رکن شامی
رکن شامی یکی از چهار گوشه بنای کعبه (ارکان کعبه) است که در قسمت غرب کعبه و در سمت سرزمین شام قرار گرفته و از این رو بدین نام خوانده می‌شود. رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است.
|
| کعبه |
| نام‌ها |
| بیت العتیق • بیت الله • بیت الحرام • بیت المحرم • بیت المعمور |
| ارکان |
| رکن عراقی • رکن شامی • رکن حجرالاسود • رکن یمانی |
| اجزا |
| باب الکعبه • باب التوبه • پلکان خارجی کعبه • ناودان کعبه • پرده کعبه • پرده درون کعبه • ستون‌های کعبه • پلکان داخلی کعبه • سقف کعبه • برقع • حزام • آویزه‌های کعبه • شاذروان • ملتزم • مستجار |
| پیشینه |
| بازسازی کعبه • تاریخ بازسازی درِ کعبه • مولد علی(ع) |
| متولیان |
| ابوخفاد اسدی • ابوطالب• عبدالله بن عبدالعزی • تمیم بن مر |
| مرتبط |
| طواف • حجر الاسود • حطیم • حجر اسماعیل • مقام ابراهیم • حجابت • بیت الضراح • خط آغاز طواف • کارگاه پرده‌بافی • شستشوی کعبه • ابرق • ازلام • استقسام • |
موقعیت مکانی
سومین رکن در مسیر طواف
رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است. این رکن بعد از رکن عراقی و قبل از رکن یمانی در سمت باب الزیاده قرار دارد.[۱]
روبروی سرزمین شام
وجه نامگذاری آن به رکن شامی، به سبب واقع شدن در سمت غرب کعبه، روبروی شام است.[۲] رکن شامی قبله سوریه، مصر و دیگر کشورهای افریقایی است.[۳]
فاصله از دیگر ارکان
فاصله رکن شامی از رکن عراقی را 9،90 (یا 11،28) [۴] متر و از رکن یمانی 12،04 (یا12،11) [۵] متر ثبت کرده‌اند.[۶]
حجر اسماعیل
حد فاصل رکن شامی و عراقی، مقام حــِـجـْـر اسماعیل است که هنگام آمدن حضرت ابراهیم به همراه همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل با راهنمایی جبرئیل امین در آنجا نزول کردند و بعدها خانه حضرت اسماعیل شد.[۷]
نام‌ها
این رکن با نام رکن بحری و رکن غربی هم شناخته می‌شود.[۸] گاه به خطا نام آن را رکن عراقی گفته‌اند[۹].
احکام
در مورد استلام دو رکن شامی و عراقی، نزد شیعه دو دسته روایات وجود دارد که برخی از آنها از عدم استلام این رکن توسط پیامبر(ص) حکایت دارد[۱۰] و برخی از استلام همه ارکان توسط پیامبر(ص) و امامان(ع) خبر می‌دهد.[۱۱] برخی از فقیهان شیعه با استناد به این روایات، استلام همه ارکان از جمله رکن شامی را مستحب دانسته‌اند.[۱۲] برخی منابع اهل سنت، استلام و بوسیدن رکن شامی را سنت نداسته‌اند[۱۳] در عین حال در منابع دیگری گفته شده دعا در رکن شامی مستجاب می‌گردد.[۱۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ . اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.
- ↑ سفرنامه ناصر خسرو، ص129، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36.
- ↑ . مصباح المتهجد ج1، ص27؛ فلاح السائل 129؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص61.
- ↑ . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61 – 62.
- ↑ . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61-62.
- ↑ . معجم البلدان، ج4، ص465؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص80.
- ↑ فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36؛آثار اسلامی مکه و مدینه ص8؛سفرنامه میرزا داود ص127
- ↑ . التاریخ القویم، ج3، ص452؛ تذکرة بالاخبار، ص61؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص234-235.
- ↑ . الارج المسکی، ص159؛ اثارة الترغیب، ج2، ص224، 227؛ العقد الثمین، ج1، ص247.
- ↑ . الکافی، ج4، ص 408؛ وسائل الشیعه, ج13، ص 337-338.
- ↑ . تهذیب الاحکام، ج5، ص 106-107؛ الکافی، ج4، ص 408، 429.
- ↑ . الاستبصار ج2، ص216؛ المصباح المتهجد ج2، ص681؛ السرائر ج1،ص572
- ↑ . التاریخ القویم ج3، ص248.
- ↑ . شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه فی اماکن الاجابه ص44
منابع
- آثار اسلامی مكه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
- اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق، محمد بن اسحاق الخوارزمی (م.827ق.)، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، 1418ق.
- الارج المسکی فی التاریخ المکی، علی بن عبدالقادر الطبری (م.1070ق.)، تصحیح اشرف احمد جمال، مکه، مکتبه التجاریه، 1416ق.
- الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی الخرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
- بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.770ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 2002م.
- التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، محمد طاهر الكردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، 1420ق.
- تاریخ الیمن، عبد الواسع بن یحیى واسعى یمانى، قاهره، مطبعه السلفیه،1346ق.
- تاریخ و آثار اسلامی مكه مكرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
- تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار (رحلة ابن جبیر)، محمد بن احمد بن الجبیر (م.614ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، 2008 م.
- تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، 1365ش.
- رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی (م.۷۷۹ ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق.
- السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محمد بن احمد ابن ادریس (م.598ق.)، قم، انتشارات الاسلامی ، 1410ق.
- سفرنامه میرزا داوود وزیر طایف، میرزا داود بن علی نقی (م.1277ق.)، تحقیق قاضی عسکر، تهران، مشعر، 1386ش.
- سفرنامه ناصرخسرو، ناصر خسرو (م.481ق.)، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، 1381ش.
- شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.)، تحقیق گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
- عدة الإنابة فى أماكن الإجابه، عبدالله بن ابراهیم میرغنى (م. 1193ق)، تحقیق عبدالله نذیر مزى، مكه مكرمه، المكتبه المكیه، 1429ق.
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.) تحقیق محمد عبدالقادرعطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
- فرهنگ اعلام جغرافیایی ـ تاریخی در حدیث و سیره نبوی، محمد محمد حسن شراب، ترجمه شیخی، تهران، مشعر، 1386ش.
- فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس (سید بن طاووس) (م.664ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
- الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م.329ق.)، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، 1363ش.
- مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت باشا (م.1353ق.)، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، بی‌تا.
- مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، 1411ق.
- معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.626.ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.
- مفرحة الأنام فى تأسیس بیت الله الحرام، زین العابدین بن نور الدین حسینى كاشانى، تحقیق عمار عبودى نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
- موسوعة العتبات المقدسه، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، 1407ق.
- وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه)، محمد بن الحسن الحر العاملی (م.1104ق.)، الحر العاملی (م.1104ق.)، قم، آل البیت، 1414ق.