ستون‌های کعبه
ستون‌های کعبه به ستون‌های درون کعبه اشاره دارد که برای بار نخست در سال ۳۵ عام الفیل به‌دست قریش نصب شدند و عبدالله بن زبیر در بازسازی کعبه در سال ۶۴ق، تعداد آنها را به سه ستون کاهش داد و تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.
رنگ ستونها، قهوه‌ای مایل به سیاه است و میله‌ای میان ستونها وجود دارد که برخی از آویزه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود.
پیشینه
|
| کعبه |
| نام‌ها |
| بیت العتیق • بیت الله • بیت الحرام • بیت المحرم • بیت المعمور |
| ارکان |
| رکن عراقی • رکن شامی • رکن حجرالاسود • رکن یمانی |
| اجزا |
| باب الکعبه • باب التوبه • پلکان خارجی کعبه • ناودان کعبه • پرده کعبه • پرده درون کعبه • ستون‌های کعبه • پلکان داخلی کعبه • سقف کعبه • برقع • حزام • آویزه‌های کعبه • شاذروان • ملتزم • مستجار |
| پیشینه |
| بازسازی کعبه • تاریخ بازسازی درِ کعبه • مولد علی(ع) |
| متولیان |
| ابوخفاد اسدی • ابوطالب• عبدالله بن عبدالعزی • تمیم بن مر |
| مرتبط |
| طواف • حجر الاسود • حطیم • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • حجابت • بیت الضراح • خط آغاز طواف • کارگاه پرده‌بافی • شستشوی کعبه • ابرق • ازلام • استقسام • |
اولین ستون‌های کعبه به وسیله قریش در سال ۳۵ عام الفیل زده شد که شامل شش ستون در دو ردیف سه‌ستونه، از شمال به جنوب (عرض کعبه) می‌شد.[۱] پیش از آن، از زمان حضرت ابراهیم(ع) کعبه بدون سقف بود و نیازی به ستون نداشت. [۲]
در جریان جنگ بین لشکریان یزید و ابن زبیر، کعبه به آتش کشیده شده و تخریب گردید. عبدالله بن زبیر در سال ۶۴ق کعبه را دوباره بنا کرد. وی برای آن سه ستون چوبی قرار داد که تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.[۳]
محل نماز خواندن پیامبر(ص)
در برخی روایات تاریخی آمده که پیامبر(ص) پس از فتح مکه داخل کعبه شد و نماز خواند و محل نماز خواندن وی طوری بود که دو ستون در سمت راست، یک ستون در سمت چپ و سه ستون در پشت سر او قرار می‌گرفت.[۴]
امروزه هنگام ورود به کعبه روبه‌روی در کعبه، محرابی است که به عنوان محل نماز گزاردن پیامبر(ص) معرفی می‌شود.[۵]
اندازه و ویژگی‌ها
سه‌ستونی که در بازسازی عبدالله بن زبیر درون کعبه ساخته شد(۶۴ق)، اگرچه تعداد و محل آن به همان صورت باقی ماند؛ اما ستونها در بازسازی‌های بعدیِ درون کعبه، تعویض شد. امروزه ستون‌های کعبه منبّت‌کاری و زینت داده شده است.[۶] این سه ستون در یک ردیف از شمال به جنوب (عرض کعبه) قرار گرفته است و فاصله هر یک با دیگری چهار قدم است. اولین ستون در فاصله سه قدمی ضلع یمانی-شرقی و سومین ستون در مقابل ضلع عراقی-شامی قرار دارد.[۷]
رنگ ستونها، قهوه‌ای مایل به سیاه است. قطر هر ستون ۴۴ سانتی‌متر و محیط هر کدام تقریبا ۱۵۰ سانتی‌متر است. این ستونها چوبی، مربع‌شکل و کنده‌کاری شده است.[۸] همچنین میله‌ای میان ستون های سه‌گانه وجود دارد که برخی از هدیه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود. در بالای هر یک از ستونها تیرکی وجود دارد که دو سر آن در دیوارهای شمالی و جنوبی کعبه جای داده شده است.[۹]
ستون‌های سه گانه تنها تا زیر سقف زیرین امتداد می‌یابد و به زیر سقف بالایی نمی‌رسد. در فاصله میان سقف‌های زیرین و بالایی، ستون‌های چوبی باریک‌تر و بیشتری برای نگه‌داری سقف بالایی گذاشته شده و پایه برخی از این ستونها با واسطه بر روی ستون‌های سه‌گانه قرار گرفته است. در پایین هر یک از ستون‌های سه‌گانه که عمده وزن سقف را تحمل می‌کنند، طوقی برای تقویت قرار داده شده است.[۱۰]
نگارخانه
-
ستون‌های سه‌گانه چوبی درون کعبه.
-
![بخشی از یکی از ستون‌های کعبه که تاریخ آن به بازسازی ابن‌زبیر در سال ۶۵ق. برمی‌گردد.[۱۱]](/images/thumb/d/d9/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87.jpg/169px-%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87.jpg)
بخشی از یکی از ستون‌های کعبه که تاریخ آن به بازسازی ابن‌زبیر در سال ۶۵ق. برمی‌گردد.[۱۱]
-
![یکی از ستون‌های قدیمی درون کعبه مربوط به بازسازی ابن زبیر، که در دهه ۱۹۹۰م. تعویض شد.[۱۲]](/images/thumb/b/b0/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87%DB%B2.jpg/188px-%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87%DB%B2.jpg)
یکی از ستون‌های قدیمی درون کعبه مربوط به بازسازی ابن زبیر، که در دهه ۱۹۹۰م. تعویض شد.[۱۲]
-
میله‌هایی که به ستونها متصل شده‌اند و قندیل‌هایی به آن آویزان شده‌اند.
-
موقعیت ستون‌های کعبه با دیگر اجزا و متعلقات کعبه.
![بخشی از یکی از ستون‌های کعبه که تاریخ آن به بازسازی ابن‌زبیر در سال ۶۵ق. برمی‌گردد.[۱۱]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87.jpg)
![یکی از ستون‌های قدیمی درون کعبه مربوط به بازسازی ابن زبیر، که در دهه ۱۹۹۰م. تعویض شد.[۱۲]](/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%DB%8C_%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87%DB%B2.jpg)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب، ج۲، ص۸۱۹؛ مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۶.
- ↑ مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب، ج۱، ص۳۳۲؛ اخبار مکة، ازرقی، ج۱، ص۶۶.
- ↑ الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
- ↑ مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب، ج۲، ص۸۱۹.
- ↑ الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶.
- ↑ الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
- ↑ رحلة ابن جبیر، ص۴۸؛ رحلة ابن بطوطة، ص۱۳۴.
- ↑ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
- ↑ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
- ↑ مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
- ↑ «جزء تالف من احد الاعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التی یرجع تاریخها لعام 65 هجری»، وکالة الانباء الکویتیة (کونا).
- ↑ «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»، Madain Project.
منابع
- اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمد بن عبدالله، محقق: ملحس، رشدی صالح، بیروت، دار الاندلس، 1416ق.
- «جزء تالف من احد الاعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التی یرجع تاریخها لعام 65 هجری»، وکالة الانباء الکویتیة (کونا)، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آگوست ۲۰۱۷م، تاریخ بازدید: ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ش.
- الرحلة الحجازیة، محمد لبیب بتنونی، قاهره، ناشر:مولف، ۱۳۲۹ق.
- مکه در بستر تاریخ، نعمت‌الله صفری‌فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
- موسوعة مرآة الحرمین الشریفین وجزیرة العرب، ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربية، 1424ق/ 2004م.
- «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»، Madain Project، تاریخ بازدید: ۲۰ تیر ۱۴۰۳ش.