کاربر:Gholampour/صفحه تمرین۱
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | ورود به بام کعبه |
| مکان | شهر مکه در عربستان |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
|
| |
| گاهشمار وقایع مرتبط با پلکان داخلی کعبه | |
|---|---|
| پنج سال پیش از بعثت | ساخت پله داخلی توسط قریش[۱] |
| سال ۶۴ق | ساخت پلکان داخلی چوبی توسط عبدالله بن زبیر[۲] |
| سال ۷۴ق | جایگزینی پلکان داخلی جدید توسط حجاج بن یوسف ثقفی[۳] |
| قرن سوم قمری | بازسازی پله‌ها توسط متوکل عباسی[۴] |
| سال ۵۴۲ق | تعمیر پلکان داخلی کعبه[۵] |
| سال ۸۱۴ق | تعمیر پله‌ها[۶] |
| سال ۱۰۳۲ق | تخریب پلکان داخلی کعبه توسط سیل مکه[۷] |
| سال ۱۰۴۰ق | ساخت ۲۹ پله چوبی دایرهشکل در دیواری سنگی توسط سلطان مراد چهارم[۸] |
| سال ۱۱۰۹ق | بازسازی پلکان داخلی با سنگ مرمر و چوب ساج در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی[۹] |
| سال ۱۳۷۵ق | ساخت پلکان با روکش نقره و نقش و نگار عربی طلایی در دوره ملک سعود[۱۰] |
| سال ۱۳۷۷ق | ساخت پله چوبی با روکش ویژه برای جلوگیری از ورود آب[۱۱] |
| دوره خالد بن عبدالعزیز سعودی | ساخت پلکانی از جنس آلومینیوم[۱۲] |
| دوره ملک فهد | ساخت پلکان داخلی کعبه از شیشه[۱۳] |
پلکان داخلی کعبه یا پلکان درون کعبه، پلکانی ثابت در داخل کعبه، در قسمت رکن شامی است که از گذشته برای صعود بر بام کعبه از آن استفاده می‌شد.
موقعیت و تاریخچه
پلکان داخلی کعبه، پس از ورود به کعبه در سمت راست، یعنی رکن شامی، قرار دارد.[۱۴] نخستین بار این پلکان، در بازسازی کعبه پنج سال پیش از بعثت، به دست قریش برای صعود به پشت‌بام کعبه به‌صورت چوبی و ثابت، ساخته شد.[۱۵]
بازسازی و معماری
این پلکان چندبار تعمیر، بازسازی و تعویض شد. در سال 64ق هنگام بازسازی دوباره کعبه، توسط عبدالله بن زبیر، نردبان چوبی دیگری جایگزین آن شد.[۱۶] حجاج بن یوسف ثقفی در سال 74ق هم‌زمان با تخریب بنای ابن زبیر، پلکان جدیدی ساخت.[۱۷]
در قرن سوم قمری، ارتفاع پلکان 20 ذرع (حدود 10 متر) و پهنای آن، بیش از نیم متر بود. پایین پلکان، دری از چوب ساج به ارتفاع ۳/۵ ذرع (کمتر از دو متر) و پهنای بیش از نیم متر داشت که با دستور متوکل عباسی، آن را با نقره تزئین و قفلی نقره‌ای برای آن ساختند. همچنین در سقف کعبه دَرِ دیگری از چوب ساج به ابعاد ۲/۵ ذرع (کمی بیش از یک متر) در 2 ذرع (یک متر) قرار دادند.[۱۸]
این پلکان در سال 542ق تعمیر گردید.[۱۹] در قرن نهم قمری به 38 پله برای نردبان داخلی کعبه اشاره دارند.[۲۰] برخی از پله‌های این پلکان در سال 814ق تعمیر شدند.[۲۱]
پلکان داخلی کعبه در سال 1039ق بر اثر سیل، ویران شد.[۲۲] سال بعد ۲۹ پله چوبی دایرهشکل در دیواری سنگی[۲۳] به دستور سلطان مراد چهارم برای پلکان داخلی ساخته شد.[۲۴] در دوره سلطان مصطفی دوم عثمانی، سال 1109ق، هفت پله از پلکان داخلی را از سنگ مرمر و بقیه را از چوب ساج ساختند.[۲۵]
دوره آل‌سعود
در دوره ملک سعود، در سال 1375ق، پلکان داخلی جدیدی با روکش نقره و انواع نقش و نگارهای عربی طلایی افتتاح[۲۶] و برای آن ورودی جداگانه‌ای با قابلیت قفل شدن تعبیه شد. این پلکان، 13 پله مرمرین و 22 پله چوبی با پهنای 62 تا 65 و ارتفاع 24 تا 35 سانتی متر داشت و تنها یک نفر می‌توانست از آن‌ها بالا برود. از پله سوم به بعد نیز نرده‌ای کنار پلکان قرار داده شد.[۲۷]
در ۱۳۷۷ق پلکان داخی کعبه از چوب‌های کهن با روکش‌های ویژه به طول 185 و پهنای 110 سانتی متر پوشاندند تا از ورود آب به درون کعبه پیشگیری شود.[۲۸] در دوره خالد بن عبدالعزیز سعودی نیز پلکانی از جنس آلومینیوم برای آن ساخته شد.[۲۹]
پلکان داخلی امروزی
در دوره ملک فهد ضمن تعمیر بنیادین کعبه، پلکان داخلی کعبه نیز بازسازی و پله‌های آن را از شیشه ساختند تا نور درون کعبه افزوده شود. این تعمیرات در روز سه‌شنبه سی جمادی الثانی سال 1417ق. پایان یافت.[۳۰]
گالری
-
نمایی سه‌بعدی از پلکان داخلی کعبه
-
در پلکان داخلی کعبه
-
نمایی دیگر از درون کعبه و ورودی پلکان داخلی
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص211.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص274.
- ↑ شفاء الغرام، ج1، ص138.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.
- ↑ مفرحة الانام، ص69-70.
- ↑ منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175.
- ↑ التاریخ القویم، ج3، ص395.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص165؛ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص209-210؛ مرآة الحرمین، ج1، ص273.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص211.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص294؛ الاعلاق النفیسه، ص33.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص274.
- ↑ شفاء الغرام، ج1، ص147.
- ↑ شفاء الغرام، ج1، ص138.
- ↑ اخبار مکه، ج1، ص356-366؛ العقد الثمین، ج1، ص74-82.
- ↑ مفرحة الانام، ص69-70.
- ↑ التاریخ القویم، ج2، ص172.
- ↑ منائح الکرم، ج5، ص239؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج2، ص653.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175.
- ↑ التاریخ القویم، ج4، ص145، 147.
- ↑ التاریخ القویم، ج3، ص395.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.
- ↑ فی رحاب البیت العتیق، ص175، 177.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل پلکان کعبه.
- اخبار مکه: الازرقی (درگذشت 248ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، 1415ق.
- الاعلاق النفیسه: ابن رسته، بیروت، دار صادر، 1892م.
- پلکان کعبه: ابوالفضل ربانی، دانشنامه حج و حرمین شریفین، ۱۳۹۲ش.
- التاریخ القویم: محمد طاهر الکردی، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، 1420ق.
- شفاء الغرام: محمد الفاسی (درگذشت 832ق.)، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
- العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین: محمد الفاسی، به کوشش محمد عبدالقادر، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
- فی رحاب البیت العتیق: محیی الدین احمد امام،اندلس، دار قرطبه، بی‌تا.
- مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق.
- مفرحة الانام فی تاسیس بیت الله الحرام: زین العابدین بن نورالدین حسینی، به کوشش عمار عبودی نصار، تهران، مشعر، 1428ق.
- منائح الکرم: علی بن تاج الدین السنجاری، به کوشش المصری، مکه، جامعة‌ام القری، 1419ق.
- موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربیه، 1424ق.