ابرق

از ویکی حج
(تغییرمسیر از أبرق کعبه)
کعبه
کعبه
نام‌ها
بیت العتیقبیت اللهبیت الحرامبیت المحرمبیت المعمور
ارکان
رکن عراقیرکن شامیرکن حجرالاسودرکن یمانی
اجزا
باب الکعبهباب التوبهپلکان خارجی کعبهناودان کعبهپرده کعبهپرده درون کعبه‌ستون‌های کعبهپلکان داخلی کعبهسقف کعبهبرقعحزامآویزه‌های کعبهشاذروانملتزممستجار
پیشینه
بازسازی کعبهتاریخ بازسازی درِ کعبهمولد علی(ع)
متولیان
ابوخفاد اسدیابوطالبعبدالله بن عبدالعزیتمیم بن مر
مرتبط
طوافحجر الاسودحطیمحجر اسماعیلمقام ابراهیمحجابتبیت الضراحخط آغاز طوافکارگاه پرده‌بافیشستشوی کعبهابرقازلاماستقسام

اَبْرَق مال اهدایی به کعبه که در دورانی درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) هنگام ساخت کعبه آن را کنده بودند. مردم مکه برای این مال احترام فراوانی قائل بودند و سوءاستفاده‌کردن از این مال را موجب نابودی می‌دانستند.

واژه‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اَبْرَق در لغت به معنای چیزی است که در آن سیاه و سفید همراه شده باشند[۱] یا سنگ و گل و یا شن و خاک در آن آمیخته باشد.[۲] نیز به هر زمین یا کوهی که دارای دو رنگ باشد، ابرق گفته میشود.[۳]

مکان‌هایی به نام أبرق در حجاز وجود دارند.[۴] از میان مورخان، تنها ازرقی از ابرق به معنای مال کعبه یاد کرده است.[۵] به گفته وی هدایای کعبه درون چاهی ریخته می‌شد که حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) هنگام پایه‌گذاری خانه خدا آن را کنده بودند.[۶] شاید به سبب رنگارنگ بودن و گوناگونی این اموال اهدایی، آن‌ها را ابرق می‌گفته‌اند.

احترام مردم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مردم برای این مال حرمت فراوان قائل بودند و باور داشتند که أبرق در صورتی که با مالی دیگر آمیخته شود، موجب نابودی آن خواهد شد و کمترین گرفتاری برای دارنده چنین مالی، دشوار شدن جان کندن اوست.[۷]

به گزارش ازرقی از عبدالله بن زراره، جان دادن جوانی از پرده‌داران کعبه دشوار شد و پس از اعتراف وی به ربودن ۴۰۰ دینار از اموال کعبه، پدرش پرداخت آن را بر عهده گرفت. آن‌گاه جوان به راحتی جان سپرد.[۸] (← هدایا)

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶؛ مجمع البحرین، ج۴، ص۱۸۹، «برق».
  2. معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۲۲۶؛ معجم البلدان، ج۱، ص۵۹، ۶۵؛ لسان العرب، ج۱۰، ص۱۶، «برق».
  3. تاج العروس، ج۱۳، ص۲۱، «برق».
  4. معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۲۳۶؛ نک: معجم البلدان، ج۱، ص۶۹.
  5. اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷-۲۴۸.
  6. اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۵.
  7. اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۸.
  8. اخبار مکه، ج۱، ص۲۴۷؛ تاریخ مکة المشرفه، ج۱، ص۱۱۷.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل ابرق.
  • اخبار مکه: الازرقی (م.۲۴۸ق.)، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق
  • تاج العروس: الزبیدی (م.۱۲۰۵ق.)، به کوشش علی شیری، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
  • تاریخ مکة المشرفه: محمد بن احمد ابن الضیاء (م.۸۵۴ق.)، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق
  • لسان العرب: ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
  • جمع البحرین: الطریحی (م.۱۰۸۵ق.)، به کوشش الحسینی، تهران، نشر الثقافة الاسلامیه، ۱۳۷۵ش
  • معجم البلدان: یاقوت الحموی (م.۶۲۶ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۹۹ق
  • معجم ما استعجم: عبدالله البکری (م.۴۸۷ق.)، به کوشش السقاء، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۰۳ق
  • معجم مقاییس اللغه: احمد بن فارس (م.‌۳۹۵‌ق.)، به‌کوشش عبدالسلام، قم، دفتر تبلیغات، ۱۴۰۴‌ق.