مستجار
مُستَجار بخشی از ضلع غربی دیوار کعبه به طول تقریبا ۲ متر است که بین رکن یمانی و درِ دوم کعبه که در زمان حجاج بن یوسف ثقفی مسدود شد، قرار دارد. این قسمت در پشت کعبه و درست روبروی درِ فعلی کعبه است.
|
| کعبه |
| نام‌ها |
| بیت العتیق • بیت الله • بیت الحرام • بیت المحرم • بیت المعمور |
| ارکان |
| رکن عراقی • رکن شامی • رکن حجرالاسود • رکن یمانی |
| اجزا |
| باب الکعبه • باب التوبه • پلکان خارجی کعبه • ناودان کعبه • پرده کعبه • پرده درون کعبه • ستون‌های کعبه • پلکان داخلی کعبه • سقف کعبه • برقع • حزام • آویزه‌های کعبه • شاذروان • ملتزم • مستجار |
| پیشینه |
| بازسازی کعبه • تاریخ بازسازی درِ کعبه • مولد علی(ع) |
| متولیان |
| ابوخفاد اسدی • ابوطالب• عبدالله بن عبدالعزی • تمیم بن مر |
| مرتبط |
| طواف • حجر الاسود • حطیم • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • حجابت • بیت الضراح • خط آغاز طواف • کارگاه پرده‌بافی • شستشوی کعبه • ابرق • ازلام • استقسام • |
معنای واژه مستجار، پناهگاه است. این مکان محل پذیرش توبه دانسته شده و به راز و نیاز و خواندن دعا در آن توصیه شده است.
مستجار و ملتزم
دو مکان در دیوار کعبه به عنوان مکان پذیرش دعا و توبه معرفی شده و روایاتی درباره آن نقل شده است: مستجار و ملتزم.
در تعریف این دو معمولا گفته می‌شود، مستجار پشت کعبه در ضلع غربی و فاصله رکن یمانی تا در مسدود شده کعبه را شامل می‌شود و ملتزم در ضلع شرقی و فاصله حجر الاسود تا در فعلی کعبه است.[۱] اما روایات مرتبط به ملتزم و مستجار به هم آمیخته شده و گاه مستجار و ملتزم دو نام برای یک مکان دانسته شده است. گاهی گفته می‌شود که شیعیان ملتزم و مستجار را یکی می‌دانند اما اهل سنت این دو را غیر از هم می‌دانند و ملتزم را فاصله بین حجر الاسود و در کعبه به شمار می‌آورند.[۲]
برخی علمای شیعه از مجموع روایات اهل بیت که درباره اعمال ملتزم و مستجار روایت شده، نتیجه گرفته‌اند که این دو، نام‌هایی برای یک مکان است که همان مستجار است.[۳]
در منابع اهل سنت نیز روایات و گزارش‌های متعددی وجود دارد که ملتزم را پشت کعبه (همان مکان مستجار) دانسته‌اند.[۴]
با وجود همه این‌ها، در بیشتر منابع جغرافیای مکه، ملتزم و مستجار از هم تفکیک شده است.[۵][۶][۷][۸]
مستجار و شکاف کعبه
برخی مستجار را همان بخش از دیوار کعبه دانسته اند که شکافته شد تا فاطمه بنت اسد، مادر امام علی(ع)، برای تولد فرزندش وارد کعبه شود.[۹][۱۰]
دعای مستجار
در آداب طواف آمده است که: مستحب است که حاجی در شوط آخر طواف خود صورت و دستهایش را بر دیوار بگذارد و شکم و روی خود را به دیوار کعبه بچسباند و بگوید:
أللَّهُمَّ الْبَيْتُ بَيْتُكَ وَالْعَبْدُ عَبْدُكَ وَهذا مَكانُ الْعائِذِ بِكَ مِنَ النَّار.
سپس به گناهان خود اعتراف و طلب بخشش کند و سپس بگوید:
أللَّهُمَّ مِنْ قِبَلِكَ الرَّوْحُ وَالْفَرَجُ وَالْعافِيَةُ. أللَّهُمَّ إنَّ عَمَلِي ضَعيْفٌ فَضاعِفْهُ لِي وَاغْفِرْ لي مَا اطَّلَعْتَ عَلَيْهِ مِنِّي وَخَفِيَ عَلى خَلْقِكَ أسْتَجِيرُ بِاللَّهِ مِنَ النَّار.
سپس آنچه خواهد دعا کند و رکن یمانی را استلام کند و به نزد حجر الاسود آمده و طواف خود را تمام کند و بگوید:
أللَّهُمَّ قَنِّعْنِي بِما رَزَقْتَني وَبارِكْ لِي فِيما آتَيْتَني [۱۱]
جستار وابسته
پانویس
- ↑ مکه در بستر تاریخ، ص 99 ، 101
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 71
- ↑ مراة العقول، ج۹، ص 106
- ↑ فهرستی از این روایات را بنگرید در: «پژوهشی درباره ملتزم»، مجله میقات حج، شماره ۴۳، ص ۸۴
- ↑ شفاء الغرام، ج۱، ص ۱۹۶؛
- ↑ تحصیل المرام، ج۱ ، ۲۰۰ ، ۲۰۳؛
- ↑ منائح الکرم، ج۱، ص ۳۰۷
- ↑ الجامع اللطیف، ص ۴۷
- ↑ هدایه الحجاج، ص ۱۷۸
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۷
- ↑ مناسك حج مطابق با فتاواى امام خمينى با حواشى مراجع تقليد و استفتائات جديد( 1393)، ص ۴۳۶
منابع
- آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۹
- الجامع اللطیف، محمد بن ظهیره، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، ۱۴۲۳ق
- تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۴۰۰
- تحصيل المرام في أخبار البيت الحرام، محمد بن احمد مالکی، مکه، مکتبة الاسدی، ۱۴۲۴ق.
- شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، تقی الدین محمد فاسی، تحقیق لجنة من کبار العلماء و الادباء، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
- مکه در بستر تاریخ، نعمت الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶
- مناح الکرم، علی بن تاج الدین سنجاری، مکه، جامعه ام القری، ۱۴۱۹ق.
- مناسك حج مطابق با فتاواى امام خمينى با حواشى مراجع تقليد و استفتائات جديد( 1393)، روح الله خمینی (ره)، مشعر، ۱۴۰۹
- هدایه الحجاج، سفرنامه مکه، محمد رضا طباطبایی تبریزی(درگشت ۱۳۲۰ق.)، به کوشش رسول جعفریان، قم، نشر مورخ، ۱۳۸۶