ستون‌های کعبه

از ویکی حج
(تغییرمسیر از ستون های کعبه)
ستون‌های کعبه.

ستون‌های کعبه به ستون‌های درون کعبه اشاره دارد که برای بار نخست در سال ۳۵ عام الفیل به‌دست قریش نصب شدند و عبدالله بن زبیر در بازسازی کعبه در سال ۶۴ق، تعداد آنها را به سه ستون کاهش داد و تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.

رنگ ستو‌ن‌ها، قهوه‌ای مایل به سیاه است و میله‌ای میان ستون‌ها وجود دارد که برخی از آویزه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود.

پیشینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کعبه
کعبه
نام‌ها
بیت العتیقبیت اللهبیت الحرامبیت المحرمبیت المعمور
ارکان
رکن عراقیرکن شامیرکن حجرالاسودرکن یمانی
اجزا
باب الکعبهباب التوبهپلکان خارجی کعبهناودان کعبهپرده کعبهپرده درون کعبه‌ستون‌های کعبهپلکان داخلی کعبهسقف کعبهبرقعحزامآویزه‌های کعبهشاذروانملتزممستجار
پیشینه
بازسازی کعبهتاریخ بازسازی درِ کعبهمولد علی(ع)
متولیان
ابوخفاد اسدیابوطالبعبدالله بن عبدالعزیتمیم بن مر
مرتبط
طوافحجر الاسودحطیمحجر اسماعیلمقام ابراهیمحجابتبیت الضراحخط آغاز طوافکارگاه پرده‌بافیشستشوی کعبهابرقازلاماستقسام

اولین ستون‌های کعبه به وسیله قریش در سال ۳۵ عام الفیل زده شد که شامل شش ستون در دو ردیف سه‌ستونه، از شمال به جنوب (عرض کعبه) می‌شد.[۱] پیش از آن، از زمان حضرت ابراهیم(ع) کعبه بدون سقف بود و نیازی به ستون نداشت. [۲]

در جریان جنگ بین لشکریان یزید و ابن زبیر، کعبه به آتش کشیده شده و تخریب گردید. عبدالله بن زبیر در سال ۶۴ق کعبه را دوباره بنا کرد. وی برای آن سه ستون چوبی قرار داد که تا امروز تعداد و محل قرار گرفتن آنها به همان صورت باقی مانده است.[۳]

محل نماز خواندن پیامبر(ص)[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در برخی روایات تاریخی آمده که پیامبر(ص) پس از فتح مکه داخل کعبه شد و نماز خواند و محل نماز خواندن وی طوری بود که دو ستون در سمت راست، یک ستون در سمت چپ و سه ستون در پشت سر او قرار می‌گرفت.[۴]

امروزه هنگام ورود به کعبه روبه‌روی در کعبه، محرابی است که به عنوان محل نماز گزاردن پیامبر(ص) معرفی می‌شود.[۵]

اندازه و ویژگی‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سه‌ستونی که در بازسازی عبدالله بن زبیر درون کعبه ساخته شد(۶۴ق)، اگرچه تعداد و محل آن به همان صورت باقی ماند؛ اما ستون‌ها در بازسازی‌های بعدیِ درون کعبه، تعویض شد. امروزه ستون‌های کعبه منبّت‌کاری و زینت داده شده است.[۶] این سه ستون در یک ردیف از شمال به جنوب (عرض کعبه) قرار گرفته است و فاصله هر یک با دیگری چهار قدم است. اولین ستون در فاصله سه قدمی ضلع یمانی-شرقی و سومین ستون در مقابل ضلع عراقی-شامی قرار دارد.[۷]

رنگ ستو‌ن‌ها، قهوه‌ای مایل به سیاه است. قطر هر ستون ۴۴ سانتی‌متر و محیط هر کدام تقریبا ۱۵۰ سانتی‌متر است. این ستون‌ها چوبی، مربع‌شکل و کنده‌کاری شده است.[۸] همچنین میله‌ای میان ستون های سه‌گانه وجود دارد که برخی از هدیه‌های کعبه به آن آویخته می‌شود. در بالای هر یک از ستون‌ها تیرکی وجود دارد که دو سر آن در دیوارهای شمالی و جنوبی کعبه جای داده شده است.[۹]

ستون‌های سه گانه تنها تا زیر سقف زیرین امتداد می‌یابد و به زیر سقف بالایی نمی‌رسد. در فاصله میان سقف‌های زیرین و بالایی، ستون‌های چوبی باریک‌تر و بیشتری برای نگه‌داری سقف بالایی گذاشته شده و پایه برخی از این ستون‌ها با واسطه بر روی ستون‌های سه‌گانه قرار گرفته است. در پایین هر یک از ستون‌های سه‌گانه که عمده وزن سقف را تحمل می‌کنند، طوقی برای تقویت قرار داده شده است.[۱۰]

نگارخانه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۲، ص۸۱۹؛ مکه در بستر تاریخ، ص۱۰۶.
  2. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۱، ص۳۳۲؛ اخبار مکة، ازرقی، ج۱، ص۶۶.
  3. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
  4. مرآة الحرمین الشریفین وجزيرة العرب‌، ج۲، ص۸۱۹.
  5. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶.
  6. الرحلة الحجازیة، ص۱۰۶؛ مرآة الحرمین الشریفین، ج۱، ص۲۶۴.
  7. رحلة ابن جبیر، ص۵۴؛ رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۳۷۲.
  8. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  9. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  10. مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی، ص۱۲۱.
  11. «جزء تالف من احد الاعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التی یرجع تاریخها لعام 65 هجری»، وکالة الانباء الکویتیة (کونا).
  12. «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»،‌ Madain Project.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از کتاب مکه در بستر تاریخ، نعمت‌الله صفری فروشانی، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۶ش است.
  • اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، ازرقی، محمد بن عبدالله، محقق: ملحس، رشدی صالح، بیروت، دار الاندلس، 1416ق.
  • «جزء تالف من احد الاعمدة الخشبیة للکعبة المشرفة التی یرجع تاریخها لعام 65 هجری»، وکالة الانباء الکویتیة (کونا)، تاریخ درج مطلب:‌ ۳۰ آگوست ۲۰۱۷م، تاریخ بازدید:‌ ۲۹ فروردین ۱۴۰۱ش.
  • رحلة ابن جبیر، محمد بن احمد ابن جبیر، بیروت، دار و مکتبة الهلال، بی‌تا.
  • رحلة ابن بطوطة، محمد بن عبد الله ابن بطوطه، به تحقیق: عبد الهادی تازی، رباط، أکادیمیة المملکة المغربیة، 1417ق/ 1997م.
  • الرحلة الحجازیة، محمد لبیب بتنونی، قاهره، ناشر:مولف، ۱۳۲۹ق.
  • مکه در بستر تاریخ، نعمت‌الله صفری‌فروشانی، قم، مرکز جهانی‌ علوم‌ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
  • مکه و مدینه: تصویری از توسعه و نوسازی، عبیدالله محمدامین کردی، با ترجمه حسین صابری، تهران، نشر مشعر، 1380ش.
  • موسوعة مرآة الحرمین الشریفین وجزیرة العرب، ایوب صبری پاشا، قاهره، دار الآفاق العربية، 1424ق/ 2004م.
  • «Exhibition of the Two Holy Mosques' Architecture»،‌ Madain Project، تاریخ بازدید: ۲۰ تیر ۱۴۰۳ش.

مقاله‌های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]