امر» و مشتقات آن مانند «آمرك» و نيز هيئت امر مانند «اضرب» در صورت وجود قرينه بر عدم ارادۀ وجوب از آن‌ها، بر استحباب دلالت مى‌كنند. حج و زیارت مانند سایر اعمال، دارای مستحباتی است که فقها در باب خود به آن اشاره کرده اند.
+'''مُستَحَب'''، یکی از [[احکام پنجگانه تکلیفی]] است. در [[فقه]]، عملی که انجامش [[ثواب]] داشته و ترک آن عذاب نداشته باشد و [[گناه]] نباشد مستحب نامیده می‌شود که دارای اقسام و درجاتی است. [[حج]] و [[زیارت]] دارای مستحباتی است که در بخش حج در کتاب‌های فقهی به آن اشاره کرده‌اند.
 == مفهوم شناسی ==
-=== معنای لغوی ===
+"مُستَحَب" از مصدر "استحباب" به معنای دوست داشته شده، پسندیده شده، نیکو و پسندیده است.<ref>لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب</ref> واژگانی همچون: سنت، مسنون، مندوب، مُستَحسَن، نافله (نفل)، تَطَوُّع و فضیلت هم‌معنا با استحباب است<ref>رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ مترادف ها و متضاد ها، مدخل "مستحب"، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425؛ ا الأصول من علم الأصول، ص11؛ تيسير علم أصول الفقه، ص29.</ref> و [[واجب]] در مقابل آن قرار دارد.<ref>لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"</ref>
-"مُستَحَبّ" از مصدر "استحباب" به معنای دوست داشته شده، پسندیده شده، دوست داشتنی، نیکو و پسندیده است.<ref>لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب"</ref> عناوینی همچون: سنت، مسنون، مندوب، مُستَحسَن، نافله (نفل)، تَطَوُّع و فضیلت بيانگر معناى استحباب است؛<ref>رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ مترادف ها و متضاد ها، مدخل "مستحب"، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425؛ ا الأصول من علم الأصول، ص11؛ تيسير علم أصول الفقه، ص29.</ref>و عناوین واجب و فرض در مقابل آن قرار دارد.<ref>لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"</ref>
 === معنای اصطلاحی ===
-در اصول فقه شیعه، استحباب یکی از احكام پنج‌گانۀ تكليفى است که به طلب يا رجحان فعل با عدم منع از ترك آن، تعريف شده است. متأخّران، حكم را به اراده و خواست مولا يا آنچه از مقام ابراز و اظهار ارادۀ مولا انتزاع مى‌شود، تفسير كرده‌اند. بنابر تفسير نخست، اراده اگر شديد باشد، افادۀ وجوب و اگر ضعيف باشد، افادۀ استحباب مى‌كند و بنا بر تفسير دوم، چنانچه ارادۀ شديد منشأ انتزاع باشد، وجوب و اگر ارادۀ ضعيف منشأ آن باشد، استحباب انتزاع مى‌شود.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.</ref>
+در فقه [[شیعه]]، استحباب یکی از [[احکام تکلیفی|احكام پنج‌گانۀ تكليفى]] است و به معنای کاری است که انجام دادن آن خوب و پسندیده است؛ اما اجباری نیست و انجام ندادن آن اشکالی ندارد.<ref>رک: لغت نامه دهخدا، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فارسی عمید، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ معین، مدخل "مستحب"؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.</ref> در منابع فقه [[اهل سنت]] معمولاً به جای "مستحب" کلمه "مندوب" به کار می‌رود.<ref>رک: تیسیر علم اصول الفقه، ص28، الأصول من علم الأصول، ص11.</ref>
-اگرچه فقهای اهل سنت در کتب فقهی خود در توصیف اعمال عبادی از لفظ "مستحب" استفاده کرده اند؛ ولی در کتب اصول فقه در هنگام برشمردن احکام پنجگانه تکلیفی، اصطلاح "مندوب" را به جای "مستحب"به کار برده اند؛ و در تعریف مندوب گفته اند: «آنچه که شارع انجام آن را بدون الزام طلب کرده است و بر امتثال آن مدح و ثواب مترتب کرده است و بر ترک آن مذمت و عقاب نیست.»<ref>رک: تیسیر علم اصول الفقه، ص28، الأصول من علم الأصول، ص11.</ref> محمد العثيمين (م1421ه.ق) در توضیح آن گفته است: «از اینکه شارع به آن امر کرده است، حرام و مکروه و مباح؛ و از اینکه الزامی ندارد، واجب، خارج می شود.»<ref>رک: الأصول من علم الأصول، ص11.</ref>
+برخی از دانشمندان علم اصول فقه می گویند حکم دینی به خواسته و اراده خداوند وابسته است؛ اگر این خواسته خیلی قوی باشد، حکم به صورت واجب درمی‌آید؛ اما اگر خواسته ضعیف باشد، حکم به صورت مستحب خواهد بود.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، صص 424-425.</ref>
-== کاربرد های مستحب ==
-استحباب به هر دو تعريف اصولیون متأخر شیعه، تنها در اصطلاح فقها به كار مى‌رود، امّا در قرآن كريم و احاديث معصومان عليهم السّلام در همان معناى لغوى خود به كار رفته است. از اين عنوان در باب طهارت و صوم و نيز ساير ابواب فقهى به مناسبت و در اصول فقه، مبحث اوامر، ضدّ و مقدّمۀ واجب، سخن رفته است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425.</ref>
-== صیغه مستحب ==
-مادّۀ «امر» و مشتقات آن مانند «آمرك» و نيز هيئت امر مانند «اضرب» در صورت وجود قرينه بر عدم ارادۀ وجوب از آن‌ها، بر استحباب دلالت مى‌كنند.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص425.</ref>
-عبدالله الجدیع برای تشخیص مندوب سه راه معرفی کرده است: 1) هر صیغه امری که بر عدم الزام به آن برهان اقامه شود، دلالتش به ندب منصرف می شود. 2) هر صیغه خبری که متضمن برانگیختن (حثّ) باشد و به امر برنگردد؛ مانند: صیغه ترغیب به اذکار یا تطوعات مخصوص، 3) هر فعل نبوی که از آن تشریع قصد شود.<ref>رک: تيسير علم أصول الفقه، صص28-29.</ref>
 == اقسام مستحب ==
+مستحب را به گونه‌هایی تقسیم کرده‌اند از جمله:
+* '''مستحب نفسى(ذاتى):''' عملی است که خودش مستحب است؛ مثل: نافله‌های روزانه و روزه عید غدیر.
+* '''مستحب غيرى''': خودش مستحب نیست اما به خاطر عمل دیگری مستحب است؛ مثلا غسل که برای زیارت، مستحب است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.</ref>
+* '''مستحب عينى''': عملی که بر هر شخص مسلمان مستحب است، مثل نمازهای مستحب.
+* '''مستحب كِفايى''': عملى كه با انجام دادن آن توسّط ديگران، استحبابش از عهده فرد برداشته مى‌شود؛ مانند: اذان و امر به [[مستحب]] و نهى از [[مکروه]][[مكروه|.]]<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.</ref>
+* '''مستحب تعبُّدی:''' این نوع اعمال مستحب، اعمال عبادی هستند که فقط وقتی صحیح هستند که با قصد قربت (به نیت نزدیک شدن به خدا) باشد مانند وضو، غسل و نمازهاِی مستحب.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص685.  </ref>
+* '''مستحب توصُّلی:''' این اعمال مستحب، اعمال عادی هستند که نیازی به قصد قربت ندارند، اما اگر با قصد قربت انجام شوند، ثواب دارند. مانند ازدواج و نِیابت در حج.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص686.  </ref>
+=== مراتب مستحب ===
+اعمال مستحب مراتبی دارند؛ بر انجام پاره‌اى اعمال مستحب تأکید شده كه از آن به «مستحب مؤكّد» تعبير مى‌شود.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص426.</ref> از جمله روزه در روزهای [[دحو الارض]] (25ذى‌قعده)؛ 1تا9 [[ذى حجه]]؛ روز عرفه؛ [[عید غدیر خم|روز غدير]](18 ذى حجه)؛ روز مباهله (24ذى حجه).<ref>تحریر الوسیله، ج1، صص553-554.</ref>
+== مستحبات حج و زیارت ==
+در منابع دینی اسلامی در هر مرحله از سفر‌ حج یا زیارت، رعایت برخی مستحبات سفارش شده است.
+پیش از شروع سفر انجام کارهایی مانند [[غسل]]، اعلام سفر به برادران دینی، وصیت کردن، صدقه و خواندن حمد و آیة الکرسی سفارش شده است.<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.</ref><ref>مناسك عمره مفرده، صص278-279؛ مناسك جامع حج، صص405-406؛ مناسك حج و عمره، ص215.</ref> همچنین در طول سفر همراه داشتن مقدارى [[تربت|تربت امام حسين(ع)]]، همراه داشتن وسايل مورد نياز؛ خوش‌رفتارى با هم‌سفران و دادن توشه سفر به آنان؛ برگزيدن رفيق؛<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج4، ص482.</ref> و مشورت کردن با هم‌سفران در کارها<ref>فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج8، ص56.</ref> توصیه شده است.{{بیشتر|عمره|حج}}
+=== مستحبات زیارت مکه و مدینه ===
+{{اصلی|آداب الحرمین}}
+زیارت خانه خدا در مکه و زیارت [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اکرم (ص)]] و [[بارگاه امامان(ع) در بقیع|ائمه بقیع]] (علیهم السلام) در [[مدینه]] دارای آداب مستحبی است که فقها به آن اشاره کرده اند.
-'''1-مستحب نفسى(ذاتى):''' عملى كه استحبابش ذاتى است، نه به خاطر عملى ديگر؛ مانند: نافله‌هاى روزانه و روزۀ عيد غدير.
+در شهر مکه و مدینه رعایت احترام و فروتنی، [[غسل زیارت]] در هنگام ورود به شهر و هنگام زیارت خانه خدا و [[مسجدالنبی]]، خواندن نمازهای واجب در [[مسجدالحرام]] و مسجدالنبی و خواندن دعاها و نمازهای خاص سفارش شده است. همچنین زیارت هر یک از شهرهای مدینه و مکه و اماکن مقدس آن دارای مستحباب خاصی است. {{بیشتر|آداب الحرمین#آداب اختصاصی مدینه و زیارت پیامبر(ص)|آداب الحرمین#آداب اختصاصی مکه}}
-'''مستحب غيرى''': عملى كه در ذاتش استحباب ندارد، بلكه استحبابش به خاطر عملى ديگر است؛ مانند: غسل براى زيارت.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.</ref>
+=== مستحبات اعمال عمره و حج ===
+هر کدام از [[اعمال عمره مفرده]] و [[اعمال عمره تمتع]] و [[اعمال حج تمتع|حج]] نیز دارای مستحباتی است که بخشی از آن‌ها در پیوندهای زیر در دسترس است:
+{{ستون-شروع|۲}}
+* [[مستحبات احرام]]
+* [[سعی#مستحبات پیش از آغاز سعی|مستحاب پیش از آغاز سعی]]
+* [[سعی#مستحبات سعی|مستحبات هنگام سعی]]
+* [[نماز طواف نساء#مستحبات|مستحبات نماز طواف نساء]]
+* [[حلق و تقصیر#احکام فاصله بین تقصیر تا احرام|مستحبات بین عمره تمتع تا حج تمتع]]
+* [[ترویه#اعمال مستحبات|مستحبات روز ترویه]]
+* [[وقوف در عرفات#مستحبات|مستحبات وقوف در عرفات]]
+* [[وقوف در مشعر#مستحبات|مستحبات وقوف در مشعر]]
+* [[رمی#مستحبات|مستحبات رمی]]
+* [[قربانی#مستحبات قربانی|مستحبات قربانی]]
+{{پایان}}
-'''2-مستحب عينى''': عملى كه استحبابش در هر حال بر ذمّۀ انسان ثابت است؛ مانند: نافله‌هاى يوميّه و روزه‌هاى مستحب.
+==پانویس==
+{{پانویس}}
-'''مستحب كفايى''': عملى كه با انجام دادن آن توسّط ديگرى، استحبابش از ذمّۀ فرد ساقط مى‌شود؛ مانند: اذان اعلام و امر به مستحب و نهى از مكروه.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌1، ص 425.</ref>
--'''مستحب تعبدِی:''' عمل مستحب عبادِی است که قصد قربت در آن شرط است و بدون قصد قربت صحِیح نِیست، مانند وضو، غسل و نمازهاِی مستحب.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص685.  </ref>
-'''مستحب توصلِی:''' عمل مستحب غِیر عبادِی است که قصد قربت در آن شرط نِیست، مانند ازدواج و نِیابت در حج. البته اگر مستحب توصلِی بـه قـصـد قربت انجام گِیرد، عبادت محسوب و ثواب بر آن مترتب مِی شود. بنابر اِین، ترتب ثواب بر مستحب توصلِی منوط به قصد قربت است، نه صحت آن.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج7، ص686.  </ref>
-== مراتب مستحب ==
-استحباب مراتبى دارد. انجام پاره‌اى اعمال مستحب، مورد تأكيد شارع مقدّس قرار گرفته است كه از آن به «مستحب مؤكّد» تعبير مى‌شود.[xv]از جمله: روزه های دحو الارض (25ذى‌قعده)؛ 1تا9 ذى حجه؛ روز عرفه؛ روز غدير(18 ذى حجه)؛ روز مباهله (24ذى حجه).<ref>تحریر الوسیله، ج1، صص553-554.</ref>
-اهل سنت نیز مندوبات را دارای درجاتی دانسته اند:
-)'''سنت موکدة''': آنچه که پیامبر (ص) بر امتثال آن مداومت داشته است و چه بسا چه بسا همراه با دعوت قولی به آن همراه باشد؛ مثل: دورکعت نماز تطوعی قبل از نماز صبح.
-) '''سنت غیر موکدة:''' سنت هایی که پیامبر (ص) بر آن مواظبت نمی کرد؛ مانند: نماز چهار رکعتی قبل از نماز عصر.<ref>تيسير علم أصول الفقه ، ص30.</ref>
 == منابع ==
+{{منابع}}
 * '''الأصول من علم الأصول،''' العثيمين، محمد بن صالح، بی جا، دار ابن الجوزي، 1426ه.ق.
 * '''تحرير الوسيلة'''، خمينى، سيد روح اللّه موسوى؛ قم، مؤسسه مطبوعات دار العلم‌، بی تا.
@@ خط ۵۴: / خط ۵۹: @@
 * '''فرهنگ معین،''' معین، محمد، تهران، زرین، 1386ه.ش.
 * '''لغت نامه،''' دهخدا، علی اکبر، زیر نظر: محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران، انتشارات مجلس شورای ملی و دانشگاه تهران، 1335 ه.ش.
+* '''مناسك جامع حج،''' مکارم شيرازى، ناصر، قم، انتشارات مدرسة الإمام علي بن أبي طالب عليه السلام، 1426ه.ق.
+* '''مناسك حج و عمره'''، بهجت گيلانى فومنى، محمد تقى، قم، انتشارات شفق، 1424 ه.ق.
+* '''مناسك عمره مفرده،''' مکارم شيرازى، ناصر، قم، انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب عليه السلام، 1428ه.ق.
+{{پایان}}
+----
+==مقاله‌های مرتبط==
+*[[حرام]]
+*[[مکروه]]
+*[[واجب]]
-----
+{{اصطلاحات فقهی}}