ارکان کعبه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
(صفحه‌ای تازه حاوی «هیئت کعبه به شکل مربع است و هر زاویه آن برابر یکى از جهات چهارگانه یعنی شرق...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
هیئت [[کعبه]] به شکل مربع است و هر زاویه آن برابر یکى از جهات چهارگانه یعنی شرق، غرب، شمال و جنوب است و به هر زاویه، رکن گفته مى‌شود. پس خانه کعبه چهار رکن دارد که به نام‌های ارکان اربعه یا ارکان کعبه است. و هر کدام از این ارکان به یک نامی مشهور است.
'''ارکان کعبه'''، گوشه‌های چهارگانه این بنا است که هر یک در برابر یکی از جهات چهارگانه یعنی شرق، غرب، شمال و جنوب قرار گرفته است. به هر یک از گوشه‌ها، رکن گفته می‌شود که عبارتند از: رکن حجرالاسود (شرقی)، رکن شامی (غربی)، رکن عراقی (شمالی) و رکن یمانی (جنوبی).
 
==نمای کلی==
کعبه، بنایی چهارگوش است و چهار زاویه دارد که هر یک را رکن و مجموع آن‌ها را ارکان کعبه می‌خوانند.  
 
هر یک از این رکن‌ها نام‌های دیگری هم دارد. برای نمونه هر رکن را به نام سرزمینی که در جهت آن قرار گرفته می خوانند: رکن عراقی، شامی، یمانی.
 
ارکان کعبه در جانمایی برخی از آداب و مناسک حج کاربرد دارد. از جمله [[رکن حجرالاسود]] خط ابتدا و انتهای [[طواف]] است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمرآة_الحرمین_ابراهیم_رفعت_پاشا_ج1.pdf&page=264 مرآه الحرمین، ج2، ص 264]</ref> [[پرونده:ارکان کعبه.jpg|وسط|بی‌قاب|500px|جایگزین=]]
==رکن حجرالاسود==
==رکن حجرالاسود==
رکن شرقی به نام [[رکن حجرالاسود]] مشهور است و از ارکان کعبه و رکن آغاز [[طواف]] است. این رکن در جنوب شرقي [[کعبه]] واقع است.<ref>اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبير، ص 53</ref>
{{اصلی|رکن حجرالاسود}}
اين رکن نزديک‌ترين رکن به درب ورودي [[بیت‌الله|کعبه]] است و روبروي [[زمزم|چاه زمزم]] و در مقابل رکن حجرالاسود، کوه معروف [[کوه ابوقبیس|ابوقُبيس]] واقع است.<ref>احسن التقاسیم، ص72</ref>
رکن شرقی به نام [[رکن حجرالاسود]] مشهور است و رکن آغاز [[طواف]] است. این رکن در جنوب شرقی [[کعبه]] واقع است.<ref>اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبیر، ص 53</ref> این رکن نزدیک‌ترین رکن به [[باب الکعبه|درِ ورودی کعبه]] است و روبروی [[زمزم|چاه زمزم]] قرار دارد. در مقابل رکن حجرالاسود، کوه معروف [[کوه ابوقبیس|ابوقُبیس]] واقع است.<ref>احسن التقاسیم، ص72</ref>[[ملتزم]] بخشی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است.
==رکن عراقی==
{{اصلی|رکن عراقی}}
رکن عراقی دومین رکن از [[ارکان کعبه]] در مسیر [[طواف]]،<ref>. مراصد الاطلاع ج2، ص629؛ المسالک و الممالک، ص16.</ref> بعد از [[رکن حجرالاسود]] و قبل از [[رکن شامی]] و در سمت [[باب العمره]] است.<ref>. بهجة النفوس ج2، ص763؛ ؛ التاریخ القویم ج3، ص248؛رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref>
این رکن به سبب واقع شدن در سمت [[عراق]] و [[قبله]] اهل عراق بودن، به رکن عراقی شهرت یافته است<ref>. المصباح المتهجد، ص27؛ فلاح السائل 129؛المعالم الاثیره ص129.</ref>.
==رکن شامی==
{{اصلی|رکن شامی}}
رکن شامی سومین رکن از [[ارکان کعبه]] در مسیر [[طواف]] است.<ref>. صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.</ref> این رکن بعد از [[رکن عراقی]] و قبل از [[رکن یمانی]] در سمت [[باب الزیاده]] قرار دارد<ref>. اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.</ref>.
==رکن یمانی==
==رکن یمانی==
رکن يماني بر اساس مسير طواف، پيش از [[حجر الاسود]]، به عنوان آخرين و چهارمين رکن [[بیت‌الله|کعبه]] شناخته مي‌شود.<ref>معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375</ref>رکن در جنوب [[بیت‌الله|کعبه]] واقع شده و از اين رو به رکن جنوبي هم شهرت دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333</ref>
{{اصلی|رکن یمانی}}
در [[روايات]]، از فرشته‌اي نزد رکن يماني ياد شده که کار او، آمين گفتن به دعاي مؤمنان است. نيز اين فرشته، صلوات مؤمنان بر [[پيامبر(ص)|پيامبر]] را، به آن حضرت مي‌رساند.<ref>الکافي، ج4، ص408</ref>
رکن یمانی بر اساس مسیر طواف، پیش از [[حجر الاسود]]، به عنوان آخرین و چهارمین رکن [[بیت‌الله|کعبه]] شناخته می‌شود.<ref>معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375</ref>رکن در جنوب [[بیت‌الله|کعبه]] واقع شده و از این رو به رکن جنوبی هم شهرت دارد.<ref>سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333</ref>
==رکن شمالی==
در [[روایات]]، از فرشته‌ای نزد رکن یمانی یاد شده که کار او، آمین گفتن به دعای مؤمنان است. نیز این فرشته، صلوات مؤمنان بر [[پیامبر(ص)|پیامبر]] را، به آن حضرت می‌رساند.<ref>الکافی، ج4، ص408</ref>[[مستجار]]، قسمتی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است.
 
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع =
| لینک =  
| توضیحات منبع =  
}}
* '''اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق'''، محمد بن اسحاق الخوارزمی، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، ۱۴۱۸ق.
* '''احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم'''، محمد بن احمد المقدسی البشاری ، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق.
اخبار مکه، الازرقی ج۱، ص۶۵؛
* '''بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار'''، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.۷۷۰ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۲۰۰۲م.
* '''التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم'''، محمد طاهر الکردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، ۱۴۲۰ق.
* '''ترحال فی الجزیرة العربیة (یتضمن تاریخ مناطق الحجاز المقدسة عند المسلمین‏)'''، جان لوئیس بورکهارت، ترجمه صبری محمد حسن، قاهره، المرکز القومی للترجمه، ۲۰۰۷م.
* '''رحلة ابن جبیر'''، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م.
* '''رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)'''، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق.
* '''سفرنامه فرهاد میرزا (هدایة السبیل و کفایة الدلیل)'''،  فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
* '''سفرنامه ناصرخسرو'''، ناصر خسرو، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، ۱۳۸۱ش.
* '''صبح الاعشی فی صناعة الانشاء'''، احمد بن علی القلقشندی ، تحقیق محمد حسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
* '''فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل'''،  علی بن موسی بن طاووس (سید بن طاووس) (م.۶۶۴ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
* '''مرآة الحرمین'''، ابراهیم رفعت پاشا، قاهره، دارالکتب العلمیه، ۱۹۲۵م.
* '''الکافی'''،  محمد بن یعقوب الکلینی ، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
* '''مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع‌'''، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق (م.۷۳۹ق.)، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
* '''المسالک و الممالک'''، ابراهیم بن محمد الفارسی الاصطخری(الکرخی) (م.۳۴۶ق)، تحقیق احمد بن سهل ابوزید، بیروت، دار صادر، ۱۹۲۷م.
* '''مصباح المتهجد و سلاح المتعبد'''، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) ، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.
* '''المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة'''، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق.
* '''معجم البلدان'''، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.۶۲۶.ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
* '''موسوعه العتبات المقدسه'''، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، ۱۴۰۷ق.
{{پایان}}
==مقاله‌های مرتبط==
{{کعبه}}
 


==رکن غربی==
[[رده:کعبه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[ar:أركان الكعبة]]
[[en:The pillars of the Ka'ba]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۲۲

ارکان کعبه، گوشه‌های چهارگانه این بنا است که هر یک در برابر یکی از جهات چهارگانه یعنی شرق، غرب، شمال و جنوب قرار گرفته است. به هر یک از گوشه‌ها، رکن گفته می‌شود که عبارتند از: رکن حجرالاسود (شرقی)، رکن شامی (غربی)، رکن عراقی (شمالی) و رکن یمانی (جنوبی).

نمای کلی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کعبه، بنایی چهارگوش است و چهار زاویه دارد که هر یک را رکن و مجموع آن‌ها را ارکان کعبه می‌خوانند.

هر یک از این رکن‌ها نام‌های دیگری هم دارد. برای نمونه هر رکن را به نام سرزمینی که در جهت آن قرار گرفته می خوانند: رکن عراقی، شامی، یمانی.

ارکان کعبه در جانمایی برخی از آداب و مناسک حج کاربرد دارد. از جمله رکن حجرالاسود خط ابتدا و انتهای طواف است.[۱]

رکن حجرالاسود[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: رکن حجرالاسود

رکن شرقی به نام رکن حجرالاسود مشهور است و رکن آغاز طواف است. این رکن در جنوب شرقی کعبه واقع است.[۲] این رکن نزدیک‌ترین رکن به درِ ورودی کعبه است و روبروی چاه زمزم قرار دارد. در مقابل رکن حجرالاسود، کوه معروف ابوقُبیس واقع است.[۳]ملتزم بخشی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است.

رکن عراقی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: رکن عراقی

رکن عراقی دومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف،[۴] بعد از رکن حجرالاسود و قبل از رکن شامی و در سمت باب العمره است.[۵] این رکن به سبب واقع شدن در سمت عراق و قبله اهل عراق بودن، به رکن عراقی شهرت یافته است[۶].

رکن شامی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: رکن شامی

رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است.[۷] این رکن بعد از رکن عراقی و قبل از رکن یمانی در سمت باب الزیاده قرار دارد[۸].

رکن یمانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: رکن یمانی

رکن یمانی بر اساس مسیر طواف، پیش از حجر الاسود، به عنوان آخرین و چهارمین رکن کعبه شناخته می‌شود.[۹]رکن در جنوب کعبه واقع شده و از این رو به رکن جنوبی هم شهرت دارد.[۱۰] در روایات، از فرشته‌ای نزد رکن یمانی یاد شده که کار او، آمین گفتن به دعای مؤمنان است. نیز این فرشته، صلوات مؤمنان بر پیامبر را، به آن حضرت می‌رساند.[۱۱]مستجار، قسمتی از دیوار کعبه در نزدیکی این رکن است.

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ مرآه الحرمین، ج2، ص 264
  2. ↑ اخبار مکه، الازرقی ج1، ص65؛ التاریخ القویم، ج3، ص236؛ رحلة ابن جبیر، ص 53
  3. ↑ احسن التقاسیم، ص72
  4. ↑ . مراصد الاطلاع ج2، ص629؛ المسالک و الممالک، ص16.
  5. ↑ . بهجة النفوس ج2، ص763؛ ؛ التاریخ القویم ج3، ص248؛رحله ابن بطوطه ج1، ص374.
  6. ↑ . المصباح المتهجد، ص27؛ فلاح السائل 129؛المعالم الاثیره ص129.
  7. ↑ . صبح الاعشی ج4، ص258؛ سفرنامه فرهاد میرزا، ص257 ؛ التاریخ القویم، ج3، ص247 -248.
  8. ↑ . اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.
  9. ↑ معجم البلدان، ج4، ص 465، رحله ابن بطوطه، ج1، ص 374، سفرنامه فرهادمیرزا، ص 375
  10. ↑ سفرنامه ناصرخسرو، ص 129، ترحال فی الجزیره العربیه، ص 176، موسوعه العتیبات المقدسه، ج2، ص 333
  11. ↑ الکافی، ج4، ص408

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله است.
  • اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق، محمد بن اسحاق الخوارزمی، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، ۱۴۱۸ق.
  • احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم، محمد بن احمد المقدسی البشاری ، قاهره، مکتبه مدبولی، ۱۴۱۱ق.

اخبار مکه، الازرقی ج۱، ص۶۵؛

  • بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.۷۷۰ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، ۲۰۰۲م.
  • التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، محمد طاهر الکردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، ۱۴۲۰ق.
  • ترحال فی الجزیرة العربیة (یتضمن تاریخ مناطق الحجاز المقدسة عند المسلمین‏)، جان لوئیس بورکهارت، ترجمه صبری محمد حسن، قاهره، المرکز القومی للترجمه، ۲۰۰۷م.
  • رحلة ابن جبیر، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م.
  • رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، ۱۴۱۷ق.
  • سفرنامه فرهاد میرزا (هدایة السبیل و کفایة الدلیل)، فرهاد میرزا معتمد الدوله، تصحیح غلام رضا طباطبایی، تهران، علمی، ۱۳۶۶ش.
  • سفرنامه ناصرخسرو، ناصر خسرو، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، ۱۳۸۱ش.
  • صبح الاعشی فی صناعة الانشاء، احمد بن علی القلقشندی ، تحقیق محمد حسین شمس الدین، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی تا.
  • فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل، علی بن موسی بن طاووس (سید بن طاووس) (م.۶۶۴ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
  • مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت پاشا، قاهره، دارالکتب العلمیه، ۱۹۲۵م.
  • الکافی، محمد بن یعقوب الکلینی ، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
  • مراصد الاطلاع علی اسماء الامکنه و البقاع‌، صفی‌الدین عبدالمومن بن عبدالحق (م.۷۳۹ق.)، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق.
  • المسالک و الممالک، ابراهیم بن محمد الفارسی الاصطخری(الکرخی) (م.۳۴۶ق)، تحقیق احمد بن سهل ابوزید، بیروت، دار صادر، ۱۹۲۷م.
  • مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) ، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.
  • المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة، محمد محمد حسن شراب، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۱ق.
  • معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.۶۲۶.ق.)، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م.
  • موسوعه العتبات المقدسه، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، ۱۴۰۷ق.

مقاله‌های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=ارکان_کعبه&oldid=57678»